Alþýðublaðið - 31.01.1958, Page 2

Alþýðublaðið
Föstudagur 31. jan. 1958
4 héraSibókasöfn ósfirfhæf
Framhald af 12.síðu.
I .TÁRFRAMLÖG.
Heimaframlög til bæjar- og
héraðsbókasafn eru kr. 2.419.
848. RíkÍsframlög kr. 617.679,
eða 25.5% á móts við heíma-
framlög. — Heildarframlög kr.
3.037.527.
'Heildarframiög fóru kr. 944.
466 eða 64,1% fram úr lág-
rnarki.
Hjá þeim söfnum, sem mest
fé hafa til umráoa, er síður en
svo um neina óreiðu eða óhóf
aö ræða, heldur skortir þau
húsakynni og fé til þess að
reksturinn geti orðið eins víð-
tækur og hagnýtur og hann
þyrfti að vera, og jafnsariibæri-
legur við það, sem bezt er í
nágrannalöndunum, og skólar
eru orðnir víða á landinu. Fram
lög 'bæjanna umfram laga-
•skyldu sýna og greinilega, að
greiðslur eru of lágt ákveðnar í
lögum, þó að bót sé að frá því,
sem áður var og þá einkum er
til tekur framlags ríkisins. Þau
söfn, sem hreppur —- og sýsla
standa eingöngu að, eru verst
stödd, og þegar tekið er tillit
til gífurlegrar hækkunar á
verði bóka og' allmikillar á bók
bandi og annarri vinnu, síðan
lögin um almenningsbókasöfn
voru samin og samþykkt, l'ggur
hin brýna þörf héraðsbókasafn
anna á auknum tekjum í aug-
um uppi?
NOTKUN SAFNANNA.
Lánuð vorii alls á árinu úr
17 söfnum 238.408 bindi, en sum
sc.fnin lánuðu ekki bækur nema
nokkurn hluta ársins vegna ný-
skipunar. L'ánþegar voru sam-
tals 8685. Lánuð bindi voru að
meðaltali á lánþega 27.4, á
hvern ífcúa 2,3 bindi eða 11.5
bindi á hverja fimm manna
fjölskyldu.
í Reykjavík og á Akureyri
höfðu útián bóka lækkað að
mun frá því árið áður, en hækk
að mest í Háfnarfirði og á ísa-
firði.
Af lánuðum bókum í 17 söfn-
um voru ao meðaltali 76',
skáldrit.
SVEITARBÓKASÖFN.
í árslok 1955 voru starfandi
söfn 167 í 147 .hreppum. í árs-
lok 1956 voru þaú 201 í 180
hreppum. í árslok 1957 voru
söfnin orðin 205 í 185 hrepp-
um. 87 söfn eru eign sveitar-
félaga, en 118 eiga lestrarfé-
lög. 15 hreppar hafa fleiri en
eitt safn.
Á tveim stöðum á lándinu
hafa tveir hreppar sam.einazi
um rekstur bókasafns.
8 hreppar hafa falið héraðs-
bókasöfnum að rækja hlutverk
sveitarbókasafns í hreppunum.
í 17 hreppum eru héraðsbóka-
söfn staðestt. 4 hreppar hafa
enn ekk’í að neinu leyti upp-
fylit ákvæði laga um alraenn-
ingsbó’kasöfn.
BÓKAKOSTUR.
í árslok 1956 var skráð bóka-
eign 186 safpa 204.694 bindi —
Meðáltal á safn 1018 bindi. Ó-
bundnar bækur voru 22.686
bindi eða 11%, af bókakostin-
um. Meðaltal á safn 122 bindi.
Aukning bókakosts var 6982
bindi eða 38 bækur á safn —
(1955: 6772 bindi).
Allmikið hinna óbundnu
bóka er Aiþingis -og Stjórnar-
tíðindi og ýmis önnur rit,,sem
ríki . eða opinberar stöfnafiir
hafa esnt ókeypis samkv. lög-
um. Samkvæmt lögum um al-
menningsbókasöfn eru nú slík
rit aðeins send beini sveitar-
bókasfnum, sem óska þess sér-
staklega og skuldbinda sig tll að
láta binda þau. Þá er tálsvert
af hinum óbundnu bókum
gu.nlar bsekur, sem þarf að
binda á ný. 48 söfn eiga enga
óbundna bók.
