Vísir - 28.03.1958, Síða 4

Vísir - 28.03.1958, Síða 4
i- svwtndagmn 28. marz 1836 & Ovenfulegt brezkt sakamál. Bókaflokkurinn, „Markverð eiisk réttarhöld“ er ekki neitt aðlaðandi fyrir þá lesendnr, sem þykir garaan að leynilögreglu- sögum. Þessar bækur eru vissulega uni afbrot, en afbrot, sem ihafa gerst í raun og veru. Þær eru ekkert spennandi. Þarna er íiðeins lýst málunum og méð fylgtr inngangur frá útgefanda <og lýsing á því hvernig sækjendur og verjendur afbrotamami- amna hegði sár í málúniun. Og þar kcmur kannske fram gagn- týni bæði á dómaranum, ákæranda og verjanda, en ekki sízt á lögreglunni. Þegar vitnin eru yfirheyrð og svara oft flóknum spurningum játandi eða neitandi er þetta kannske ekki skemmtilegt aflestrar. En þarna fær maður þó oft óviðjafnan- 'íega mynd af hversdagslífi á Englandi, þar sem yfirheyrslurnar ytir ákærða og vitnunum þrengja sér inn í frumstæðustu smá- atriði og einföldustu venjur. Fyrsta bókin í þessum bóka- ílokki var um réttarhöldin yfir Maríu Stuart. Og síðan hefir hvert stór afbrotamál í réttar- (íSÖgu Bretlands verið tekið til aneðferðar í bók. Og nýlega Jkom út bók nr. 82. Þar ér sagt frá tveim málum, þar sem Æveir sakborningar voru dæmd- ar til hengingar. Þeir hétu iEvans og Christié. Og bókin fheitir „Réttarhöldin yfir Timo- Jhy Jöhn Évans og John Regin- öld Hallday Christie“. Nöfn þéirra Evans og Christie Jfmn ekki gleymast í réttarsögu Brétlands. Það veltur ekki á J>vi hversu sjaldgæf og óþægi- i3ég þau voru og kringumstæð- jurrtar fráhrindandi við þau trtrð, sem þeir voru ákærðir fyrir. Heldur ekki á því að þeir Tbjuggu báðir í sama húsi Rill- ..fington Place í London, né á "pví að þeir hafi haft eiginleika jsem væri eftirtektarverðir eða fráfælandi og hafi greint þá frá -oðrum dauðadæmdum mönn- ura, sem lýst er í réttarfari .Bretlands. En nöfn þeirra munu alltaf minna Breta óþægilega á ‘það, að dómstólum geti skjátl- jast — einnig í svo áríðandi mál ■um þar sem téflt er um lff og idauð'a. Því að enskir dómstólar hafa á sér orð íyrir að gera svo :strangar kröfur til sektarsann- ana, að þar megi engan hlekk vanta í sannanakveðjuna. Eng- land er líklega eina landið þar sém ákærður maður eins og dr. Adams —• sem ákærður var fyrir að myrða einn sjúkling og grunsfður um morð á mörgum öðrum, —• getutr fengið sýknu- dóm, þrátt fyrir miklar líkur á sekt. Timothy Evans var lítilfjör- legúr og ógreindur, drykkfeld- ur óg hirðulaus sveitapiltur. Hann kunni hvorki að lesa né slcrifa og hafði flutt inn í leigu- hús, með unga konu og ung- barn. Þetta var í norðvestur- hluta Lundúnaborgar, í borg- arhluta, sem var í mikilíi nið- urníðslu. Haustið 1949 hurfu kona hans og barn og síðan hann sjálfur. Eftir nokkura daga skaut honum upp á æsku- heimili sínu í Wales. Þar sem hann sagði lögreglunni frá því, að hann hefði drepið konu sína og barn og falið þau í afrennsli. Þegar lögreglan fór síðan að leita fundust líkin ekki. Evans sagði margsinnis frá morðun- um og með nýrri sögu í hvért sinn um það hvar hann hefði falið líkin — sem loks fundust í furtna — en hann laug þarna þindarlaust og algerlega mein- ingárlaust. Við réttai’höldin var það álitið ein af fáránlegum lygum hans — en skilnings- gáfur hans voru svo takfnark- aðar að það er álitið vafamál hvað mikið hann Kafi skilið af því sem sagt var við hann og í kringum hann — fullyrti hann að mr. Christie, ixágranni hans væri sá seki og að mótsagnir hans og ruglingslegar frásagn- ir hafi verið talaðar í því skyni að hlifa honum. Christie var aðalvitnið á móti honum. Viðj réttarhöldin var framkoma hans svo, að hann virtist áreiðanleg- ur, og einnig hafði það sína þýðingu að hann hafði á stríðs- árunum verið auka-lögx-eglu- þjónn og hafði framltoma hans þar verið ágæt. Verjandi Evans benti reyndar