Vísir - 28.01.1957, Blaðsíða 4

4r.
VÍSIR
Mánudaginn 28. janúar 1957
Finnland er kallað „^iúsund
vatna landið“, en til er ríki, sem
kalla mætti ,,'þúsund eyja rík-
ið“, en innan vébanda pess eru
yfir 3000 eyjar.
Þar hefir ofursti nokkur,
Anmad Hussein hrundið af
stað byltingu í þeim tilgangi að
„þjóðin gæti átt við réttlæti og
velmegun að búa“. Er menn
hugleiða nafn leiðtogans og
hver er tilgangurinn með bylt-
ingunni munu flestir fara að
hugsa urn einhver Arabalönd.
í Sýrlandi og öðrum Arabalönd-
um til dæmis er hamrað á því
í áróðurstilkynningum, að Ar-
abaþjóðirnar krefjist réttlætis.
Eyjaríkið sem að ofan er vik-
ið að, er Indónesía, og það er
margt líkt með skyldum — það
ríki byggir mikill fjöldi Mú-
haméðstrúarmanna_ og þar eru
þjóðir, sem nýlega hafa endur-
heimt frelsi sitt. Og erfiðleik-
arnir eru hinir sömu. Menn
vilja geta notið þegar sömu
lífsgæða og þjóðir lengra á veg
komnar tæknilega en „Róm var
ekki byggð á einum degi“, og
erlendum yfirdrottnurum er
kennt um allt hið illa, sem þess-
ai’ þjóðir hafa átt við að búa,
en því gleynd sem yfirdrottn-
ararnir hafa vel gert og alið á
útlendingahatri. Mörg þessara
landa eru auðug að náttúru-
gæðum, önnur ekki. Og það sem
verst er — öngþveiti ríkir, af
því uð reynslu til að stjórna
vantar — og oftast líka þekk-
ingu. Og þar sem nú svo hagar
til að hver höndin er upp a
móti annari meðal almennings,
meðal stjórnmálamanna — og
innan hers hlutaðeigandi lands,
er ekki á öðru von^ en heitt sé
í kolunum. Innan um eru svo
flokkar heiðarlegra umbóta-
manna^ sem vilja friðsamlega
þróun, og skilja, að hún verður
affarasælust, ef farið er hóflega
hratt, og haft samstarf við efn-
-aðri, reyndari og velviljaðri
þjóðir. Fyrir þeim var og er
bylting annað en meðal til þess
að ná völdunum.
■Indónesía er víðlendasta og
fólksflesta Arabaríkið. Þetta
hefi1 mörgum gleymst. Þar búa
á 3000 eyjum um 80 milljónir
manna, þar af 52 milljónir á
eynni Jövu, sem er eitt af þétt-
byggðustu löndum heims, en á
eynni Súmötru búa 12 milljónir
manna. Indónesía er líka eitt af
auðugustu löndum jarðar.
Á Súmötru er framleitt 20%
af öJLu tini, sem framleitt er
í heiminum, og þar er framleitt
feikna mikið af hrágúmi og
olíu, en 80 af hverjum 100 íbú-
um lifa á jarðrækt_ og þá fram-
ar öðru á hrísgrjónarækt.
Indónesía hét áður Hollenzka
Austur-Asia. Annars voru það
portúgalskir farmenn, sem
„uppgötvuðu" þessar eyjar, en
Hollendingar náðu þeim á sitt
vald um 1600. Þær urðu hol-
lenzkar nýlendur. Stjórnað var
harðri hendi lengi vel, en
margt gerðu Hollendingar
þarna vel. í síðari heimsstyrj-
öldinni náðu Japanar eylöndum
þessum á sitt vald og vaknaði
þar sterk þjóðernisalda_ sem
leiddi til mikilla átaka og
deilna, en svo fóru leikar, að
nýlendurnar gengu Hollending-
um iú' greipum og 1949 var
indópesíska sambandsrikja-
lýðveldið stofnað.
Þegar e;r ár var liðið var kom-
ið á fót stjqrn fyrir allt ríkið,
þótt hin tíu fylki þess fengju
að halda takmörkuðu frelsi en
á undangegnum árum hefir
stjórnin, með Sókarnó forseta
í broddi fylkingar, orðið að
bæla niður ýmsar byltingartil-
raunir. Einn kunnustu upp-
reitsarleiðtoga var Westerling,
foringi „hinna himnesku her-
skara“. Erfiðleikarnir á að
varðveita einingu ríkisins fóru
vaxandi í hai'ðri sókn til bætts
efnahags og umbóta, þar sem
margt fór í handaskolum og þá
var farið að kenna erlendum
áhrifum um allt saman — bitn-
aði þetta á gömlum hollenzkum
fyrirtækjum, sem lagt höfðu
fram mikið fé til þess að reisa
oliustöðvar og verksmiðjur og
til ræktunar, og hagnazt vel á.
