Vísir - 09.03.1955, Síða 4

TISTB
Miðvikudaglnn S. rnarz 1&5-5.
Tjón og tryggingar IV
Vestan hafs eru ökumenn settir
í mismunandi áhættuflokka.
Og þar verður eftirlitsmaður að
samþykkja iðgjaldabreytingu.
llveriKÍi* ei* þessnmj usáluni skipað
Iiér ?
í stórbláómu New York
Times birtist litil greln I>ann 16.
fébr. 1955. í lauslegri þýðingu
•er greinin svona:
,,Sá vafi, sem kann að hafa
verið á því, að þetta sé heimur
kvenfólksins — að minnsta
kosti hvað bifreiðar snertir —
var gerður að engu í gær, af
aðal vátryggingafélögum lands-
ins.
Frá deginum í dag að telja
lækka iðgjöld af bfreiðatrygg
ingum um 9 til 32% fyrir fjöl
skyldur, þar sem kvenbifreiða
stjórar eru undir 25 ára að
aldri, að því tilskildu, að í fjöl-
skyldunni sé enginn karlmaður,
.sem ekur bílnum, undir 25 ára
að aldri. Einá tilslökunin fyrir
unga karlmenn er 1Ö% afsláttur
(bonus), sem þeir fá, ef þeir
hafa sótt viðurkennt ökuæfinga
aiámskeið. Sama ákvæði gildir
einnig fyrir kvenfólk. Hin
breytta gjaldskrá, sem sam-
þykkt hefur verið af Mr. Holtz,
eftirlitsm. trygginga, hefir á-
hrif á 750 þúsund tryggða bíla-
eigendur í Nevv York ríki og
lækkar heildariðgjöldin um 6
xnilljónir dollara. (Þ. e. um 93
milljónir ísl. króna.). het.ta er-í
fýrsta sinn síðan í stríðslok, að
b'reyting á bílatryggingunum
verkár til lækkunar á heildar-
iðgjöldunum í rikinu, í þessu
tilfelli um 2%.
Þegar Mr. Holzt tilkynnti
samþykki sitt á hinum lækkuðu
iðgjöldum skýrði hann frá því,
að vátryggingafélögin hefðu
myndað nýjan flokk, 2 D, fyr-
ír kvenfólk undir 25 ára aldri,
sem mundu fá hagstæðustu
tryggingakjörin.
Minni áhætta af þekn.
Mr. Holtz lagði áherziu á, að
þet.ta þýddi ekki endilega, að
þetta værU varkárustu öku-
.sem við vildum, því að refirnir,!
sem voru að Iaumast innan um ’
fjárhópana, komu þá betur íj
3jós. j
Felmtruð augu sauðfjárins
-sáust í hópum, þegar ég beindi j
kastljósinu í ýmsar áttir, og það
var auðvelt að þelékja refsaug-
un frá þeim, Þau voru nær
hvort öðru og neðar og glórði
í þau græn og grimmdarleg.
Refirnir sýndu venjulega
slægð sína í að halda sig þétt
v-ið sauðféð; þeir virtust vita,
að byssur væru í bifreiðinni, og
að við myndum hika við að
skjóta, ef kindurar væru í
'hættu fyrir skoturmm.
„Við skulum taka þennan
stóra fyrst,“ sagði bílstjói'inn
og sneri bílnum í áttina að
stærstu glymunum.
Eftirminnileg nótt.
Refurinn beið ekki boðanna!
Hann gerði sér fulla grein fyrir,
að hann hefði verið valinn úr
Og hljóp af stað þvert úr leið.
mennirnir, heldur aðeins að
þessar ungu konur væru minnst
áhætta (better risks) frá sjónar
miði tryggingafélaganna og
petri tryggjendúr eh ungir karl
menn. Hann sagði, að ungu
kvenfólki væri síður hætta á
því að lenda í umferðarslysum
(driving hazards), af því að
þær nota bíla sjaldnar seint á
kvöldin en ungir kai'bnenn, og
þær væru oftar í fylgd með
eldri persónum, þegax þær aka.
Hin nýja breyting á iðgjöldum
og flokkum mun einnig ganga
í gildi í 37 ríkjum öðrum í
Bandaríkjunum.
