Vísir - 24.11.1947, Blaðsíða 4

4
VlSIR
Mánudaginn 24. nóvember 1947

DAGBLAÐ
Útgefandi: BLAÐAtJTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Síldarvinnsla við Faxailða.
Fram h. af 1. síðu.
byggt í Iívitárnesi árið 1930,
svo voru byggð sæluhús í
Kerlingarfjöllum (1937)
Hveravöllum (1938), Þjófa-
dölum (1939) og við Haga-
vatn (1942). Þá var keyptur
liennannaskáli norður i
Brunnum við Kaldadalsveg
(1944) og loks byggt mjög
vandað sæluhús við jökul-
rönd Snæfellsjökuls. Húsin
eru öll vel úr garði gerð og
Irauninni er það engin nýjung að síldveiðar séu stund- vLstleg. Verðmæti húsanna
aðar hér við Faxaflóa. Allir vita að Faxasíld var á er að minnsla kosti 150 þús.
árunum fyrir slrið eftirsótt útflutningsvara, hvort sem krónur og á þcim hvíla eng-
síldin var söltuð í tunnur eða flutt út lryst. Síldveiðarnar ar skuldir. Félagið hyggst að
voru aðallega stundaðar með reknetum, en áður en út- iialda áfram sæluhúsabygg-
flutningur Faxasíldar hófst var lnin vcidd til beitu og sjald- ingum p næstu árum. ^
| Að tillilutan Ferðafélags-
ins hafa verið gefnir út
margir uppdrættir af ís-
landi og hin síðari ár liefir
! /félagið sjálft annast éitgáfu
aukna og endurbætta. Leið-
til
. .... ,v. i , . . . , . Akurej'rar með mvndum er
sildveiðm verði ekki endaslepp að þessu smm. i J
Kostnaður við siídveiðar hér i Faxaflóa er mun minni,
en á síldveiðunum við Norðurland, með því að segja má
-að hér sé að vísu að ganga. Allir firðir og sund eru talin
full af síld og fullyrt er, að hér sé um óhemju magn að
ræða. Gera menn sér vonir um, að síldveiðin reynist ekki
stundarfyrirbrigði, og telja menn því rétt að nokkur við-
búnaður verði hafður til vinnslu síldarinnar, þannig að
spara megi mikinn kostnað og erfiði við flutning aflans
til síldarverksmiðja á Norðurlandi. Hefur sú tillaga verið,
borin fram á Alþingi að hafizt verði handa um byggingir Árbók 1928 Þjórsárdalur,
fimm þúsund mála verksmiðju, enda er vitað að vélar.1929 Kjalvegur, 1930 Þing-
slíkra veVksmiðju lil handa fyrirfinnast í landinu, en eru vellir, 1931 Fljótsblið, Þórs-
eign útvegsmanns, sem hafði í hyggju að reisa nýja síld-, inörk og Eyjafjöll, 1932 Sr»æ-
arverksmiðju á Siglufirði. fellsnes, 1933 Fjallabaksleið,
i « i ■, , -v- i- , ,■ nyrðri, 1934 Þingevjarsýsla,
Bvggmg tnnm þusund mala vcrksimðiu myndi haía
v. . ' , ‘ . , Mývatn, 193o \ estur-Skafta-
mikinn kostnað i for- með ser og a-gera rað íynr að „ „ , .
hartn færi varla undir kr. 10 millj. og styðst það við þá ^
reynslu, sem fengin cr af byggingu sambærilegra verk-' 1 ai
smiðja á Norðurlandi. Hinsvegar eru fvrir hendi tvær
an mun sú veiði hafa brugðizt.
AÍgjör nýjung er hinsvegar, að nú eru'veiðar stund-
aðar með herpinótum, en með því að síldin er mjög blönd-
uð og mikið af sniærri millisíld, þarf fínriðnari net en
þau, sem notuð eru við sildvciðár á sumarvertíð við
Norðurland. I fyrra og nú í ár hafa slíkar veiðar verið , ,, .
stundaðar her syðra og gefist vel, enda vona menn að .. ö „ .
mjög þarfur ritlingur ritað-
ur af Steindóri Steindórs-
sjuii menntaskólakennara.
Þá eru þjóðkunnar árbæk-
ur Ferðafélagsins og munu
vera taldar með merkari
bpkum.sem eru gefnar út hér
á landi. Þær fjalla um þessi
efni:
1939 Fuglabókin, 1940 Sælu-
| fellssýsla, 1936 Nágrenni
(Landnám Ing-
ólfs), 1937 Austur-Skafta-
. , ... . , jr ,, .. i , ifellssýsla, 1938 Eyjafjörður,
smaar verksmiðjur a Akranesi og í Keflavik, cn auk þess
er mikil hvalvinnslustöð í byggingu, sem einnig getur brætt
síld, en önnur tæki til stöðvarinnar jiyrfti að kaupa til
síldarvinnslunnar. Væri það gert mætti auðveldlega vinna
úr fimm þúsund máluiri og þaðan af meira í þessum verk-
smiðjum þremur, og er þá vafasamt hvort ráðast ætti í
miklar og dýrar framkvæmdir til frekari síldarvinnslu
fyrr, en reynsla væri fengin af veiðunum um nokkurt
árabil.
