Vísir - 23.12.1954, Blaðsíða 3

Fimmtud.agina 23,. .desemher. 1954 .
VÍSIR
að, Stefán aftaki með öllu að þvo
gólfin einsamall.
Ég varð háíf hvumsa við, því
m(';r fannst S’tefán sannast sagt
ekki ofþyngtlneð vinnu, því þetta
var nær eina starfið hans um
þær mundir. Ég spurði konuna
hverju þetta sætti.
Hún segir að hann kvarti und-
an því að hafa engan fiið fyrir
látum mnhverfis sig, hann heyri
oft barið í ioftið fyrir ofan sig
og stundum í gólfið undir fótum
sér. Hann sé orðinn liræddur
og afsegi með öllu að vera lengur
einn.
Við þessi tíðindi tók ég Stefán
einslega á tal og spurði hann
livað væri á sciði. Ég sagði eins
og mér fannsh að teldi mig liafa
lítla þörf fyrir hann, ef hann af-
segði að vinna cina v'erkið sem
hann ætti áð inná áf líendi.
Stefán svaraði því aðeins til að
úr þessu yrði liann ekki framar
einn við góli'þvottinn, því það
væri reimt í hú sinn.
Bylmingshögg i gólfið.
þegar þossi viðskipti foru milli
okkar Stefáns liélt ég sannast
sagna að þetta væru eingöngu
undanfærslur af því að hann
nennti ekki áð þvo gólfin, eða
lciddist að vera cinsamall við
það. Hefði hann svo notað reim-
leikana sem skálkaskjól til þess
að koina sér undan verkinu. 'Ég
sagði því við hann að ég .skyldi
vera hjá-honum í.kvöld á meðan
hann þvaigi og þá fengjum við
séð livað satt væri í þessii.
Eg var svo hjá honum um
kvöldið og Stefán var að ljúka
viö gólfin, átti aðeins lítinn hluta
eftir af borðstofugólfinu, án þess
að nokkuð drægi til tíðinda. Ég
sat á stól og var að rabba við
liann þegai’ allt í einu riður
hylmingshögg í gólfið. Ilvort.
þetta högg kóm að ofan eða neð-
an gat ég ekki gert mér . grein
fyrir, en svo mikið var það, að
ég sá að fatan lireyfðist á golf-
inu.
Stefán sagði, að þarna gæti ég
séð livort liann væri að skrökva
þessu og var hann þá sýnilega
mjög skelkaður.
Ég svaraði þessu fáu, en sagði
að hann skyldi ljúka við þvott-
inn og. beið ég á meðan. Að því
•búrni fórum við að liátta En eftir
þetta var ævinlega einhvcr hjá
Steláni á mcðan hann þvoði gólf-
in, og orðasveim heyrði égum það
að höggiu licyrðust flest .eða öll
kvöld.
da'tt allt í dúnalogn og ekkert
heyrðist eftir það.
Ræddum við um þetta fram og
aftur nolckra stund og var ég
hálf gramur bæði við sjálfan mig
og konuna fyrir að hafa ekki far-
ið fram og athugað hvað orsak-
að hafði gauraganginn. Taldi ég
líklegast að einhver hefði kastað
steini í rúðuna og vildi reyna að
grafast fyrir um það hver valdur
væri að þéssu. Út frá þessum
umræðum sofnuðum við svo aft-
ur og sváfum með Tengra móti
fram eftir um morguninn. Vökn-
uðum við við það að vinnukona,
sem við höfðum, knúði á dyr hjá
okkur.
Ofagurt uni að litast.
það fyrsta sem húri segir þegar
hún koni inn til okkar að það sé
ófagurt að sjá útreiðina á stof-
unni og spyr jafnframt hvaða
djöflagangur hafi átt sér stað í
húsinu í nótt.
