Vísir - 29.03.1946, Qupperneq 7

Föstudaginn 29. marz 1946
V 1 S I R
Framh. af 2. síðu.
svo að þær renni greiðlega
út, en þegar lagt er,
stendur stampurinn undir
lagningsrennunni („kallin-
um“), sem er aftast á skip-
inu, stjórnborðsmegin.
Rennan er líka oft nefnd
„Torfi“ eftir Torfa Halldórs-
syni (á Þorsteini) alþekkt-
uni lagningsmanni frá
þeim tíma, er rennan
var ekki til. — Stamparn-
ir eru stjórnborðsmegin,
á útstíminu, og færir einn
maður þá aftur tii þess,
sem við „kallinn“ stendur og
lmýtir saman hvert bjöð og
bólfærin, sem eru milli
liverra tveggja bjóða. Ból-
færunum og baujunum er
komið fyrir bakborðsmegin
og eru þar tveir menn, sem
kasta þeim útbyrðis og taka
við stömpunum sem læmast.
Við erum með 39 bjóð.
Yenjulega eru þau 38, en að
þessu sinni hefir einu verið
bætt við fyrir ráðskonuna.
(Á liennar bjóð komu 66
þorskar og ein ýsa). Ráðs-
konan sér um matseld fyrir
landmennina. Lóðin rennur
út svo greitt, að beitan fýkur
af surnum önglunum, þegar
þeir sveiflast yfir „kallinn“
og rignir henni yfir okkur.
En það er ekki nema litill
hluti beitunnar, sem fer for-
„Það er garnan að koma auga
á endaduflið.“
gægist út úr hvílunni, sé eg
göngu. Eg fer rétt á eftir hon-
um og er þá farið að grána
af degi. Ölafur er kominn
i gallann og brátt kemur
Sveinn Kristinsson, yngsti
maðurinn á bátnum, upp
líka og síðan liver af öðrum.
Báturinn mjalcast liægt og
bægt að Ijósduflinu og þeir
Ólafur og Sveinn innbyrða
það. Um j>að bil koma hinir
upp og er þá allt tilbúið til
að byrja dráttinn.
Rélt fyrir aftan framsigl-
una, stjórnborðsmegin,
stendur línuspilið. Það er
mesta þarfatæki, j>ví að lín-
unni er brugðið á l^að og j)að
dregur hana innbyrðis. Erf-
iði sjómannsins er nóg samt,
j)ótt ekki þurfi bann að draga
línuna með handafli ] J)okka-
görðum, J)ví að vel er beitt , bót. Á borðstokknum stjórn-
og þarna er um livorki meira bofðsmegin, gegnt spilinu,
rié minna en 15,600 öngla að Cru jirjú kefli, eitt lárétt og
ræða. Það verður nóg' eftir ^ rennur linan eflir þvi, en hin
lianda þeim gula að narta i, tvö skásett. Eru j)au sitl
J)ótt nokkrir önglar verði livorum megin við j)að lárétta
berir. og gæta þess að línan fari
Bátarnir eiga að leggja ekki út af því.
beint af augum og í sömu
stefnu, til j>ess að ckkert
Þarna við borðstokkinn
stendur sá, sem goggar fisk-
samkrull eigi sér stað. En á inn, þ. e. hann hefir þann
þvi vill stundum verða mis- starfa að reka gogg i livern
brestur og
flækju.
lendir j)á oft
Legið.
Búið er að léggja eftir
klukkutíma eða um þrjú. Þá
tekur við baujuvaktin. Sofa
þá allir nema Ólafur liáseti.
Hann á að sjá um það, að sá
guli bíti á, meðan aðrir skip-
verjar hvílast.
Síðasta baujan, sem látin
er útbyrðis, er ljósbauja og
er nú lónað í grennd við liana.
Um klukkan hálffjögur er eg
kominn niður í káetuna, en
skipstjórinn fer fram í lú-kar
og ællar að þessu sinni að
vera í koju ölafs. Hann
gengur úr rúmi fyrir mig.
Eg skríð upp í alklæddur,
legg aftur augun og ælla mér
að sofna þegar i stað, því að
eg er syfjaður. En svefninn
lætur bíða eftir sér. Eg er
óvanur svona mikilli hreyf-
ingu og svo heyrist alltaf í
vélihni, j)ótt hún gangi mjög
hægt.
Dregið.
Einlivern tíma hlýt eg
þó að hafa sofnað, því að eg
vakna kl. liálf-sjö. Þegar eg
fisk, sem upp kemur og
sveifla lionum innbyrðis.
Losni fiskur af einhverjum
orsökum og komist i sjóinn
aflur, svo að elcki næst til
lians, er kallað: „Fiskur!“ Þá
j)rífur sá, sem stendur hjá
goggmanninum, blóðgar fisk-
inn og kemur lionum fyrir i
stíunum á þilfarinu, langan
fiskihaka og reynir að ná
fiskinum innbyrðis. Stundum
tekst það ekki — eins og til
dæmis, þegar eg fer að reyna
að gera Jielta — en oftast
næst J)ó fiskurinn.
