Alþýðublaðið - 23.03.1958, Blaðsíða 7

Sunnudagur 23. marz 1958
4 1 þ ý S u b 1 a S i 8
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Kirkjuþáttur:
*, r».
Geíraun „Menntskælinga“.
UM SÍÐUSTU HELGI var
útvarpað samkvæmisleik
fimmtubskkinga austur í
seli. Hann var m. a. fólginn í
prófraunum. Ern prófraunin
var sú, að vita deili á tilvitn-
un í 22. Davíðssálm, og héldu
sumir víst. að hún væri úr
kvæði eftir Jón Óskar eða
önnur íslenzk nútímaskáld,
er yrkja órimuð ljóð.
Hebrezkt ljóðform.
Bragarháttur bi'blíukgrá
Ijóða krefst ekki endaríms,
heldur þess, sem nefnt hefur
verið „paralellismus membror
um“, þanniig að tvær eða
þrjár hendiagar eiga saman,
og eru hinar síðari annað
hvort gagnstæðar eða sam-
stæðar hinum fyrri að hugs-
un. — Af því að í biblíuþýð-
ingum er lögð -áherzla á sem
nákvæmasta þýðingu í orða-
vali og efnisframsetningu, er
þess ekki að vænta, að Da-
víðssálmar eða önnur ljóð
Biblíunnar séu umrituð eftir
islenzkum bragarháttum, oig
þess vegna dylst mörgum, er
lesa þýðinguna, að hér sé am
bundið mál að ræða. T. d. eru
merkilega fáir, sem vita, að
Kristur setti kenningu sína
o|ft fram í ljóði, ,v)afalaust
af því að þau festust betur í
minni en laust rnál. — Það
er því tngin fiarstæða að
ha'da bví fram. að biblíuijóð
og sáímar séu .órimuð ljóð“.
En Menntaskólanemendur
eru ekki einir um að vitna í
22. DavíSssálm.
Eitt sinn hijómaði tilvitn-
un í þ aman sá m út vfu mik-
inn mannfiölda, er var sam-
an korninn vegna atburðar,
er engan grunaói þá, að væri
„heimsviðburður“. Þar var
ekki léttur laikur unglirga
með hlátrj og skölium, heldur
þjóni'.igar- og dauðastunur
Fre’sarans siálfs. í einstæð-
ingsskap sínum á krossinum
hrópaði har.n fyrstu hending-
una úr 22. sólmi Davíðs. —
Ýmsum getum hefur verið að
því leitt, hvað legið hafi á bak
við þessa sáru upphrópun:
„Guð minn Guð minn, hví
hefur bú vfirgefið mig?“ En
hvernig svo ssrn hin trúfræði-
lega merkingu þessa atburðar
kann að vera, er eitt víst, að
í öðru lagi má jafnan ganga
út frá, að þsgar upphafslínur
sálms eða kvæðis séu hafðar
yfir, sé það í raunirmi sálm-
urinn allu^, eða megin-inn-
tak hans, sem hugurinn fest-
ist við. — Ssm dæmi má
nefna „Ó, Jesú, bróðir bezti“,
,,Ó, þá náð að eiga Jesúm“,
„A hendur fel þú honum“. Ef
vér hevrðum deyjandi mann
srigja einhverja þassa hend-
ingu. drægium vér af því þá
ályktun, að sálmurinn í heild
væri honum hugstæður.
Hughreysting og von.
Ef vér lesum 22. Davíðs-
sálm í heild. þarf oss raunar
ekki að furða á því, að Jesú
skyldi verða til hans hugsað í
dauðanum. Og sjálfsagt hefur
harm kunnað hann utan að.
Sálmurinn er ortur af manni,
sem liðið hefur miklar þján-
inigar á sál og líkama, verið
hrakinn og ofsóttur, hæddur
fyrir trú sína, og sér vart
fram á annað en dauðann sjálf
an. En þrátt fyrir einstæðis-*
skapinn verður guðstraustið
yiirsterkara í huga hans.
Hann minnist þess, hvernig
Guð leiddi hann út úr móður-
lífi og lét hann liggja áhyggju
lausan við brjóst móður sinn-
ar. — í þrengimgum sínum
vinnur hann bað heit að þjóna
Guði meðal þióðar sinnar —
„Ég vil kunngjöra bræðrum
mínum nafn þitt — í söfnuð-
inum vil éer lofa þig“ — En í
seinni hluta sálmsins koma
fram spámannlegar sýnir, —
stórkostlegar hugsýnir, er
fyllilega svara til þess tak-
marks, er Jesús Kristur hafði
stefnt að með starfi sínu og
kenningu. — Og orð hans á
krossinum benda ótvírætt til
þess, að brátt fvrir þann ósig-
ur, er hann virtist hafa beðið
á krossinum. sá hann opnast
fyrir sínum innri augum
■ framtíáarsýn, er verða skyldi
að veruleika á jörðinni.
