Vísir - 08.09.1951, Blaðsíða 4

V 1 s I R
Laugardaginn 8. september 1951
WXSKXB.
SAGBLAB
RiWjörar: Kristján Guðiaugsson, Hersteiim Pélssoa,
Skrifstofa Austurstræti 7.
Otgefandi: BLAÐaOTGÁFAN VISIR H.R
'Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan hX
Kirkjudagur Óháða
Flóttinn irá kommúnismanum.
það kémur tæplega fyrir að gripið sé ofan í erlent blað,
svo ekki sé þar skýrt frá því, að fleiri eða færri menn
eða konur hafi flúið eittlivert af þeim löndum, er hramm-
ur Sovétríkjanna nær til. Stundum er það Tékkóslóvakía,
Pólland eða Austur-Þýzkaland og stundum Éystrasalts-
ríkin. Aldi’ei heyrist aftur á móti, að nokkur íbúi-vestrænnaj
lýðræðisríkja flýi sín heimili. Þetta er ákaflega táknrænt
um mismuninn á kjörum óbreyttra borgara í löndum þess-
um. Mismunurinn á því að búa við austrænt eða vestrænt
lýðræði. Það myndi þykja mikil býsn, ef nokkur íslenzkur
i’ikisborgari myndi flýja þetta hrjóstruga land og smokra
sér yfir „jámtjaldið“ og setjast að í Ráðstjórnarríkjunum
og leita þar hælis fyrir ofsókn íslenzkra yfirvalda. Það er
næstum ótrúlegt, og ekkert fordæmi er, heldur fyrir því,
að íslenzkur kommúnisti gerði það. ^
Skýring þessa fyrirbrigðis er ákaflega einföld. Á Is-
landi ríkir vestrænt lýðræði og þar geta allir, jafnt karlar
sem konur, verið óhultir fyrir ríkisvaldinu í þeim sldlningi,
að það þai’f ekki að óttast. Hér á landi þurfa menn ekki að
óttast það að vera vaktir unx miðja nótt, af svokalladi-i
öryggislögreglu, og sldpað að fara niður á lögi’eglustoð lil
jæss að svara til saka fýrir nieint afbi’ot. Hafi menn í landi
vestræns lýðræðis bi’otið eitthvað af sér, má lxann nokkurn
N eginn vera viss unx, hvernig nxál lxans verður fyrir tekið.
llann þarf ekki að óttast næturheimsóknii’, sem vii’ðast
mjög tiðkast íxxeðal austrænna „lýðræðisþjóða.“ ,
!
Það er heldur ekki venjan meðal þeirx-a þjóða, sem
geta talið sig heyx’a til vestrænnar nxennhigai’, að menu, sem
eitthvað hafa til salca unnið, og fengið sixxn dóm, hverfi
beinlinis, og til þeiri’á spyi’jist aldrei framar. Þetta nxun
aftur á mótí vex*a meginreglan meðal þjóða, er „austræn
inenning“ hefir undirlagt. Það er heldur ekki vitað, að í-
búar vestrænna lýði-æðisþjóða geti ekki, ef þeir hafa á
annað boi’ð efni á því, fai’ið ylir landanxæri lands sins og
heimsótt nági'amxaþjóðii’iiai’, án þess að þurla að sækja uin |
það leyfi til pólitíski’a stjómai’válda. Það er hins vegar meg-
ini'egla meðal þjóða, er sæta austi’ænu „lýðfæði“. Þar má
heita, að átthagafjötrar gildi, senx á sínum tíma þóttu ein-
Iivei'ir verstu hlekkii-, er lagðir voru ó eixistaklinga, að
minnsta kosti, er þeir giltu á þessu landi frelsis og jafn-
ræðis.
Fáfróðaxx Islending rekur í rogastanz, er liann les það
dag eftir dag í ei’lendunx blöðum, að fólk sé að flýja sæluixa
í austi’i. Flýja heinxili sín, jafnvel án þess að taka nokkuð
með séi’. Skilja jafnvel eftir allar eigur sínar og á stundum
verða menn að flýja heimilin og skilja eftir bæði konur og
börn. Eitthvað nxeii'a en lítið Iilytur að vera bogið við það
þjóðskipulag, senx fælir menn svo frá séi’, senx þessi dænxi
eru órækur vottur unx. Dæmi eru þess, að fólk, senx hefir
búið við austrænt „Iýðræði“, hafi lagt það á sig að flvjá
land í flugvélaskriflum, senx engum óvitlausmn nxanni
myndi annars hafa dottið til hugar að setjast upp í. Þann-
ig lýsir ástiix sér á austrænu „lýðræði“, þegar það stjórix-
skipulag er ki*ufið til mei’gjar.
