Vísir - 02.05.1956, Blaðsíða 4

«
VÍSIR
Miövikudaginn 2. inal 1956.
nir
Húsnæðismál, . iðnaðarmál,
áfengismáð ©g fleira.
Hér fara á eftir nokkrar af ályktunum þeim, sem lands-
Æundur Sjálfstæðisflokksnis sainþykki í síðasta mánuði. Fjalla
]þær um húsnæðismál, iðnaðarmál, jafnvægi í byggð landsins,
áfengismál og vernd barna og unglinga. Aðrar ályktanir fund-
arins munu verða birtar næstu daga.
l'HÚSNÆÐISMÁL.
Fundurinn fagnar þeirri fram-
Sivæmd stjórnarsamningsins frá
1953 um aukið lánsfé til íbúða-
ibygginga, sem felst í setningu
laga nr. 55/1955 um húsnæðis-
•inálastjórn, veðlán til ibúðabygg-
Snga og útrýmingu heilsuspill-
arndi íbúða.
Er með þeirri lagasetningu
lagður grundvöllur að fram-
Ikvænid þess stefnumáls Sjálf-
stæðisnmmia, að almenningur
•öigi aðgang að heilbrigðu veð-
iánakerfi í þeim tUgangi að
•tiyggja eftir föngum, að allir
iandsmenn geti búið í viðunandi
Jiúsnæði.
Vekur fundurinn athygli á, að
íramkvæmd þessara mála er enn
ú frumstigi og beri því að stefna
að því í senn að efla hið almenna
•veðlánakerfi að fjármagni og
áuika þá starfsemi húsnæðismála-
stjórnar, sem í því felst að greiða
salmennt fyrir byggingarstarf-
semi í landinu og stúðia að því
að byggingarkostnaður geti
3a;kkað með bættri tækni og hag-
kvæmari íbúðum.
í>á leggur fundurinn sérstaka
áherzlu á, að efkl verði f járfram-
3ög rikisins og svéitarfélaga, til
þess að útrýmt verði heiisuspill-
andi íbúðum og telur rétt, að
húsnæðisniálastjórn beiti sér fyr-
Ir áætlunum sveitarfélaga um
hyggingarframkvæmdir í þessu
-ikyni, svipað og Eeykjavíkiu-
hær liefur þegar gert með bygg-
ingaráætlun 600 íbúða frá 18.
nóv. 1955 til útrýmingar herskál-
mn og til þess að bæta úr hús-
uæðisþörf þeirra, sem verst eru
isettir.
Stéfna ber að því að samræma
tánastarfsemi lífeyrissjóða og
-mnarra byggingarsjóða, eftir
þvi scm aðstæðiu- Íeyfa og endur-
skoða lögin um Byggingarsjóð
verkamanna með það fyrir aug-
um að efla sjóðinn samhliða því
að ákvæðin um útlánareglur
sjóðsins séu færð í það liorf, sem
svarar tilgangi þessarar löggjaf-
KíNAÐAEMÁI..
Landsfundurinn telur að iðn-
aðurinn hafi svo mikla þýðingu
fyrir afkomu þjóðarinnar, að
hann eigi í öllu að njóta lilið-
stæðrar aðstoðar og fyrirgTeiðslu
ríkisvaldsiiis og landbúnaðar og
sjávarútvegur.
Landsfundurinn leggur sér-
staka áherzlu á eftirfarandi at-
riði:
1. Lánastofnanir þjóðarinnar
leitast við eftir fremsta megni að
fullnægja láuaþörf iðnaðarins.
Fundurinn telur sérstaklega þýð-
ingármikið að seðlabankinn end-
urkaupi víxla iðnaðarins vegna
efnisvörukaupa með aðgengileg-
um kjörum.
Fundurinn fagnár vexti og við-
gangi Iðnaðarbankaiis, og telur,
að reynzlan liafi ótvírætt sýnt, að
stofnun hans hafi verið Jieilla-
ríkt skref til eflingar iðnaðinum.
Þakkar fundurinu þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins ötulan
stuðning við stofnun bankans og
málefni hans. Iðnaðarbankannm
er rík þörf á auknu f jármagni til
útlána, svo sem Aiþingi hefur
viðurkeiínt með því að sam-
þykkja frumvarp þriggja Sjálf-
stæðismanna um liéimlld liaiida
rikisstjórnirtfii til lántöku fyrir
bankann. Jafnframt því að vinda
her bráðan bug að útvegun láns-
fjáriss, telur fundurinn óhjá-
Ic\7æniilegt, að þegar tekjnaf-
gangi ríkissjoðs er ráðstafað til
atvinnuveganna, fái iðnaðurinn
sinn skerf.
