Vísir - 26.01.1948, Qupperneq 4

4
V I S I R
Mánudaginn 26. janúar 1948
DAGBLAÐ
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 axirar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Dýitíð og opinbei gjöld.
Kirkfuhljóifileikar
Sigurðar Skagfields.
Sigurður Skagfield, óperu-
söngvari, hélt hljómleika í
dómkirkjunni á föstudags-
kvöld s. 1. með aðstoð Þáls
Isólfssonar. Kirkjan var þétt-
setin, stemmning mikil og
myndi efalaust hafa verið
klappað mikið, ef slíkt væri
venja í Iiirkju. A söngskránni
voru aðallega guðrækileg lög,
eftir Bach, Beethoven,
Brahms („die drei grossen
B“), Hándel, Mendelsohn,
Wolf og Gounod (Maríubæn-
in, sem gerð var við liið fræga
TJjárlögin og fjárhagsáætlun Reykjavíkurbæjar hafa í’eynzt
“ Þjóðviljanum notadrjúgt umræðuefni síðustu dagana.
Hamra kommúnistar mjög á því, að opinberar álögur
verði sízt lægri á yfirstandandi ári en í fyrra, og vitna í prelúdíum Bachs). Eg segi
því efni til ummæla borgarstjóra, sem blaðið færir þó úr aðallega guðrækileg, því að^jóðlög eftir Saint-Saens. —
lagi. Borgarstjóri lýsti yfir því, að þótt fjárhagsáætlun maður getur læplega kallað i 5 æri freistandi að ræða meii
Iiæjarins miðaðist við 300 vísitölustig í stað 310 stiga,1 kina mildu bravúr-aríu „Cu-
anfarinni skeggöld, virðast
hafa skírt list hans og fágað.
Röddin er jafn-stórbrotin og
á köflum undrafögur. En
hún er lionum ekki lengur
eins óviðráðanleg og áður
fyrr, þó að stundum liendi,
að liann skipti óviljandi um
registur. En honum hefir
bætzt skilningur og innileik-
ur. Þó er liann engu að síð-
ur fyrst og fremst drama-
lískur söngvari hæði að rödd
og skapferli.
Páll ísólfsson lék undir á
orgelið og auk þess í'jöruga
rapsódíu um gömul frönslc
mundi hlutfallsleg lækkun útgjaldanna reynast tiltölulega
lág, þannig að ekki væri gerandi ráð fyrir að útsvör lækk-
uðu að nokkru ráði, nema síður væri. Þessi ummæli borg-
arstjóra telja kommúnistar lögfulla sönnun þess, að dýr-
tíðarráðstafanir ríkisstjórnarinnar komi að litlum notum.
Erigum heilvita manni hefir komið til hugar, að dýr-
jus animam“ úr Stabal ma-
ter ef tir Rossini beinlinis and-
lega, að minnsta kosti ekki i
sömu merkingu og hin
kirkjulegu verlc meistar-
anna, hverra nöfn hefjast
tíðin yrði yfirunriin á einum degi. Hún hefir aukizt frá áB.
ári til árs, misjafnlega hröðum skrefum, og að sjálfsögðu
lekur drjúgan tíma að ráða niðurlögum hennar. Það, sem
áunnizt hefir með dýrtíðarfrumvarpi ríkisstjórnarinnar, er
í rauninni það eilt, að tryggt má lieita að vísitalan hækki
ekki úr þessu, nema því aðeins að kommúnistum takist
með skemmdastarfsemi að ryðja braut þeim hömlum, sem
löggjafinn hefir sett gegn aukinni verðbólgu. Þótt tekizt
hafi að stöðva frekari lrækkun vísitölunnar, þýðir það ekki
að útgjöld ríkis og bæjarfélaga lækki samstundis. Ríkið
verður til dæmis að afla sér ríflegra tekna til þess eins
að greiða vísitöluna niður, en svo er ráð fyrir gert að í tónverki Brabms um 13.
uppbætur verði greiddar á útflutt kjöt, freðfisk og salt- kafla Korinlubréfsins fyrra
fisk, en auk þess verði margs konar innlendar vöruteg-1 (Þótt eg talaði tungum
undir greiddar niður, og þeir útvegsmenn styrktir til fram-
haldandi atvinnurekstrar, sem harðast urðu. úti á síldveið-
unum síðasta sumar. Til þess að standast slík útgjöld verð-
ur ríkið að afla sér nýrra tekjustofna, en þeir eru annars
vegar söluskatturinn, en hins vegar hefir verðtollur verið
hækkaður um 65 af hundraði frá því, sem gert var ráð
fyrir í fyrra frumvarpinu.