Aflinn.
Strax i byrjun dráttar sjá-
um við fisk. Fyrst kcmur
ýsa inn fyrir borðstokkinn,
siðan þrir j)orskar strax á
eflir lienni. Svo verður örlít-
ið hlé, en eftir J)að kemur
fiskurinn nokkurn veginn
jafnt og J)étt upp úr sjónum,
langmest þorskur, fallegir
fiskar og margir vænir.
Hvert bjóðið af öðru rennur
inn fyrir borðstokkinn og
bólfæri fyrir hver tvö bjóð.
Þegar komið cr að þeim
verður að fara gætilega, til
þess að fá ])au ekki i skrúf-
una. Það getur orðið dýrt
spaug.
Fiskunum fjölgar jafnt og
J)étt á þilfarinu, J)eir eru
blóðgaðir með skjótu og
snarlegu liandtaki og kastað
í stíurnar. Fjölunum fjölgar
milli þeirra eftir J)ví, sem í
þeim hækkar, svo að fiskur-
inn fljóti ekki út um allt.
Það er gaman að sjá til pilt-
anna á J)ilfarinu. Þeir kunna
verkið sitt og drága ekki af
sér.
Iivert sem litið er má sjá
báta, sem eru að draga. Einn
er svo nærri okkur, að Karli
J)ykir eiginlega alveg nóg
um, því að þegar bátar leggja
nærri liver öðrum, má alltaf
búast við því, að annar hvor
tai minni afla, en ef lengra
væri milli linanna.
Eg tek eftir því, að bátur,
sem er fyrir sunnan okkur,
Hólmsberg, snýr i öfuga átt,
stefnir frá lancli, en allir
aðrir stefna til lands. Karl
segir mér, að hann muni
hafa slilið og verður liann J)á
að fara að næsta bólfæri, til
að ná slitna endanum upp. Ef
slitið er í myrkri, mundi
vera erfitt að finna bólfæri,
en við því er séð með þvi, að
sett er út ljósbauja, J)egar
búið er að leggja megnið af
línunni. Eru ljósbaujurnar
J)vi tvær, sem út eru látnar.
Talað.
Klukkan hálfniu fer Guðni
niður í káetu lil að hlusta á
veðurfregnir og eg elti.
Drátturinn gengur sinn gang
uppi, eg get ekki komið að
neinu 1 iði, en þykist nú skilja
ganginn í J)essu, svo að eg
legg mig fyrir. Nokkru síðar
kemur Karl niður og slillir á
bátabylgjuna. Eru J)á marg-
ar raddir á lofti og rælt um
aflabrögð.
Þegar eg lit aftur upp á
Jhljur, hefir liækkað drjúg-
um í stíunum og inn fyrir
borðstokkinn lcemur einhver
stærsti þorskur, sem eg hefi
séð. lvarl segir mér að hann
muni vera um 50 pund. Það
er nú allt og sumt, en af því
gel eg séð, að sá hlýtur að
hafa verið myndarlegur, sem
Karl féklc forðum daga við
Eyjar.
Um hádegisbilið segir Karl
mér, að búið muni verða að
draga unx kl. 3,15 og sé mér
því óhætt að leggja mig
nokkra stund aftur. En
piltarnir á bátnum geta ekki
lagt sig, J)ótt J)eir liafi vafa-
laust margfalt meiri þörf
fyrir J)að en eg. Þeir eru nú
búnir að fara í 16 róðra ó-
slitið, hafa ekki sofið nema
fáeina tíma á hverjum sólar-
hring og allar vökusturidirn-
ar hafa J)eir verið sístarfandi.
Já, J)að er litill vandi að fara
í einn róður!
Iieimför nálgast.
Þegar klukkan cr um hálf-
tvö sjáum við, að fyrsti
Reykjavíkur-báturinn er bú-
inn að draga. Hann setur á
ferð og heldur til lands. Karl
skipstjóri hafði lieyrt J)að á
tali manna i talstöðvunum,
að sumir láta lítið yfir aflan-
um. Hjá okkur eru þó horfur
á l)vi, að aflinn verði álíka og
í síðasta róði'i eða um 28
skippund.
Karl segir mér nú, að J)að
þyki ekki fiskilegt að draga
hratt, draga verði hægara,
J)egar afli er góður en J)egar
hann er rýr. Nú eru aðeins
eftir nokkur bjóð og á J)eim
er heldur lítið.
„Það hefði verið betra að
stíma svo sem fimni ininút-
um lengur, áður en byrjað
var að leggja,“ segir Karl.
„En það er elcki gott að sjá
þetta fyrir.“
Þegar fá bjóð eru eftir í
sjó, bendir Karl mér á trillu-
bát, sem er á leið til Akra-
ness og hefir verið að l'iska
einhvers staðar fyrir utan
okkur.
„Menn leggja mikið á sig,
til að ná J)eim gula,“ segir
Karl. „Menn leggja á sig
vökur og hætta á allt, enda
hafa margir látið allt fyrir
hann.“
Þetta er rétt lijá honum.
