Vísir - 12.03.1956, Síða 4

6
VfSIS
Mánudaginn 12. marz I9ö6
Hagleiðingar iiin lögreglu-
umferðarmál.
$ Hann hefur sýnt mikinn á-fauka landrýmið, sem er fyrir
Ábendingar varðandi ýmis atriði,
sem virðast mættu betur fara.
Lögreglu og umferðarmál eru ekki langur kapítuli í þróun-
prsögu okbar íslendinga. Stjórn og þróun þessara mála er svo
Mng að árum, að við höfum ekki langa reynslu eftir að fara sem
aðrar þjóðir.
Þjóðin hefir verið heppin með i
eð eiga góða stjórnendur lög-
reglunnar og þeirra mála frá
;apphafi og sýnir sagan það
glögglega. Allt frá því á tíð Jóns
Hermannssonar hefir lögreglan
;verið í sífelldri þróun, undir
stjórn Hermanns Jónassonar,
Gústavs A. Jónassonar, Jóna-
itans Hallvarðssonar, Agnars
Kofoed Hansen, og núverandi
Rögreglustjóra Sigurjóns Sig-
turðssonar. Hver lögreglustjór-
5nn öðrum betri hefir aukið og
Jaætt lögregluna að menntun og
Ssekni.
Á hinum erfiðu stjórnartím-
Sain Agnars Kofoed-Hansen,
Kem voru hernámsárin, stýrði
Ihann lögreglunni með óumdeil-
©nlegri gæfu í gegnum allar
fiaittur, sem voru svo margar,
©ð um það mætti skrifa stóra
foók. Ef allt kæmi þar fram,
IKiyndi margan furða á ýmsum
inálum, sem fyrir komu, en
lAgnar leysti með lipurð og
istóðst ýmsa erfiðleika með sinni
glæsilegu mannprýði, enda
tiaut hann aðstoðar og hollustu
iiinna góðu fulltrúa sinna, auk
[yíirlögregluþjóns og annarra
Sögreglumanna. Agnar bætti
.ííækni og tæknimenntun lög-
Sreglunnar svo öfluglega, að hún
býr að því enn, og mun enginn,
isem til þekkir, mæla gegn því,
að á stjórnartíð hans hófst lög-
reglan langt fram á þann þró-
unarveg, sem lögregla annarra
þjóða er á. Hefir núverandi lög-
i'eglustjóri, Sigurjón Sigurðss,
■ekki hæít þar við, síðan hann
tók við, heldur aukið og endur-
bætt það, sem fyrir var. Báðir
þessir lögreglustjórar hafa
kynnt sér yfirstjórn lögreglu-
mála og umferðarmála erlendis.
Fulltrúar lögreglustjóra, þeir
Friðjón Þórðarson — sem nú
er að vísu tekinn við öðru starfi
— og Ólafur Jónsson, hafa
kynnt sér lögreglu- og umferð-
armál erlendis og sýnt fram-
íarahug og dug í þeim málum.
Yfirlögregluþjónninn, Eiiingur
tært í þágu öllum réttsýnum
mönnura kristnum, sem æskja
jafnt að virða fyrir sér verk
clrottins hérsveitanna og heyra
um þau. í Leszno á því herrans
ári 1638.“ Iiinn ungi ævintýra-
rnaður fór með kaupmönnum
frá Brimum til hins fjarlæga
lands, íslands, og átti þar
skamma viðdvöl. Tók hann land
viö Helgafell í júní 1613 og hélt
til þings, þar sem hann hlaut
■góðar viðtökur hjá Herluf Daa
höfuðsmanni. Síðan heimsótti
hann Odd Einarsson biskup í
Skálholti, en. þaðan reið hann
til Bessastaða og naut gestrisni
iiöfuðsmanns, sem félck honum
Sar á Hamborgarskipi aftur til
Þýzkalands. Þótt viðdvöl væri
skömm, hafði hinn ungi ferða-
tmaður augun hjá sér og gaf því
Pálsson, hefir auk sinnar löngu
reynslu, margoft kynnt sér lög-
reglumál erlendis og er vel að
sér í þeim. Áulc þess hafa sumir
varðstjórar og aðrir lögreglu-
þjónar lært og kynnt sér lög-
reglumál erlendis.