NOTKUN SAFNANNA.
A 201 safni, sem sendi skýrsl
ur frá 1956 ög hlaut ríkisfram-
lag, áttu 15 engar sknáðar bæk-
ur.. Tvö brunnu, og hin eru
fiýstofnuð..29 -söfn lánuðu ekki
út bækur. Sum af þeim voru í
flokkun og skiáningu, en önn-
ur'svo ný, að þau höföu ekki
hafið útlánastarfsemi.
172 söfn 'lánuðu á árinu 1956
99.950 bindi. Meðaltal á asfn
581. (1955: 167 söfn 107.920.
Meðaltal: 646).
Lánþegar 1956: 5820. Meðal-
tal lánþega á safn 34. (1955:
6086 .Meðaltal á safn 36). Lán-
uð bindf á hvern iánþega 1956:
17,2 (1955: 17,7). Lánuð bindi á
vhern íbúa 1353 2,16 (1955:
2,31). Lánuð bindi á hverja 6
manna fjölskyldu 1956: 10,80
bindi (1955: 11,55).
Tala lánaðra bóka var lang-
hæts í bókasafnshverfi Suður-
Þing'eyjarsýslu eða 7,72 bindi
á vhern íbúa (árið 1955 Jíka
hæst þar 7 bindi á íbúa. Næst
var N.-Þjngeyjarsýsla með 4,58
bindi (1955: 4,8). Þriðja Stranda
sýsla með 3,9 (1955: 3,8). Fjórða
JDalasýsla með 3.56 (1955: 5.4).
Það sveitarbókasafn, sem lán
að hefur flest bindi á árinu er
bókasafn. Mývetninga, en næst
því e'r bókasafn Búðarhrepps í
Fáskrúðsfirði.
Á suðurhluta landsins frá A,-
Skaftafellssýslu að Daiasýslu,
að undanskildum Borgarfirði,
var ástandið í hókasafnsmálum
lakast, þó að ým.sir hrsppar á
þesus svæði hefðu rækt þau
rr.ál vel, og enn hefur þetta
svæði ekki komizt til' jafns v'ð
það almenna annars staðar á
landinu....................
c fCastljóc )
inilli landanna í
Bagdad - fiandaSaginii Irepr
Járnbraiitarkerfi þeirra eru ekki
tengd saman
JCIIN FOSTER DULLES
tilkynnti það á ráðherrafundi
Bagdadbandalagsir.s í Ankara
i i fyrrakvöld, að Bandaríkin
mundu leggja fram fé til styrkt
ar samgöngubctum rnillí aðild-
arrikjanna, en hvort tveggja
er, að samgöngur innán þess-
ara landa og á milli beirra hafa
lengi verið slæmar. Er spurn-
ing, hvort á öðrum framförum-
■ hefur verið meiri þörf í þe&iurn
lörrdum.
, —o—
Eins og allir vita, eru í Bag-
J dadbandalaginu fjögur íönd
, Múhameðstrúarmanna: Tyrk-
I iand, írak, Persía og Pakistan.
Liggja þau á belti hlið við hlið
i milli Sovétríkjanna og Afg'an-
I i-stan að norðan og annarra
AusturláíiifScia nær að sunnan. —
Lega þeirfá'ýer mikilsverö frá
hérnaðarleg'fa^sjóHarmiði, enda
mikið kapp lagt á það af stór-
■ veldunum að ná fótfestu í
þeim. Og ef Bagdadbandalagið
i á að verða sterkt, verður það
i að búa við góðar samgöngar.
—o—
Járnbrautarkerfi er sæmi-
í iegt í Tyrklandi,. raunar all-
gotf ef tekið er tillit íi 1 þess,
hvað er algengast þar eystra.
