Vísir - 22.09.1947, Blaðsíða 8

V 1 S I R
Mánudaginn 22. september 1947
UIII'J
§j¥ið Sá9
*jí»
; :5t
& ®
Frainh. af 2. síðu. I iek“ gat háídið áfram. -•
f.erlegar ishrannir og jaka, og! Nokkru síðar var liallað frá
það leyndi' sér ekki, að vökin
var að lokast hratt. Með
ónVótstæðilegu aflí' færðust
ógnandi jakar nær og nær.
Hér var ekki liægt að haf-
ast við til langframa og
þurfti nú snör handtök.
Eitthvað var hogið við allt
þetta. Nú átti að vera sumar
á suðurskautinu. ísbreiðan
hefði ált að vera laus 1 sér,
en í stað þess virtist hún hörð
sem stál, nýfrosin.
Ekki hyggð fyrir
heimsskautsleiðangur.
Cruzen kallaði skipstjór-
ana fimm á fund. Sum skip-
anna höfðu laskazt þegar.
Colm, skipstjóri á „Yancey“,
,Mt,, Olympus' að skipið
þyrði ekki að h i vélarnar
í gangi, ísinn unoan skutnum
gæti mölvað skrúfurnar.
Cruzen stundi: „Bölvaðir
asnarnir“. Svo skipaði hann
skipstjóranum á ,,NIt. Olymp-
us“ að hafa vanan mann
aftur á, til að fylgjast með
isnum, hann myndi reyna að
ryðja skipinu braut. Thomas
fékk skipanir þar að lútandi.
Og svona gekk þetja
ldukkustund eftir klukku-
stund. Thomas fannst þetta
gáman, því að liann elskaði
ísinn jafnmikið og Cruzen
hafði andstyggð á honum.
fíann hafði verið í strand-
varnaliðinu við Grænland og
Hourihan a „Merrick og þar ]iafði hann tekið þátt í
Moore á „Mt. Olympus ag handsama 50 Þjóðverja
höfðu áhyggjur vegna skipa og gera upptæka veðurathug-
sinna, þar sem þunnir hyrð-
ingar þeirra voru ekki smíð-
aðir með íshafssiglingar fyrir
augum. Ísjakar höfðu dalað
stefni „Mt. 01ympus“ og
beyglað 2 af skrúfublöð-
anastöð í styrjöldinni. Hann
var alltaf snyrtilega klædd-
ur bláum einkennisbúningi
og óvenju vinsæll af öllum
undirmönnum sínum. Til
marks um vinsældir hans og
um þess. Stalplötur í byrð- af hverju þær stöfuðu er þess
ing skipsins höfðu dalazt svo gctiö að eitt sinn lét hann
mjög, að með nöglum þeirra fésta svohljóðandi tilkynn-
ingu upp á skipi sínu:
lak sem svaraði 450 lítrum
á mínútu. Skipsdælurnar
höfðu ekki við, og áhöfn
þess, sem var óvön íshafs-
aðstæðum, tók að mögla.
Cruzen var neyddur til að
gel’a út tilkynningu um, að
„ekkert vaeri að óttast“.
Stungið var upp á því, að
gert yrði hið öruggasta í
málinu, en það var að reyna
að fara í kjölfar „North-
wind“ aftur til Scott-eyjar.
En skipstjórinn á kafbátn-
um „Sennet“ var á öðru máli
og kvaðst vilja sanna, að
hann brynni í skinninu eftir
að sýna, að hann gæti komizt
hvert sem væri og gert allt,
eins og hann orðaði það.
En aðmírállinn lýsti fund-.
inum loknum og tók ákvöi'ð-
„Ef einhverjum á verði
kynni að verða mjög kalt,
cr honum heimilt að koma til
skrifstofu læknisins og.fá þar
drykk, ef hann þarfnast hans
mjög mikið. Ef læknirinn cr
ekld við, getur viðkomandi
opnað efstu skúffuna til
hægri í miðskápnum, tekið
þar flösku og fengið sér
mungis þami skammt, er
hann, samkvæmt beztu sam-
izku, telur sig þurfa. Síðan
riti hann nafn sitt á eyðublað
þar“.