Það eru til menn á þessu landi, senx óska þess heitar en
nokkuð annað, að íslenzka þjóðin eigi eftir að búa við
austi’ænt „lýði’æði“. Allt bendir til, sem betur fei% að þess-
unx mönnum vei’ði aldrci að ósk sinni, en einkennilegt nxá
það teljast, að á þessu landi fi’jálsræðisins skuli vei’a til
þeir nxenn, er þanxxig hugsa. Manni verður ósjálfrátt liugs-
að til þess, hvei’svegna þessh' menn skuli ekki hafa lagt
land undir fót, og setzt að í löndunx hins austræna „lýðræð-
is“, senx þeir þrá svo mjög. Er það kannske vegna þess,
að þeir eru ekki eins vissir um gæði þess, eins og þeir viija
vei'a láta, að þeir hafa ekki látið vei’ða af því ?
Nokkrir söfnuðir utaix
Reykjavíkur liafa á undan-
förnum áruni valið einhvern
lielgidag ársins, helgað hann
sérstaklega nxálefni kirkju
sinnar og nefnt kiikjudag.
Hefir fólk úr söfnuðunum
þá dvalizt daglangt á kirkjuj
staðnum, fegrað guðsliús sitt
og prýtt umhverfis það,
sungið saman, rætt og frætt
um kiikjumál, safnað fé til
safnaðarstai’fsins og minnst
kii’kjunnar þennan dag
öðruxn frenxur með gjöfuxn
og áheitum.
Þessir dagar hafa glætt
sameiginlcgan óhuga og
skilning fólks á því að nxál-
efni kii’kjunnar er málefni
þess sjálfs ef rétt er. Það er
skoðun stjórnar Óháða frí-
kirkjusafnaðarins, að ekki
sé síður ástæða til að glæða
þann áhuga og skilning i
Reykjavík en annars staðar
á landinu, og vildi liúix því
fyrir sitt leyti stuðla að hon-
um með því að lialda nú
fyrsta kirkjudag safnaðar
ins. Að sjálfsögðu verður
liann með öðrum svip en
vei’ða mundi ef söfnuðurinn
xetti kirkju. En einnxitt hin
brýna þörf fyrir kirkju ætti
að vera öllu safnaðarfóllci og
vildarinönnum safnaðarins
lxvöt til þess að taka þátt i
guðsþjónustu og samkomum
dagsins og leggja þar með
sinn stein í kii’kjubygging-
una. Söfnuðurinn er ennþá
fátækur að fé en ríkur að á-
lxuga og á góðan hug fjölda
fólks og fyrir það vei’ður
kii'kjá byggð með guðs lijálp.
Guðsþjónustan vei’ður hald-
in úti á moi’gun ef veður leyf
ir þar er söfnuðinum lxefir
af miklu veglyndi verið gef-
ið land undir kirkju á gatna-
nxótum Hringbrautax’ og
Kaplaskjólsvegar. Guðsþjón-
ustan er haldin á þessum
stað til þess að leggja á-
hei’zlu á það inn á við og út
á við, hve kirkjuþörfin er
aðkallandi, guðsþjönusta á
þessunx stað, þar sem enn
hefir ekki verið reistur
steinn yfir steini, táknar á-
minningu og lofoi’ð til fram-
tíðarinnar uni að reisa guðs-
lxús þar senx engin kirkja er
nú, hvar senx það kánn að
vei’ða. Er því heitið á yður
að taka þátt í þeirri tákn-
í’æxxu athöfn. Jafnframt vill
|safnaðarstjórnin nota tæki-
færið og þakka öllum, sem
1 allt frá fjarlægum heimsálf-
um hafa þegar lagt söfnuðin
um og kirkjumóli hans lið í
oi’ði og vei’ki.
Auk guðsþjónustunnar. á
morguxx, sem liefst kl. 1.30
e.h. verður mex’kjasala og
kaffisala hjá kvenfélagi
safnaðai’ins í Góðtenxplara-
húsinu til kl. 19, en þá liefst
samkoma i Stjöi’nubíó með
fjölbreyttri efnisskrá. Af
hlutverk kirkjudagsins er
tvirætt: 1 fyrsta lagi kynn-
ing á málefni kirkjunnar
almennt og kirkjunxálefni
þessa safnaðar sérstaklega,
og í öðru lagi að afla fjár
til fyi’irbugaðrar kirkju-
byggingar og safnaðarstarfs-
ins, og heitir safnaðarstjórn-
in hér með á lwern einasta
\safnaðarmeðlim sem f>essi
I orð les eða heyrir, að gera
(sitt til að ávöxturiiui af
fyrsta kirkjudeginum verði
1 sem ríkulegastur og glæsi-
, legastur, hæði í innra og
ytra skilningi.