Þótt ekki yrði unnið úr nema fimm þúsund málum
á sólarhring hverjum, ber þess að gæta að ógæftasamt,
mjög er á þessum tíma árs, þannig að bátar geta ekki
stundað veiðar að staðaldri, en veðráttan hefur erigin á-
hrif á vinnslu eða afköst verksmiðjanna, sem mætti starf-
rækja að staðaldri. Vegria kulda geymist síldin von út
viti að vetrinum til, en þar gegnir allt öðru máli um
sumarveidda sjld. Loks er síldin ekki cins feit og sumar-
síldin, en það hefur einnig nokkur áhrif varðandi geymslu
Iiennar. Hcppilcgt cr talið að síldin sé orðin nokkurra
daga gömul, áður en hún er
héfur þétta sín áhrif.
hús og Veiðivötn eyslri, 1941
Kelduhverfi, Tjörnes, 1942
Kerlingarfjöll, 1943 Ferða-
þættir, 1944 Fljótsdalshérað,
1945 Helda. 1946 Skagafjörð-
ur.
Árbók fy rir yfirstandandi
ár mun koma út fyrir hátíð-
! arnar, fjallar hún um Dala-
sýslu og er skrifuð af Þor-
steini Þorsteinssyni sýslu-
manni. Verður það 20. ár-
hók félagsins. Flestar árbæk-
urnár eru uppseldar enda
voru upplögin lítil meðan fé-
lagið.var fámennt. En vegna
þess, hve félagið hefir vax-
ið hröðum skrefum, verðui
ekki hjá því komizt, áð
prenta upp aftur liinar
eldri árbækur þess.
! Eins og áður er getið, voru
stofnendur félagsins taldir
63, en síðan hefir félagatal-
an aukist hröðum skrefum
ár frá ári og er nú komin
upp i 6180.
Ferðafélagið hefir efnt til
þriggja ljósmynda- og ferða-
| tækj asýniriga, 1933, 1937 og
þeirrár síðustu í haust. —
Sýndar hafa verið 13—14
liundruð myndir, en sýning-
argestir verið 14000—15000.
í Starfandi deildir i Ferða-
| félagi tslands eru á: Akur-
eyri, Húsavík og Vest-
mannaeyjum og Fjallamenn
sem hafa byggt tvo vandaða
fjallaskála á Fimmvörðu-
liálsi og á Tindafjallajökli.
Stjórn Ferðafélags íslands
skipa nú: Forseti: Geir G-
Zoega, vegamálastjóri. Vara-
forseti: Pálmi Hannesson,
rektor. Meðstjórnendur:
Gisli Gestsson,bankafulltrúi.
Guðm.Einarsson, myn'd-
höggvari, Helgi Jónasson frá
Brennu. Jón Eyþórsson, veð-
urfræðingur. Ivristján Ó.
Skagfjörð, stórkaupmaður.
Lárus Ottesen, kaupmaður.
Þorsteinn Jósepsson blaða-
maður, Jóhannes Kolbeins-
son, trésmiður. Hallgrímur
Jónasson, kennari.
Framkvæmdastjóri og
gjaldkeri félagsins: Kristj án
Ó. Skagfjörð, stórkaupmað-
ur, Túngötu 5. Pósthólf 545.
Sími 3647, Reykjavik.
Steinþór Sigurðsson mag.
scient, er lézt 2. þ. m., var
varaforseti félagsins, en i
hans stað var kosinn Pálmi
Hannesson rektor.
Nýkomið:
Léreít,
SIlkiSéðaBa*,
Silkitvinní
Lokastíg 8.
Tvö ný
Sóffasetf
annað dökkrautt, vandað
og glæsilegt sett, liitt dökk-
silfurgrátt (pluss), skeytt
rústrauðufn silkisnúrum.
Verkstæðið
GRETTISGÖTU 69,
kjallaranum,
kl. 2—7 og 8—9.