á það að í kring- um 1920 hefði Cliristie nokkr- um sinnum verið dæmdur fyrir þjófnað og fyrir að misþyrma konum, en það var áiitið ljótt af honum að vera að fletta ofan af slíku eftir öll þessi ár. Chi’istie var trúað, en Evans hélt áfram að segja nýjar sögur af atbui’ðunum og voru þeir, sem voru honum hliðhollir al- veg að sleppa sér yfir þeim. Sannanirnar gegn honum voru yfirgnæfandi, séi’staklega það Sem Christie bar fram. Evans var dæmdur til dauða og hengdur vorið 1950. Þi’ein árum síðar söknuðu ná- grartnar mrs. Chi’istie henxxar, lxún kom eklci til að vei’zla, eins og hún var vön. Og eftir nokk- ura daga hvarf Chi’istie. Hús- vörðurinn vai’ð ei’gilegur. — Þetta var hörundsdökkur máð- ur frá Vestur-Indíúhi, sem hafði rifist við Christie af því að Christie mislíkaði það að hann hefði hleypt negrum inn í húsið — og fór að skoða íbúð Christies, og fann þar tvöfaldan vegg og að baki honum var konulík. Kallaði hann þá á lögT regluna. Lögreglan fann á sama stað tvö konulík í viðbót. Lík mrs. Christie fannst undir góif- inu. Svo var farið að leita í húsagarðinum baka til viu hús- ið og þar fundust leyfar af tveim konulíkum. í allt voru þárna 6 konulík. Lýst var eftir Christié, hann var tekinn hönd- um, ját'aði, var dæmdur til dauða og hengdur 1953. Fólk, sém vár ékki mjög tor- tryggið, fór nú að gruna að Evans hefði ei getað verið sak- laus. Cliristie sagði lika frá því, þegar hann var búinn að vera í fangelsi nokkura daga. að haun hefði deýtt konu Ev- ans. En samkvæmt brezkum Öryggisklæðnaður þessi ér ætlaður flugmönnum, scm hafa nauölent á sjó, og verða að yfirgefa sökkvandi flugvél. réttarveríjum er ékki hægt að ákærá menn nema fvrir eitt morð í einu. Sá, sem er tveggja morðiríg-i er því áðeins kærður fyrir aiiríað’ íncrðið. Og eftir þessum grundvaliarreglum var Éváiis kaérður fyr'í'i- inófðið á dóttur sinni litlu, érí í ólíkum framburði sínum og játningum, séríi hann tók þó alltaf aftur, hafði hattn háldið því fram að hann hafi déýtt bæði-konu sína og dóttur. Það vár lítio svo á að hann hefði eipnig myrt kon- una og vár þa'ð gfundvölíurinn fyrir kærunní. Enginn veít, hýáö gérst héfir í Rillington Piúéé 10 — sem nú hefir fengið nýtt ríáfn af skilj- anlegum ástæðuim — þegar mrs. Evans og dóttir hennar mættu dauða sínuríi. Það er hugsan- legt, að Evarís háfi verið sekur og að þétta skuggaléga hús hafi þa hýst tvo ftíÖfðirígjá sem svo hafi hiítst á, áð vofu sámbýlis- nfénrí. En þáð er áreíðánlegt, að ef lögreglan héfði fundið liin tvö lík í bakgarðiríúm, meðan réttarhöldin fófu fram gegn Evans og komist áð því að Chr.'stie var ir.crðingi, þá hefði Evans, hvort sem hann hefði verið sekui eða ekki, sloppið við dóm. Það e’.",t til skýrar bendinsar tc glev: tdar sann- reyndir, sem sanna sakleysi Evans. Til dæmis hafa tapast vinnureikningar yfir verk, sem Evans vann þarna í húsinu um það bil sem kona lians var myrt og hefði getað gefið honum fjárvistai'söimun; svo og vitn- isburður nokkurra ættingja hans, serti aldrei var hlustað á í réttarhöldunum. Eftir að Christie játaði sekt sína og áður en hann var tekinn af lífi, var sett einSmannsnefnd, sem átti að rannsaka hvort Evans hefði ranglega verið tekinn af lífi. Var þetta gert til að friða al- menning, sem Var mjög órótt. Sá lögfræðingur sem stjórnin valdi komst á þá skoðun — sem sannaði öðrum ekki neitt — að bæði Evans og Christie |væru sekir og að ekkert væri athugavert við hengingarnar. I Mikið hefir verið um þáð rætt í Engiandi hvort ætti að afnema dauðadóma eða ekki. Það er fyrst og fremst efri deild, sém hefir vérið á móti afnámi dauðarefsinga, þetta verðttf a'ð benda á, því að sam- þykkt um afnám dauðarefsinga var framkvæmd í neðri deild og því hafa menn utan Eng- lands trúað því að búið væri að afnema þær. En í