Vísir - 22.07.1946, Blaðsíða 4

I
4
V I S I R
Mánudaginn 22. júlí 194(»
VÍSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN YÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Orð í tíma töluð.
íjótt við getnm glaðs’t yfir þeim góða á-
* rangri, sem orðið hefur af starfi þjóðar-
innar síðustu áratugina, finnast mörg leið
fyrirbæri í þjóðlífinu, sem vert er að gefa
gaum og varast ef verða má, Einn af stofn-
endum ungmennfélagsskaparjns, Þorsteinn M.
Jónsson skólastjóri á Akureyri, hefur nýlega
rætt mál þetta nokkuð í Skinfaxa, en Þor-
steinn er um alla hluti merkur maður, og var
á sinni tíð einn af áhrifamestu þingmönnum
þjóðarinnar. Eru ummæli hans vel þess virði,
iið fleiri kynnist þeim, en lesendur ofan-
greinds tímarits, en þar segir svo:
„Islandi og íslendingum cr það nú lífs-
nauðsyn, að æska landsins kveiki hugsjóna-
cld í brjóstum sínum, hugsjónaeld, er logi
enn betur en hugsjónaeldur sá logaði, er hin
i'yrstu ungmennafélög kveiktu. Islcnzk æska
þarf að efla guðsneistann í hrjósti sér, til ]»ess
að berjast á móti allskonar spilltri tízku. Hún
þarf að herjast gegn víndrykkjuósómanum,
hún þarf að temja sér heiðarleik í viðslcipt-
um, samxsögli og drengskap í orðum og
athöfnum. Húil þarf að vekja for-nar dyggðir,
svo sem iðjusemi og hófsemi í meðferð fjár-
muna. En um fram alla muni þarf hún að
temj.a sér að vera sjálfstæð í hugsun og þar
með forðasi múgliugsun þá, sem sýnist vera
hættulegur faraldur hæði hér á landi og víða
annarsstaðar. Þessi faraldur hefur oft áður
valdið mannkyninu óbætanlegu tjóni og ger-
ii" enn. Múghugsunhi er nú aðalhjálparlyf
flokkstrúarhragðanna eins og hún var áður
trúarbragðaofsókna og galdrabrennuæðis. Eg
þori að fullyrða, að flokkstrú og múghugsun
fsviftir marga nútíma Isiendinga andlegu
Ifrelsi sínu.
Stjórnarfarslegt fullveldi þjóðarinnar er
fengið, en það er ekki minni vandi að halda
]>ví cn ná því. En til þess að vera viss um að
halda því, þú þurfum vér fyrst og fremst að
gæta fjárhags vor svo vel, að vér verðum ekki
íjárhagslega öðrum þjóðum háðir. Og í við-
skiptum vorum og framferði gagnvart öðrum
■þjóðum, verður vér að leitast við að Jiaga
oss þannig, að vér öflum oss virðingar þéirra-
og álits. Ef þjóðin temdi sér hóflega spar-
semi, þá myndi hún aldrei verða fátæk aftur,
°g þá gætu Islendingar allir í framtíð húið í
igóðum, vel úthúnum, hlýjum og björtum luis-
um og haft nóg af öllum öðrum lífsnauð-
jsynjum."
„Þjóðin á enn hæfileika til þess að geta
'orðið merkileg þjóð, en til þess að svo vérði,
þá verða æskumenn Islands að efla 'siðferðis-
jjroska sinn og sjálfsvirðingu. En verði ís-
lenzk æska hirðulaus, nautnasjúk, eyðslusöm
og áhyrgðarlítil i orðum og verkum, þá á
þjóðin ekki lífsmöguleika í framtíð. En slík
æska er í raun og veru engin æska, heldur
er hún nokkurskonar umslcfftingur, átján
barná fáðir í álfheimum. Hún er fædd gömul
og úrkynjuð. Lifandi hugsjónir og hugsjóna-
eldur eru einkenni lífrænnar, sannrar æsku“.
Vissulega eru þessi orð í tima töluð. Is-
lenzk æska verður að gera sér ljóst hverjar
skyldur Irvíla henni á herðum. Hún verður
að temja sér sjálfstæða hugsun, skyldurækni
og starfsemi, þannig að lnin megi þar áfram
halda er rosknari kynslóðir hverfa l'rá.
Örugg og fullkomin höfn gerð
úr steinkerum á Akranesi.
Tr>ö ker Awmíms oi/ hiö
pnóga « icEÚtnn
Akranesi er nú venð
að framkvæma hin
mestu hafnarmannvirki.
Má telja, að með kaupum
stemkeranna í Englandi,
hafi mjög verið flýtt fyrir
að bætur fengust á hafn-
leysi staðanns.