í lögreglustjóratíð Hermanns
Jónassonar var árið 1930 haldið
námskeið fyrir byrjendur í lög-
reglustarfinu, og hefir þeirri
yenju verið haídið síðan. Þegar
margir byrjendúr eru teknir í
einu, er haldið námskeið og
hafa nemendur fengið að njóta
hhina beztu kennslukrafta, sem
völ var á. Þó hafa einstakir lög-
regluþjónar verið teknir, án
þess að hafa verið á sérstöku
námskeiði, og hafa þá þess í
stað fengið tilsögn hjá yfir-
mönnum sínum.
Agnar Kofoed Hansen hafði
mjög gott tæknilegt námskeið
fyrii- nokkra menn í lögreglunni
1940 og áttu fleiri að verða að-
njótandi samskonar námskeiðs,
ef hernámið hefði ekki skollið
á, en þess í stað lét hann alhliða
þjálfun og kennslu ná til allrar
lögreglunnar. Núverandi lög-
reglustjóri, Sigurjón Sigurðs-
son, hefir haft mörg ágæt nám-
skeið fyrir byrjendur og hafa
lögreglumenn og byrjendur ut-
an af landi sótt þau.
Urn styrk lögreglunnar —
það er mannfjölda, menntun,
tækniþekkingu, tæknibúnað
bifreiðakost, húsakynni og
fleira — væri nauðsynlegt að
skrifa líka og flokka þetta
sundur, en það er mikið verk
og mun eg því að litlu leyti
gera því skil.
Þótt þessir ágætu lögreglu-
stjórar hafi margt gott gert, er
margt óleyst og ýmsu ábóta-
vant, sérstaklega í umferðar-
málum og mun eg reyna að
benda bæði á það, sem vel
hefur tekizt til um og hitt, sem
miður fer. Það er ofur eðlilegt
að í jafn ört vaxandi borg og
Reykjavík er, sé margt, sem að
má íinna og ekki sízt fyrir það,
gluggan gaum, er fyrir hann
bar. Aldrei stærir hann sig þó
af þekkingu sinni, heldur er oft
yfir frásögn hans einlægur,
jafnvel barnslegur blær, sem
gæðir hana töfrandi lífi og
þokka. Við fylgjum hönum á
för hans um geigvæn öræfi og
botnlausa mýrarfláka, við
drepum tittlinga við forgarð
helvítis í Heklu, þar sem sálír
útskúfaðra engjast í logunum.
Þessi látlausa frásögn veitir
innsýn í daglegt líf hinnar ís-
lenzku bændaþjóðar í öllum
þess lítilmótleika og nægju-
semi. Að vísu hefur hann ekki
verið vel fræddur um stöðu ís-
lánds og aðbúnað í Danáveldi,
því að hann fullyrðir, að Dana-
konungur hafi áf því engan
arð heldur aðeins þann sóma
^hvað öll byggð hefir þanizt
^yfir stórt svæði. Fjöldi bifreiða
og annarra farartækja og véla,
hefir líka stór-aukizt, en götur
og annað hliðstætt ekki vaxið.
Eg vona því, að þeir, sem
lesa skrif mín, taki það til
athugunar, að af miklu er að
taka og þess ekki að vænta, að
eg geti gert þessum málum
full skil, því eg ræði þau aðeins s
sem leikmaður, ekki sem
fræðimaður. Stikla eg því að-
eins á mjög fáum atriðum. —
M. a. vildi eg ræða nokkuð um
varðsvæði, varðturna, höfnina,
almennt eftirlit og löggæzlu.
Einnig um starfsþægindi og
öryggi lögreglunnar, sem of
lítið er gætt að í venjulegu
starfi og benda á, að of lítið er
gert af þvx að Játa hið dag-
lega starf hvers lögi'eglumanns
verða lífi-ænt fyrir hann og
aðra. Umferðarmálin mun eg
einnig taka til meðferðar og
reyna að gera þar ýmsar til-
lögur, ef það gæti orðið til þess
að úr ýmsum göllum yrði bætt,
en umferðarmálin hér í
Reykjavík og á öllu landinu
eru í því ásigkomulagi, að
stór hætta stafar af.
huga fyrir menntun lögregl-
únnar og liggur þá beinast fyr-
ir að fullnægja þeirri hugsjón
með stofnun lögregluskóla.
Skólinn þyrfti að vera í þrem
deildum, það er fyrir yfirmenn,
esm gengju árlega á námskeið
til náms á nýtækni, önnur
deild fyrir óbreytta lögreglu-
menn, sem væntanlega yfir-
menn og með vilja og hæfi til
að mennta sig og kynnast ný-
tækni og loks, þriðja deildin
fyrir byrjendur. — Framtíðin
mun sýna það, að lengi verður
ekki hjá því komist að stofna
skóla fyrir lögreglu.