Við gáfum lítið út á þessar at-
hugasemdir stúlkunnar, en
klæddumst. þegar ég var kominn
í skyrtu og brækur fór ég framm
til þess að kanna verksummerki.
en allt væri eins og það átti
vanda til, liorð og stólar og önn-
ur húsgögn á sínum venjulega,
stað. En þegar mér varð litið á
gluggann, brá mér heldur en ekki
í brún. Höfðu gluggatjöld og
kappar, scm fyrir glugganum
voru. verið rifin í tætlur og lágu
þær hingað og þangað um gólfið.
Efsta rúðan í innri glugganum
var öll brotin úr, en liins vegar
auðséð, að luin hafði ekki verið
brotin að utan því hrotin lágu
öll úti.
Atvik þetta skeði skömmu fyrir
vertíðarbyrjun. En þá fórum við
Stefán á sína skútuna hvor. Eft-
ir það vissi ég lítið hvað gerðist
í húsinu ncma hvað mér var
tjáð, að þar yrði alltaf einhver
ókyrrlcika var öll þessi þrjú ár
sem ég bjó i Fischersundi 3.
Sjálfui- varð ég vár mngangs
á kvöldin í lirauðgerðinni. Gengu
dyr þangað inn úr gaflinum á
t;
örskjótt. Og nú var hann, blcssað-
ur drengurinn hennar, að leggja
út í þenna furðustóra heim, sem
ihún hafði svo sem ýmislegt., heyrt
um, en þekkti raunar minnst af
sjálf. A áttatín á.ra æfi hafði hún
kjallaranum og sömuleiðis gengu ' aldrei koinizt svo Tangt, aö hún
dyr úr eldhúsinu og niður stiga
inn í bakaríið. Fór ég þangað oft
niður á kvöldin þegar umgang-
urinn heyrðist, en strax og ég
opnaði stigalilerann hvarf hann
Við fyrstu sýn sá ég ekki annað og ég varð einskis frekar var.
VVWflrtflftftAftftJWUWaViVlAÍUWkVkVVWVWVUWWVUWUV
Að heiman fór—-
Smásaga eltir Ingélf Kristjánsson.
Rúðubrot á næturþeli.
Svo er það eina nótt, cr við
hjpnin vorum í fastasvefni. on
við sváfum í herhergi inn af horð-
stofunni, að við lirökkvum upp
við feiknlegan skarkala í voit-
ingastofunni. Var sem borð og
stólar væru þar á hendingskasti
fram og aftur um stofuna, Datt
mér fyrst í hug aö gleymzt liefði
að loka húsinu um kvöldið og að
drýkkjusval 1 arar hefðu komizt
inh og værii þarna að 'verki
Segi ég konu minni livað ég liáldi
um þetta ogætla fram úr til þess
að skakka leikinn. En hun
kvaðst sjálf liafa lokað húsinu
þegar .síðustu gestirnir fóru út
unj kvöldið og viil hún ekki með
nokkru móti að ég fari fram. í
því heyrum við hrothljóð og að
rúða er brotin frammi í veitinga-
stofunni. N'crð ég þá enn ákafari
Qg.víL fyrir iivern mun fara, en
konaii bað mig þesg lengsti’á örða
að fai'fi. liyprgi, enda brá svo við
að um leið og rúðan vár brotiri
Ungur inaður var að búast
hciman.
þó að það Sé í sjálfu sér jafn-
eðlilegt lögmál og fæðing manns-
ins í þenna heim, að ungmenni
yfirgefi föðurhúsin i fyllingu tím-
ans, þótti það ekki litlum tíð-
indum sæta í Gnúpárdal, er það
vitnaðist að Kári Klængsson í
Deildarkoti væri á förum úr
hyggðinni — og það fyrir fulií
og nlli. nð hans eigin sögn.
þetta kom iíka öilum á óvart.
Meira að segja lieimilisfólkinu í
Déildarkoti. Piitúrinn hafði ckki
orðað þetta fyrr en á jólaföstu, en
svo brátt var honum að komast
í burtu, að hann viidi með-engu
móti draga það fram yfir hátíð
ir.
Ýmsar getgátur voru uppi varö.
andi brottför pilstins, en sjálfur
var hann þögull eins og gföfinv
og ekkert íékkst upp úr honum
um ástæðuna fyrir þessari
skyndilegu ákvörðun hans.