Sjálfur hefir hann og menn
hans orðið að láta sér nægja
aðeins ljögurra til fimm
klukkustunda svefn í sextíu
sólarliringa. Þeirra bátur
varð siðbúinn til róðra vegna
þess, að verið var að setja
nýja vél í hann, en samt hefir
hann orðið svo fengsæll, að
hann er nú með aflahæstu
bátum af J)essari stærð. Þeg-
ar eg komst þarna með,
voru Ásgeirsmenn búnir að
fara um 30 róðra, en sunrir
yfir fjörutíu.
Drætti lokið.
Úr J)ví að klukkan er orð-
in tvö fara bátarnir smám
saman að tinast heimleiðis.
Það fer að verða einmana-
legra á hafinu umhverfis
okkur og tveir siðustu bát-
arnir, sem verið hafa í
grennd við okkur, eru Jón
Þorláksson og Hólmsberg.
Eins og eg sagði áðan,
hafði Karl sagt við mig, J)eg-
ar drjúgur spotti var eftir af
linunni, að við - mundum
verða búnir að draga um
klukkan 3,15. Það gengur
greiðlega að di'aga síðustu
bjóðin, J)ví að á þeim er ekki
mikill fiskur. Þegar klukkan
er J)rettán mínútur yfir þrjú
kemur siðasti öngullinn inn
fyrir borðstokkinn og J)á er
aðeins eftir að bjarga enda-
duflinu innbyrðis. Það er
komið á þilfarið á þeim tíma,
sem Karl liafði sagl, að búið
mundi verða að draga.
„Það er alltaf gaman að
koma auga á endaduflið,"
segir Karl, „þvi að þá veit
maður alltaf, að skammt er
eftir.“
Og þegar þetta langj)i'áða
dufl er komið um borð, er
J)egar tekin stefna til lands.
Aðeins einn bátur er eftir,
Skíði, sem er heldur utar en
z
við. Framundan greinum við
Jón Þorláksson og Hólms-
berg og ræðum uni það
okkar á meðal, livort við
munum geta kónrizt á uridan
þeim að bryggju.
Heimleiðin.
Þeir, sem „standa land-
stimið“ eru Dóri stýrimaður
pg Sveinn, annar vélamaður.
Hinir fara niður til að sofa á
leiðinni lil lands, J)ví að þeir
eiga vel unnið verk að baki.
Mér liafði fundizt bátur-
inn vella dálitið um nóttina,
meðan baujuvaktin stóð yfir
og eins stundum, méðan
dregið var. En mér er sagt,
að báturinn hreyfist ekki.
Svona er J)að, þegar við land-
krabbarnir koniumst á flot.
Við köllum J)að að vella, þeg-
ar báturinn rétt hreyfist um
fáeinar gráður.
Hann er á austan, Jxegar
við liöldum til lands og rétt
um tima er allhvasst svo að
dálítið rýkur upp á brúna,
þegar fyrir okkur verður ó-
bilgjörn alda. En J)etta er
ekkert, fiskurinn situr kyrr
í stiunum og J)á er öllu ó-
hætt. Við mölum Jætta jafnt
og J)étt til lands, nálgumst
heldur bátana tvo, jsem á
undan okkttr eru. En J)að
ætlar sýnilega að verða erfitt
að draga J)á uppi. Þegar við
erum komnir að baujuuni á
Akureyjarrifinu, stenzt Dóri
þó ekki mátið lengur, evkur
hraðann og ætlar fram úr
Jóni Þorlákssyni. Það gengur
þó ekki alveg á stundinni, þvi
að Jón mjakar sér lieldur til
bakborða, svo að við verðunx
líka að víkja til liliðar, til
• r <1 c >
að verða ekki alveg „o’n í
’onum“, en svo komumst við
fram að honuin miðjum og
J)á er fljótgert að fara fram
úr.
En J)á kemur Guðni upp
og minnkar hraðann, því að
hann vill eklci láta ofbjóða
vélinni sinni meira en þöi'f
er á.
Við siglum inn á liöfnina
og upp að þeim bát, sem
fyrstur hafði lialdið heim.
Það er senn búið að kasta
upp úr honum og J)á er í'öð-
in komin að Ásgeiri. Bát-
vei'jar eiga enn starf fyrir
höndum, því að þeir eiga
eftir að kasta aflanum upp,
en eg er óþarfur við J)að eins
og annað. Eg kveð J)á, þakka
þeim fyrir góðar samveru-
stundir og fer á land. Nú get
eg fengið að sofa lieila nótt,
en Jieir eiga enn í vændum
vökur, vosbúð og strit. Sá
er munurinn á störfum J)ess,
sem í landi er, og hins, senx
stendur í baráttunni við.Ægi
og færir mestan auð í þjóð-
arbúið.
Eflirmáli.
Eg frétti J)að eflir á, að
„við“ hefðum vei'ið afla-
liæstir þenna dag. „Við“
fengum 28 skippund. Það er
þá kannske ekki ólánsmerki
að hafa blaðamann um borð!