Tvísýnt
um kafbátinn.
|(( jiilíVf ! .-»• ; '[ i ‘J
J.v iEn ,,glIta,f. y/iyÖ för okkar
iftrfiðaráj ..eftir .því sém leið
un sína. Meðal annars ætlaði -v fösttidaginn, 3. janúar. A
hann að rannsaka, hvernig - klúkkústundum kom-
óvarin skip létu að stjórn umst við ekki meira en 7
í ísreki. Fimmtudagskvöldið sjómílur. Skipstjórinn á kaf-
kl. 11 gaf Cruzen flotanum bátnum „Sennet“, sem ann-
skipun um að véra tilbúinn. 'trs var kallaður „Icenhow-
Við áttum að brjótast gegum cr“, var heldur aumur. Það
ísbreiðuna, hvort sem læki
með nöglum
ekki.
byrðingi eða
Merrick stöðvast.
Hálfiíma eftir, að við lögð-
um af stað kallaði „Merrick“
í tálstöðina: „Við erum fast-
ir“.
„Fari það bölvað“, æpti
Cruzen. „Hver vegna geta
jjessir asnar ckki vanizt
þessu. Við höfum verið í isn-
um í tvo sólarhringa". Hann!
sneri sér að Thomas á stjórn-1
pallinum: „Náðu í skipið, |
Tommy“.
„North\vind“ snarsnerist,
var ósköp að sjá „Sennet“
í fyrsta skipti, er við brut-
umst íi. hans. Jakabreiður
'uæfðu Vfir hann báðum
negin, og íshrönglið mjakað-
ist yfir hann eins og hraun-
eðja. Flestir bátverja voru
i þilfari og reyndu að stjaka
jokunum frá skrúfum lians
neð bélshökum og löngum
stöngum. Að lokum tókst
,,Northwind“ að losa hann úr
' lípunni, en eftir skamma
stand var hann faslur.á nvj-
m leili. Það Iiafði hvesst og
'sinn virtlst hreyfast í a'liar
dtír. Cruzen sá, að við svo
'.úið mátti ekki standa, allur
fór fram hjá „Yancey“ og; lciðangurinn var í hættu.
skauzt fyrir stefnið á „Merr- Hann lét .gefa merki ura, að
ick“. Okkur tókst að brjóta
ísinn fram undan og „Merr-
liann ætlaði að draga „Sen-
net“ aftur út á auðan sjó,
og að hin slcipin skyldu
halda á eftir þeim og híða
hans í vökinni, cr fyrr gelur.
En þetta voru allt annað
en góðar horfur. Hversu
lengi mundi „Northwind“
vera í burtu? Gæti ekki skeð,
að vökina legði á meðan? Án
„Nortlrwind“ voru * skipin
nærri ósjálfbjarga.
Síðan var stáltaug komið
fyrir í „Sennet“ og haldið af
stað. Þrisvar brast taugin.
„Northwind“ varð að ryðja
sér braut gegnum þétta ís-
breiðuna og livergi sást auð-
ur sjór. Þetta var líkast því
scm verið væri að.draga slcða
gegnum malargryfju. Eitt
sinn reyndi sérstaklega mik-
ið á dráttartaugina, það var
eins og hún styndi undan á-
tökunum. Foringi einn á
„Northwind“ sá, að hverju
fór, og veifaði til nokkurra
bátsverja á „Sennet“, cr
stóðu í stafni. „Aftur á með
ykkur“, æpti hann.
Árekstur í ís
og stormi.
Og það var ckki seinna
! vænna. Taugin brast og með
feikna afli slóst annar endi
hennar í þilfar kafbátsins,
þar sem mennirnir höfðu
staðið andartaki áður. „Taug-
in hefði höggvið mann i
tvennt“, varð einhverjum að
orði.