Þótt gert sé þannig ráð fýrir í fjárlagafrumvarpinu,
að útgjöld ríkisins verði mun hærri en þau hafa nokkru
sinni áður verið, leiðir það beinlínis af þeim dýrtíðar-
ráðstöfunum, sem Alþingi hefir samþykkt og hafa í för
meí sér auknar niðurgreiðs^ur af hálfu ríkissjóðs. Hins-
vegar má gera ráð fyrir að er frá líður og nokkut
jafnvægi kemst á, þá muni slík útgjöld ríkissjóðsins lækka
mjög verulega, en slík lækkun kemur ekki til framkvæmda
á þessa, árs fjárlögum. Svipað má svo segja um útgjöld
bæjarfélaganna og er Reykjaví': þar engin undantekning.
Vegna hækkandi vísitölu hafa engar áætlanir staðizt til
þessa, þannig að útgjöld hins opinbera bafa stöðugt farið
langí fram úr áætlun. Nú má hinsvegar semja fjárlög og
f járhagsáætlanir með nokkurri vissu og öryggi, sem mjög
hefir á skort að unnt væri að gera allt til þessa.
Barátta kommúnista gegn dýrtíðarráðstöfunum Alþing-
is og ríkisstjórnarinnar er vel skiljanleg og skýranleg frá
þeirra sjónarhóli, enda er slíkri baráttu hagað eins í öll-
1 aríunni „Guð er minn
hirðir“ etfir Bach lélc Andrés
Kolbeinsson lylgirödd á óbó,
og tókst sá samleikur prýði-
lega. Einnig var meðferð
Sigurðar á upphafsávarpi
tenórsins í „Messíasi“ Hán-
dels mjög athyglsverð og
dramtisk. En hámarki sínu
náði söngur hans að innileik
manna og engla, en hefði
ekki kærleikarai ....). Hann
lauk svo konsertinum með
þjóðsöngnum.
Enn einu siririi hefir Sig-
urður komið.löndum sinum
á övart. Að þessu sinni er
það livorki breyting á nafni
né raddsviði, heldur hitt að
erfiðleikar þeir og raunir,
sem hann hefir ratað í á und-
um hans þátt, en hér verður
að nema staðar vegna rúms
og tíma.
B. G.
Rafmagnsþörf
sveita eystra
verði athuguð.
Fram er komin í Sþ. till. til
þál. um athugun á rafmagns-
þörf austurhluta Rangár-
vallasýslu og Mýrdals í Vest-
ur-SkaftafelIssýslu^
Flm.: Jón Gislason og Helgi
Jónasson.
Till. er svohljóðandi: „Al-
þingi felur ríkisstjórninni:
a. að láta fram fara á árinu
1918 rannsókn á því, hvort
heppilegra sé til þess að full-
nægja rafmagnsþörf austur-
lil.uta Rangárvallasýslu og
Mýrdals að virkja Skógaá
undir Eyjafjöllum eða leiða
rafmagn frá Sogsvirkjun-
inni, frá Hvolsvelli, austur
með Eyjafjöllum og yfir
Mýrdal að Vík; b. að leggja
að rannsókniimi lokinni fram
frumvarþ um öflun raforku
fyrir þessar sveitir, byggt á
þeim niðurstöðum, sem af
rannsókninni leið.“#
í greinargerð segir m. a.:
„I Eyjafjallahreppum báð-
um eru 97 bændabýli og í
Mýrdal 70........ Eru þetta
ágætar sveitir og vel fallnar
til búskapar og ræktunar.
Svo er kauptúnið í Vík í
Mýrdal. Það telur nú um 300
íbúa. Kauptúnið hefir gamla
rafstöð til sinna þarfa, sem
fyrir löngu er orðin langt of
lítil, og hefir nú verið bætt
við rafmagnið þar með olíu-
mótor. Ibúum i Víkurkaup-
túni hefir farið fjölgandi nú
siðustu ár, og er alveg óum-
flýjanlegt að bæta úr raf-
magnsþörf þess sem fyrst,
bæði vegna fólksfjölgunar og
eins vegna þess, að þar er
talsverð þörf fyrir rafmagn
til vélaverkstæða o. fl....
Þar sem væntanlega verð-
ur lokið við að leiða rafmagn
frá Soginu austur i IIvol-
lirepp snemma á næsta ári,
er það nauðsynlegt að ákveða
sem fyrst, livort halda skal
áfram með þá leiðslu eða
koma upp sérstakri virkjun
fyrir þessi byggðarlög.“
Heimfa lið-
hlaupa fram-
selda.
Frakkar krefjast þess, að
tíu franskir hermenn, sem
eru í Singapore, verði fram-
seldir.
