Vísir - 06.12.1954, Side 6

Ylsm
Mánudaginn 6. desember 1954.
DAGBLAS
Hitstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Krisíján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólísstrœti S.
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIB H.1
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan hJ.
-----------------------;-------
AHtaf santir vii sig.
Afundi bæjarstjórnarinnar, sem haldinn var síðast liðinn
föstudag, var meðal annars rætt um deilu þá, sem vagn-*
istjórar þeir, sem starfandi eru hjá Stætisvögnum Heykja-
vik'ur, hafa átt í við bæinn, og fundin var lausn á fáeinum
dögum áður, svo að ekki kom til verkfalls. Skýrir Þjóðviljinn
. kvo frá, að einn af fulltrúum kommúniata í bæjarstjórninni hafi
íundið að því, hvert boð vagnstjórum var gert, en það var m.a.
isð' þeir yrðu fastir starfsmenn bæjarins, og mun það hafa ráðið
,baggamuninn um, að samkomulag varð svo fljótlega.
Salka V aSka frnmsfnd:
Athyglisverft kvikmyitd, eit
jté eftirbátur skáldsepnnar.
Hlýtur þó að gefa ranga hugmynd
tsland á þessari öld.
Ekki verður annað ráðið af frásögn Þjóðviljans, en kommún-
istum sé meinilla við það, að vagnstjórum v.ar gert tilboð það,
sem getið er hér að framan, en blaðið þorir þó ekki annað en
íið segja, að „bæjarbúum til mikillar ánægju virðist nú tryggt, J íslenzkri skáldsögu síðan tal- _og
sð strætisvagnarnir gangi og ekki komi til stöðvunar (á þeim) hljómmvndir komu til sögunnar.
Kvikm.yndin Salka Valka var
frumsýnd í fyrradag í tveim
kvikmyndahúsum ibæjarins,
Austurbæjarbíói og Nýja bíói.
Myndin ei* gerð eftir skáldsögu
Halldórs Kiljans Laxness, eins og
kunnugt er, en að töku hennar
stóðu sænska félagið Nordisk
Tonefilm i Stokkhólmi og Edda
Film h.f.
Allmargt boðsgesta var á sýn-
ingunni í Austurbæjarbíói,, þ. á
m. forsetalijónin, ráðherrar og
fleiri fyrirmenn.
Kvikmyndar þessarar hafði
verið beðið mcð nokkurri eftir-
væntingu, eins og að líkum læt-
ur, bteði vegrui þess, að sngaii er
fjölmörgum kuxin, og eins vegna
hins ,að þetta er i'yrsta kvik-
mynd'in, sem gerð er eftir kunnri,
um jólin“. Kommúnióunulltrúinn, sem til máls tók, telur það
afleitt, að vagnstjórar skuli hafa samið af sér verkfallsréttinn,
eins og hann tekur til orða> og vill jafnvel, að það verði að
bera undir bifreiðastjórafélagið í heild — en vagnstjórar eru
ideild í Hreyfli — hvort þeir megi ganga að tilboði bæjarins.
Kemur það fram í þessu sem svo mörgu öðru, að það sem
lyrir kommúnistum vakir er fyrst og fremst, að þeir geti æst
menn til verkfalla með einhverjum hætti. Vagnstjórarnir raunu
í'á kjarabætur, sem nema næstum sjöttungi Iauna þeirra, er
þeir verða fastir starfsmenn bæjarins, en auk þess er marg-
víslegt öryggi fólgið í því fyrir þá sjálfa, er þeir komast í hóp
sama cr að segja um Sigurlínu
(Margareta Kroök), sem tekst vel
að sýna límkomuleysi og vesal-
dóm þessarar hrjáðu konu.
. Arnaldur (Lennart Andersson)
virðist heilsteyptur í inanndóms-
l«|ysi sínu. Hanri er greiridur, en
istöðulaus, og alls ófær um að
.vþra lífsförunautur Sölku, sem
eí’ honum frcmri um manndóm
ög þrek, og að öllu levti riieiri
pérsóna.
Eftirfarandi pistil hcfur Berg-
mál fengið frá „Gamla“, göinlum
luinningjá:
„Bærinn okkar er að taka
miklum stakkaskiptum þessa
dagaria, göturnar eru að verða
að einskönár „laufskáhim“, a.
m. lc. Skólavörðustígur, Banka-
stræti og Austurstræti, og liklega
verður margt gert til prýði við
ýmsar aðrar fjölfárnar götur.