Iðgjöld fyrir fullorðið fólk,
sem ekur aðaUega sér til
skemmtunar, einkabíla, notaða
til verzlunarreksturs, og bíla,
sem aðallega eru notáðir af
ungu fólki af báðum kynjum,
undir 25 ára og ógiítu, verða
óbreytt.
Hinir ungu, ógiftu eigendur,
flokkur 2 C, munu áfram
borga hæstu iðgjöldin, þar
sem þeir eru álitnir hættu-
legustu ökumennirnir (the
worst aecident iisks).“
Ilvað má læra af þessu?
Hvaða lærdóm geta nú ís-
lenzku tryggmgafélögin og ís-
lenzkir bifreiðaeigendur öðlazt
af þessari iitlu grein?
Það, sem maður rekur fyrst
augun í, er það, að á sama tíma
og tryggingafélögin í New York
ríki lækka iðgjöld af 750 þús-
und bifreiðatryggingum þar um
tæpar 100 milljónir króna, þá
hækka trygingafélögin hér ið-
gjöld af .ca. 11 þúsund bifreiða-
tryggingum um 5 til 6 milljósir
króna. Þó hefur verðlag verið
nokkuð stöðugt hér í landi síð-
ast liðin tvö ár. Hvers vegna
þarf þetta að vera svona? Við
fáum að nokkru leyti svar við
okkar. Við fengum strax að
kenna á, hvað í vændum væri.
Bílstjcrinn skipti á annað „gír“
í snatri og sneri bílnum bók-
staflega „á blettinum“. Ef
hálmsekkirnir hefðu ekki verið,
heíðum við allir þl’ír kastazt
af pallinum.
Bíllinn var strax aftur í þriðja
„gíri“ og sentist áfram af mikl-
um hraða. Fimm hundruð ekru
akur er um 1500 metrar‘á hlið,
svo það var nóg svigrúm fyrir
rebba að teygja úr fótunum.
En hann gat ekki keppt við bíl-
inn okkar, og eftir að hann var
búinn að hlaupa meðfram næst-
um allri hliðinni, sneri liann
við aftur sömu leið, einmitt
þegar önnur skyttan okkar var
að miða á hann. Svo kom önnur
kröpp beygja, og við, „afturí-
mennirnir“ urðum að halda
okkur dauðahaldi, Beini
spretturinn eftir akrinum var
ekki heldur neinn dúnsvæfla-
draumur! Þessi víðlendi akur
hafði verið plægður og herfað-
þeirri spurninu í öfangreindri
grein.
í Bandaríkjunum er trygg-
inaþjónustan miklu fullkonm-
ari en hér, bæði gagnvart
tryggjendunum sjálfum og
þjóðfélaginu. Greinin segir
okkur, að tryggingafélögin í
Bandarikjunum skipti bifreiða-
eigendum í marga áliættu-
flokka, og þetta er gert af mjög
mikilli nálcvæmni, eins og fram
kemur í frásögninni um hina
ungu kvenbifreiðastjóra. Að
baki þessari flokkun í Banda-
ríkjunum á bifreiðatryggjend-
um liggur geysilega mikið starf.
Mjög nákvæmar hagfræðilegar
athuganir hafa verið gerðar á
öllu því, sem að þessum málum
lýtur, og svo er starfsemir.
byggð á niðurstöðum þeixra.
Englnn munur
á öktunönnum.
Og hvað skeður sVo hér hjá
okkur í þessum efnum? Já;
hamingjan hjálpi okkur! Sem
dæmi vil ég nefna: Allir leigu-
bílstjórar í bænum eru settir í
einn áhættuflokk. Allir einka-
bílar í borginni eru settir í einn
áhættuflokk, og allt er sami
grautur í sömu skál. Enginn
munur gerður á bifreiðastjór-
um, hvorki hvað snertir aldur
né hæfi í akstrinum, eða eftir
kynjum. Mér er heldur ekki
kunnugt um það, að trygginga-
félögin hafi neina hagfræðilega
starfsemi með höndum sameig-
inlega, til þess að skapa þeim
sem gleggst yfirlit yfir þá starf-
semi, sem þau hafa með hönd-
um, enda er svo árangurinn
gagnvart okkur tryggjendunum
eftir því.
' Greinin í Times segir okkur
frá manni að nafni Holtz og að
hann sé eftirlitsmaður með
tryggingunum og hafi orðið að
samþykkja breytingarnar á ið-
gjöldunum þar í landi.