Iskaldur stórmurinn lamdi
þilfarið, og tilfinningarlausir
fingur sjóliðanna reyndu að
í'esta aðra stáltaug milli skip-
ánna. Við vorum rétt komn-
ir af stað aftur, er „North-
wind“ rakst á geysistóran
jaka og stöðvaðist skyndi-
lega. „Sennet rakst á skut
okkar og hjó um leið á
taugina.
Gefið var hættumerki um
borð í gjallarhornum skips-
ins. Thomas hljóp aftur á til
þess að gá að skemmdunum.
Gat var komið á stefni „Sen-
nits“, cn ofansjávar, og dæld
hafði einnig komið á það, en
þótt undarlegt megi virðast,
voru þctla allar skemmdirn-
ar.
Meðan skipin voru ennþá
föst saman, stökk ég um borð
i ,.Sennet“-. Þar var ömur-
legt um að litast og kjarkur
skipverja virtist mjög að bila.
Aður höfðu þeir verið hinir
borubröttustu, vildu vera
lietjur leiðangursins. Nú gat
verið, að þeir fengju aldrei
Iitið „Litlu Ameríku“,
Skömmu eftir miðnætti
laugardagsins 4. janúar var
unnt að halda áfram, en hægt
miðaði okkur samt, frá tveim
til átta sjómílum á klst.
Flota.forir.ginn
i er þreyttur.
Cruzen flotaforingia var
j þno Ijóst, hve alVarlegt var
í cfni, cn nú jjarfiaaoist hann
I hvíldar tii j>ess að iafna sig.
| Hann og Thomas höf'ðu ver-
ið á verði í 96 kluklcustundir
samfleytt, nema hvað þeir
höfðu fengið sér hænuhlund
á légubekk öðru hverju.
Klukkan jn'jú’ iim nöttina
gekli Cruzen til hvílu.
Um sama leyti' lcom loft-
skeylamaðurinn með skeyti
til Thomas skipstjóra. Það
var frá Washington þess efn-
is, ao sonur flotaforingjans,
Nathaniel að nafni, hefði far-
izt af voðaskoti á andaveið-
um. „Eg get ekki látið hann
sjá þetta núna“, sagði Thom-
as við annan foringja.
Meðan Cruzen flotaforingi
svaf, síverspaði ástandið lijá
„Yancey", „Merrick" og „Mt.
01ympus“. Yökin, sem þau
lágu í. j)rengdist æ meira og
ísjakarnir hlóðust upp á alla
vegu.
Quackcnbush skipstjóri á
„Mt. 01ympus“ horfði snör-
um augum út yfir ísinn af
stjórnpalli. Þá kom til hans
ungur foringi, hlaupandi út
úr radar-klefanum og skýrði
frá því, æstur í bragði, að
mikill ísjaki hefði færzt 300
metra i áttina til „Merrick“
á aðeins 15 mínútum.
Úr vöndu að ráða.
Um níu-leytið á laugar-
dagsmorgun símaði Quacken-
bush Cruzen, að útlitið væri
nú að verða mjög hætlulegt.
Var Cruzen vakinn og gekk
hann jægar á stjórnpall.
Hábn bað urn, ao sent yrði
skeyli íil skijianna og beðið
úm riánari upplýsingar.
Nokkurum mínþtum síðar
kom svar frá Quackenbush,
Jia” sem skýrt var frá nán-
ari atvikum og að jakarnir
færðust æ riær. Bað hann um,
að „Northwind“ kæmi þegar
í stað iil hjálpar.
i Nú átli „Northwind" að-
eins 20 mílur ófarnar út á
J auðan sjó með „Sennet“, en
! 40 mílur voru til vakarinn-
' ar, þar scm skipin þrjú lágu.
