Vísir - 01.03.1946, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Föstudaginn 1. marz 1946
Ok eocíór
rnaóon.
Það, sem mér varð fyrst
fyrir á föstudagsmorgun (7.
sept.), þegar eg var búinn
að gá til veðurs og ganga úr
skugga úm það, að engin
Jjreyting væri enn sýnileg á
veðurfar'inu, var það, að
royna að rifja upp „ganginn“
í þeirri einu veiðiför, sem eg
liefi farið „á reknet“.
Eg hafði nefnilega farið
upp í rúmið aftur. Siðan tók
eg að rusla til í heilagarm-
inum, en það var nú ekkert
áhlaupaverk, því að ofán á
þessum minningum lá tíu ára
garnalt lag af allskonar
.skrani. Þetta var sem sé í
septemberbyrjun- árið 1935,
en allt það ár og lengur vár
eg í Ölafsfirði. Þetta sumar
liafði cg verið í vegavinnu
við bílveginn (sem nú cr
langt kominn) í áttina til
Fljóta.
Það mátti heita, að cg
þekki hvern mann á „Horn-
inu“, og þá alla sjómennina,
þar á meðal Jón formann
Halldórsson, eiím meðal
iiinna djörfustu og þrek-
mestu formanna þar, en hann
átti vélbát, sem hann nefndi
Kára Sölmundarsson. Ekki
var bátur sá stór, og raunar
enginn Ólafsfjarðarbátanna,
— hann mun hafa verið
nokkuð 'innan við tuttugu
smálestir. Ekki man eg held-
ur gjörla, hversu mörg net
haún fór með í- hverja legu,
— þau munu hafa verið tutt-
ugu og fimm til þrjátíu. Jón
liafði verið með snurpinót á
lvára um siunarið og vcitt
„í bræðslu“ og fengið góðan
afla. Nú voru þeir, Ölafs-
fjarðarbátarnir, aðallega að
afla sér beitu, með reknet-
unum. Hafði Jón heitið mér
því, að fara einhverntíma
með mig þcgar vel viðraði.
Þeir böfðu allir fengið góðan
afla, en voru þó allir minni
en hér gerast og með færri
net.
fít skal lialdið.
Jón hringir svo til mín
í læknisbústaðinn einn morg-
un og spyr, hvorl eg geli
komið með þeim þann dag.
Eg þurfi að hafa með mér
„bita“ til eins sólarhrings og
búa mig svo sem eg hafi tök
á, til sjóferðar. Eg varð glað-
ur við, bað íæknisfrúna
frænku mína, að geí'a mér
eitthvað matarkyns til fcrð-
arinnar. Olíukápu og gúmmí-
stígvél átti eg, —svo að þetta
var allt í himnalagi.
Klukkan þrjú síðdegis var
lagt frá bryggjunni, og vakti
fyrir Jónj að kasta netunum
út af Ilaganesvik. Það er all-
löng leið, en ekki man cg ná-
kvæmlega hversu löng. En
þennan dag var bhðskapar
veður. Að vísu ekki sólskin,
‘en Ijjart þó og hlýtt, og sjór
sléttur. Ekki man eg heldur
nákvæmlega, livcnær netun-
um var kastað, en það mun
hafa verið laust fyrir mið-
nætti, því að þess minntist
eg, að við vorum vaktir kl.
hálf fjögur til þess að draga
netin.
Ilásetar sjóveikir.
Á bátnum voru þrír menn
— auk Jóns, formannsins, —
og drengur einn á 12. ári,
sonur eins hásetans, en liann
hafði verið með þeim í hveri
legu, frá því þeir byrjuðu
reknetaveiðarnar. Hann var
algerlega sjálfs sín lierra og
stundaði alveg sjálfstæðan
bissnes, — sem eg mun. síðarr
víkja að.
Það þótti mér einkennilegt
fyrirbrigði, að tveir háset-
aúna gátu ekki á heilum sér
tekið sakir sjóveiki, frá því
er lagt var frá bryggjunni í
Hfti’ninu og þangað til heim
var komið aftur og smökk-
uðu ekki mat, ,svo að heitið
gæti. Báðir höfðu þeir þó
með sér hangið kjöt og liart
brauð og nörtuðu eitthvað
lítilsháttar í það, annað ekki.
Þeir höfðu báðir verið með
bátnum mörg undanfarin
sumur, — roru annars land-
menn á vertiðum lijá Jóni
Halldórssyni, — og jafnan
liafði endurtekið sig sama
sagan: alltaf sjóveikir. En
snáðinn litli var sprækur og
stálsleginn.
Netunum kastað.
En nú vandaðist málið.