Fundurinn þakkar þingmönn-
um Sjálfstæðisflokksins fyrlr
stuðning við Iðnlánasjóð og teiur
óviðunandi aimað en að stórauka
fjárráð lians, svo sjóðurinn geti
gegnt því mikilvæga hlutverki að
fulinægja eðiilegri stofnlánaþörf
iðnaðarins.
2. Að eigi séu fluttar imi iðn-
aðarvörur, hálfunnar eða full-
unnar, sem liagkvæmt er að
framleiða í landinu sjálfu. Eigi
séu heldur send á erlendan vett-
vang þau verkefni, sem auðvelt
er að leysa af innlendum iðuað-
arinönnum. Gerðar verði ráðstaf-
anir til þess að tryggja það, að
viðgerðir íslenzkra skipa verði
framkvæmdar hér á landi og að
íslenzkir skipasmíðastöðvar ann-
ist nýsmíði skipa svo sem við
verður komið.
3. Jarðliiti, vatnsorka og aðrar
auðlindir landsins verði nýttar
eftir því sem unnt er, til þess m.
a. að framleiða iðnaðarvörur til
útflutnings. Lífvænlegum iðnaði,
sem þegar er haf inn í landinu, sé
veittiu' stuðningur til þess að
selja framleiðslu sína á erlend-
um markaði. Stefnt verði að því
að stóriðnaður eflist í landinu.
4. Eeynt sé að haga svo tU, að
iðnaðurinn bíði ekki tjón af vöru-
skipta- og viðskiptasamningum
við önnur ríki.
Fundurinn þakkar iðnaðar-
málaráðlierra fyrir að hafa skip-
að nefnd til þess að rannsaka
þjóðliagslegt gildi iðnaðarins til
gjaldeyrissparnaðar, svo að Ijóst
verði, hverja þýðingu iðnaðurinn
hefur fyrir gjaldeyrisafkoinu
þjóðarinnar.
5. Iðnfyrirtækjum sé gerí kleift
að koma upp hentugu atvinnu-
húsnæði.
6. Islendingar hagnýti sér við-
leitni vestrænna þjóða íil þess að
miðla liver annarri tæknUegri
þekkingu til framfara í iðnaðin-
um. Þess vegna telur fundm-inn
að Iðeaðarmálastofnun íslands í
hafi þegar sýnt, að hún gegnir
mjög mikilvægu hlutverki og
verðskuldi fyllsta stuðning liins
opinbera.
Fundurinn tehir vel farið, að
iðnaðarmálaráðherra liefur kom-
ið fastari skipan á stjórn og
skipulag síofnunarinnar og und-
irbúið löggjöf um liana.
7. Fuiídiirinn þakiuir Ingólfi
Jónssyni, iðnaðarniálaráðherra,
fyrir ötula forgöngu hans í
að fá samþykkta löggjöf um iðn-
skóla, sem um langt árabU hefur
verið eitt heizta baráttumál iðn-
aðarsamtakanna, og sem vænta
iná mikils af til eflingar tækni-
fræðslnnni í landinu.
Fnndurinn lýsir ánægju yfir
auknum framlöguan til bygging-
ar iðnskólans í Keykjavík, sem
gert hafa kleift að taka hann í
notkun. Jafnframt leggur fund-
urllm áherzlu á, að smíði húss-
ins verði lokið sem fyrst, til þess
að hægt verði að koma þar upp
þeii-ri miðstöð fyrir tæknifræðsl-
uiia í landinu, sem iðnskólalög-
gjöfin gerh' ráð fyrir.
8. Landsfundurinn telur, að
vörusýningarnefnd, sem iðnaðar-
málaráðherra skipaði tU þess að
kynna íslenzkar framleiðsluvör-
ur erlendis, gegnl mijög þörfu
hlutverki, og tetar fiúidurinn vel
farið, að Alþingi liefur sýnt
þessu máli skilning með fjár-
framlagi.
Fyrhhuguð bygging sýningar-
skála í Eeykjavík. með framlagi
og þátttöku iðnaðarsamtakanna
og nokkurra annarra samtaka og
stofnana atvinnuveganiia, er að-
kaliandi verkefni, sem ríkisvald-
ið ætti að styrkja, svo þýðmgar-
mikið sem það er, að islenzkar
vörur séu kynntar meira en ver-
ið hefur, enda orðið tíniabært að
haldnar séu kaupstefnur eða iðn-
sýningar með regiubundnu milli-
bUi, svo sein tíðkast erlendis.
JAFNVÆGI í BYGGö
LANDSINS.
