Vísir - 29.03.1946, Síða 2

2
V I S I R
Föstudaginn 29. marz 1940
Róið til fiskfar á Faxaflóa.
Mig hafði í rauninni lengi
langa'ð tii að komast i róður,
on líklega hefði aldrei orðið
af því, ef eg liefði eklci einu
sinni minnzt á það við kunn-
ing'ja minn, Halldór Bene-
diktsson slýrimann á vh.
Ásgeiri, að ganian gæti verið
a'ð fá að komast á flot með
íionum.
Þótt eg nefndi þetta við
Jiann, bjóst eg eiginlega ekki
við því, að liann tæki mig —
rótgróinn landkrabbann
mjög hátíðlega. En það hlýtr
nr hann að liafa gert, þvj að
síðdegis á föstudag — lö. þ.
ni. —- náði hann i mig, þeg-
ar liann var nýkominn úr
róðri og sagði, að nú væri
annaðhvort að hrökkva eða
stökkva.
„Nú er golt veður og svo
ér sílið (loðnan) komið, svo
Það mun ekki óvarlegt að fullyrða, að þótt allir
skilji mikilvægi sjávarútvegsins, viti tiltölulega fáir
hvernig veiðarnar fara fram í raun og veru. Margt
hefir verið skrifað um togaraveiðar, en minna um það,
hvernig smærri skipin veiða, til dæmis vélbátarnir. Um
daginn gafst mér tækifæri til þess að komast á sjó með
vélbát héðan úr Reykjavík og vona eg, að einhverjum
þyki fróðleikur og skemmtun að því að lesa um þá
ferð. — H. P. . ii
enginn hlaðamaður farið á
sjó, án þess að hafa mynda-
vél með. Eg fer undan í
flæmingi og segi, að mér liafi
ekki gefizt tími til að ná i
vélina, sem blaðið á, en verði
elvki farið fvrr en hálf-ellefu,
þá skreppi eg upp í bæ eftir
lienni.
Skipstjórinn —- Karl Sig-
urðsson - er i landi og liáts-
veriar vita ekki með vissu,
ihvort róa á klukkan hálf-tíu
að eitthvað getur dregið úr|ega hálf-ellefu. En þegar
aflalirotunni. Það er ekkert klukkan er orðin hálf-tíu, er
gaman fyrir þig að fara út, j úlséð um, að róðrartími
ef ekkert veiðist,“ segir Hall-. breytist ekki fyrr en næsta
dór — eða Dóri, eins og liann kveld og að enn er klukku-
er jafnan kallaður, hvort
sem er á sjó eða landi.
Eg segist láta hann vita
fyrir kl. 8, hvort eg geti far-
I
tinii til brotttararstundar.
Við Dóri förum upp i hæ,
náum okkur i l)íl og leitum
uppi Þorstein Jósepsson
ið og geri það, segist vera til blaðaniann. Hann liefir ljós-
í allt -— eða því sem næst.
„Vertu kominn niður eftir
tíu til fimmtán minútum vf-
ir níu,“ segir Dóri þá. „Það
getur verið, að við róum
klukkan liálftíu.“
Eg fer lieim og leita uppi
ílíkur, sem eg get verið i á
sjónum. Þær verða að vera
hlýar og mér verður að vera
sama um, þótt einliver blett-
ur falli á þær. Mcnn fara ekki
í kjól og' livítu á sjóinn.
Á tilsettum tíma —- eða
jafnvel fvrr — er eg kominn
niður á bryggju. Dóri fer
aneð mig fram í lúkar og þar
eru fyrir þrír bátsverjar —
Cluðni Bjarnasoii vélamaður,
Valmundu r I >o rsteinsson
matsveinn, sem einnig vinn-
ur á þilfari og Ólafur Ás-
geirsson liáseti. Mér er boð-
inn kaffisöpi.
Dóri spyr mig nú, livar
Inyndavélin sé —• það geti
myndatökur að hcimilisiðn-
aði. Eg bið liann að láta mig
fá mvndavélina og kenna
mér á liana í liasti, því að nú
ætli eg út á sjó og mynda-
vélarlausum ver'ði mér ekki
vært á bátnum, það sé eg
búinn að sjá.
Þorsteinn gerir þetta fyrir
mig, lieldur tveggja minútna
námskeið i ljósmvndatöku
og svo er haldið um hor'ð
aftur.
Skipstjórinn.