Nú á að kasta netunum og sú
athöfn er nokkuð óljós. Við
vorum all djúpt af Haganes-
vik vestarlega. Netin voru
gerð upp aftur í skut á bátn-
um. Þar var einn maður,sem
greiddi netin úr staflanum.
Tveir menn voru á þilfarinu,
rétt lijá stýrishúsinu, en
fjórði maðurinn hjá belgjun-
um, sem voru í haug.rétt fyr-
ir framan vélarbyrgið. „Kap-
allinn“, sem þeir nefna kað-
alinn cða strenginn, sem net-
in eru téngd við, og er ærið
gildur, var „upp gerður“
framm’á, og var byrjað á því
að taka þann endá hans scm
ofan á lá og draga hann aftur
eftir bátnum, tcngja við hann
belg og fyrsta netið, sem síð-
an var fleygt í sjóinn en hald-
ið í streng, sem var á hinum
enda netsins, en á þeim
streng var lykkja, sem kað-
altauginni á næsta belg var
brugðið í gegnum, og hvoru-
tveggja, lietinu (þessu
fyrsta) og næsta neti, fest
við „kaþalinn“ með þeirri
taug (en netin eru öll bundin
saman) og þannig koll af
kolli. Þetta gerðu mennirnir
tveir, sem voru á móts við
t t
styrishúsið, og voru haiTi
fljótir, — en eg stóð í dýr-
unum á stýrishúsinu. Einn
belgur var á milli tveggja
neta.
Vélin var látin ganga hæga
ferð, en stýrið hafði verið
sett fast á meðan lagt var,
því að ekki var mér trúað
fyrir, að halda við það. Þetta
er harla ófullkomin lýsing,
en þetta virtist allt vera ákaí-
lega einfalt, og hefir eflaust
verið það sérstaklega vegna
Grein þessi er í áfram-
kaldi af grein eftir T. Á„
tr biríist 12. februar, er
hann var að fara „á rek-
þess, hvað véðrið var gott og
ládauður sjórinn. Þegar búið
var að leggja grillti eg belg-
inn i beinni linu, skoppandi
á kjölfari „Kára“.
Lagzt til svefns.
Svo var sofið til klukkan
hálffjögur um morguninn.
Þá vorum við vaktir og var
formaðurinn þá sjálfur búinn.
að hita kaffi, sem var sötrað
með velliðunar-stunum og
kandís-bruðningi.
Þegar upp var komið,
fannst mér ónotalega kalt.
Morguninn var fúll og hryss-
ingslegur, — rigningarslitur
og dálítil norðangola, sem
auðvitað kom rakleitt frá
pólnum.
Jón sagði mér að koma nið-
ur á þilfarið og lijálpa til að
hrista úr netunum. Eg kom
niður á þilfarið og lijóst til
að gera eins og mér var sagt.
En þegar til kom reyndist
harla litið vera að hrista úr,
því að aflinn var sáralítill.
Mig minnir þá gizka á, að
þeir hefðu fengið 8-10 tunn-
ur.
Og nú er eg aftur í bobba.
Því að eg man ekki gjörla,
hvernig’ drættinum var hátt-
að. Þó nian eg þetta:
Dráttur.
Þegar búið var að ná upp
fyrsta belgnum og fyrsta net-
inu að nokkru leyti, fór einn
maður fram á, dró inn „kap-
alinn“ og leysti belginn frá
honum og netin, jafnharðan
og liclgirnir konm upp, en
netin voru dregin á kefli, sem
fest var á járnum í bakborðs-
borðstokkinn. Þvi starfi (að
draga inn netin á keflinu)
sinnti Jón sjálfur, en tveir
menn, auk mín, áttu að
„hrista úr“. Stóðum við í
röð aftur með borðstokkn-
um og studdum við hann
bokuin. Eg var í miðju.
Nú vík eg aftur að dreng-
hnokkanum okkar. Þegar
•þyrjað vgr að draga netin,
skildi eg fyrst, hvert hans
ériiídi vár á batnuhi. Hanu
var með háf á löngu en léttu
skafti og háfaði síldár, sem
hrutu úr netunum í sjóinn.
Stamp hafði hann á þilfarinu,
sem hann safnaði þessum
síldum í,og var liátt í stampn-
um að drætti loknum. Þessa
iðju hafði liann stundað, frá
því er „Kári“ byrjaði rek-
netaveiðarnar, og var mér
sagt, að það hefði komið fyr-
ir, að liann hefði háfað allt
að því í hálfa aðra tunnu.
Þetta hafði Jón leyft snáð-
anum og átti hann þennan
afla sinn kvaðalaust. Mér
þótti gaman að þessu.
Skammarlega
lítill afli.
En eg er ekki alveg búinn
að segja það sem eg ætlaði,
um þessa veiðiför með
„Kára“.