Landsfundurtan fagnar frum-
varpi því til laga um jafnvægi í
byggð landsins, sem ríidsstjórn-
in bar fram á síðasta þingi og
þakkar þinginönimm Sjálfstæð-
isflokksins fyrh- öfula sókn í þvi
máii. Jafni'ramt átelur fundurhm
harðlega afst-öðu þingmanna
annara flokka, sem samþykktu á
síðiistu stumlu ýius ákvæði inn í
frumvarpið, belnlínis i þeim til-
gangi að stöðva ináUð. Einkum
vítir fundurinn þessa afstöðu
þhigmanna Framsóknarflokks-
ins, þar sem samið hafði verið
mn framgáng málsins og Fram-
sóknarflokkurlnn falILst á, að
varið yrði 5 miUjónum króna af
tekjuafgangl ríkissjöðs s.l. ár tU
byrjunarframkvæmda á yfir-
standandi ári.
Beinir landsfimdiirinn því til
miðstjórnar og þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins að taka upp
skelegga baráitu fyrir málinu á
næsta þingi og telur það varða
miklu fyrir hina afskekktu
byggð, að það nái sem fyrst fram
að ganga.
ÁFENGISMÁL.
Landsfundurhm leggur áherzlu
á nauðsyn þess að vinna gegn
ofnautn áfengis og tóbaks í land-
inu og telui' mildivægt að gefa
þeim málum fyllsta gaum og
hvetur tU aukinnái’ bindindis-
starfsémi.
Jafnframt þakkar fundurinn
þá áfanga, sem náðst hafa í mál-
um þessum, svo sem setning
nýrra áfengislaga undir forystu
Bjarna Bfenediktssonar, dóms-
málaráðherra, síofnun áfengis-
varnaráðs og stofnun embættis
áfengisvaiaiaráðisnauts, aukið
starf áfí'ngisvai'iianefmla, stofn-
un landssambands gegn áfengis-
bölinu o. fl.
Þá telur fundurLnn nauffeyn-
legt, að Iialdið sé uppi þróttmik-
illi fræðsiu um skaðsemi áfengis
og tóbaks fyrir amlíega og iikani-
lega heilbrigði manna og hvetiu-
æskulýðs- og menningarfélög til
þess að stuðla að áfengislausu
félags- og skemmtanalífi.
Landsfundurinn lýsh' ánægju
sinni yfir stofnun þeirra hæla
fyrir áfengissj úklinga, sem þeg-
ar hefur verið koinið upp, leggui'
álierziu á, að f jölgað verði siík-
um hælum og télur eðlilegt, að
ríkið standi undir kostnaði við
þau.
VEKND BABNA
OG UNGLINGA.
Landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins þakkar þingmönnum flokks-
ins, og sérstaklega Gísla Jóns-
syni, fyriiv þann þátt, sem þeii'
hafa átt í því, að hafiii var bygg-
ing hæla samkvæmt lögum um
vernd barna og ungiinga, en i þvi
var ekkert aðhafzt þar tU fyrv-
verandi menntamálaráðherra,
Ðjörn Ólafsson, lét hefja fram-
kvæmdir tim hyggingu drengja-
iieiniiiis, sem síðan 1952 liefur
verið fuílsétið, og forðað öllum
þeim drengjum, sem þar hafa
dvalið, frá endurteknum afbrot-
um. En með því að enn hefur
ekki verið unnt, vegna skorts á
framlagi frá ríkissjóði, að koma
upp og starfrækja heimili fyrir
afvegaleiddar stúlkur, þótf mjög
sé aðkállandi, að slikri stofnun
sé komið upp nú þegar, felur
laiidsfiindurhm miðstjórn og
þingmönnum' flokksins að beita
sér fyrir því, að nægBegt fé verði
lagt tU þessara franikvæmda á
næsta þingi, og jafnframt að
hafa forgöngu um það, að ríkið
komi upp heimilum fyrir mun-
aðarlaus börn.