Nýja
lögreglustöðin,
Það hefur vei'ið áhugamál
fyrrverandi lögreglustjóra að
fá nýja lögreglustöð og nú er
málum svo komið, að vænta
má þess, að byrjað verði á
byggingu nýrrar stöðvar inn-
an skamms. Þetta er gleðiefni
fyrir fleiri en yfirmenn lög-
reglunnar, því að öll lögregan
fagnar þessu. Hún hefur orðið
að búa við þröng húsakynni,
og enginn þekkir það betur en
hún. Eg mun ekki lýsa því ó-
íremdarástandi sem hefur ríkt
í húsnæðismálum lögreglunn-
ar en fagna hinni nýju stöð, en
þó með eftirfarandi athuga-
semdum:
löngu of lítið.
Firðriti
og bein símasambönd,
Ný lögreglustöð leiðir eðli-
lega af sér, að settar verði víða
'upp smástöðvar, og þá færist
eftii’litskerfi lögreglunnar yfír
stærra svæði. Þætti mér ekki
ótrúlegt, að innan fárra ára
verði lögreglunni í Hafnarfirði
óbeint stjórnað frá aðalstöðinni
í Reykjavík ásamt öðrum smá-
stöðvum, sem upp verða settar
í hinum stærri borgarhlutum.
Það er tæknin, sem mun
leggja allar lögi'eglustöðvar
undir sig og stjórna þeim frá
einni höfuðstöð og á eg þar við
firðritann. Hann er nauðsyn-
legur og verður innan tíðar
settur upp í öllum næi'liggj-
andi lögreglustöðvum. í þessu
sambandi má benda á tækni þá
og þæghxdi, sem fólgin eru í
götusímum lögreglunnar með
beinu sambandi. Einnig þyrfti
að hafa beint símasamband
milli lögreglustöðvarinnar og
rannsóknarlögreglumxar.
Yrði þetta á sína vísu eins og
símakerfi slökkviliðsins.
Lögreglu- og umferðarmál
erfið viðfangs.
Það er eitt af erfiðusut og
ábyrgðarmestu embættum, að
stjórna lögreglu- og umferðar-
málum og það í börg eins og
Reykjavík, sem hefur vaxið
ört á fáum árum og þar sem
farartækjum hefur ijölgað ó-
eðlilega, einnig á fáum árum.
Þessu fylgja miklir erfiðleik-
ar og breytileg viðhorf til nýrra
úrræða og verkefna. Núverandi.
lögreglustjóri Sigurjón Sig-
ui'ðsson hefur tekið vel á móti
þessum vanda og leyst ýms
verkefni vel af hendi, enda er
hamx viðurkenndur rnikill
starfsmaður og tó.k við embætt-
inu með góða reynslu.
Stofnun lögregluskóla
liauðsyn.
Viðhorfið til lögreglumál-
anna er nú orðið þannig, að
fulla nauðsyn má kalla, að
stofnaður verði lögregluskóli,
því lögreglan er fjölmenn stétt.
Mér er ekki grunlaust, að það
vaki fyrir núverandi lögreglu-
stjóra að stofna slíkan skóla.
að ráða þessari fjarlægu og
kynjai'íku eyju, en .sú skoðun
er greinilega fengin af sam-
ræðum vig höfuðsmanninn á
Bessastöðum. Þó mun hin djúpa
samúð höfundar með íslending-
um hugtækust og geðþekkust
hvérjum þeir, sem nú-les þessa
látlausu og einlægu . frásögn.
„Aðstæður þeiri'a, sem nú
bygg'ja ísland,“ ski-ifar hann,
„gætu að mörgu virzt aumar,
því að þeir eiga fátt sem gnægð
er af í vorum löndum né heldur
margt annaS sem nauðsynlegt
er mönnum til lífsuppeldis,
þannig að einhverjum kynni í
hug að koma, að boð drottins
við Adam, „í sveita þíns .andlits
skaultu brauðs þíns r.eyta“,
eigi ekki við þá bókstaflega, því
að með þeim finns eigi brauð
Er landsvæði það, sem hinni
nýju stöð er ætlað, nógu stórt?
Landrými og byggingu þessár
stöðvar verður að tniðá við hina
eilifu framtíð — miklu fram-
farafi-amtíð — og hún á að vera
Tjömm
og fleira.