Nú vildi ég spyrja: Er nokk-
ur slíkur Mr. Holtz hér á landi,
sem hefur eftirlit með ti-ygg-
ingafélögunum, og hefur hann
lagt blessun sína yfir hina síð-
ustu hækkun á iðjöldum af bif-
ur, en var samt fjarri því að
vera sléttur; ferðin í „stóru
ausunni“ á markaðinn var næst-
um sem vakrasta skeið saman
borið við hnykkina og stökkin,
sem bíllinn okkar gerði í hvert
sinn, sem hann lenti á ójöfnu.
Til allrar hamingju var jarð-
vegurinn ekki grýttur.
Þegar við náðum refnum
aftur, tók hann á ný strikið
þvert úr leið og tók sprettinri
beint ýfir akurinn. Hann skildi
hvað við vildum —‘ að króa
hann í einu horninu, þar sem
auðvelt væri að skjóta hann.
Hann gerði ekki tilraun til að
klöngrast yfir giiðinguna; þá
hefði hann orðið að hægja á
sér og orðið auðvelt skotmai'k,
Hann hélt sig því frá gh’ðing-
unni og hljóp í hringi af mikl-
um hraða, sneri oft við og
skauzt til hliðanna á víxl, og
tókst á þennan hátt að hafa í
fullu tré víð ókkur, því a'5 bíR-
inn varð að draga úr ferðinni
til að taka beygjumar. Á beinu
reiðatryggingiun hér í landi?-
Ef slíkur maður ér ekki til hér,
væfi þá ekkí ráð, að ríkisvald-
ið tilnefndi einh-v-em slíkan?
Fer ekki allí tll
lögreglunnar.
í einu dagblaðinu, sem segir
frá fyrmefndum blaðamanna-
fundi með fulltrúum trygginga-
félaganna hér, segir svo: Að
bifreiðir hafi valdið tjóni í 6528
tilfellum á síðasta ári og hafi
slys á fóllri orðið í 182 tilfellum.
Ef taka má þessar tölur trúan-
legar, þá er það eftirtektarvert,
að lögreglan í Reykjavik hefur
ekki yfirlit r.ema um 1400 á-
rekstra og slys. Hvað lögregla
annars staðar á landinu hefur
yfirlit um mikið af skakkaföll-
um í umferðinni vei-t ég ekki,
en allt bendir til þess, að trygg-
ingafélögin geri sjálf upp mest-
an hluta árekstranna án lög-
reglurannsóknar, og þetta er
atriði, sem vissúlega þarf að
lagfæra.
Nú er það þannig, að úr þehn
skýrslum, sem lögreglan tekur
af tjónvöldmn, er unninn marg-
háttaður fróðleikur um þessi
mál, en hann getur þó ekki
orðið tæmandi, meðan lögreglan
hefur ekki öll slík mál með
höndum.
Hjá lögreglunni vinnur að
þessum málum greindur og
reyndur niaður, og hann hefur
gefið mér eftirfarandi upplýs-
ingar: Síðustu skýrslur, sem
búið er að vinna úr, eru frá ár-
inu 1953. Það ár voru tillcynnt
til lögreglunnar 1155 árekstrar
og bifreiðaslys. Tahð var, að
395 hefðu stafað af brotum
gegn umferðarlögunum, og
vegna óvarlegs aksturs 520 til-
felli, eða samtals 915 tilfelli.
Tjón á fólki það ár var 208 til-
felli, og þar af létust 6 menn.
Eigum við að halda áfram að
gera gælur við kæi-uleysið, sem
þessar tölur segja okkur frá?
514 af þessum umferðar-
óhöppum áttu sér stað á götu-
homum í Rej-kjavík utan og
innan Hringbrautar. Brot vegna
biðskyldu við gatnamót voru
265. Ekið út í umferðina eftir
biðskyldu, án nægilegrar var-
úðar 88 tilfelli. Ekið aftan á
önnur farartæki 170 tilfelli.
Ekið utan í kyrstæðar bifreiðir
80 tilfelli.
