Vísir - 22.06.1957, Blaðsíða 6

HISU
Laugardaginn 22. júní 1957
WXSXSt
D A G B L A Ð
yísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Bitstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18.00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
I Sími: 1660 (fimm línur).
I | Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skýrslan um Ungverjaíand.
Undanfarna mánuði hefir nefnd
ein, sem kjörin var af alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna á síðasta hausti, leitazt
við að kynna sér atburðina í
Ungverjalandi, orsakir til
uppreistarinnar þar og af-
' íeiðingar fyrir þjóðina og
einstaklinga innan vébanda
hennar. Nefndin hefir fyrir
skemmstu lokið störfum, og
hún hefir komizt að þeirri
niðurstöðu, að það hafi verið
öll ungverska þjóðin, sem
uppreistina gerði, og hún
hafi sprottið af eðlilegum
ástæðum, langvarandi ó-
ánægju alþýðu manna, og
það hafi verið rússneskt her-
vald, sem beitt var til að
brjóta hana á bak aftur,
þegar hún virtist að því
komin að öðlast frelsi.
Það hefir jafnan vei'ið við-
kvæðið hjá kommúnistum,
að ungversk alþýða hafi ekki
verið að verki í Ungverja-
landi í haust, þegar stjóvn
kommúnista var steypt af
stóli og frelsisbyltingin haf-
in. Kommúnistar segja lík-i,
að byltingin hafi verið und-
irbúin í öðrum löndum, og
það hafi verið flugumenn aft
urhaldsins, sem hrundu henni
af stað. Nefndin hefir hins-
vegar komizt að þeirri niður-
stöðu, að þarna hafi ung-
verskir verkamenn, mennta-
menn og stúdentar verið að
verki auk margra annarra
af þjóðarheildinni, en út-
lendingar hafi þar hvergi
nærri komið.
Margar þjóðir eiga aðild að
nefnd þeirri, sem komst ein-
róma að þessari niðurstöðu,
en hún byggði starf sitt og á-
lyktanir á framburði um
hundrað vitna af öllum stétt-
um og flokkum, er flúið
höfðu land undan ofbeldi
kommúnista. Og því verður
varla haldið fram með nein-
um sanni, að nefndarmenn
hafi verið verkfæri í hönd-
um auðvaldssinna, því að
meðal þeirra ríkja, sem full-
trúa eiga í henni, er Túnis,
sem varla mun telja ástæðu
til að reka erindi nýlendu-
veldanna eftir að hafa lotið
slíku valdi um langt árabil.
Hirhjfái ntf trúnaál:
Móðurfxæii.
„Ég man, ein bæn var lesin ^ hafi hún vakað yfir barninu frá
lágt í tárum“. Svo kvað Einar byrjun.
Benediktsson. Hann er að rifja
Ein þeirra mæðra, sem hlotið
upp minningu frá „yngstu ár- (hafa fegurstan orðstír í sög-
sem fylgir honum „þótt unni, var Monika, móðir Ágúst-
ínuss kirkjuföður. Sonur hennar,
Ágústínus, var einhver mésti
andans jöfur, sem lifað hefur.
Hann var uppi fyrir fimmtán
öldum. Faðir hans var heiðinn,
en Monika, móðir hans, kristin.
allir knerrir berist fram á bár-
um til brots við eina og sömu
klettaströnd". Og „þar er sem
bliki á höfn við friðuð lönd“.
Það er móðurbænin við rúmið
hans, þegar hann var barn, sem
ber bjarma yfir líf hans allt. Sú Hún hafði orðið fyrir úrslita-
Hagsýnn hefur sent Bergmálí
þetta bréf:
Þegar bakaraverkfallið skall á
fyrir nokkru bjuggust margir
við því að slík vinnustöðvun
myndi verða tilfinnanleg fyrir
mörg heimili í Reykjavík. Sú
liefur þó ekki orðið raunin I
eins ríkum mæli og gert var ráð
fyrir. í fyrsta lagi hafa margar
húsmæður bakað brauð sin sjálf-
ar og leyst vanda heimiia sinna.