Á meðan verið var að
draga netin birti af degi og
og jafnframt stytti upp að
öðru leyti og gerði logn. Og
þegar albjarF var orðið og
sól risin úr sæ, var sýnilegt
að þennan dag myndi verða
dýrlegt veður. Þegar drætt-
inum var lokið sagði Jón, að
hann skammaðist sín fyrir að
fara með þennan slatta í
land, — nú ætlaði hann 'að
lóna austur í Grímseyjar-
sund og leggja þar næstu
nótt. Sér væri andskotans
sama, þó að þeir yrðu matar-
lausir (ekki var venja að
vera úti nema eina nólt), þeir
dræpust ekki, þótt þeir
fengju ekkert að éta í eitt
dægur eða svo. Kaffi væri
nóg til og síld gæti þeir soðið
sér til matar ef knífaði. En
hér var eins og vant er: karl-
arnir fussuðu við því, þegar
það var nefnt að sjóða síld í
matinn. Hins vegar höfðu
þeir ckkert á móti því, að
liggja úti aðra nótt. Og var
siðan haldið austur.
Síðari hluta dags vorum
við komnir austur undir
Grímsey. Veðrið hafði verið
dásamlega -fagurt allan dag-
inn, — glaða sólskin og jafn-
vel hiti talsverður og glamp-
andi sléttur sjór. En við höfð-
um ekki annað gert, en að
flatmaga á dekkinu, sleikja
sólskinið og segja lygasögur.
Einn maður gætti stýris og
vélar, —, eina klukkustund í
senn. Mikíð kaffi var drukk-
ið, en ckkert étið, því að mat-
ur fyrirfannst enginn í bátn-
um, — að áliti bátsverja. En
þarna voru auðvitað þessar
8-10 tunnur af síld. Og allir
voru orðnir svangir.
Síld fyrir svanga.
£g ympraði þá á því, að
soðin væri síld, eins og Jón
hafði áður minnzt á. Aftur
var fussað, en þó af minni
sannfæringu en i fyrra sinn-
ið. Og síldin var soðin — í
sjó. Og hún var svo ljúffeng,
«
miiílíiiæa i. ao'
að eg torgaði tveimur stór-
um síldum og liafði rúg-i
brauðssicorpur með. Hinir
iiörtuðu í matinn með ólund
og bölvuðu beinunum, allir
nema Jón, sem lét sér vel líka
síldin. Þetta er algengt dæmi.
Islendingar vilja yfirleitt
ekki sjá sild á sínum borðum.
Það er skömm að því!
Nú ætla eg ekki að hafa
þessa sögu lengri, því að um
nóttina gerðist nákvæmlega
það sama og nóttina áður, og
eg get að svo stöddu ekki
bætt um lýsinguna á því.
Aftur var aflinn rýr, eða eitt-
hvað um 12 tunnur. Við kom.
um þannig með röskar 20
tunnur til lands og það var
rýrasti aflinn, sem landaður
var úr bátum í Horninu þann
daginn. En eftir á var mér
stritt á því, — í gamni þó,
— að eg hefði verið þeim
Káramönnum til óheilla i
þekáum „róðH“.E>i!
Í c >.i
„Þú kemst
á morgun.“
Eg fór í seinna lagi á fætur
þennan morgun, og þegar eg
var búinn að fá mér morgun-
hressingu á gistihúsinu, fór
eg á rangl um bæínn.
Eg mæti Jóni Sigmundssyni
framkvæmdastjóra Sindra.
„Mér er sagt að þú ætlir
á reknet,“ segir hann hlægj-
andi, „þú hefir ekki fengið
nóg af volkinu með Sindra.“
„Nei, ekki nærri nóg,“ svara
eg. „En góði, bezti hafðu ekki
hátt um reknetin. Þau eru að
fara í taugarnár á mér. Mér
ætlar ekki að gefa. Og svo
stend eg uppi eins og glópur
og get engu logið sennilegu.“
„Vertu rólegur, lagsi!“ seg-
ir Jón. „Þú kemst út og það
á morgun. Vertu viss!“
Alltaf er Jón sami öðling-
urinn og nú vildi liann liug-
hreysta mig. En ekld vissi
eg fyrr að liann væri spá-
maður. Þetta kom þó á dag-
inn. Þess vegna licf eg ekki
þennan pistil lengri.
Kökuform, allsk.
Kökumót
Glervörur, allsk.
Plasticvörur, allsk.
Pappírservíettur
Keiinslu
í listsaumi (kunstbroder-
ingu) fileringu og knipli,
getur stúlka fengið, er
vill hjálpa til við morgun-
verk. Simi 2460.
" 1 H"-L'll ■ MM' « •T)1-11
.(Fcd ;i m 002 ‘iibno uíti.