— Og hvert var svo ferðinni
heitið?
— Inn ýfir heiði! •
Annað ög méira fékkst liann
ekki til að sogja. En þetta var
allóljóst hugtak. Inn yfir heiöi
lá. leiðin út i heiminn. þar opn-
aðist. Gnúpárdælum umheimur-
inn. Fyrir innan hciði voru viö-
lend héruð, og þar var Hólma-
kaupstaður —- já, og þaðan voru
skipaferðir til höfuðstaðarins og
jafnvel til útlanda. Fplkið í
Gnúpárdal var því cngu nær íyr-
ir þetta svar.
'Gnúþárdalur Var afskckkt
byggð, og þetta var á þeim tim-
um er samgöngur voru slíkar,
að livert byggðarlag var eins og
heimur út a.f fyrir sig, og héruð-
in handan fjallanna framandi
land þeim sem afdalinn byggðu.
í Gnúpárdal var það algeng-
ast, að ungjxngar er yfirgáfu
æskuheimili sin vistuðust á ein-
hverjúm öðrurix bæ í dalnunx. eða
settust. að búi á einhverri jörð-
inni. Hitt var fátitt að þeir tækju
Sig upp cirin góðan veðurdag bg
flyttust alfarnir til fjarlægfa
byggða, Fæstir liurfu af sjónai'-
sæi inn fyrir' lieiðina. Allar
stundir liafði hún dvalizt í
Gnúpárdal. En hún vissi mæta-
vel að heimurinn hlaut að vcra
margfalt, margfalt stærri en
dalurinn. Að minnsta kosti vissi
hún glögglega unx Hólmaströnd-
ina og Hólmakaupstað, en þang-
að liafði hóndi hennar og síðar
Klængur sphur hennar selt. lömb-
in og ullina, og komið aftur með
klyfjaða hesta af skréið, korn-
vörum og öðrum mutvæium til
búsins. Já, og svo voru það öll
þessi ógnarstóru útlönd; Eitt-
hváð liafði húri heyrt minhst á
þau. það var víst þar sem mehn
voru sífellt. að skjóta og drepa
hver annan. — jJað var sannar-
lega ekki fyrir aðra en hiriusta
og stóra menn, að hætta sér-út á
víðáttur þcssa voðalega heims.
En vonandi væri Kári fær um að
mætai klyfjum iifsins, 'eiida vár
hahn ekki lehgur neinn siná-
drengur, cins Óg þ'egár íiún hafði
róið með lmnn í fökkrimi.
sviðinu í dalnurn fyrr en þeirn
var rennt þrjár álnir niður í
brúna moldina í kirkjugarðin-
um á Felli.
Og því var það, að Gnúpárdæl-
ir ræddu um brottför Kára
Klamgssonar mcð álíká hátíðai'-
hrag, og þeir st.æðu yfir moldum
hana. Sumar stúlkufnar vættu'
meira að segja svuntuhornin sín,5
er þær báru þau upp að augun-
um, en kaiTmennifnir-^sem ekki
var jafntáragjarnt rir snýttu sér
hressilega í rauða vasaklúta. og
púuðu i skéggið tíj þéss áð dylja
angurvæi'ð sína. :
En svo rann upp morguninn,
þá er Kári í Dcildarkoti ætlaði
að leggja upp á heiðina. Úr daln-
um var dagleiö til næstu byggða,;
qg pilturinn tók dagiim sncnnha
l.il þess að hafa birth ýfii' háíjáil-'
ið. Hann fór éinsariiaH áð heim-
an, fótgangandi með staf í liendi
og mal á baki. það tók harin'
nokkra stund að komast af stað , . .
... , * . X. . ■ i • orð á kveðjustúhamni, en henni
eftir að hann varð fefðbumn, þvx . , , ’
.Gamla konan brpsti iiýrlega
og eins og híigíifcýstandi til lians
uni leið og harin gckk íram liað-
stofugólfið. Svo sagði hún freni-
ur við sjálfa sig eii hann;
Æi> jæja, vcrði Iiann ailtaf
guði geynxdur, blessaður dreng-
urinn, Og hún hagra'.ddi ,sér á
rúmstokknuni, og tók til við
prjónana sína.
