Vísir - 25.11.1957, Blaðsíða 7

Mánudaginn 25. nóvember 1957
VÍSIR
7
L. í. 6.
Framh. af 8. síðn.
að hækka álag á bátagjaldeyris-
vörunum 1955 vegna hinnar stór-
felldu verðlagshækkunar innan-
lands, sem leiddi af kaupgjalds-
styrjöldinni, sem háð var á þvi
ári. Þó hefði þessi álagshækkun
haít sáralitil áhrif á almennt
verðlag í landinu. Hann kvað
þessar ráðstafanir samt hafa
reynzt alls ófullnægjandi og
hefði því óhjákvæmilegt reynst
að gera viðbótaráðstafanir strax
í ársbyrjun 1956. Var þá farið
inn á þá braut að greiða sérstak-
ar verðuppbætun og tekna til
þeirra aflað með lagasetningunni
itm Framleiðslusjóð. Við árslok
1956 var enn komið í óefni og var
þá enn stigið nýtt skref með
lögum um Útflutningssjóð o. fl.
Með þeim voru innflutningsrétt-
indin afnumin auk þess sem Út-
flutningssjóði var ætiað að taka
að sér að gegna hlutverki Fram-
leiðslusjóðs og jafna metin
vegna hækkunar á verðlagi inn-
anlands, sem orðið hafði á árinu.
Gaf form. síðan rækiiegar upp
lýsingar um tekjur og gjöld Út-
flutningssjóðs og það hversu
hann hefði oröið við vonum út-
vegsmanna um greiðsluskil.
Kemur fram í þeim upplýsing-
um, að þessar vonir hafa ekki
að fuliu ræzt og liafa útvegsmenn
orðið íyrir alvarlegum vonbrigð-
um í sambandi við gi-eiðsltt sjóðs
ins á andvirði innflutningsrétt-
inda 1955 og 1956.
Sverrir Júliusson lýsti þeirri
skoðun sinni, að útvegurinn
myndi Jafnan eiga í vök að verj-
ast meðan honum yrði fram-
fleytt með neyðarráðstöfunum.
Komst hann i þessu sambandi
áð orði á þessa leið, er hann
:t æddi um verðuppbæturnar 1947
- 1950:
„í sambandi við þær kom það
i Ijós, sem síðar var fullreynt,
að atvinnuvegur, sem er upp á
náð þjóðfélagsins kominn, sem
„styrkþegi", getur ekki þróazt
með eðlilegum hætti.“
Varðandi hag togaranna upp-
lýsti Sverrir, að hag þeirra væri
nú svo hörmulega komið, að tal-
:ið sé, að tap á rekstri togara með
meðalaflabrögð nemi um 1,5
miUj. kr. á ári.
Loks ræddi Sverrir um ýmis
önnur vandamál útvegsins svo
sem um nauðsyn á auknum tekj-
um til Hlutatryggingarsjóðs báta
útvegsins, skort á fiskimönnum,
lánskjör hjá bönkunum, afla-
brest á þessu ári, sem verið hef-
ur surns staðar mjög tilfinnan-
legur, og sitthvað fleira.
A Sámstöðum í Fljótshlið hef-
ur hiti verið mældur síðan 1928.
Á þeim árum hefur árshitinn þar
verið minnstur 1949, þá 4.4 stig,
en mestur 1939 6.1 st. Langflest
árin var meðalhitinn á Sámstöð-
um yfir 5 stig mörg árin nærri
6 stig.
Takmörk gróðurs
íiytjast til.
Víst er, að hálendis og öræfa-
gróður landsins er mjög háður
hitastigi og veðráttunni yfirleitt.
Takmörk gróðurs og auðnar inni
á öræfum og jafnvel allt niður
undir byggð sums staðar á land-
inu, hafa áreiðanlega fluzt til
fyrir áhrif veðráttunnar einnar.
Gróðureyðing og uppblástur á
þvi stundum upptök sin inni á
hálendinu, vegna þess að árshiti
lækkar og veðráttan harðnar um
lengri eða skemmri tima.“
Aflabresturinn.