þessu til- I Frarnh. á 9. síSu. krypplingur, og einn var svo Jangt ieiddur af meðfæddri syf- llis að auðsætt var að liann gat ekki tekið þátt í neinni nauðgun. IDómarinn og kviðdómendurnii’ voru þeim mótsnúnir í réttar- íhöldunum. I Scottsboro réði víga hugur, menn voru fúsir til að drepa þá án dóms og laga. Ibú- arnir voru af alls konar kreddu- vföstum trúarflokkum og þeir eru 'inargir meðal fátækra í Suður- rikjunum. Margir sátu vopilaðir ■á áheyrendapöllunum og það var (ekkert leyndarmál að þeir voru reiðubúnir til að taka réttví.sina :í sínar eigin hendur ef þeir sæju ■að dómstóllinn ætlaði að sleþpa nokkrum af surtunum. — Þeir iheilsuðu fyrstu tveim daúðadóm- unum með háværum fögnuði. Það vár, þó að undanlégt væfi, ■einasti ljósdepillinn fyrir hinn lélega verjanda, sém aðstoðaðí blökkumennina af veikum mætti. Hann gat síðar sannað það, að fagnaðarlæti heyrðust i'rín í her- bergi kviðdómendanna og að þáð var ástæða til að gruna, að það hefði haft áhrif á kviðdómend- urna, þegar þeir töldu hiná, sem eftir voru seka. 1915 hafði aeðsti dómstóll Bandarikjanna slegið því föstu, að dómar, sem voru dæmdir, þar sem. miklar æsingar ^ voru í krir.gum málin, voru ekki dæmdir við nægjanlega trygg skilyrði. Eftir dauðadómana, sem litla I aðir, ýnnu stoímminni mést væru þeir teknlr af lííi, þegar örlög þeirra væru tú:n að gefa tilefni til ái’óðúrs. En stóínunin sríéfj sér til frægs verjancla í Nevv York með börí um að harín j tæki áð sér hlutvorkið. Hd'riii hé't Samúel S. Leibowitz. Hárírí var Júði og hafði næsti’.ríi þ'ví aldrei unnið að rnáli utaii Nev/ York. borgar. 1 Növv Ýórk' er 2¥° millj. j Gyðinga og þar getur Gyðinga- j hatur, eins ag það kemur fram ekki háft nein áhrif á mái Lei- j bowitz tók að sér málið. Lét athygli vöktu utan Alábama, hann þáð í ljös þegar, að hann skarst stofnun kommúnista leift ursnökkt í málið. Nú 25 árum I síðar sýna skýrslur í þessu langa máli, að koirimúiiistástofnunin hafði engan áhuga fyrir því áð hinir ákærðu yi’ðu frjálsir. Hiiiir 9 Scottsboro drengir, sem þessir j flákkándi blökkúríiénn voru káll gerði þáð piltanna vogná og að hann ætlaði sér ekki áð taka við neinni þóknun af þoim og ekki neinríi um bæn upþ í kostná'ð sinn af hálfu kommúnistastofn- unái’ihríai’. Sarriúel Lei'oovvitz háfði komið til New York árið 1897 þá 4 ára að aldri. Hann ólst upp í austur hluta Manhattan, í fátækrahverf- um Gyðinga og ítáia. Eftir nokk- ui’ ár keypti faðir hans verzlun í Brooklyn hinum megin við ána og Sam hafði þá efni á þvi að ganga á háskóla. Hann hafði írá upphafi ætlað sér að verða lög- íræðingur. Og í Cornell hásicóla, sem er finn skóli. skildist hon- uíii að hann gæti aídrei orðið annað en verjandi í sakamálum, hann hafði erigin firi sambönd, •sem gæti gert hár.rí' að lögíræð- ingi fyrir kattþsýslu- eða önnur félög. Hárírí sehi upp litla skrifstofu I iiáríií við dómstól i Broóklvn, þár sém hann r.ú er do'rti'ari. Hann sýndi geíu siría þcgar i fyrsta máli. Drykkjumaður og váríagiEéþáVhaðurí, naðist þegái’ háiin braust iiin i bái’ og haiirí háfði játað: Þéttá vár vertjUÍegt mál fyrir ákærandann. Hann, dómarinn og kviðdómurinn höfðu ekki tíma til að aðgæta það, að nýr málfærslumaður var þarna í fyrsta sinni. Og það var varla áð liinn ákærði áttaði sig á þvi. Sem ákærandi lagði ákærand- inn fram lykil, sem maðurinn hafði játað að hafa notað þegar hann fór inn í barinr,, sem hán’n ætlaði að ræna. í ræðu siriríi sagði Leibo'witz aðeir.s nokkur orð: Hann bað um hlé og vildi að kviðdómurinn kæmi með á stað- inn til þess að sjá hvort lykillirin gengi þar að dyrunum. „Hér heldur ákærandi u.ppi lykli. Hvers konar sönnun er það? Er hann sönnum þess, að hann hafi nægt til að opna með dyrnar?“ Framh. j

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.