Enn fleiri munu þó hafa keypt
minning er „landið helga“ í huga áhrifum í trúarefnum af þernu i sér brauð utan Reykjavíkur og
hans. einni á heimili foreldra sinna.
Allir kannast við kvæði Matt- ^ Það eru ekki aðeins mæðurnar,
híasar um móður sína. Þá pei'lu sem hafa markað blessunarspor
— ekki aðeins íslenzkra bók- í sögunni. Mörg amma er í þeim
mennta, heldur heimsbókmennt- t hópi, og mörg vinnukona. Söder-
anna, — ættu allir Islendingar blom, erkibiskup Svía^ heims-
að kunna. Að minnsta kosti ættu ^ kunnur gáfumaður og höfuðskör
allar stúlkur að læra þann ungur, taldi sig eiga látlausum
„hjartans óð“. i trúarvitnisburði lítt upplýstrar
Þegar stórskáldin minnast vinnukonu meira að þakka en
mæðra sinna tala þau fyrir hönd flestu öðru, sem fyrir hann bar
svo margra, sem eiga engu á lifsleiðinni. Skáldið Jón Magn-
minna að þakka en þau, þótt ússon segir um konu, sem ekki
þeim sé ekki gefið að túlka það var vandbundin honum: „Tókstu
i ódauðlegum ljóðum eða öðrum ‘ mína trú í faðm og treystir hana,
Enginn undirbúningur.
Kommúnistar stagast á því, að
byltingin í Ungverjalandi
hafi verið vandlega undir-
búin — af útlendingum.
Nefndin kemst hinsvegar cð
þeirri niðurstöðu að ekki haíi
verið um neinn undirbúning
að ræða, Stúdentar efndu
til fundar úti fyrir einni af
byggigum hins opinbera í
Búdapest, og þá var hafin
skothríð á þá af lögregfu
stjórnarinnar — Avóunum
svonefndu, sem kommúnist-
inn Hjalti Kristgeirsson hef-
ir gefið fróðlega lýsingu á —
og þá var þjóðinni loks nóg
boðið.
Þreyta vegna margra ára á-
þjánar og kúgunar brauzt
út í ijósum loga, og án und-
irbúnings var þjóðin einhuga
um að hrinda af sér okinu. í
nolckra daga naut hún frels-
is, er henni hafði tekizt að
hrekja lögregluna og setulið
sovétstjórnarinnar af hönd-
um sér. En kommúnistar
heimila þjóðunum aðeins það
„frelsi“, sem þeir skammta.
Og Ungverjar áttu ekki að
fá neinn slíkan skammt.
Þúsundum skriðdreka og ann-
arra vígvéla var teflt fram
gegn alþýðu manna í Ung-
verjalandi og enginn veit,
hversu margir voru drepnir
í bardögum og síðan, eða
fluttir á brott nauðugir til
að verða þrælar austur í
auðnum Síberíu. En það
mun koma á daginn siðar,
því að frelsið mun sigra, þótt
seint verði
listrænum snilliverkum. Þóra
í Skógum og Katrín Einarsdóttir
fæddu og fóstruðu afburðamenn,
sem heil þjóð minnist með lotn-
ingu og þökk alla sina daga. En
hlutverk móðurinnar verður
ekki metið á mælikvarða þeirra
afreka, sem einstakir frábærir
menn láta eftir sig liggja.
Hvert barn er fyrirheit og köllun
frá Guði, sála þess akur, sem
eilifðin vitjar til uppskeru. Það
er og verður fyrst og fremst
á ábyrgð móðurínnar, hvaða fræ
ná að sá sér í þann jarðveg,
meðan hann er gljúpastur og
móttækilegastur og mest í húfi
um það, hvað þar festir rætur.
Engir menn, hvorki karlar né
konur, hafa skilið meira eftir en
þegar hún var vængja vana“.
Monika hafði lengi áhyggjur
af syni sínum. Hann spyrnti
gegn broddunum, vildi ekki gef-
ast Kristi. En hún bað fyrir
honum. Og bæn hennar sigraði.