Um aflabrestinn nú á síðustu
vetrarvertíð má geta þess, að á
vélbátaflotanum varð aflinn
37.8% minni en gert var ráð fyr-
ir í áætlun þeirri, sem ríkisstjórn
in taldi rétt að miða við, er sam-
ið var um starfsgrundvöll bát-
anna á vertiðinni, en um togar-
ana er það að segja, að ef bornir
eru saman fjæstu 9 mán. þessa
árs og s.l. árs, þá reyndist aflinn
1956 21% meiri en nú.
Skortur á fiskimönnum.
1 sambandi við skort á fiski-
mönnum hefur það komið í ljós,
að á s.l. vetrarvertíð störfuðu
hér fram undir 1400 Færeyingar
af 3700 mönnum, sem vinna
þessi störf en eru 5700, ef land-
menn á bátunum eru meðtaldir,
en þeir annast sem kunnugt er
beitingu línumiar og slægingu
fisksins. Auk þessa starfaði hér
á sama tima mikill hópur fær-
eyskra stúlkna í frystihúsunum.
Er ljóst af þessu, að þjóðfélag-
inu er illa komið, er það getur
ekki séð þessum grundvallarat-
viimuvegi fyrir þeim fámenna
hópi manna, sem hann þarfnast.
Um vandamál þetta spunnust
miklar umræður á fundinum og
er að vænta frá honum álykt-
ana um það.
Fjöldi annarra mála.
Er Sverri Júlíusson hafði lokið
hinni athyglisverðu setningar-
ræðu sinni fyrsta fundardaginn,
var íundarstjóri kosinn, Jón
Árnason, útgerðarmaður á Akur-
eyri, auk þar sem nefndir voru
kosnar. Að þvi loknu var lesin
skýrsla sambandsstjórnar. Er
greinargerð stjórnarimiar um
störf her.nar frá síðasta aðal-
fundi, að meginmáli um viðræð-
ur og samninga við ríkisstjórn-
ina um rekstrargrundvöll báta
og togara, sem íram íóru um
síðustu áramót. Auk þess eru
þar rakin öll önnur helztu störf
stjórnarinnar á starfsárinu. Eng-
in tök eru á að rekja hana hér
að sinni.
Föstudagsfundurinn.
S.l. föstudag hófst fundurinn
með því, að sjávarútvegsmála-
ráðherra, Lúðvik Jósefsson, á-
varpaði fundarmenn. Ræddi
hann aðallega málefni sjávarút-
vegsins, siðan 1955, er straum-
hvörf urðu eftir verkföllin miklu
þá um vorið. Gaf hann í skyn, að
útvegsmenn hefðu ástæðu til að
vera ánægðir með þær ráðstaf-
anir, sem núverandi ríkisstjórn
hefði gert varðandi sjávarútveg-
inn um s.l. áramót. Ljóst væri,
að gera þyrfti einhverjar við-
bótaráðstafanir vegna næsta árs,
en útvegsmenn yrðu að gera sér
ljóst, að varhugavert væri að
spenna bogann of hátt. Hitt hlyti
að leiða til þess að endurskoðun
yrði að gera á málefnum útvegs-
ins yíirleitt. Þótti fundarmönn-
um hér vera um hótun að ræða
af hendi ráðherrans, sem þó
væri allóljós. Það vakti mikla
athygli, að ráðherra nefndi ekki
einu orði það mál, sem skiptir
þó sjávarútveginn og raunar
þjóðina alla elcki hvað minnstu
máli, en það er hvað líður út-
færslu landhelginnar.
Að lokum lýsti ráðherrann
þeirri von sinni, að takast mætti
fyrir áramótin samningar útvegs
manna og rikisstjórnarinnar um
starjfsgrundvöll á næsta ári svo
að ekki komi til rekstursstöðv-
unar upp úr áramótum.
