Vísir - 20.11.1952, Page 4

VfSlR
irlsxn
OAGBLAÐ
Ritstjórar; Kristján GuDiaugsson, Hersteinn Pálsson,
Skrifstofur Ingólfsstræti 3,
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Annarleg íhlutun.
Tímarnir breytast og mennirnir með. í Gamla sáttmála var
það sett sem fyrsta skilyrði fyrir skattgreiðslu til konungs
,at utanstefningar skyldum vér engar hafa, utan þeir menn,
sem dæmdir verða af várum mönnum á Alþingi burt af land-
inu.“ Landsmenn höfðu fengið nóg af íhlutun erlends konungs
og utanstefningum, og hugðust því að friða landið gegn slíku,
þótt gjalda yrði nokkurt fé í móti. Nú virðist hinsvegar sú
öldin, að einstakir flokkar sækist eftir utanstefningum, jafn-
framt því, sem þeir leita ásjár og styrktar hjá erlendum að-
ilum í átökum er varða innri mál þjóðarinnar. Eiga þar komm-
únistar og Alþýðuflokkurinn svipaða sök.
Talið er líklegt áf þessum flokkum báðum að verkfall
standi fyrir dyrum. Nokkrir forystumenn kommúnista eru ný-
komnir og nýuppdubbaðir eftir setu á 19. þingi rússneska
kommúnistaflokksins austur í Moskvu. Talið var sennilegt að
þar hefðu flokkksbendin vestrænu fengið þá línu, að hefja
samstarf við alþýðuflokka alla vestrænna landa, og ekki hefur
staðið á framkvæmdunum hér heimafyrir. Fyrsta ákvörðun
kommúnista eftir h lmkomu forsprakkanna er að efna til
sameiginlegrar kaup- og kjarabaráttu með Alþýðuflokknum
og enn er gengið lengra. Fyrir nokkrum árum klofnuðu hin
alþjóðlegu verkalýðssamtök, þannig að kommúnistar voru
einangraðir, en lýðræðislöndin stofnuðu slík samtök sín á
milli. Nú hafa kommúnistar leitað stuðnings þessara sam-
taka vegna væntanlegrar baráttu, og farið fram á beinan
fjárhagslegan styrk til þess að halda henni uppi, auk þess
sem til þess er mælzt að íslenzk farartæki verði stöðvuð komi
þau á eða leiti til erlendrar grundar.
Vafalaust verða slíkar málaleitanir afsakaðar með því, að
samstarf verkalýðsins sé alþjóðlegt og hér sé um eðlilegan
stuðning að ræða. Hinsvegar hafa erindrekar konungsvaldsins
á 12. og 13. öld sagt eitt og hið sama, er þeir þágu fjárstuðning
til óhappaverka sinna og erindisrekstrar. Nú er leitað trausts
og halds til erlendra samtaka og beðið um fjárframlög til þess
eins að koma atvinnurekstri hér heimafyrir á kné, og þetta
lætur Alþýðuflokkurinn sér sæma, vel vitandi að hann hefur
horfið frá stefnu lýðræðislegra alþýðusamtaka, með því að
efna til samvinnu við kommúnista um innanlandsmál, en seit
þeim auk þess sjálfdæmi að því er úrlausn varðar á deilu
þeirri, sem efnt er til. Neiti Verkamannafélagið Dagsbrún
samningum, verða 59 félög eða fleiri að hlíta þeim úrskurði
og mega ekki semja um slíkar kjarabætur sér til handa, sem
kommúnistar vanmeta og hafna. Yfirsjónir Alþýðuflokksins
eru margar og miklar, en engin verri en þessi, hvernig sem á
hana er litið. Samvinna við kommúnista um allsherjarverk-
fall er feigðarflan og annað ekki.
Nú kann það vel að vera, að kommúnistar eigi ekki rík
ítök í lýðræðislegum samtökum verkamanna né hinu ný-
stofnaða sambandi þeirra, en almenningur á erfitt með að
sætta sig við málskot til erlendra aðila, þótt þeir séu ekki verri
en vondir, eða jafnvel ágætir og mildir á fé, ef því er að
skipta. Nú þ? kir góður siður að lifa á gjöfum ,og slíkt er ekki
verra fyrir verkalýðsfélögin en þjóðina alla, ef eftir gjöfunum
væri ekki leitað til niðurrifs frekar en uppbyggingar. Hafi
erlendir aðilar löngun til að knésetja íslenzkt atvinnulíf,
skilja þeir ekki þarfir þjóðarinnar og er þá bezt að vera án
afskipta þeirra. Þess utan hafa kommúnistar austan járntjalds
hér nóga erindreka, þótt lýðræðisleg samtök verkamanna
skipi sér ekki þar í sveit og gerist jafnheimsk íslenzka Al-
þýðuflokknum. Utanstefningar og erlent fé hafa jafnan reynzt
íslendingum háskasamlegt, enda engar líkur til að það verði
happadrýgra nú en fyrr.
Brezki markaðursnn.