I Að lokum vill safnaðai’-
stjórnin nxinna á það liknai’-
mál, sem að liennar dómi
krefst skjótastrar úrlausnar
í þjóðfélaginu á vorum dög-
um, að koilia upp lieimili
fyrir drykkjusjúka menn,.
til aðhlynningar þeim og
lækningar. Það hefir verið
skýi’t frá því-i blöðununx að-
ákveðið liafi verið að láta
25% af liagnaðinuni af
kirkj udcginum renna til
stj'rklar því máli. Með því
|VÍ11 safnaðarstjói’nin leggja
(óhei’zlu á þá skyldu kristins-
manns og kristins safnaðar,.
ja skyldu einstaklinga, fé-
Taga og liins opinbera, að
muna eftir sæi’ða mannin—
um við veginn, jafnframt-
því sem unnið er að öðrum
málum, og taka höndum
sanxan unx að bæta úi-
hjálparþörfinni og spyx-ja
um hana eina, en ekki lxvei-
í lilut eigi. Safnaðai’stjórn-
inni kenxur ekki ti hugar að
eigna sér þetta mál á neimi
hátt, hún veit að það hlýtui-
að vera áhuganiál og lijart-
ans nxál allra góðra manna
í öllum söfnuðum, og þótt:
þeir séu ekki í neinum söfn-
uði, og hefir lengi verið á-
huga- og baráUumáL
margra. Hún vill aðeins'
nxeð ljúfu geði gjalda sinn
skatt til málsins um leið og;
hún leitar stuðnings hja al-
menningi við málefni safn-
aðarins, í fullu trausti þess
að söfnuðurinn sé henni
samnxála þótt hann vanti
ennþá þak yfir liöfuðið, og
í fullu trausli þess að sem
flest samtök fólks i landinu
gjöi’i slíkt hið sama og nieð
þá einlægu von í huga, að
stofnaður vei’ði félagsskap-
ur sein vinhi að þvi nxeðal
áhuganxanna og gagnvart
hinu opinbera og hið nxikla
liknarnxál komist sem fyrst
í franxkvæmd.
320 hvalir hafa
veiðzt.
Hinn 1. scptember síðást-
liðinn liöfðu veiðst 316 hval-
ir, en síðan liafa veiðst 4, svo
að alls liafa veiðst 320 frá því
er hvalveiðarnar hófust í
sumai’.
- ■ —......-----------------
* BEHG AL >
„Grámann" hefir enn skrif-
að mér bréf, að þessu sinni
um erindaflutning útvarps-
ins. Er það skynsamlega
skrifað sem hið fyrra, og
fer það hér á eftir:
*
„ThS. ÞaS er áreiðanlega aö
bera í bakkaíullan lækinn að
setja út á erindaflutniug út-
varpsins, — en þar sem aS hér
ætti að vera hægt að lagfæra
inisfellurnar með áminningum,
eöa -öllu fremur þjálfun þeirra
ér efni fly.tja, ætti það ekki áð
skaða neinn, því að „góð. vísa
verður aklrei of oft kveðin".
Á eg hér aðallega við stúlkur
þær, er upp lesa eða erindi
flytja, hvo.rt sem frumsamin
eru eða 'ekki.
Hrein undantekning er. að
þær flytji þannig að hægt sé
að njóta þess, sem fram er
flutt og ber, að minni skoðun
(ög margra annara) einkum til
af því, að framburðurinn er of
hraður og oft lágur, en þó sér-
staklega, að hjá mörgurn þeirra
endar hver setning í hálfgerðu
hvísli.
Þetta endinga-h'ds' kera-
ur líka fyrir hjá karlmönn-|
unum, svo þeir mega einn-
ig, sumir hverjir, krota þess-
ar áminningar bak við eyrun.
Það er leitt, þegar gott |
efni er skemmt á þennan
hátt.
Gallar sem þessir koma
engu síður fram hjá þeim,
sem lærðar eru taldar, eða'
telja sig það, í framsagnar-1
listinni, bæði leikkonum og
öðrum.
Framburðurinn verður til-|
gerðarlegur, — ósmekklegur.
=K
Að sjálfsögðu verða hér eng-'
in nöfn nefnd, þar sern eg hefi
ekki, og vil ekki hafa, horn i
síðu nokkurs sem hlut á að
máli.
Aftur á nxóti vil eg nefna fá-
ein nöfn flytjenda, sem mættu
og ættu að vera til fyrirmynd-
ar:
Gunnþórunn og Friðfinnur-
skila ætíð hvérju einasta orði í
eyru hlustenda, og mættu því
heyrast 'oftar í útvarpinu en
raun er á. Þau korna flestum
eða öllurn í gott skap. Lengir-
ekki hláturinn lífið?
Aðalbjörg og Lára Sigur-
björnsdóttir skila öllu efni vel.
Þær „halda út“ hverja setningu.
Og vissulega nxættu þær, sem
eg hér er að finna að við, taka
sér til fyrirmyndar Þorbjörgu
Árnadóttur, og hafa þá um
leið hugfast, að hún hefir ver-
ið langdvölum rneðal framandi
þjóða. Henni „kippir í kyniðÁ
Hæg ættu að vera heimatök-
in fyrir alla, sem vilja læra af
útvarpinu hvern veg franx skaL
bera, svo áheyrilegt sé, þar sem
Þorsteinn Ö., Helgi Hjörvar,
Vilhjálmur Þ. og Brynjólfur,
syo fáir séu nefndir, eru oft
daglegir gestir okkar hlustenda.
Grámann.“