Meðal þeirra_ sem þetta bitn-
aði á, var hinn kunni Leon
Jungschláger. Afleiðing þessa
var, að erlent fjármagn hætti
að streyma til landisns; hráefni
landsins hafa ekki verið nýtt,
og frumskógur teygir anga sína
inn á víðáttumikil akurlönd.
Gripið var til gamla ráðsins
— að hafa seðlapressurnar í
gangi — með háskalegum af-
leiðingum sem jafnan. Indones-
inn sem erjar jörðina fær nú
einn þriðja þess hrísgrjóna-
magns, sem hann fékk fyrir
styrjöldina_ — ,„her“ opinberra
starfsmanna er orðinn um ein
milljón manna, sem fá há laun
(mikið af seðlum), en hafa litið
að gera. Hagur þeirra hefur —
sem annarra — farið versnandi
í hlutfalli við vaxandi verð-
bólgu.
En þarna eru nú gróðurlönd
kommúnismans. Flokkurinn
fékk í kosningunum 1955 20%
atkvæða, en með samstarfi
annarra flokka tókst að bægja
þeim frá þátttöku í ríkisstjórn-
inni. Mesta hættan, sem stjórn-
in á við að búa stafar þó ekki
frá kommúnistum eða móham-
eðönskum öfgamönnum heldur
frá hernum. Völd og áhrif hers-
ins hafa mjög aukist á s.l. ári. í
fyrrasumar handtóku hershöfð-
ingjar sjálfan utanríkisráðherr-
ann, knúðu fram mannaskipti í
stjórninni, sögðu fyrir um val
yfirhershöfðingja og fengu því
framgengt, að komið var á
skeytaskoðun. Forsetinn hefur
reynt að fá hernaðarútgjöld
lækkuð og fækkað í hernum, en
neyðst til að taka aftur tillögur
sínar. í hernum eru nú 250.000
menn.
Fylkishershöfðingjarnir hafa
verið svo til einráðir, sumir
hverjir — hver á sinu svæði.
Kröfurnar . urn hernaðarlegt
einræði hafa verið fram bornar.
Ljóst er, að styðji aðrir hers-
höfðingjar byltingarhreyfing-
una á Súmötru, getur hvorki
forsetinn eða ríkisstjórnin neitt
Ungverjar mega ekki sinna
stjórnmáium í Austurríki.
Austurríska stjórnin bannar það í
samræmi við hlutleysi sitt.
Eins og getið hefur verið í
fréttum undanfarið, hafa
flóttamenn frá Ungverjalandi
hópast tugþúsundum saman til
Austuríkis, sem er eina frjálsa
landíð, sem liggur að Ung-
verjalandi.
Jafnvel áður en uppreistin
hófst voru nokkur hundruð
ungverskra flóttamanna í
Austurríki. Austurriki hefur
lýst yfir ævarandi hlutleysi og
gætir þess mjög vel, að flótta-
menn misnoti ekki gestrisnina
með þvi að taka upp pólitíska
starfsemi^ meðan þeir dvelja
í landinu. Um 30. okt. sl. kom
Ferenc Nagy (sem ekki má
rugla saman við Imre Nagy) til
Austurríkis. Ferenc Nagy var
fyrrum forsætisráðherra í Ung-
verjalandi og hugðist nú ræða
ivið andkommúnista þarna á
austurrískri grund. Honum
var þegar í stað vísað úr landi
aftur og fór hann vestur á bóg-
inn.
Fjölmargir ungverskir her-
menn og vopnaðir uppreistar-
menn hafa flúið inn fyrir
landamæri Austurrikis og verið
afvopnaðir þar. Mikill viðbún-
aður var hafður til að geta tgk-
aðhafst, Allt er lausara í reip-
unum vegna þess. að hér er um
fjölda eyja að ræða dreifðar
yfir stórt svæði — og íbúarnir
sundraðir — en herinn er líka
sundraður, og það gæti orðið
stjórninni til bjargar. (Þýtt).
ið á móti sívaxandi flótta-
manna. — Auk Austurríkis-
manna, sem hafa lagt mikið af
mörkum fyrir hið nauðstadda
fólk, hefur Alþjóða Rauði
Krossinn og deildir í ýmsum
löndum safnað miklu fé til &<$
lina þjáningar þessa fólks.
Mörg lönd hafa boðist til að
taka við flóttafólki og lagt fé
til að kosta flutning þess til
hinna nýju heimkynna víðs-
vegar am heim.
Þegar uppreistin brauzt út
flýðu nokkur hundruð Ung-
verja, sem v.oru þá þegar i
austurrískum flóttamannabúð-
um aftur inn í Ungverjaland
og hugðust ganga í lið með
„bardagamönnum frelsishreyf-
ingarinnar", eins og þeir nefndu
það. Þannig var um skeið
ýmist farið austur eða vestur
"ýfir landamærin og kom þa&
Austurríkismönnum í mikinn
vando.