Struku memi þessir af
herflutningaskipi, sem var á
leið til Indó-Kína, koniust á
fleká og réru til lands. Kváðu
þeir vistina í útlendingaher-
sveitunum frönslcu sannkall-
að víti á jörðu.
um vestrænum löndum. Tilgangurinn er að skapa algert
öngþveiti, Sfh 's’íári ætlun kemmúriistamia var í Frakklandi
og é-Italíu. Almenningur gengur þessa ekki dulinn, en ein-
mitt þcss vegna hefir barátta þessa flokks hér á landi mót-
azt nokkuð af ótta við almenningsálitið og átökin því
ekki orðið eins Isörð og ætlazt var til í upphafi. Aukin
dýrtíð bitnar mcð méstum þunga á launásléttunum, enda
hafa ýmis félög launþega lýst s'tuðningi sínum við dýrtíð-
arráðstafanir þær, scm þegar hafa verið gerðar. Margir
telja, að ráðstafanirnar gangi of skammt, þótt flcstir við-
urkenni að nokkrum árangri hefir þegar verið náð til bóta.
Eins og sakir standa getum við selt alla framleiðslu lands-
ins fyrir viðunandi verð, en við getum ekki selt hana
miklu hærra verði cn keppinautar okkar gera á erlendum
markaði. Fyrir því verðum við að draga úr íramleiðslu-
koslnaðinum eftir getu og eins og nausyn krefur til þess
að stándast erlenda samkeppni. Þótt kommúnistar reyni
að ala á óánægju meðal glmennings vegna slíkra ráðstaf-
ana, er það illa séð og vonlaust verk. 1
B E
GNA
-♦-
Atkvæðagreðsla um esperantó-
nám.
„Skólamaður" sendir mér eft-
irfarandi pistil: „Nýlega sá eg
í Þjó'öviljanum aö kommúnistar
væru aö beija §ér fyrir atkvæöa.
greiöslu ‘í' f-rairihaldsskólunr
hér, um hvort nemendur óskuöu
eftir kennslri' í ésþérantó í skól-'
unum. Munu þeir heita þar sírn'
um alþekkta áróðri, sem í öðr-
um áhugamálum sínum.
Ætlun kommúnista.
ÞaS eitþ-aS-Þjóöviljinn beitir
sér fyrir jressu er sönnun þess,
aö skólaæskan ætti ekki að
óska þ'ess. Kommar vildu lög-
leiiSa þetta í nýju fræöslíilögun-
um, en Alþingi varaöi sig á
flærö þeirra. Þá er reýnt aö
svíkjast aö saklausri skólaæsku
og tæla hana til aö óska eftir
þessu, Annars held eg aö náms_
þrælkunin sé nógu mikil i
framltaldsskóhun ■ hér,....þótt
skóla'æskan óski ekki eftir aö
auka hana meö nárni í rnáli, sem
engin þjóö talar og aldrei kem-
ur æskulýönum aö gagni.
Áróður á esperanto.
Hitt er skiljanlegt, aö komm-
ar vilji innleiða þetta mál í skólf
unum, Frá Moskya er nefnilega
útvarpaö áróöri á þessu máli
ög þeir vilja láta skólaæskuan
hér hlusta á*liann, en til þess
þarf aöi skvlda haria til áð læra
esperantó. Svo er annáö. Flest-
ir esperantókennarar hér eru
sprautur frá kommúnistum og
með þessu mætti koma þeim
inn i alla skóla hér til aö sýkja
hugi æskulýðsins og eitra hann
á móti íslenzka þjóðfélaginu, en
gera hann auösveipan við aust-
ræna einræöið.
Þaö
Engin pólitík.
er nú auövitaö
látiö
heita svo, aö „ópólitískur“ fé-
lagsskapur esperantista hér
gangist fyrir þessu, en allir
kunnugir vita hve „ópólitískir"
menn eru þar,. og áróöur Þjóö-
viljans fyrir þessu máli er næg
sönnrin þess, aö þarna standa
kommúnistar á bak við. Eg veit
ekki til aö nokkur lýðfrjáls
þjóð hafi gert esperantó aö
skyldunámsgrein í skólúrn, og
við ættum ekki heldur að gera
það,
Ef kennt yrði-----
Ef þetta mál yrði kennt hér
í skólunum yröi annaðhvort aö
auka námsþrælkunina meö
fjölgun kennslustunda eöa
kenna það t, d. á kostnaö sjálfr-
ar íslenzkunnar, eöa annarra
hagnýtra námsgreina og þaö
mundu kommar ekki harrna.
Vonandi lætur íslenzk skóla-
æska ekki blekkjast til aö óska
eftir slík-u.“-
i