Skýrsla Verðlags-
ráðs o. fL
Er sjávarútvegsmálaráðheira
hafði lokið ræðu sinni, flutti
Finnbogi Guðmundsson frá Gerð
um skýrslu Verðlagsráðs LlÚ,
hann er form. ráðsins. Skýrslan
fjallaði um afkomuhorfur fiski-
skipanna, báta og togara, á
næsta ári og byggist hún á við-
tækum athugunum, sem Verð-
lagsráðið og skrifstofa LlÚ hafa
gert.
Skýrsla þessi verður eitt aðal-
viðfangsefni fundarins og mun
hann á grundvelli hennar marka
stefnu, er n»sta sambandsstjórn
skuli fylgja í samningunum við
rikisstjórnina nú fyrir áramótin.
— Þessu næst. flutti Ingvar Vil-
hjálmsson útgerðarmaður, form.
Innkaupadeildar LlÚ skýrslu um
störf þeirrar stofnunar, en sem
kunnugt er, er hún langstærsti
innflytjandi veiðarfæra hér á
landi. Að því lokum las Sigurður
H. Egilsson framkvæmdastjóri,
reikninga Sambandsins og Inn-
kaupadeildarinnar og skýrði þá.
Var þeim síðan vísað til fjár-
hagsnefndar.
Nefndarálit.
Þegar fundur hófst á laugard.
tóku nefndir að skila álitum.
Urðu um þau miklar umræður.
Tími vannst aðeins til þess að af-
greioa eitt mál og þar eð mjög
hafði orðið tímafrekt að afgreiða
frá nefnd helzta mál fundárins,
tillögur Verðlagsráðs, var á-
kveðið að fresta íundinum þang-
að til í dag. Átti hann að heíjast
kl. 2 siðdegis og er búizt við að
honum ljúki í kvöld eða nótt.
Blaðinu er kunnugt um, að
auk þeirra mála, sem á hefur
verið drepið, munu m. a. verða
fjallað um niðurfellingu að-
flutningsgjalda af bátavélum, til-
raunir með dragnótaveiðar inn-
an fiskveiðitakmarkanna, fisk-
veiðiaðstöðuna við Grænland,
bætur úr Hlutatryggingarsjóoi í
sambandi við reknetjaveiðar og
fjölmargt annað.
----♦----
Demetz heSdur
nemendatón!eika.
Vincenzo Demetz, hinn ítalski
óperusöngvari, ætlar aftur að
efna til söngskemmtunar með
nemendum sínum eins og í
fyrra haust, en sú skemmtun
hafði þá hlotið góðar undir-
tektir og vakið athygli söng-
unnenda.
í þetta skipti verða þaff fleiri
nemendur, sem koma fram,
samtals níu, bæði nokkrir
þekktir og reyndir söngvarar
og einnig nokkur ung söngvara-
efni, sem aldrei hafa heyrzt op-
inberlega áður, eins og t. d.
Bjarni Guðjónsson (barytón),
Jón Víglundsson (bassi) og Ól-
afur Ingimundarson (tenór).
Sú nýbreytni verður á nem-
endatónleikunum í haust, : ð
hver þeirra mun syngja eitt is-
enzkt lag ásamt ýmsum óperu-
lögum.
íslenzku verkefnin eru eftir
þá Emil Thoroddsen, Pál ísólfs-
son, Pétur Sigurðsson, Sigfús
Einarsson, Sigvalda Kaldalóns,
Sveinbjörn Sveinbjörnsson,
Norðmenn eru motfallnir
12 mílna landíielgi.
Ötgerðarmenn segja aB Norðmenn myndu
tapa tugum mlSIj. króna og útvegurinn
dragast saman.
Frá fréttaritara Vísis.
Osló í fyrradag.
Norska útgerðarsambandið og
norska sjómannasambandið
hafa farið þess á leit við fiski-
málaráðuneytið, að 'það láti gera
yfirlit um aflamagn og afla-
verðmæti af þeim miðum, sem
Norðmenn verða útilokaðir frá,
ef 12 milna landhelgi verður
viðurkennd í alþjóðalögum.