• Liggja já’riibrautir um landið
I þvert óg endilangt, en gisnara
. er þó netið, þegar dregur aust-
i jjr í landið. Járhbrautarlína
liggur á landamærum Tyrk-
iands og Sýrlands, Tyrkiands-
íragin við þau, og er hún XVam
lengd yfir lítið liorn af Sýr-
landi I' suð-austur til íraks. —
Önnur járnbrautarlína liggur
ekki milli þessara tveggja '
bandalagslanda, og þar eð tog-
streita er nú mikii milli Tyrk-
iands og Sýrlands, verður það
að teljast léleg samgönguleið
til vinaríkisins í austri. Ma í
þessu sambandi minna á skær-
ur, sem urðu á landamærum
Sýrlands og írak á þriðjudag-
inn. essi járnbrautarlína liggur
til Mósúl í írak og þaðun til
Bagdad og svo suður til Basra
suður undir Persaflóa. Má
þetta kallast eina járnbrauta-
línan í írak. Frá Basra er
skammt til landamæra Pérsíú,
en ekki er nein járnbraut þó
þar á millí. Hinum megin við
landmærin, í Persíu, liggur svo |
lína sunnan frá flóanum og I
norður til Tehran og nokkurra |
fleiri borga í norðurhluta lands |
ins, en austur yfir iandið til
Pakistan liggur engin lína.
—o—
Að þessu leyti er Persía veik
asti hlekkurinn í bandalaginu.
Er því bráðnauðsynlegt að I
leggja járnbraut austur yfir
Persíu til Pakistan og tengja
saman járnbrautakerfi land-
anna allrá.
iH
Bækur..
Framhald af 12. síðu.
2. Halldór Laxness.
3. Guðmundur G. Hagalín.
Húsavík: i Jp
1. Guðmundur G. Hagalín.
2. Guðrún frá Lundi.
3. Stefán .Jónsson.
Neskaupstaðar:
1. Guðmundur G. Hágalín.
2. Þórunn Elfa.
3. Guðrún frá Lundi.
Vestmannaeyjar:
1. Guðrún frá Lundi.
2. Guömundur G. Hagalín.
3. HalJdór Laxness.
Þeir höfundar, sem fiest
bindi eru lesin eftir:
í 9 kaupstöðum:
1. Guðrún fr'á Lundi 917 bindi.
2. Guðm. G. Hagalín 751 bindi.
3. Hal'ldór Laxness 596 bindi.
•
í 22 kauptúnum og svcitum:
1. Guðrún .frá Lundi 859 bindi.
2. Guðm. G- Hagalín 662 bmdi.
3. Jón Bjiii'hsson 498 bindi.
Þrír ihöfundar, sem flést
bindi eru lesin eftir í kaupstöð-
um, kauptúnum og sveiturn,
sem skvrslur ná til:
1. Guðrún frá Lundi 1776 bindi
2. Guðm. G. Hagalín 1413 bindf
3. Halldór Laxness 884bindi
::vh: •;:íío;;!im ,,;ov r,-f
S
S
S
s
s
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
.
Margrét Bretarprinsessa, hefur verið kjörinn forseti
háskólans í Norður-Staffordshire, yngsta háskóla á
Bretlandi. Jafnframt hafa forráðamcnn háskólans á
kveðið að fá hinn heimskunna, — of oft umdeilda —
myndhöggvara Sir. Jacob Epstein, til þess að gera
bronsemynd af hinni fögru prinsessu, og verður það
í fyrsta skipti, sem hann gerir mynd af meðlimi
konungsfjölskyldunnar brezku.
i
i
)
)
)
I
I

S
s
s
s
s
s
s
s
C '
s
s
s
s
s
s
V
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s!
V
s
s
s
s
s
s
s
V
s
Álaer iiitiisfaða á öllum féiai
Fregn til Alþýðublaðsins,
HVAMMI, Barðast., 20. ian.