Þegar um borð er komið,
föruní við Dóri niður í ká-
eluna, þar sem liann, skip-
stjórinn og Guðni vélamaður
sofa. Eg liafði spurt Dóra, er
hann sagði mér, að nú vrði
eg að fara í róður, livort
liann liefði talað um það við
„karlinn“. Já, liann kvað það
vera í lagi, en eg á efiir að
liitta þann, sem fvrir Ásgeiri
Þarna er Valmundur að draga. Er nokkuð liðið á dráttinn,
svo sem sjá má af því, hve margir stampar eru orðnir
fullir aftur.
ræður og það vil eg' gera,
áður en eg' slæ þvi föstu, að
allt sé „í lagi“.
Þegar við sitjum þarna 1
samræðum, kemur maður
niður. Það er skipstjórinn.
Hann.er hærri en meðalmað-
ur, þrekinn og þéttvaxinn, og
eins og flestir liugsa sér is-
lenzka sjómanninn. Hann
lieilsar mér alúðleg'a, rétt
eins og við séum fornvinir
og mér líkar strax prýðilega
við hann. Eg sé, að það muni
ekki vera oflof, sem eg
lieyrði menn lians tala um
liann fyrsl, er eg kom um
borð, að liann væri alltaf
jafn-rólegur og hryti aldrei
styggðaryrði af vörum í garð
manna sinna. Það eru góðir
kostir.
Festar
leystar.
Karl fer nú upp og festar
eru leystar. Bátarnir fara frá
bryggju og út á ytri höfnina
um klukkan hálf-ellefu. Á
ytri höfninni á að bíða i tiu
minútur eða svo, þvi að
klukkan 10.10 á að gefa rautt
ljósmerki uppi á liafnarhús-
inu. Þá mega bátarnir taka
sprettinn.
En merkið kemur bara
aldrei og liefir ekki komið í
langan tíma. Fvrir þremur
vikum hilaði nefnilega per-
an og ný hefir ekki verið
fengin á slaðinn. Iíarl litur
þvi við og við á armbands-
úrið sitt og þegar klukkan
er áreiðanlega orðin tíu min-
útur yfir hálf, setur liann á
fulla ferð og stefnir til liafs.
ö'i'ð förum eklci fulla ferð
nema litla stund, rétl meðan
við erum að komast framar-
lega i bátakösina, því að
vélin er ný og ekki búið að
tilkeyra liana til fulls.
Stutt
á milli.
Fyrsta kastið eru bátarnir
að lieita niá í einum hnapp,
en þó má strax greina, hverj-
ir muni vera hraðskreiðastir.
Alls eru þarna tíu bátar.
Næstir á undan okkur eru
fjórir hátar, einn á bakborða
en liinir þrír á stjórnborða.
Þeir sigla svo nærri liver
öðrum, að hver meðal-lang-
stöklcvari hefði átt að geta
stokkið milli þeirra án þess
að leggja mikið að sér.
Við „hlaupum í skarðið",
bregðum okkur á milli bát-
anna þriggja á stjórnborða
og þess eina á bakborða. Það
getur þó verið áhættusamt
að fara þannig að, þvi að
Karl segir mér, að stundum
eigi það sér stað', að kappið
sé svo mikið, þegar lialdið er
á miðin, að gangminni hátur
beygi fyrir hraðskreiðari hát
til að tefja liann. Þegar
gangmeiri bátur dregur ann-
an gangminni uppi, á sá
gangmeiri alltaf sökina, ef
eitthvert óliapp kemur fyrir.
Og þarna erum við í gildru
— milli tveggja elda, ef ein-
liver finnur upp á því að
gera okkur grikk.
En engum er slíkt í liuga
og við erum senn komnir
framlijá þessum bátum og
eru þá aðeins tveir á undan
okkur, Jakob og Svanur.
Ivarl skipstjóri segir mér, að
Svanur sé gangmesti bátur-
inn, sem gerður er út liéðan,
þvj að liann gengur á við
togara.
Teygist
úr lestinni.
Það fer ekki lijá þvi, að
nokkuð tevgist úr lestinni
fyrsta sprettinn út á milli
eyja, en þegar við erum
komnir kippkorn fram úr
mestu þvögunni, er vélin
látin ganga lítið eilt liægar.
Hálfa mílu fvrir utan bauj-
una á Akureyjarrifi er loggið
lálið fara.
Nú skal „stima“ í þrjá
tíma og er stefnan tekin rétt
fyrir sunnan Snæfellsjökul.