Volaðir mu'Ju eta og verða
mettir,
þeir, er leita Drottins, munu
lofa hann,
hjörtu yðar lifni við að
eilífu.
Endimörk jarðar niunu
minnast þess og aftur
hverfa til Ðrottins,
og allar æítir heiðingjanna
falla fram fyrir augliti
þínu.
Því að ríkið heyrir Drottni
og hann er Drottnari yfir
heiðingjunum.
Já, fyrir honupi munu öll
stórmennj jarðar falla
fram,
og ' fyrir honum munu
beygja sig allir þeir, er
hníga í duftið.
En sál rrdn lifir honum,
niðjar mínir munu þjóna
honum.
Kcmandi kynslóðum mu®
sagt verða frá Ðrottni,
og lýð, sem enn er ófæddur,
mun boðað réttlæti hans,
að hann hefur framkvæmc
það.
Frægur passíusálm.ur.
Þessi sálmur varð snemma
á ö’dum einn af kunnustu
passíusálmum kristninnar.
Sumir töldu hann fela í sér
spádóm um pínu og dauða
Jesús. Ýmsir Nýja-testament-
isfræðirgar hafa verið þeirray-
skoðunar, að þessi sálmur
hafi haft nokkur áhrif á frá-
sögn puðspjallanna um kross-
fsstinguna. vegna þeirra hlið-
stæðna, er þar verður vart.
En það, sem mesta þýðingu
hefur er bað. að hanvn túlkar
á. dauðastundu frelsarans hið
barnslega traust hans á föðurn
urn og hina heilögu von hans:
um framtíð Guðs ríkis á jörð.
„Hve glöð er vor æska“.
í gleði cg gamni varð ungt
menntafólk til að vekia at-
Framhald á 8. síðu.
riðar nú til fal
c
PRÆGASTA lióðabck heims
ins kom út 25. júnií, 1857, Les
Fleurs du Mal eftir Charles
Baudelaire. Tveim mánuðum
síðar var hún orðin umdeild-
asta bók, sem komið hefur út í
París.
20. 'ágúst stóð Baudelaire
frammi fyrir dómstólunum, á-
kærður fyrir að hafa gefið út
úsjiðleg ljióð, sem „ill áhrif“
gætu haft á alþýðu manna.
Hann var dæmdur í 300
frank-a sekt og bannað að
prenta sex kvæði. sem birzt.
höfðu í bó'kinni.
En hvernig er viðhorfið í
•dag. hundrað órum síðar? -Þ'að
eru ekki nema tíu ár síðan
banninu við að nrenta þessi sex
Ijóð var aflétt, en engin útgáfa
af verkum Baudelaire hefur þó
sleppt þeim í þessi hundrað ár.
Nú á tímum, þegar allir
hvirflast milli angistar og trú
ar, er Baudielaire hinn mikli
brautryðjandi. Hann varð einna
ifyi'stulr /til /aci tjá tragiskan
klofnmg mannsins í ljóði, að
manneskjan er mangþætt og
jafnan á sikelfingarstigum.
Hundrað ára afmæli útgáfunn
ar á Les Fleurs du Mal er um
leið hundrað ára afmæli
franskrar n'útímaljóðlistar, og
er þá með lióði átt við djúp-
sæja sköpun e<n ebki aðeins
skrautlegan prósa. Baudelaire
er fyrsta nútímaskáldið. Og þó
er erfitt fyrir nútímamenn að
æsa sig upp í sömu aðdáunina
sem hann varð aðnjótandi á
síðari hluta 19. aldar. Okkur
finnst Rimbaud ganga nokkuð
langt begar hann segir að
Baudelaire sé „sjáandinn
fyrsti, konungur skálda, sannur
guð“. Töfravald ljóða Baude-
laire dvínar smám saman og
vera má, að losti hans. satan-
ismi og köfun hans í fordæm-
ingarinnar djúp hefðu sterk-
ari áíhrif á skólapilta en full-
orðið fólk. Ef til vill hefur
Les Fleurs du Mal skyggt á hið
ágæta verk hans Le Spl'een
de Paris. Baudelaire sagði
reyndar sjálfur, að í Les Fleurs
du Mal hafi hann lagt hjarta
sitt, trú og tilfinningu og hat
ur sitt allt. Les Fleurs du Mal
er ekki eins sveiigjanlegt né
ferskt verk og Le Spleen du
Pajis. Sú bók kom út lárið
1869, tveimur árum eftir dauða
skáldsins.