Cruzen var meinilla við að
1 skilja kafbátinn eflir, þar
sem svo stutt var ófarið, cn
hér var um að ræða líf allra
jieirra, cr á skipunum voru
eða líf kafbátsmanna.
| Ogekki bætti veðurspáin úr
skálc. Spáð hafði verið skýj-
uðu veðri. En á suðurskaut-
inu þýðir það, að sjóndeild-
arhringurinn hverfur bók-
staflega, engin mörk sjást
þar sem himinn og jörð mæt-
ast, allt rennur saman í hvít-
leita móðu. Radartækin eru
nær gagnslaus undir slílcum
kringumstæðum.
j Thomas ákvað, að eklci
væri unnt að dylja lengur
skeytið til Cruzens. „Eg er
hræddur um, að eg færi yð-
ur slæmar fréttir“, sagði
hann við Cruzen. „Það er
svolííið whisky í sjúkraklef-
anum“.
„Eg er mað'ur til að hlýða
á slæmar fréttir", anzaði
j Cruzen. Hann las skeytið um
j dauða sonar síns og gekk sið-
j an til kleí'a síns. Eftir tiu
'mínútur kom hann aftur.
I
„Síundttm firinst nianni mað-
ur vera hálf-hjálparvana“,
sagði' hann. Það var allt og
sÚirit; Síðan svaraði hann
Quackenhush og kvaðst snúa
við til hans ogHiað hann að
géra allar nauðsynlegar neyð-
arráðstafanir. Hann bjóst við
að vera kominn til skipanna
klukkan tvö, en þá var .klukk-
an nær tíu.
Skilið
við kafbátinn.
Cruzen símaði „Icenhow-
er“ á „Sennet" og sagðist
lialda til baka lil hinna skip-
anna og bað hann um að
reyna að halda sér í auðum
sjó, eins lengi og unnt væri.
Skipverjar á „Sennct"
þyrptust upp á þiifar við
jiessar fréttir. Þeim hafði
J sviðið það sárt, að jmrfa að
yfirgefa hin skipin daginn áð-
ur, meira að segja í eftir-
dragi. En nii — án „North-
wind“ — yar við búið, að
þeir nrisstu kafbátinn, auk
þess sem þeir gátu týnt lífi.
Nokkurum mínútum síðar
símaði Quackenbush aflur og
sagði, að horfurnar hefðu enn
breytzt til hins verra. En á
meðan líafði hann gert neyð-
arráðstafanir. Hann sendi Dr.
Paul Siple, Vernon Boyd úr
strandvarnaliðinu og Jack
Perkins lífeðlisfræðing, með
sleða niður á íshreiðuna til
þess að kanna, hvort hún
væri nógu traust til jiess að
geta haldið allri skipshöfn-
inni og útbúnaði, ef til jiyrfti
að taka. Þeir renndu sér á
skiðum nokkurn spöl og
skýrðu síðan frá, að ísinn
væri víðast hvar nægilega
traustur.
Einnig voru gerðar ráð-
stafanir um horð í „Mt. 01-
ympus“ til þess að talca við
skipshöfnum hinna, ef grip-
ið yrði til þess ráðs, en jiað
var ekki eins hætt komið og
hin. Enn fremur var tekið
til sprengiefni til þess að
sprengja ís frá skipunum.
Nú barst slceyti frá „Yan-
cey“ til „Northwind“, þar
sem spurt var, hvort nokk-
ur leið væri lil að ísbrjólur-
inn gæti flýtt sér, ástandið
væri orðið svo alvarlegt.
Cruzen varð gramur við:
„Halda þeir,' að „North\vind“
geti flogið? Hvernig er jtað,
Tommy, förum við ekki eins
hratt og við komumst?“
„Eins hratt og frekast er
unnt“, anzaði Tommy.
„Northwind" gekk nú með
10 sjómílna hraða og skipio'
gnötraði allt 'og skalf undan
átökum vélanna. Menn urðu
að brýna raustina til þess að
geta talað saman. ísjakar
tóku að hlaðast upp á fram-
Jiilfar og voru menn sendir
jiangað til jiess að ryðja hon-
um fyrir borð j afnharðan.
Hlutverk Helicopíer-
flugvélarinnar.
Cruzcn hélt áætlun. Klukk-
an tvö komum við að vök-
inni úr norðvestri. „Yancey“
virtist vera verst státt. Við
héldum þangað. En það virt-
ist ekki koma að miklu haldi