Einnig er mikil samgöngu-
hót að bílaferjum þcim, sem
Akranesshær liefir nýlega
keypt. Verða þær til stórra
framfara i samgöngum
Norður- og Suðurlands.
Bæjarstjórinn á Akranesi,
A rn lj ó t ur G uðm undsson,
hauð nokkurum opinherum
embætlismönnum ásamt tíð-
indamönnum hlaða og út-
varps lil Akraness síðastl.
föstudag, til að skoða þær
framkvæmdir sem verið er
að vinna þar. Farkosturinn
var önnur hílférjan, en þær
eru hin traustustu skip og
hafa reynst með ágætum.
Talið er að hvor ferja beri
um 300 smáh Ganghraði
þeirra er um 11 m. á klst.,
eru þær knúðar af Paxman-
Ricliardo dieselvclum og
eru tvær- vélar í hvorri. Bú-
ið er að ráða skipshöfn á
aðra ferjuna og verður
Guðni EyjólTsson skipstjóri
hennar. Alls hal'a ferjurnar
háðar kostað 300 þús. kr„ af
því er helmingur heint
kostnaðarverð, en kaup á
varalilutum, flíftningur heim
og fleira hefir reynst jafn-
dýrt frumverðinu.
Að ferjum þessum er mik-
il samgöngubót og eru þær
að sínu leyti jafnþarfar
norðurleiðinni og Ölfusár-
hrúin Suðurlandi. •
Þegar komið var upp eftir,
vorii kerin skoðuð. Voru þau
notuð til hafnargerða i
Frakklandi á innrásartíman-
um. Fann Haraldur Böðv-
arsson útgerðarmaður mynd
ir í enskum hlöðum, af þess-
ari innrásarhöfn og' varð
það til þess að leitað var
fyrir sér um kaup á kerun-
um. í þeim erindagjörðum
fóru til Englands i des. s.l.
þeir 4xel Sveinsson vita-
málastjóri og Arnljótur
Guðmundsson bæjarstjóri.
Eftir miklar tilraunir og í-
trekaðar, tókst þeim að
semja um kaup á fjórum
kerum og eru tvö þeirra þeg-
ar komin en tvö hin síðari
koma von hráðar. Ker þessi
eru geysileg mannvirki og
sést það bezt á stærð þeirra.
Á hæð eru þau um 13 m. og
svipuð að breidd, lengdin er
um 60 m. Öll eru þau hol að
innan i smá hólfum. Þegar
húið er að fylla ker þessi af
sjó eru þau orðin hafnar-
garður, en talsverl þarf að
gera að þeim áður en þau
eru sett niðiu’, t. d. setja
sterkt og vel járnbundið
steinstevpulag utan á vcggi
þeirra.
Kerin verða lögð í hoga út
frá hafnargarði þeim seir.
frystihús Þórðar Asmunds-*
sonar stendur við og cr með
því gjörð örugg bátakví. Með
jæssu verður Akranesshöfn
eins fullkomin og liægt er.
Kerin kosta innan við 400
þús. hvert. —
Kl. 7.30 um kvöldið hauð
svo báejarstjórn gestunum
lil borðhalds. Flutti hæjar-
stjóri þar fyrir borðum
skýrslu um framkvæmdirn-
ar og þakkaði stuðning þann
sem þessi mál hafa hvar-
vetna orðið aðnjólandi. Aðrir
^æðumenn voru þeir Emil
.íónsson ráðherra, Magnús
Sigurðsson hankastjóri, Si.»
urður Þórðarson nýbygg-
ingarráðsmaður, Ólafur B.
Björnsson forseti bæjar-
stjórnar Akraness og Gísli
.iónsson alþm., formaður
fjárveilinganefndar. Voru
ræður þeirra allar á cinn
veg: hvalningarorð um
framkvæmdirnar og viður-
kenning á hagsýni i þessum
málarekslri.
Akranesbær á tvímæla-
laust glæsilega framtíð bæði
hvað útgerð og rældun
snertir, enda er svipur vel-
megunaEog atorku á hænum
og þvi ástæða til að tcngja
við hann hinar björtustu
vonir á komandi tímum.
Bærinn okkar
og börn hans.
Við viijsnm ekki
harðstjórn.
Reykvíkingar! Til ykkar
ætla eg að snúa máli mínu
beinlínis að þessu sinni,
hvorki með ónotum né
skömmum og ekki heldur
neinuni hænum, heldur
nokkrum áhendingum, sem
vonandi dæmast skynsam-
legar.
Skemmtilegra c,r að húa
meðal frómra manna og dag-
l'arsgóðrar æsku, en kynslóð-
ar á glæpastigum. Og
skemmtilegra er að húa í
ryklausum og þrifalegum bæ,
en sóðalegum.
Siðastliðin ár hef eg verið
margorður um ]»á óöld, sem
nú er mjög rædd meðal
manna og i blöðum landsins.