Með ári hverju er gert meira að
þvi að setja hátiðarsvip á mið-
bæinn, — færa aðal viðskipta-
hverfín i jólaskrúða í desember.
Gantla nöldrið.
Mér finnst, að ftill ástæða sé tií
a'ð fagna yfir þessu, þótt einstaka
-Fleiri koina við sögu„ sem vel . nöldurssálir linni hjá sér köllun.
eru gerðir, svo sem’ Hjálpræðis-
herskapteinninn (Sigge Fiirst),
Eyjölfur gamli b'lindi (John Norr-
mann), énnfremur Beinteinn i
Króknum, sem Lárus Pálsson
leikur o. fl.
Sjálf kvikniyhdunin er víða at-
hyglisverð, enda þótt oftast sé
dökkt yfir henni. Úti-atriðin voru
tekin í Grindavík, á þingvölhirn,
í Hvalfírði og víðar, og éru oft
Myndin ber þess að sjálfsögðu unaðslegar landslagsmyndir, scm
mérki, að útlendingar hafa gert
hana, og-er eðlilegl, að þeir leggi
á stundurri annan skilning í per-
sónur og atbiHiði sögunnar en við
hér heinia teljum sennilegaii. Eri
hvað sem því líður, má segja, að
flestir hafi talið myndina vel
heppnaða.
Arne Mattsson leikstj.ói'i og
Rune Lindström, er samdi hand-
ritið, liafa í nokkriun atiáðum
hirina föstu starfsmanna bæjarins. Þetta kallar kommúnista- vikið ,ra söguþræðinuni, en þó
blaðið „einhverjar smávægilegar kjarabætur“, og skín þar í
gegn harmurinn yfir því, að ekki skuli verða verulegir möguk
leikar á að trufla starfsemi strætisvagnanna á næstunni vegna
þessarrar nýju skipunar.
ekki til lýta, en það liggur i aug
um uppí, að ýnisu verður að
sléppa, þegar ge.rð er tveggja
Sttindá kvikmynd eít.ir jaiu-viða-
mikilli skáldsögu og bér ei' iiiii
að ræða,
Salka N'alka. höfuðpérsóna
myndarinnar ,(og bókariimar),
I Starfsemi strætisvagnanna eru orðin svö veigamikill liður
í samgöngum og atvinnulífi bæjarins, að ekki er annað við-
, unandi en að þeir, er við samgöngur þessar vinna, sé fastir
starfsmenn bæjarfélagsins. Enginn mundi sinn-a þeirri kröfu el ' höndum þcina Biigittu 1 ett
frá kommúnistum, að brunaverðir og lögregluþjónar hættu að
vera fastir starfsmenn ba*jarins, svo að þeir gætu hætt störf-
um fyrirvaralaust. Líkja má störfum vagnstjóranna hjá
SVR við störf þessara tveggja hópa, hvað nauðsyn og mikil-
vægi snertir, og sér þá hver maður, að hér var farin rétt leið
að markinu, og mætti segja, að hana hefði átt að fara fyrr.
En í þessu efni varð sú lausn að bíða síns tíma eins og flest
anriað. Gremja kommúnista er skiljanleg, og það er einnig
jafn-skiljanlegt, að þeir reyni að leyna henni eftir föngum.
Truflanalaus starfsemi — þverju nafni sem nefnist —. er eitur
í þeirra beinum, og þeim er þeim mun verr við hana eftir því
se)n hún er mikilvægari fyrir allan almenning.
þar er brugðið upp.
Kvikmyndin Salka. Valka er
ekki nándar inerri eins vel gerð
og skáldsagan. En þó verður
þetta að teljast „góð“ mynd, en
hitt er svo allt. animð mál, hvort
hún sé sérlega heppileg land-
kynning fyrir ísland og íslend-
inga, og tnin lilýtur aff geía al-
ranga hugmynd um þjóð okkar
á þvi tíinabili, sem hún er talin
gerast á.
Laugalandsskóli
tekur til starfa.