BERGMAL
I sfað þcss að ráðist væri í iniklar byggingarfram-
kvæmdir, sem vafasamt er að
næstu síldarvertíð hér syðra, — og fyrirsjáanléga vcrður
móð engu nióti lokið, ef verkfall' járn'iðnáðarmániia' stend-
ur til lengdar, — sýnist heppilegra, að samið yrði við
eigéndur verksmiðja þeirra, sem fyrir hendi eru, um
stækkun verksmiðjanna, þannig að vcrulcga aukin af-
kösl yrðu tryggð á þann hátt. Myndi það reynast vel
gcrlegt og ckki ýkjakostnaðarsamt. Þessar verksmiðjur
eru lítl eða ekki starfræktar um þetta leyii árs, og sumar
alls ekki svo sem hvalvinnslustöðin. Myndi þar vera unnt
að vinna einvörðungu að síldarliræðslu cinmitt fyrri hluta
vetrar, en mikil afköst mætti þar tryggja, ef greitt væri
af opinberri hálfu fyrir heppilegum vinnsluvélakaupum,
aðallegá pressum og þurrkurum. Aðrar eða frekari ráð-
stafanir þyrfti ekki að gera.
Kaffi handa ungbörnum,
„Reykvísk húsmóðir“ hefir
sent mér bréf, sem eg birti
nokkra kafla úr. ' Hún segir
meöal annars: „Óskiljanlegt er,
aö börn skuli fá kaffiskammt.
Þeir sem hafa eTnhver börn á
framfæri sínu, hafa meíra en
nóg kaffi, en aörir af mjög
skornum skammti, Væri ekki
sanng-jarnt að aitka lítifS1 eiít
kaffiskammt; hinna fulloriStm
viM nséstu uthlutun, nieS því ab
dreifa barnakaffinu milli þeirra.
Svo íííætti ríki'S athuga lílca,
unnt verði að ljúka fyrir byort þaö getur ekkt spafa'ð
eitthvah méihþví a?i greiöa ekki
kjötuppþptur . til hvjtvobunga.
tekin til vinnslu, en alll
Breyttur matmálstími.
Svo er þaS matmálstíniinn.
\f hverju er áhtiginn svo mik-
ill fyrir breytingu hans?‘ Geta
tkki 'jieir, sem vilja og ciga
langt lieim, haft mat sinn meS
sér til aiS neyta ttm hádegiS og
liorSað heita matinn á kveldin,
þótt ekki sé ákveöin alger breyt"
iing<'á þbsstí? Mér fínnsthtmgj-
lingar þessa bæjar eySa nógum
tíma í göturáp, þótt ekki bætist
lieil klukkiistund viS og svo er J
breyttur matmálstími rnjög ó-.
þægilegttr fyrir fjölda hús-
mæSra. Eg vinn til dæmis frá
kl. 2—6 og ætti eg aS hita
mat handa mínu fólki á kveld-
in, en þaS keniur heim úr vinnu
eöa skóla á tímabilinu kl. 4—uo,
þá yröi eg seint búin, Haía
húsmæSur ;annars nokkuð ver-
iS spurSar álits á þessu?
Útvarpsgjaldið.
Svo aS eg kömi aS útvarpinú,
þá sakna eg Jónasar Árnasonar
, og fagna því aS, Eiijajr Ól,
iSveinslþn skuli lésá Méndingái-
'sögurnar. Mér þykir líka gam-
an aS Hjörvar, þeim röska
karli. En meSal annara orSa —
verSur nú afnotagjald útvarps.
ins lækka, úr því aS ekkert
verSur úr byggingu Útvarps-
hallarinnar, þvi aS hækkunin
mun hafa verið rökstudd meS
þessari dýru byggingu.“.
Orð í tíma töluð.
Já, væri ekki rétt aS athuga
þaS, hvort nauSsynlegt er aS
skattleggja útvarpshlustendui
eins og gert er. IJver maSur
borgar 100 kr í afnotagjald,
sem er margfalt á viS þaS, sem
greitt er í útlöndum — ef
mönnum er á annáS borð gert
aS greiSa eitthvaS þar — og
svo' fer vitanlega megniS af
þessti fé til annars en dagskrár-
innar, því aS fyrir hana 'er greitt
miklu minna en til. skrifstofu-
halds. Ó-já, skrifstofur útvarps.
ins eru dýrari en dagskráíit.
Menn broáa !
Gjafapakkar.
„G. G.“ biSur Bergmál aS
korna eftirfarándi á framfséri!:
„Mér finnst ósamræmis gæta í
því, aS ekki skuli mega senda
böggla meS ýnisu góSgæti til
íslendinga í Bandaríkjumun
eins og í Evrópu. Eg vildi t. d.
gjarnan senda hángikjöt o. þ.
u. 1. vestur um haf, en þaS mun
ekki vera leyíilegt og enginn
aSili er til, sem sér um send-
ingar slíkra gjafa. RKÍ sér um
Evrópu, enginn tun Ameriku.
Þessu þyrfti aS kippa í lag."