En fyrir nokkrum árum
skrifaði eg allmargar hlaða-
greinar, hétu sumar þeirra
„Ömenning“, þar sem eg
reyndi að benda á, hvert
stefndi með þjóðaruppeldið.
Frh. á 8. síðu.
Rödd Það er hrcinasti óþarfi, að vera að
að utan. taka .það fram, að íslendingar hafa
af fáu meira gaman en að lesa lirós
um sjálfa sig úr penna útlendra manna. Flestir
stökkva þeir upp á nef sér, ef þeir sjá land-
inu eitthvað hallmœlt, og er það eðlilegt, cf ó-
réttmætt er, en það þarf ekki til. Ef bent er
á einhvern Ijóð á ráði okkar, er það tekið illa
upp, enda l»ótt ekki sé ástæða til að ætla, að
nokkur útlendingur telji okkur alfullkomna,
frekar en nokkra þjóð aðra, og þeir ieggja sjaldn-
ast slík unnnæli mjög á minnið. En nú hefi cg
fengið að „sjá“ rödd að utan, sem cg geri ráð
fyrir að raenn geti hlýtt á án þess að reiðast.
*
Bréf. Það er hréf vestan af strönd Kyrrahafs-
ins, sem eg tek nokkrar glefsur úr. Bréf-
ið er ritað í San Francisco, mestu hafnarhorg
við Kyrrahafið nú, og bréfritarinn er maður,
sem hér var um tíma í setuliðinu. Skrifaði hann
kunningja sinum liér hréfið og leyfði hann mér
að sjá það: „.... Þú getur nærri, að mér þótti
gaman að koma heim, þvi að eg liafði. ekki séð
hafið mitt í nærri finnn ár. Og svo er látið svo
mikið með alla, þótt ekki sé hetjur á ferð.
*
Heiðurs- Þegar eg var kominn vestur, það er
merki. að segja til New York, og sá þar fjölda
jafnaldra minna með allskonar heið-
ursmerki fyrir hctjudáðir og hreystiverk, var
ekki laust við að mig langaði til að hafa fengið
eitthvað slikt líka, því að allt stríðið hefi eg
aldrei „fundið púðurlykt“, ef svo má segja. En
nú er mér alveg saraa, því að þegar við vinn-
mn að friðsamlegum störfum, stöndum við jafnt
að vígi, og eg eg hcld, að það sé slik störf sem
flestir vilja vinna, þótt einstaka maður verði
hetja af tilvitjun.
Sc
Kyrrðar ,Iá, það var gaman að veTa kominn
saknað. i borgina sína, vera innan um allt
þetta iðandi lif, scni maður hafði ver-
ið liluti af svo lengi. En sú gleði stóð ekki lengi,
því að eg þreyttist af ysnum og þysnum. Eg tók
allt i einu að þrá Island og kjrrðina, sem þar
ríkir, jafnvel í „stórborginni“, en það var ein-
mitt þessi kyrrð og deyfð, sem var alveg að
gera út af við mig, þegar eg var búinn að vera
lengi á íslandi. En nú vil cg umfram allt fá
kyrrðina aftur.
*
Jlargt En kyrrðin er ekki hið eina, sem eg
fleira. þrái nú cins mikið og eg hataði liana
hér áður' lyrr. Mig langar til að fá að
ganga meðfram sjónum á fögru sumarkveldi,
kannske með ljóshærðr stúlku mér við lilið (og
það væri þá fyrsta islenzka stúlkan, sem cg
gengi með), þegar sólin iitar skýin og maður
sér jökulinn (eg man ekki hvernig nafnið er
skrifað) gnæfa óraleiðir i hurtu.
*
Fllegasta Eg liafði alltaf haldið, að ekki væri
sólarlagið. hægt að sjá fallegra sölarlag en þeg-
ar sólin lmigur til viðar í Gullna
hliðinu, sem er leiðin út úr flóanum ókkar. En
það kemst ekki í.hálfkvisti við sólarlagið ykk-
ar í Reykjavík. Eg sagði það við liann litla hróð-
ur minn (15 ára), en hann harðneitaði að trúa
þvi í fyrstu. Nú held eg samt, að eg sé húinn
að sanrifæra kauða, en erfitt var ]iað.
- *
Ef .... Ef eg v.æri ekki svo fáfróður, að kunna
ekkert nema „bless, stúlka og sæll“ í
íslenzku, þá lield eg, að eg mundi reyna að fá
vinnu á íslandi. En fyrir bragðið verð eg lik-
lega að láta nægja að fara aðeins stutta ferð
þangað, ef það ....“. Jæja, livað finnst mönn-
tini nni samanhurðinn, þótt á fáum sviðuin sé'?•
Eg lield að ekki sé ástæða til að kvarta. Það
er eiris og maðurinö sé með tárin í augunum!