Eitt sinn leitaði hún til biskups
eins og bað hann að tala um
fyrir syni henriar. En biskup
sagði, að enn myndi ekki kominn
timinn til þess. Og hann bætti
við: „Haltu aðeins áfram að
biðja íyrir honum. Það er ómögu
legt, að sonur þessara tára glat-
ist“. Ágústinus fer ekki dult með
það, að bænir móður hans hafi
verið það afl Guðs kærleika,
sem beindi honum loks á rétta
braut, þar sem liann fann Ijósið
og friðinn. Hann segir í „Játn-
þá einkum hverabrauð frá
Hveragerði. Sala hinna ágætu
hverabrauða fer dagvaxandi og
líður nú brátt að því að auka
verður mannafla við gerð þeirra.
Hin aukna sala hverabrauð-
anna leiðir hugann að þvi hvort
ekki væri hagkvæmara að baka
öll brauð handa Reykvikingum.
við hverahitann i Hveragerði. Að
áliti kunnugra myndi þurfa
minni vinnukraft við brauðgerð-
ina ef sá háttur væri hafður á
og myndu þá nokkrir vinnandi
menn í bakarastétt geta sinnt
öðrum aðkallandi verkefnum.
1 öðru lagi er það almennt álit
þein’a sem venjast neyzlu hvera-
brauða að þau taki öðrum brauð-
um fram að gæðum. Húsmæður
sem vanizt hafa á að skammta
hverabrauð siðan bakaraverk-
fallið hófst segjast helzt ekki
vilja hverfa aftur til þeirra
brauða, sem verið hafa á boðstól
um hér í Reykjavik.
★ ★ ★
Síðastiiðinn sunnudag fór ég
með rosknu sveitafólki, sem
heimsótti Reykjavík í fyrsta
sinni upp á Þjóðminjasafn og
Listasafn rikisins. Fólkinu
fannst Þjóðminjasafnið mjög
merkilegt og kom því nokkuð á
óvart hversu margir munir eru
þegar komnir í eigu safnsins.
Álit þess á listasafni rikisins
var hins vegar ekki eins gott
I Fólkð hafði áður skoðað sý’ningu
þær mæður sem beztai voru', ingum“Sínum:„Þú, héyrðiivGuð j Ásgeirs Bjarnþórssonar,
þótt miklu fæstai þeina sou | minn, trúaðar bænir móður
kunnar. | minnar, hcnnar, sem grét árum
„Ég man. Ein bæn \ai lesm J saman yfir því, að ég skyldi vera
lágt.... „Enginn kenndi m>-1 j viðjum hégómlegra hluta.
eins og þú hið eilífa og stóia. £)ro^tjnn> freisaðir mig frá
kraft og trú..“ Það fer vart hjá
Glæpur aldarinnar.
Það er ekki að ástæðulausu, að
framkoma kommúnistanna
rússnesku hefir verið kallað-
ur þjóðarmorð og glæpur
aldarinnar. Hvort tveggja er
réttnefni. Stjórnin, sem telur
sig bera hag verkalýðsihs
hvarvetna fyrir brjósti, verð
ur hvað eftir annað til þess
að beita vopnavaldi gcgn
þeim verkalýð, sem hún
þykist starfa fyrir — í Aust-
ur-Þýzkalandi, Póllandi.
Ungverjalandi. Aldrei hefir
þekkzt önnur eins ósvífni og
hræsni, þegar kommúnistar
þykjast vilja rétta hlut verka.
lýðsins hvarvetna. Það eru
þeir, sem eru verkalýðs-
böðlar í hverju landi, sern
þeir stjórna, þótt þeir tali
fagurlega annars staðar. Og
í ljósi þeirrar staðrej’ndar
æt'ti íslenzkur verkalýður að
heimsku minni. Þú beindir sjón-
um mínum til þín. Þú losaðir
fætur mína úr netinu. Ó, þú,
sem leiddir mig úr villu, frelsaðu
alla, alla, sem villir fara. Leitaðu
þeirra, Drottinn, þar til þeir leita
þín“.