í áag tekur til starfa að
ersons og Gnnnel Broströnis, og
leikm- hin fyrrnefnda Sölku á Laugaiandi í Stai'holtsíungum
bamsal.dri. Barnið Salka.. verðui
að likindum fleiri kvikmynda
liúsgéstum hugstæð en iiin full-
orðna Salka í liöndum Gunnel
Brosti’öiris. Barnið Salka Valka
virðist vera „ekta“, ef svo.rinet.tr
segja, og túlkar á eftimrinnilegan
liátt vónbrigði. barnsins vegna
nióður sinnar. Á hínn bógiun
virðist Salka í liöndum Gunncl
Bi’oströms öf' fíngerð, og vcrald-
arvön og ekki nógu skapinikij til
þcss að vera hiiT 'sanna, liarð-
fe'riga Salka hins' lifla, islenzka
sjávai|örpSf " sein brýzt .áfrani
gegmim brim og byðaföll líl'sins,
■ r . . ... , ...* •.' , . . . , . . ,. af cigin i-annnleik og ódrrpandi
*■" embeittan afstoðu gagnvart kommumstum þar í landi, en ,
.f, , ,. ___. . . TOl,. , , » . , , , . , , t trú á sjati'a sig.
, . , , , , , . _ , . * , Steinþór Steinsson er j in\ nd
stpoum, sem þeir hafa gegnt undanfarið, og að auki verða ,, ,,
þeu* sviftir ymsum forrettindum, sem þeir, hafa notið siðan i - , ,
... , . . ... .. . 1 sagail gr.ei.mr ira lionum, en .þo
lott strið'sms begar beir attu fulltrua í rikisstjorn oe gatu komiði , . ... ,. ...
a allt annan tiutt, cn flcstr.r te-
Einbeitni Itala.
'l'fialská' stjórnin hefur tílkynnt, áð hún ætli að taka nýj.á og
einbeittari 'afstöðu gágnvart kommúnistum þar í landi, en
gert hefur ‘verið til þessa. Ætlar hún að reka þá úr trúnaðar-A-
js: stríðsins þegar þeir áttu fulltrúa í ríkisstjórn og gátu komið
séjg fyrir í ýmsum mikilvægum stofnunum. Hefur þetta lengi
vöjrið á döfinni þar, enda þótt ekki hafi komið til alvörunnar
í þessu efni fyrr en nú.
Ekki þarf að efa, að kommúnistar víða um heim munu
benda á, hversu ólýðræðislegar aðfarir þetta sé. En hváð er
það þá, sem ítalska ríkisstjórnin hefur í hyggju áb gerá? Hún
ætlar að beita kommúnista að litlu leyti þeim tÖÍíum,Á§éih ,þeij*
beita í. löndum sínum þá menn, er vilja ekki beygja. kné fyrir
einræðisöflunum. Það er allt og sumt. Hún ætlar ekki að ganga
á rnilli bols og höfuös á þeim, eins og kommúnistar gera við
andstæðinga sína, þar sem þeir hafa aðstöðu til þess. Hún ætlar
■aðeins að fjarlægja þá úr þeim stöð.urn, þar. sem.þeir geta gert
aliskonar óskunda og skaðað hagsmuni heildarinnar. Þarna
kemur m. a. fram munurinn á örygginu austan tjalds og vestan.
lendingar hefðu (ipgsað sér luinn.
Erik Straridmai-k,, sem leíkiat.
Steinþör, leikur að ýísu vel, en
hei'ui- hvorki v.öxtné svip til þess
að geta túlkað þenna harðgcra,
ófýrirleitna rndda. Erik Strand-
lii.ni k er of viðfelldinn niaðúr tii
ti'áss að geta verið Steinþór
St,e.iiíá§þn. iJann gæii írekar ver-
ið ' einhvers konar vinsamlegur
„fræmli" sein væri víS; til /þess
að hygla iitluni ættingjuni .sín-
um, en harin kcimu- í lteimsókn.
—- Bpgésen (Rutté Úarisleri) ;er
liins vegar góð niánngei-ð, og
á hverjum vétri, er þetia skreyt-
iiigarstarf hefst, að kyrja gamla
sönginn úm, að þeíTri „finnist
nóg 11111“. kvartáð cr uni að allt
sé þetta gert til að Iokka menn að
verzlununum,’ ög þár fram eftir
götunum. Mjög er þetta órétt-
mætt, og ef kaupmenn. standa að
þe'ssu að einhverju léyti, e.iga
þeir þakkir skildár fyrir. Þeiry
sem amast við þessu, eru langt
á eftir tímanum, og mundu senni
lega vera á eftir sínum tima,
hvort sem lífsskeið þeirra hefði
verið, væri eða yrði á 18, 19.
eða 20. öld.