★ Tveir eigendur olíupramma’
í Lundúnum voru sektaðir
í gær uin 200 stpd. Voru þeir
sekir fundnir um hirðuleysi,
sem varð íþess valdandi, að
pramminn sökk, en við það
flaut olía niður eftir Temsá,
mönnum og fuglalífi til
tjóns. M. a. varð að drepa
tugi álpta, vegna þess, að
ekki var unnt að hreinsa
olíuna úr fjöðrum þeirra.
Þess var nýlega getið í fréttum, að Trans-Canada-flugfélagið hefði fest kaup á 20 brezk-
um flugvélum af gerðinni Vickcrs Vanguard. Þær eru búnar 4 hreyflum með gashverflum,
geta flutt 82 farþega á 1. farrými eða 192 á ferðamannafarrými, og flogið 4200 km. án við-
komu með 675 km. meðalhraða. Samanlagt verð flugvélanna var 24 millj. punda.
og það var álitið óðs manns æði
að senda honum orðsendingu á
dulmáli, tók Meyer til þess ráðs
að senda honum póstkort frá
Ziirich, svohljóðandi.
„Kæri vinur! Ég veit ekki
hvort þér munuð eftir yngsta
drengnum mínum, en svo er
mál með vexti, að hann á bráð-
um afmæli og ég hafði æt*að
mér að gefa honum japanzkt
leikfang, sem fram að þessu
hafa fengist víðast hvar, en þau
virðast nú hvergi fáanleg hér.
Mig langar því til að spyrja
yður, hvort þér munduð geta
útvegað mér þetta frá Berlín.
Skömmu seinna kom Wood
sjálfur til Bern, ekki aðeins með
Jiinar nákvæmustu fréttir um
ástandið í Japan, heldur einnigl
með orðréttar fyrirskipanir til
hins keisaralega, japanska flota,
sem sönnuðu sérfræðingum
ameríska flotans, að þeir höfðu
ráðið hið japanska dulmálskerfi
rétt.
Bauðui' ?
Um vorið 1944 fékk Dulles
hvaðanæva að þær fréttir að
samsæri gegn Hitler væri í
unirbúningi, Wood var ekki
beinn þátttakandi í samsærinu,
en margir vinir hans vissu um
þetta. Eftir hið misheppnaða til-
rasði 20. júlí, þar sem Hitler
slapp næstum óskaddaður heyrðu
íélagarnir í Bern lengi vel ekkert
frá Wood. Meyer var sannfærð-
ur um að Wood hefði verið tek-
inn fastur og tekinn af lífi. Það
var ekki fyr en í September að
Meyer frétti á krókaleiðum, að
Wood væri á lífi og kyr í Berlin.
En Wood hefði ekki verið í tölu
lifenda um þessar mundir ef
eðlisvísan Gerdu hefði ekki not-
io við.
Nokkrum vikum áður en
sprengjutilræðið var gert á Iiitl-
er, fékk Gerda þau boð frá vini
þeirra, að fundur nokkurra liðs-
íoringja yrði haldinn í Potsdam
ákveðið kvöld og þess væri ein- j
dregið vænst að Wood mætti á
fundinum. Eitthvert hugboð, sem
Gerda fékk, varð til þess að hún
hikaði við að segja Wood frá
fur.di þessum og skilaboðunum j
hafði á fundi þessum var tekirin
fastur og líflátinn — nema sá,
sem svikið hafði.
Tvennskonar sigrar.
En þó fór svo, að nokkru eftir
sprengjutilræðið var Wood tek-
inn til yfirheyrzlu. Flokksmað-
urinn, sem fékk það hlutverk, að
yfirheyra Wood var langferða-
bilstjóri að atvinnu. Tvisvar kom
hann í ráðuneytið og spurðist
fyrir um Wood án þess að hitta
hann fyrir. Að lokum lét hann
I skila til hans, að vera heima hjá
s'ér um kvöldið kl. 8 og bíða
hans.
Fyi'st gerði bílstjórinn sig
mjög merkilegan og leyndar-
dómsfullan og vildi íá að vita
hvernig Wood verði frístundum
sínum, Wood hafði því til að
svara, að sem embættismaður
stjórnarinnar hefði hann íáar
frístundir, en þá sjaldan hann
hefði tómstund iðkaði hann skák,
eins og hann gæti fengið stað-
fest í stjórnarráðinu. Siðan fór
Wood að láta sem hann talaði
við bilstjórann i meztu einlægni
og ræða 'fram og aftur um hið
mjög svo mikilvæga embætti
sitt og lauk þessum fyrirlestri
sinum með því að segja: „Þér
sjáið náttúrulega, að embætti,
sem krefst svo mikils trúnaðar,
tekur hug minn allan og um
fristundir getur ekki verið að
ræða, nema endur og eins, og
Framh.