„Við“ ætlum að sigla um 27
mílur og leggja lóðirnar á
rúmlega 100 m. dýpi. Þá er-
um við um það hil beint út
af Mýrunum. I fyrri róðrum
var farið heldur lengra, eða
allt að 40 mílur.
Meðan út er siglt, cru jafn-
an ekki aðrir uppi en skip-
sljórinn og vélamaðurinn.
Hinir sofa og það ætla eg
lika að gera, en langar svo
ekkert til þess, fer aftur upp
í brú og þar liangi eg
lengstum. Nóttin er björt og
fögur, svo björt a'ð hægt er
að sjá móta fyrir Snæfells-
jökli. Á vinstri hönd sjást
ljós Hafnarfjarðarbátaiina en
til hægri eru Akurnesingar.
Ásgeir.
Það er líklega rétt að nota
útstímið til þess að koma
þvj. að, sem eg hefi fengið a'ð
vita um hann Ásgeir.
Fvrir um 70 árum, var
keypt liingað til lands skip,
sem Rósamunda hél. Þeg-
ar. liingað var komið, var
nafni þess breyll í Fönix.
Reyndist þetta mesta happa-
fleyta og hjargaði mönnum
oftar en einu sinni úr sjávar-
liáska. En svo fór, aö elli og
lasleiki urðu til þess, að Fön-
ix sökk við Þingeyri.
Honum var svo náð upp
aftur 1941 og var ætlunin að
gera við hann, svo að liann
gæti enn siglt um höfin. Var
farið með liann til Isafjarðar,
þar sem Marzelíusi Bern-
harðssyni skipasmiðameist-
ara var falið verkið.
En þegar til átti að taka,
reyndust viðir skipsins svo
fúnir, að ekki var viðlit að
haga endurbyggingunni, svo
sem til var ætlazt i upphafi
og var því nýtt skip byggt, en
notazt við eilt eða tvö bönd
og sitthvað fleira úr Fönix,
til að njóta liappanna, sem
því skipi liöfðu fylgt.
Ásgeir er 63 rúmlestir,
rennilegur hátur. Eigandinn
er nú Ingvar Villijálmsson,
útgerðarmaður hér í Reykja-
vik.
Á útleið.
Eins og eg sagði áðan, var
eg lengstum í brúnni á leið-
inni út og rabbaði við skip-
stjórann. Eg kemst að því,
a'ö liann er ferlugur að aldri
og liefir verið skipstjóri,
siðan liann var 18 ára,
en sjóinn hefir liann stundað
siðan fvrir fermingu. Hann
er frá Vestmannaeyjum og
segir mér, að oft liafi þar ver-
i'ö leflt djarft við að komast
fram úr bátum, þegar 80
bátar í kös ruddust út úr
liöfninni. Þá var liver smuga
notuð. Eg fæ það líka upp úr
Karli, að meðan hann réri í
Eyjum, fékk liann einu sinni
stærsta þorsk, sem þá hafði
fengizt liér.við land. Sá guli
óg hvorlýi meira né minna
en 106 — liundrað og sex —
pund og var gotan ein lj:
pund. Þenna þorslc fékk Ivarl
í net. Það er kannske ekki
liægt að metta 5000 manns
með tveim slíkum fiskum,
en margir ættu a'ð gela fengið
bita!
Karl liefir alltaf verið afla-
kló og tvisvar liefir liann
verið aflakongur á sild.
Þarna á bátnimi eru tveir
útgerðarménn. Valmundur
matsveinn á bát, sem gerður
er út frá Patriksfirði og Ól-
afur háseti -— liann segist
vera sá eini á Ásgeiri, sem
er ekki einhverskonar yfir-
maður — á bát norður á
Skagaströnd við Húnaflóa.
Lagt.
Undir klukkan tvö breytir
Karl nokkuð afstöðu sinni
til bátanna, sem á undan
eru, áður en byrjað er að
leggja. Þeir eru þrír á undan,
]ivi að Skíði liefir farið fram
úr okkur á leiðinni. Menn
eru nú „ræstir“ og svo er
tekið lil við að leggja.
Fyrst fer endabaujan —
með tveimur flöggum — út
og' legufæri, en síðan tekur
líuan sjálf að renna út.
Ilver lóð er 70 faðma á
lengd og eru 100 önglar á
henni. Fjórar ló'ðir eru i
stampi og kallast ýmist hjóð
eða stampar. Eru lóðirnar
hringaðar niður í stampinn
Frh. á 7. síðu.