Úti •fyrir hæjardyrnnum heið
móðir Kára. Húii var cklii marg-
að það dregst gjaman í tíma að
kveðja, þegar nxerin eru að yfir-
gefíí fööurhúsin.
Heimilisfólkið fylgdi honum út
úr hænum, ncma amma hans,
garixa)t og gigtveikt . h ró. sén i
ekkii treýsti sér út í morgum
gjólunax Kári kváddi liuna þ’ví'
inni í baðstofuhni.
Gamla konan sat á rúmi sínii’
og straúk hláunv. sinaheruni
höndununx nvjúklega yfir liár
hans og vanga; rifjaði um leið
upp nokkrar minniugai’ frá
bernsku drengsins, eins og hún
viidi í einni sjónhendingu 'sjá
fyfir sér æsku iians og úppvaxt-
arár um lcið og hann hýrfi hcnni.
—, Hún minntist þess, þá er hún
reri nicð þenna dreng í kjöltix
siijni og raulaði fýrir hann í
röjíkrinu. þá hafði liann verið
svó skelfing smár, blcssaður
stúíurinn, að jafnvcJ henni, sem
aldrei hafði verið nein mann-
skápsmanneskja,— jafnvel henni
Ixafði ekkert xriúiiað unx það að
halda. á Jionunx; tímunu,m sam-
an. En nú var þetta orðinn stór
karlmaður: Já, svona leið tíminn
blikuöu 1ár í avtguui. Hún gékk
méð sýni sín’um ■austur íyrir hæj-
árvogginn. }>ar kvaddi hún hann
í flýti; inátti.ekki vera lengi úti
við, konan. Verið gat að velling-
uririu sýði upp úr pottinum éða.
köiturjnii spprðfcisti mjólkur-
trogið í húriivu. Einvrkjakonunni
gcfst sjaldan langrar stundar lilé
frá hcimilisstörfunum; ekki éinu
sinni til þess að kvcðja son, senv
er að leggja af stað út í lífið.
pegar mæðginin höfðu kvaðst,
siveri kpnan við, og gekk stéttina
heim að bæjardyrunum, en staö-
næmdist á varinhellunni, og leit
unv öxl. pá-var pilturinn horfinn
upp fyv’if bæinn. Konavi stóð
stundarkorii kyrr og Iiallaðist
upp að clyrastafnum, en löks
hvarf hún inn i dinvm göngin, og
skjögraði eins og sært dýr með-
fram ósléttum og saggaþvölum
ínol darveggjunum á lciðinni inn.
í eldhúsið. .
Klængur hóndi og systkini.
Kára þrjú. sem öll voru yngri en
hanxv, fylgdu honuni út íyrir tún-
gai’ð. Faðir háns. var fálátur og
þungbúihn, en or þeir kvöddust
var handtakið lilýtt og traust.
fiöxnin fylgdust iiieð Kára sþpl-
korn upp í mýrina fyrir ofau
túnið, og þau nvösuöu hvert í
kapp við nnnað, og spurningum.
þéirra ællaði aldrci að limva.
—- Mundi hann verða voðalengL
í hurtu — eða var það satt, að
lvann ætlaði kannskc aldrei að
koma aftur? Ætlaði liann til út-
lamhi á stóru skipi, eða hyert
var ferðinni lveitið? Kannske
mundi hann verða ákaflega rík-
ur, og þá nvyndi hanxi sjálfsagt
gariga í álíka fírium fðtum og
laxveiðime.nnirnir, sem vora við
Gnúpá í fyrra? Og ef til vill yrði.
•haxxn eins lærður og presturinn á
óskar öllurii gleðil'égfa jóla.
QLkLriótl
Síld & Fiskur.
i°
i!
Verzlunin Pétur Kristjánsson s.f.
Ásvallagötu 19.