Margháttaðan annan fróð-
leik má fá úr þessum skýrslum
sprettuniun náði bíliinn honum
fljótt, en hann gaf skyttunum
aldrei færi á að skjóta. Við
afturímenn ríghéldúm. okk-
ur allan tímann, en nutum bæði
spennings og óþæginda eltinga-
leiksins. Við vorum ýmist á
háalofti eða við köstuðumst
harkalega niður á bílpallinn,
en tókst samt að halda okkur
á bílpallinum.. Refurinn sást
greinilég’a, því bílstjóranum
tókst oftast að láta bílljósin
leika um hann. Stundum kom
þó fyrir, að hann varð að breyta
stefnu skyndilega, vegna kinda,
sem hlupu í veg fyrir bílinn,
og þá kom fyrir að við misstum
sjónar á refnum í svipinn, —
eins og nú kom fyrir.
lögreglunnar, sem að haldi get-
ur komið, þegar gerðar verða
umbætur á umferðarmálunum
í heild.
En meðal annara orða.
Tryggingafélögin ættu að ráða
yfir meiri forða af upplýsing-
um um þessi mál en lögregian
sjálf. Hvernig er skýrslugérð
þeirra háttað, þegar þau gera
upp tjón án undangenginnar
lögreglurannsóknar? Hafa þau
unnið úr þessum skýrslum og
borið saman við niðurstöður
lögreglunnar um sömu efni til
þess að fá heildarmynd af
ástandinu?
Mér kæmi ekki á óvart, þótt
eitthvað væri áfátt í þessari
sjálfsögðu þjónustu félaganna,
en það mundi jafnframt gleðja
mig, ef ótti minn í þessum éfn-
um væri ástæðulaus.
Við stjórnir tryggingáfélag-
anna vil eg að lokum segja
þetta: Við bifréiðaéigeiidur
eí-urn óánægðir með þá þjón-
ustu, sem við fáum hjá féíög-
um ykkar. Við erum óánségðir
með hinar stórfeildu hækkánir
á iðgjöldum og við lítum ékki
á þær sem varaniegá lausn á
þessum máliun. Eg held að þið
ættuð að skipta um áhrifamenn
í félögunum, sem falið hefir
verið að annast þessa hlið starf-
semi ykkar því að „nýir vend-
ir sópa bezt“.
Að svo mæítu rita eg ekki
meira um þessi mál að sinni,
nema sérstakt' tilefni géfist til
þess.
Aron Guðbrandsson.
Unnið ó skolla.
Allt í einu hemlaði bílstjór-
inn og sagði gremjulega: „Eg
nússti sjónar á honum ein-
hvérsstaðar héma.“ Með þVí
að leita með kastljósinu, npp-
[ götvuðum við að skolli hafð'i
Bandaríkin óánægl
mei stefnu Frakka.
Ágreiningur er sagður mikill
milli Frakka og Bandaríkja-
manna varðandi Indókína. —
Mun ágreiningurinn verða telc-
inn til meðferðar á fundi í
YVasliington /bráðlega.
Frakkar hafa í ýmsu sýnt, að
þeir vilja samvinnu við kom-
múnistana í Norður-Vietnam,
og þar með hindrað að Banda-
ríkin gætu skapað einingu í
Suður-Vietnam um andspyrnu
Suður-Vietnam gegn kommún-
istum, en Bandaríkjamenn
tela augljóst marg þeirra, að
„gleypa“ Suður-Vietnam, und-
ir eins og færi gefst.
„dregið sig til jarðar“ og hnipr-
að sig saman í gmnnri lægð;
sást aðeins á haus og skott.
Sá, sem var með riffilinn,
var ágætis skytta. Fjarlægðin
var úm 30 metrar, og ein lítil
kúla úr rifflinum reið refnum
að fullu.
Þetta var stórt karldýr með
Mikið skott.
„Eg hefði gjarnan viljað vita,
hve mörg lömb þessi fjandi
hefir drepið,“ sagði bóndinn,
um leið og hann kastaði hræ-
inu upp í bílinn. Fyrir höfuð-
léðrið- af hræinu myndu fást 7
shillingar og sex pence frá
meindýra-útrýmingardeild rík
isins og skimiið gæti orðið
snotur ábreiða, því dýrið var í
góðum vetrarlioldum. „Hann
borgar , nokkurn veginn fyrir
benzínið og skotfærin," bætti
bóndinn við.
Veiðiferðin var alls ekki búin
með þessu. Við höfðum séðfleiri
refaglyrnur, þegar við vorum að
" Frh.