Þetta yfirlit á að gera í því
augnamiði að sýna hversu mik-
ið fjárhagslegt tjón hlýzt af 12
mílna landhelgi fyrir norska
fiskimenn og útgerðarmenn, en
fljótt á litið er hér um upphæð-
ir að ræða, sem skipta tugum
milljóna norskra króna, segja
norskir aðilar.
Selfangarar upplýsa, að verð-
mæti aflans sé um 35 millj. ár-
lega og verðmæti síldaraflans
af íslandsmiðum er um 25 millj.
n. kr. Auk þess veiða norsk skip
gríðarmikið af þorski og flat-
fiski á miðum, sem þeir fengju
ekki aðgang að, ef tólf mílna
landhelði yrði viðurkennd.
Ýmsar upplýsingar varðahdi
þetta hagsmunamáf sjávarút-
vegs Norðmanna, sem sækja
stóran hluta af verðímæti sínu
á fjarlæg mið, verða að líkind-
um tilbúnar um miðjan næsta
mánuð, en þá verður efnt til
ráðstefnu í Osló um afstöðu
Norðmanna til 12 mílna land-
helginnar.
Það er þegar vitað, að ofan-
nefndir aðilar eru mótfallnir
því, að 12 mílna landhelgi ve'rði
viðurkennd á alþjóðavettvangi.
Hafa þeir áður lýst sig ósam-
þykka 12 mílna landhelgi.
Ésívsik feywtílatL
21 ár er komin út. — Ritið
er hið skemmtilegasta að vanda
og hefir inni að halda 100 sög-
ur og 50 vísur.
Það má undarlegt heita, ao
ekki skuli verða þrot á sögum
frá Gunnari.
Bókin er vönduð að frágangi
og sögurnar að vanda skrifað-
ar á ágætu máli.
Gunnar hefir með íslenzkri
fyndni skipað sér í sess með
merkustu söfnuhurum þjóð-
legra fræða.
Hér fara á efiir tvö sýnis-
horn úr rítinu:
Togaraháesti var acl skola
steinbít, sem átti að setja í ís,
Hann var óvanur verkinu og
og fórst það óhönduglega.
Skipstjóra þótti hann ’nroð-
virkur og sagði:
nokkrir óperudúettav af eftir-
töldum söngvurum:
Eygló Viktorsdóttir og Jón
Sigurbjörnsson, úr „Dcn Gio-
vanni“ eftir Mozart. Ingveldúr
Hjaltested og Ólafur Jónsson.
úr ,,La Traviata" eftir Verdi.
Sigurveig Hjaltested og sjáli'-
ur kennarinn Vincenzo De-
metz, úr „Aida“ eftir Verdi.
Tónleikarnir verða á föstu-
daginn kemur í Gamla bíó.
Þórarinn Jónsson og' Þorvald
Blönaal, en aríur eru sungriar
úr óperum eftir Donizetti, Mo-
zart, Puccini og Verdi, auk
nokkurra napoletanskra og
og annarra ítalskra sönglaga.
Loks munu verða sungnir
1 „Geturðu ekki dragnast vi'cf
að skoia steinbítinn betur?“
,.Á eg kannske að bursta i
honum tennurnar líka?“ svar-
aði þá hásetinn.“
Býður 92 millj. íyrir hlut'
í fyrirtæki Biors.
Bandaríska fyrirtæki í Kali-
forníu hefur boðið um 92 millj.
| króna til þess að verða meðeig-
jandi í Dior-tizkuverzluniiini í
, París.
| Hið kaliforniska viðskipa-
fyrirtæki, þar annast sölu og
jdreifingu á loðfeldum, kemur
fram fyrir 400 sams konar
I sölu- og framleiðslufyrirtæki
| © Tekjur Breta nf ferðamönn-
um ár:ð scm leið nánm 170
millj. stpd. Tiiornycroft, fj:':r-
málaráðlierra Brétlands, hef-
ir gerfc Jietta aó umtals-efni.