T andað hefur verið fyrsta togarafarmi í Bretlandi, eftir að
brezkir útvegsmenn lögðu afgreiðslubann á íslenzkan fisk
þar í höfnum. Til stórtíðinda hefur enn ekki dregið vegna
þessa og dregur vonandi ekki. Brezka stjórnin hefur fyrir sitt
leyti l'agt gott til málanna og viljað leysa deiluna, án þess að
til úrslita hafi leitt vegna óbilgjarnra og óviðeigandi krafna
brezkra útvegsmanna, sem telja sig ekki aðeins hafa ráð okkar,
heldur völd brezka heimsveldisins í hendi sér. Gera má ráð
fyrir að löndun íslenzks fisks verði ekki vel séð á brezkum
markaði og mótleikirnir geta orðið hættulegir. Vert er því að
fagna ekki fengnum sigri, enda er hann enginn fyrr enn deilan
hefur verið leyst farsællega. En nú hafa útvegsmenn í Grimsby
stöðvað flota sinn og vanir eru Bretar að vinna síðasta leikinn.
Sexiugur í dugz
Jón Bjarnason,
Sextugur er í dag Jón Bjarna-
son, verkamaður, Vesturgötu
105, Akranesi. Hann er fæddur
að Björgum í Austur-Húna-
vatnssýslu, sonur hjónanna
Guðrúnar Eiríksd. og Bjarna
Guðlaugssonar bónda þar. Ung-
ur að árum fór Jón að vinna
fyrir sér sjálfur, eins og þá
var títt um börn fátækra barn-
margra foreldra. Hann vandist
því snemma að vinna hörðum
höndum til öflunar daglegs við-
urværis, enda mun hann af
flestum talinn með harðdug-
legustu mönnum til allra verka
og jafnan eftirsóttur til starfa.
Ungur fluttist Jón af æsku-
stöðvunum 1 Húnavatnssýslu
til hinna blómlegu Borgarf jarð-
arhéraða og vann þar á ýmsum
stöðum, þar til hann kvæntist
Guðjónínu Jónsdóttur, hinni
meshuágætis- og myndarkonu,
er nú er látin fyrir nokkrum
árum. Þau reistu bú á Akra-
nesi, og þar hefur Jón verið
búsettur síðan og stundað þar
daglaunavinnu, jafnframt því,
sem hann hefur haft smávegis
landbúnað. Jón kvæntist öðru
sinni Þórunni Jóhannesdóttur,
hinni ágætustu konu.
Er ég fyrst kynntist Jóni
Bjarnasyni, vakti það óskipta
athygli mína, með hversu mik-
illi einurð og festu hann flutti
sitt mál og mátti þá hverjum
manni Ijóst vera, að þar fór
maður, sem ekki hikaði við að
fylgja hverjum þeim málum til
sigurs, er hann taldi réttust og
sönnust og var þá heldur ekki
um neina tilslökun að ræða af
hans hendi. Jón lét ekki þá
örðugleika, sem á vegi hans
urðu, vaxa sér í augum, heldur
mun óhætt að fullyrða, að hann
stækkaði og harðnaði við hverja
raun.
Jón Bjarnason hefur tekið
mikinn og virkan þátt í félags-
Fimmtudaginn 20. nóvember 1952.
..... T' -'i •' • .. i .»-1 i. -•
Á þessum merku tímamótum
vil ég færa Jóni Bjarnasyni,
konu hans og börnum mínar
innilegustu hamingjuóskir með
von um, að hann eigi eftir að
vera þátttakandi í að vinna að
framgangi margra góðra mála
j fyrir byggðarlag sitt og þjóð,
I og að Sjálfstæðisflokkúrinn
megi lengi njóta hans góðu
starfskrafta. Lifðu heill, gamli
vinur, beztu þakkir fyrir góða
viðkynningu.
Axel Guðmundsson.
málum Akraness og þá sérstak-
lega i sjálfstæðisfélögunum þar
og gegnt hjá þeim mörgum
trúnaðarstörfum. Þá hefur hann
verið öflugur þátttakandi í
Landssamtökum sjálfstæðis-
verkamanna og sjómanna og
setið í stjórn þeirra.
Eg, sem þessar línur rita, hef
unnið mikið með Jóni, og tel
ég hann vera í hópi áhugasöm-
ustu og duglegustu manna. Það,
sem mest ber á í fari hans, er
einlæg trúmennska og óbilandi
kjarltur í að fá leyst af hendi,
sem allra bezt, hvert það starf,
er honum er fengið til úrlausn-
ar, einskis lætur hann ófrestað
að vinna málefnum sjálfstæðis-
flokksins allt það gagn, er hann
má.
Glaður og reifur er Jón jafn-
an, þegar maður hittir hann og
þá sérstaklega í góðvina hóp.