Þráin eftir að
fegra og prýða
er jafnan rík með mönnununv
hefur verTð og verðitr, og liún
hefur ávallt og með öUuiri þjóð-
um komið frám, einmitt i jóla-
mánriðinum, en mismunandi eft-
ir hugsiiriarhætti, ríkjandi sið-:
venjunl og efnahagslegri getu. Ogí
þegar yið gerum meira að þvi
að fegra og prýða bæinn okkar*
ri'ú i jólamánuðimim er það bæði
vegna þess að við erum að i'ull-
nægja fegiirðárþrá' okkar og;
liöl'tim efni á |)\ i. Um jóliri leysa
allin frá pyngjunni. sein eitthvíið
háfá aflögu, til þéss að gera' sér
og Síriu'm dagamun um jólin, og
til þess að gleðja aðra, og ég
Segi f'yrir mig, að mér finnst
meira gaiuan að kaupa það lítil--
ræði, sem ég gef ættingjum og:
vinum. þegar allt er fagurt kring- *
um mig og allir í glöðu skapi, en
get ekki meint, að ég eða neinir
aðrir kaupi neitt meira vegna
skreýdingarinnai*, né heldur geri;
það til að gleðja kaupmanninn.
Vetrarhátíð.
Nei, liættum þessu héimskulega
nöldri og verum glöð í jólamán-
nðiuum. — í minum augum,
nyi heimavistarskólinn
fyrst! lieimavistarskóli fyrir
börn, sem heiit sýslufélag
stendur að.
Allir hreppar Mýarsýslu (að
Borgarneskauptúni undan-
skildu, en þar er myndarlegur,
nýr barnaskóli) sameinuðust
um að koma upp hinni miklu,
veglegu skólabyggingu, sem
undangengin tvö ár hefir verið
unníð að.
i Skólahús þetta er að öllu hið' roskins manns, er dcsember-
ýandaðast'a. Það stendur skreytingin eins og vísir að. vetr-
skammt frá kvennaskólanum árhátið.-_Nú ma enginn misskilja
áð Varmálandi.' Skólastjóri er
Ölafur Ingvarsson, en auk hans
^r einn fastakennari. íbúðir eru
I skólanum fyrir skólastjóra.
‘kennará og ráðskonu. Um 50
born rirunu .stunda nam í skol-
anum. !
orð niín svo, að ég sé að nuela
með einhvérs konar vetrarhá-
tiðarhaldi, sem tíðkast mun i
siniuim öðrum löndiun. Eg veit
uð hverskonar liátíð er uridir
|ní koniin, að hátíðlegt sé hið
innra fyrir i hugarh’eiini -r- en
iika á uHihverfiðj það serii við
----------- uugum blasir, siiin inikla þátt.
Og þó ekki sé. nema sá fegurðar-
1 Samkvæmt upplýsingum frá og hátíðarblær sem skreytirig-
alþjóða ferðamálaskrifstof- unni fylgir er að því mijkili...
unni í Genf ferSuðust 22 gíe,Siaúki. — Það verður gaman
milljónir mairnaym Evrópu að sjá bæinn okkar í jólaskrúð-
lönd á síðastliðnu ári, þar anum, ef við fáum nú dólitinn
með taldir þeir sem heima Og það vcrður líka
ciga £ Evrópulöndum, en «j‘man.að fa*'a um 1x1,111,5 viðar
j., , . * ... ...•,. , . , • , eti tim áðalviðskiptagöturnar, þvL
toru i íerðalog ut iynr mork . . , . ■
, , - að' nu cins og a undangengmun
sins lands. Her er um 10% i . , ,, .,
V : arum verður margt tagurt' að sja,;
aukningu að ræða miða'ö jafnyei j úthverfunun), ljósapertir
við 1953. Urii 400.000 ^ lifamli trjám í görðum, og
skemmtiferðamannanua
voru Bandaríkjamenn.
riiai-gt nfieii'n, sem „gleður augað
og liressir andann“. — Gumli.