I sambandi við þetta verk
ritaði hann vini sínum:
— Hvem okkar hefur ekki
ireymt um furðuverk óbund-
ins máls, ljóðrænt og tónrænt
án hrynjandi og ríms, mjúkt
og teygjanlegt, mótað af klið
indi sálarinnar, ö1dufalli
iraumsins og fossfalli skynj-
‘ uíari'mráh." ■' - -
í þessum orðum kemur fram
iý afstaða til skáldleigrar sköp
unar, — Baudelaire nálgast
\ér kiarna lióðlistarinnar. í
’jóðum sínum leitar Baud’elaire
"ullkomnunar og hinir úrkynj-
iðu þættir listar hans blasa við
hvarvetna, en í prósaljóðunum
'r hann heilstevptari, sannari,
örvilnunin og hið sþennta til-
finninga'íf að baki orðanna er
skýrara og dýpra.
Fyrir Baudalaire voru aðeins
tvæv leiðir, önnur lá til Guðs,
hin til Satans. Þriðja leiðin var
ekki til, eða svo fullyrti hann.
Hann valdi heldur aldrei á-
kveðið milli leiða, líf hans var
sífelld spenna milli angistar og
gleði, milli ,,spleen et ideal“.
Hann fyrirlítur alla hluti, finn
ur næringu í hatrinu og salt í
beizkjunni. Stundum gekk hann
Framhald á 8. síðu.
DAGUR Gaillards í forsætis- J
ráðherrastóli eru senn taldir.
Hægri menn hóta nú að láta
ráðherra sína segja af sér. Þeir
eiga hundrað sæti í franska
þinginu og hafa því líf stjórn-
arinnar í hendi sér.
Sáttasemjararnir í Túnisdeil
unni, Englendingurinn Bealey
og Bandaríkjamaðurinn Mur-
phy, eru komnir til Parsíar með
málamiðlunartillögur Bour-
guiba. Hægri menn gera allt
sem þeir geta til þess að hindra
málamiðlun í deilunni við Tún-
isbúa.
Tillögur Bourguiba eru all-
miklu hógværari en við hafði
verið búizt. Hann gerir það
ekki að skilyrði að Alsírdeilan
verði rædd jafnhliða Túnismál-
inu. Hann fellst á að ræðis-
mannsskrifstofur Frakka verði
aftur opnaðar og brottvísun
hvers einasta Frakka frá Túnis
verði rædd sérstaklega.
, Bourguiba. fellst ekki á að I
Frakkar og Túnisbúar eða hlut i
lausar hersveitir fari með!
stjórn á landamærum Túnis og:
Alsír, en er samþykkur því að
flugvellir í Túnis verði settir
undir hlutlausa stjórn. Hann
leggur til, að franskar hersveit
ir verði staðsettar í Bizerta,
en yfirgefi ekki landið þegaj- í
stað. Einnig er hann samþykk-
ur því, að Frakkar fái áfram
afnot af flotahöfninni í Bizerta, ;
þó með því skilyrði, að þeir
viðurkenni yfirráðarétt Túnis
yfir henni.
Franskir hægrimenn er því
rnjög mótfallnir slíkri viður-
kenningu, og krefjast þess, að
Frakkar fari einir með yfirráð-
in yfir Bizerta og flugvöllum
í Túnis meðan ekki er samið
um frið í Alsír.
Herfræðingar Frakka telja
ekki nauðsynlegt að túniskir
flugvellir verði áfram í hönd-
um Frakka, og krafan til Bi-
zerta er algjörlega ósamrýman-
leg alþjóðalögum. Kröfur hægri
manna eru líka aðeins fyrir-
sláttur. Frökkum er að verða
ljóst, að Alsírmálið er ekki leng
ur innanríkismál heldur alþjóð
legt vandamál, og í framtíðinni
hlýtur ríkisstjórn Frakklands
Felix Gaillard
að hefja samninga við upp-
reisnarmenn. Hin óþægilega
aðstaða Frakka stafar bæði af:
efnahagslegum og alþjóðlegum
ástæðum. Franskir hægri menn
sem höfðu stjórnarforustu þeg
ar Túnis og Marokkó hluttt
sjálfstæði vilja ekki taka á sig
ábvrgð núna. af samningum við
Álsírbúa. Þeir kjósa fremttr
stiórnarkreppu en ábyrgð.
Verkfall lögreglunnar í París
var viðvörun til hægri flokk-
anna um að kjósendafyléi
þeirra væri tilbúið að yfirgefa
þá.
Hvorki Jafnaðarmenn né
hægri menn eru fylgjandi því,
að de Gaulle verði fhlið að leysa
Alsírdeiluna, Enda þótt sú
stjórn, sem mynduð verður eft-
ir að Gaillard fellur, verði að
njóta stuðnings Jafnaðarmanna
þá mun hún halda fram sömu
stefnu og Gaillard, — og eins
þótt hægri menn skipi mikil-
vægustu sæti hennar.
Hægri menn ætla sér að
gangast fyrir myndun stjórnar,
sem beitir sér fyrir eflinga
hersins í Norður-Afríku og tek-
ur skarpari aðstöðu til Túnis
en Gaillard. Þeir eru fjandsam-
Framhald á 8. síðu. ,