SNJÓBÍLI heldur uppi ferð
um hér um ströndina í Króks
fjarðarnes hálfsmánaðarlega
en vikulega á Patraksfjcrð. j
Veðurfar hefur verið mjög ’
stirt hér undanfaið. Á aðfanga
dag brá til vestanáttar með
snjókomu, og hefur verið svo
þar til í gær að breytti til norð
anátt. Hefur verið um mestan
hluta sveitarinnar aleiör inni
staða á öllum fénaði síðan á
árarnótum eða fyrr.
O—O—0
Nautgripafélag er starfandi
hér eins og víða annars staðar,
en með þsim hætíi, að sveit-
inr.i, sem er ekki miög víðáttu
mikil, er skipti í 4 deildir.
o—o—o
Félagslíf hefur leyið nicri að
mestu í vetur vegna óliagstæðra
aðstæðna bæði er samkomuhús
það, sem hér er mjö<» cfullkom |
ið o" svo eru vegir innan pveit
arinnar þannm að kaflar verða
ófæir í fyrstu snjóum og truff
ar það eðlilega alit félagslíf..
Annars er í byggirgu þess skipt.
ir til hins betra með alla félags:
málastarfsemi hér.
o—o—o
Kvenfálagið og Ungmevnta-
félagið héldu þó jólatrás-
skemmtun um áramótin þó yið*
erfiðar aðstæður væri að ctja
Þá hefur einnig verið sp luð,
félagsvist og þykir fcað hirc
bezta skemmtun.
G. G.
ÍM> <r Cr ☆ ír O o ;> ít
AugíýsiS
I AlþýSubiaðríTj
Þorvaidur kú árasoii,!ull.
LÖGMANNSSKItSFSTOFA
SkólavörÖBBÍis 3B
c/o Páll Jóh. Þorlcifsson h.f. - Pó:th. 621
Simar MI6 og 15117 - SirnnejHÍ: An
líagskiáin í da^:
18.30 BÖrnin fara í heimsókn til
ir-erkra manna (Leicsögumað
ur: Guðmundur M. Þorláks-
son kennari).
18.55 Framburðarkennsla í
esperanto.
19.05 Létt lög (plötur).
20.00 Fréttir.
20.25 Daglegt mál (Árni Böðv-
arsson kand. mag.).
20.30 Dagskrá Sambancls bind-
indisféiaga í s.kólum.
21.30 Útvarpssagan: „Sóíon ís-
landus' efcir Davíð Stefánsson
fi’á Fagraskógi; II. (Þorsteinn
Ö. Stephensen).
22.00 Fréttir.
22.10 Erindi: Scott á Suðurpóln-
um; fyrra erindi (Guðni
Þórðarson blaðamaður).
22.30 Sinióníuhljómsveit íslands
leikur. Stjórnandi Róbert A.
Ottósson (Hljó.ðr. á tónl. í
Þjóðleikhúsinu 20. þ. m.).
Sinfónía nr. 2 í D-dúr op. 73,
eftir Brahms.
23.10 Ðagskrárlok.
Dagskráin á ínorgun:
12.50 Óskalög sjúklinga (B-yn-
dís Sigúrjónsdóttir).
14.00 „Laugardagslögin“.
16.30 Endurtekið efni.
17.15 Skákþáttur (Guðm. ,Arn-
laugsson). — Tónleikar.
18.00 Tómstundaþáttur barna og
unglinga (Jón Pálsson).
18.30 Utvarpssaga barnanna: —
„Glaðheima'kvöld", eftir Itagn
heiði Jónsdóttur; 9. — sögu-
lok (Höfundur les).
18.55 í kvöldrökkrinu: Tónleik-
ar af plötum.
20.00 Fréttir.
20.30 Einsöngur: Marcel Witt-
risch syngur lög úr óperett-
um (plötur).
20.45 Leikrit: „Hvíti sauouriim í
fjölskyldunni", eftir du Garde
Peacli og Ian Háy. Þýðandi:
Iljörtur Halldórsson. — Leik-
stjóri: Hai'aldur Bjcrnsson.
22.00 Fréttir. j
22.10 Danslög (plötur),
24.00 Dagskrárlok.
í Vl>‘