Séra Friðrik Friðriksson hefur
ort fagran sálm á dönsku um
fyrirbæn mæðranna. Sá sálmur
er mikið sunginn í Danmörku,
en lítt kunnur hér á landi. Hann
því, að hver móðir finni þá
hvatningu, sem felst i slíkum
vitnisburðum. Og þegar þær lita
svo í þessi tæru, ungu augu,
skuggsjár sálar, sem enn er heið
og svo undursamlega opin fyrir
því helga og háa, svo næm á
bænarmálið og bænarandann,
sálar barnsins, sem er líf af
þeirra lífi og þeim er trúað fyrir,
' þá verður sú hvatning næsta
í nærgöngul, ef til vill spyrjandi,
uggandi. Það er Guðs spurn í el’_ á. þessa leið:
þessu augnaráði, móðir. Hvert
er þitt svar?
Eru þær mæður tj). sem biðja
ekki með barni sinu? Eru þær
mæður til, sem biðja ekki fyrir
því?
Eitt er víst: Sú bæn, sem
móðir biður, 1 verður aldrei
ávaxtalaus. Og það er ekki of
seint að byrja að biðja fyrir
barninu þínu, þótt það sé farið
út í heiminn, ekki heldur þótt
það sé komið á viliúgötur. Því
síður skyldi bænin þagna þá,

Sé blessuð hver móðir.sam biður.
og barnið sitt íelur Guðs náð.
Því eilífa ávöxtu gefur
það allt, sem i trúnni er sáð.
Hvert andvarp frá einlægu hjarta
fær áheyrn við himnanna stól,
og bænin, sem móðirin biður,
er blossi frá kærleikans sól.
Og mæðurnar trúföstu mætast
í musteri himins um síð,
og safnast .um sæla Guðs móðux:
á signaðri fagnaðartio.
---------- ------------------ Þ\ í Jesús, sem bestur var barna
skoða ummæii æðsta prens °S ojargaöi fallinna hjörð.
íslenzkra kommúnista, Brynj mun blessa öil „táranna bömin“.
ólfs Bjarnasonar i Þjóðviij- sern beðið var fyrir á jörð.
anum í fyrradag, þar sém I ------★-------
sem
hann opnaði í kringlu þjóðnainja-
safnsins fyrir helgina. Fannst
því mikið til um mannamyndir
hans og þá ekki síður landslags-
myndirnar frá ýmsum stöðum
landsins.
Þegar inn i Listasafnið kom
dáðist fólkið mjög að máiverk-
um eftir Ásgrim og Kjarval og
einstaka málverkum eftir aðra
málara. Hinsvegar þótti því
gamanið fara að grána þegar
komið var að abstraktmyndun-
um. Maðurinn taldi að íimm ára
barn hefði eins vel getað gert
þær og kvaðst ekki skilja að
menn sem létu slíkax" kiessur
frá sér fara fengju ríkisstyrk
til þess að halda kiessugerðinni
j fram.
Stjórnin í Túnis liefur snuiö
sér til Haniniarskjöliis frkvstj.
Sanieimiðu þjóðanna og' óskað
aðstoðar þeirra tii þess að sjá
fyrit' flóttamönniun frá Aisír.
Segir Túnisstjórn: áð á rúm-
lega ári hafi yfir 100.000 flótta-
menn komið frá. Alsír til Túnis,
og sé það Túnisbúum urn megn -
að sjá fyrir öllum þessunx flótta-
mannaskai'a til lengdar hjálpar-
laust.
hann kvað kínverska komm- $ Frakkar ætla að sæma þá
únista standa með aðgerðum
kommúnista í Ungverjalandi
og hann gei'ði það einnig.
hernietm, sein tóku þátt í
átökunum á Súezeiði sér-
stölui heiðursmerld.
-jV Um þessar mundir stunda
2500 norskir stúdentar nám
erlendis og er kostnaður-
inn 25 millj. n. kr. árlega.
Hiisnæðismal íloilcndinga
*, 1>
450.000 fjalskyldur skortir
sómasamleg svcfnhcrbergi.