ínyndi eigi hafa mátt ætláj
fullvita mönnum á þessum tím-
að leggja stórfelld deilu-
mál á slíka vogarskál, sem úr-
.slit einvígis hlutu að vera.“
Guðbrandur Jónsson segir í
Herra Jóni Arasyni að frásögn-
in láti „ekki beinlínis trúlega
eyrum“, enda hefði kirkjan
1‘yrir löngu harðannað slíka
Guðs dóma. Síðan segir hann:
,;,Þótt frásaga síra Jóns Egils-
■•sonar sé því með hinum mestu
ólíkindum, er hann samt svo
.nálægt atburðum þeim. er
iiann segir frá, að naumast er
iiægt að vísa henni algjörlega
á bug, nema með mjög ríkum
iökum.“
Séra Einar Ólafsson var þrí-
• ugur, jiegar þetta gerðist. Frá-
sögnin sýnir, að honum stendur
allt; ljóslifandi fyrir hugslcots-
sjónum, þegar hann er að segja
sönarsyni sínum frá þessum
iminnstæðu atburðum. Engin
j nauðsyn er að gruna það, að
séra Einar hafi þá verið orðinn
elliær, enda hefði það ekki dul-
izt séra Jóni. Hann var komirni
á fertugsaldur þegar afi hans
andaðist 83 ára gamall, og hafði
níu árum áður tekið við brauð-
inu af honum. Séra Einar man
þetta einmitt glöggt, liðsafnað-
inn, reiðina á Þingvöll, mökk-
inn upp af sveittum hestunum
í sumarblíðunni, mannmergðina
á þingi, hellidembuna, sem
slökkti í kirkjurústunum .i
Skálliolti og setti allt á fiot á.
Völlunum, en stóð þó elcki leng-
ur en svo, að upp stytti, þegar
þrjátíu þyrstir innnesjamenn
höfðu lokið úr hálftunnu, „og
stóð aldrei á henni haninn“.
Oddur biskup Einarsson var
einn fróðasti maður um sína
daga í sögu landsins, safnaðí
öllu, sem hann festi höhd á, í
þeim fræðum, en safn hans
týndist í brunanum mikla í
Skálholti árið 1630. og er það
tjón óbætanlegt. Séra Jón Egils-
son skrifaði annál sinn í Skál-
holti, og sennilega að hvötum
biskups. Ótrúlegt er, að Oddur
biskup hafi ekki haft aðra vitn-
esju um þingreiðina miklu ár-
ið 1527 en sögn séra Einars eða
að hann hefði ekki leiðrétt séra
Jón, hefði hann talið þessa frá-
sögn fjarri öllum sanni.
Hólmganga tiðkaðist með
germönskum þjóðum framan úr
heiðni sem sönnunargagn í
dómsmálum og margar aldir
eftir að þessar þjóðir tóku
kristni. Þetta var „Guðsdómur".
.,Cui Deus dederit victoriam illi
credite“, þeim, sem Guð gefur
sigur, trúið honum, segir í forn-
um lögum á Bæjaralandi. Niku-.
lás páfi gaf árið 858 þaíin úr-
skurð, að hólmganga í þéssu
skyni væri réttlát og lögleg við-
ureign. Síðar bai'ðist kirkjan af
alefli gegn þessum sið, en hann
var rótgróinn í meðvitund
manna og hélzt enn um marg-
ar aldir, þangað til önnur sönn-
uhargögn ruddu sér til rúms,
einkum kviðir. Guðsdómur
þessi hverfur snemma á Nórð-
urlöndum, er erm á Englandi
fram á 13. öld, en á Þýzkalandi
og .Frakklandi er hann enn í
tízku fram undir lok miðalda,
jafnvel fram á 18. öid.
Það verður að játa, að oss
kemur kynlega fyrir sjónir, að
biskupar skyldu grípa til þessa
bragðs að láta Guð skera og
skapa með þeim á þennan hátt.
í Biskupaannálum er ekki sagt,
að legið hafi við bardaga, aðeins
að gó'ðir menn áttu hlut í með
þeim og sættu þá. Vera má. að
þá er sættin var gengin saman,
hafi verið efnt til þessarár hólm
göngu til skemmtunar alþýðu,
Norðlingar og - Sunnlendingar
þannig látnir revna með sér,
án þess að alvara væri eða
mannhætta fyrir einvígismenn,
enda hefur þeim þá verið kunn-
ugt um, í hverju skyni var
stofnað til hólmgöngunnar. En
vel mátti það dyljast alþýðu
manna, ef sættir hafa tekizt
greiðlega.
Séra Einar veit öll deili á
Sunnlendingnum, en einungis
skírnarnafn Norðlingsins. og
hefði hann ekki þurft að láta
sig muna um að feðra hann, éf
hóhngangan er ekki annað en
uppspuni. Og ef öll þessi ná-
kvæma frásögn af hólmgöng-
unni er helber tilbúningur,
annaðhvort vísvitandi- eða elli-
órár,1 þá er vant að sjá, hverju
trúa má af þyí, sem haft er
eft’ir séra Eináíi í Biskupsann-
áliim. Því að svo má Ijúga trú-
léga sém ótrúlega.
Eysteins, Bandssonar er ekki.
einungis getið í Biskupaannál -
Framh. á 9 síðu. j