Á heimili Jóns er gott að koma,
þar hittir máður fjrrir hina víð-
kunnu íslenzku gestrisni og ér
þá engu líkara en verið sé að
gjöra honum og heimili hans
stóran greiða með heimsókn-
inni, enda mun þar oft mjög
gestkvæmt. Þó að Jón hafi nú
fyllt 6 áratugina, er hann enn
ungur í anda og ekkert líklegur
til að láta kerlingu Elli ná á sér
neinum fangbrögðum.
Hlýr október
en víða vætusamur.
Samkvæmt upplýsingum frá
veðurstofunni var októbermán-
uður hlýrri en í meðallagi um
allt land.
Er þá eins og venjulega mið-
að við meðaltal allra október-
mánaða 1901—1930. Mánaðar-
hitinn í Reykjavík varð 5.6 stig
eða rúmlega einu stigi hærri en
venja er til. Tiltölulega hlýjast
var þó á Norður- og Austur-
landi, þar var sums staðar meira
en tveim stigum hlýrra en árs-
tímanum svarar. T. d. var okt-
óber mun hlýrri en s. 1. júní á
Raufarhöfn.
Úrkoman var í minna lagi í
Reykjavík, eða rámir 80 mm
(meðallag er 90), og víðar við
Faxaflóa og Breiðafjörð var
með þurrara móti. í öðrum
landshlutum var hins vegar úr-
komusamt, t. d. rúmir 320 mm
á Hólum í Hornafirði (meðallag
er þar um 150 mm). Seinast í
mánuðinum gerði 10—20 sm.
djúpan snjó á Vestfjörðum, en
hann mun hafa tekið upp fljót-
lega eftir mánaðamót.
Um suðvestanvert landið
var fremur stormasamt, en á
Norður- og Austurlandi var
kyrrara veður. Yfirleitt má
segja, að mánuðurinn hafi verið
mildur og hagstæður landbún-
aði og víða sæmilegur til sjó-
sóknar.
* BERGMAL >
í tilefni af skrifum í Berg-
máli um haustmót Taflfélags-
ins hafa mér borizt enn ítar-
legar upplýsingar um tilhögun
mótsins, og ástæðurnar fyrir
því að hálfgerður kurr er í
þátttakendum, en það er að
koma skýrar og skýrar í ljós,
að mótstjórnin á talsverða sök
á því hvernig til hefir tekizt
með mótið í heild, þótt einstak-
ir þátttakendur verði ekki af-
sakaðir.
Engin forföll
tekin til greina.
Mótsstjórnin setti tvær regl-
ur í upphafi skákmótsins, sem
báðar verða að teljast hæpnar.
Sú fyrri var gerð að umtalsefni
fyrir skömmu, en hún var um
að ekki mætti semja um jafn-
tefli fyrr en eftir að teíldir
hefðu verið 30 leikir. Hin regl-
an var, að cngin forföll yrðu
tekin til gr.eiba, og varð sú
regla til þess að tveir menn
hættu við þátttöku, þar sem
þeir sáu fram á að þeir gætu
ekki mætt til leiks ákveðna
daga. Þetta nær vitanlega engri
átt, þai- sem alltaf getur verið
um lögleg forföll að ræða. En
á mótinu skyldi sú regla gilda
að sá, er ekki mætti til leiks,
tapaði skák sinni á tíma.
Skákstjórar
sátu við spil.
Þess vegna mun Birgir Sig-
urðsson ekki hafa hirt um að
tilkynna forföll, er hánn varð
að hlaupa í skarðið sem vara-
maður í bridgekeppni, þar sem
vitað var að skák hans var tal-
in töpuð, jafnvel þótt hann
hefði getað samið við andstæð-
ing sinn um að tefla síðar.
Þenna sama dág sátu skákstjóri
taflmótsins og varaskákstjór-
inn einnig við spil í Skáta-
heimilinu sem þátttakendur í
bridgemóti. Hvorugur skákr
stjóranna var því við á haust-
mótinu, er umferðin var tefld
sl. sunnudag.
Oónægðir
'þátttakendur.
Yfirleitt virðast margir þátt-
takenda í taflmótinu vera mjög
óánægðir með tilhögun og regl-
ur mótsins. Þegar tveir þátt-
takendur skárust úr leik, vár
öðrum tveim skákmönnum
gefinn kostur á þátttöku til
þess að ékki þyrftu tveir að
sitja yfir við hverja umferð.
Tókust samingar á þeim grund-
velli, að liðið skyldi fá óteflda
skák þeirra frá lokinni umferð
sem jafntefli. Reyndar hefði
átt að líta á skák þeirra sem
tapaða, þar sem^ þeir mættú
ekki til leiks, eftir ströngum
bókstaf reglnanna.
Það er sannarlega leitt að
svo illa skuli takast til með
þetta mót, en vonaiidi fer
stjórnin betur úr hendi hinna
ágætu manna næst er slíkt
mót verður háð. — kr.
Gáta dagsins.
Gáta nr. 305.
Eg er á hausi, hálsi, búk og
vængjum,
lifandi skepna í loft mig ber,
líf er í mér, þá dauður er.
Svar við gátu nr. 304.
Kanna.