Tjörnin okkar, þetta bláa
auga, sem speglar allt sitt um-
hverfi, endux'kastár þeim
myndum til okkar, áð margt
þarf að gera fyrir hana, svo að
hún sé sú prýði, er henni sæmir
og mannsins auga á skilið áð
njóta á og á þeim stað, sem get-
ur borið fjölæra náttúrufegurð.
.... . . ..... , Margt er fallegt og gott við
hofuðstoð fynr: mxlljonaborg. „... . r. , ,, .
: \Tjornina og eiga Reykvikxngar
Og hversvegna þarf að vera
að rýra vort kæra Arnarhóls-
tún — er ekki hægt að fá ann-
an stað, sem hefur nóg land-
rými, stað sem ér ekki eins kær
augum ættjai’ðarsjáandans og
Arnarhóll? Eítir eitt þúsund
ár mim þessi kseri Arnarhóll og
tún með öllu ófriðhelgt og
horfið af ilíri nauðsyn, sem nú
er stofnað til.
Við höfum önnur dæmi um
þetta og má þenda til Austur-
vallar og Batteiísins o. fl. Ætti
þetta að hafa kennt forráða-
mönnunum að skerða ekki
minningaauðuga stáði, svo að
þeir hverfi með Öllu eða því
sem næst. Til stuðnings því, að
landrými sé of lítið þar sem
hinni nýju stöð er ætlaður stað-
ur, vil eg benda á að í Kaup-
mannahöfn héfur höfuðlög-
reglustöðin verið margstækkuð
og orðið að fylla upp síki til að
að þakka þeiin, sém hlúð hafa
að ýmsum umbótum við Tjörn-
ina, þó að rnargt sé ófullkomið
enn. ■ ' ■
Borgai’stjóri og fleiri hafa lagt
gott til um fegrun og umbætur
við Tjörnina og nú er starfandi
nefnd hjá bænum, sem á að
vinna að auknu fuglalífi og um
leið umbótum og fegrun. Um
Tjörnina mætti mai'gt ræða og
vil ég benda á nokkur atriði-
Hana má ekki skerða meir, að
öðru leyti en því að gera breiða
gangbrú meðfram. brúnni sem
er aðeins fyrir bifréiðir. Um
leið og gangstéttin yrði lögð
ætti að steypa upp bakka og
haía þá með miklum fláa en
ekki lóðrétta. Þeir myndu end-
ast betur og það væri hægara
áð þrífa þá. Af þeim stáfaði og
minni slysahætta, því að barn
Frh. á 9. s.
.... og samt er heiðsæi þeirra
mi.kið og þjóðarstolt. Mjög lofa
þeir land sitt og telja það öll-
um löndum betra og æðra. Ef
satt skal segja, hlýtur hver, sem
íhugar lífsskilyi'ði þeirra og
tækifæri að játa, að samt sem
áður sé íslendingum ekki alis
vant heldur búi þeir og við
margt gott.“ — Hinir lágvöxnu,
en sterkbyggðu menn á sál og
líkama, trúhneigðir og með ást
á sögu og bókmenntum, féllu
honum vel í geð. Sjálfstæðis-
og sjálfstjórnarþrá þeirra hafði
á hann djúp áhrif. Ást hans til
landsins víllti honum sýn, töfrar
hins fábrotna, en mannlega lífs
stöfuðu slíkri birtu. að hann
veitti ixinu harða brauðstriti og
hinum þjakandi skorti enga at-
hygli í aðdáim sinni á fiskisæld
miðanna og gnótt búfjárins.
Hann dró upp unaðsmynd
sveitasælunnar og hins auð-
velda, áhyggjulausa lífs hinna
íslenzku fjái'hirða og fiski-
manna. Einkum er hugþekkur
skilningur hans á hinu mikla
siðferðilega hlutvei'ki, sem ís-
lenzk þjóð og menning hefur
geg'nt og gegnir í þágu mann-
kynsins. „Ekki er að furða, þótt
velferð og menningu sé þar að
finna, sem gæðagnótt náttúr-
unnar auðveldar og fegrar líf
mannanna,“ skrifar hann í for-
mála bókar sinnar. „Því aðdá-
unarverðara er þess vegna að
finna þjóð, sem svo hefur haf-
izt, þótt skort hafi lífsgæði af
flestu tæi, að hún hefur ekki
síður vit og þrótt en vor þjóð
Framh. á 9. síðu.