Morgunblaðið - 29.03.1914, Qupperneq 2

682
MORGUNBLAÐIÐ
Hlutafjáraöfnuntil Eimakipa-
fólagsins heldur enn áfram. Eru nú
als komin loforð fyrir kr. 350.500 en
þar af enn ógoldið aðeins tæp 16 þús.
Fífuhvamminn hefir Yilh. tann-
læknir Bernhöft selt Gunnari kaupm.
Gunnarssyni með allri áhöfn. Kaup-
verðið er 13 þús. kr. Tekur Gunnar
við eigninni í vor.
Fisksöluáskorunin hefir þeg-
ar fengið 180 undirskriftir, Má eftir
því telja víst að bæjarstjórnin veiti
ekki Hirti Fóldsted leyfi til þess að
reisa hór fisksöluhús, eða semja við
hann að neinu leyti.
Veðrið í gær:
Hv. a. kul, frost 5.0
íf. logn, frost 7.5
Ak. logn, frost 9.3
Gr. s.a. kaldi, frost 12.0
Sf. logn, frost 7.5
Vm. a. stormur, frost 2.2
Þh. F. a.n.a. kaldi, frost 0.3.
Þ r j ú færeysk fiskiskip komu hing-
að í gær. Heita þau »Maritana«, »Karen«
og »Örvingur«. Öll af veiðum.
60 þúsand kvikmyndahús.
Langford Reed, brezkur maður, sem
álitinn er að vera nákunnugastur allra
núlifandi manna öllu er kvikmyndum
viðvíkur, hefir nýlega skrifað ritgjörð
um það efni. Segir hann kvikmynda-
hús í heiminum vera orðin 60 þúsund
alls. Á Bretlandi telur hann 8 milj.
manns fara í Bíó á viku hverri, 120
þús. manns muni hafa fasta atvinnu
við leikhúsin, og laun þeirra muni vera
um 250 milj. kr. Fyrir 6 árum síðan
höfðu að eins 1000 manns atvinnu við
sama starf.
í Ameríku telur Reed 42 milj. manna
fara í Bíó á viku. Margar horgir, er
hafa 300 þús. íbúa, hafi 70 kvikm.-
hús, og mörg þeirra afarstór. í Kína
og Japan segir hann Breta eiga mörg
kvikmyndahús og jafnvel í Jerúsalem
só nú verið að koma á kvikmyndaleik-
húsi.
Flestar myndirnar eru búnar til l
Ameríku, en á Bretlandi eru þær keypt-
ar og seldar. Arið 1913 voru stofnuð
350 ný kvikmyndafólög, er höfðu 38
milj. kr. hlutafó. En hann nefnir ekki
hve mörg þeirra hafi »farið á haus-
inn« vegna þess hve dýrt er orðið að
taka kvikmyndir, einkum sögulegs efn-
is, hafa kostað fólögin fleiri hundruð
þús. kr. Hepnist þær illa, eru aðeins
fá fólög, er geta staðið fjártjónið, en
hepnist myndin vel, geta fólögin oft
og einatt grætt afarmikið á skömmum
tíma. Mestan gróða telur Reed
muni hafa verið af »Quo Vadis«, en
það voru frekar 2 milj. kr. — Reed
spáir því, að gróðatími kvikmyndafó-
laga só brátt á enda, þareð útbúnaður
allur, er kvikmyndalistinni fylgja, sé
'orðinn svo dýr.
—-------
Bréfaskrfna.
Ingimundur svarar fyrirspurnum.
Kjósandi:
Hvern eða hverja og hvernig þér
eigið að kjósa?
Yður til leiðbeiningar prentum vér
hérna kjörseðilinn. Hann litur svona
út:
J o$ J = Járnbraut 0% Járnbrautir.
L = Landsjáni.
S o? S = Sjáljstaði og Stjórnarskrá.
í kjörherberginu er afhellir dimm-
ur og í honum stimpill og kjörseð-
ill og blekpúði. Þér setjið stimpil-
inn á púðann, stingið honum síðan
upp í yður, látið svo aftur augun
og smeilið stimplinum einhversstað-
ar á kjörseðilinn, látið hann í vas-
ann og farið út. Þegar þér eruð
búnir að þessu, eruð þér búnir að
kasta allri ábyrgðinni yfir á forsjón-
ina og getið sofið rólega hvað sem
á bjátar. Hún á þá sökina og hvorki
ísafold, Ingólfur né Lögrétta geta
skammað yður á eftir. Er það ekki
gott?
Forvitinn:
Hvort sami grammófónninn sé í
kjöri í —sýslu og áður. Já — og
sömu hólkarnir í honuro.
Reiður borgari:
Þér segið að lagt hafi verið 50
kr. útsvar á bláfátæka móður yðar,
sem dó í hitteðfyrra og kvartið um
að það sé alt of hátt.
Yður er bezt að kæra og bera
hana saman við hana langaömmu
mína. Hún var efnuð en á hana
var ekkert lagt. Kæran verður efa-
laust tekin til greina.
Ung jómfrú:
Yður er betra að spurja yfirsetu-
konura um þetta.
»15 árac
Nei — hann er ótrúlofaður. Er
hann ekki sætur? Ó.-----------
Sjómaður:
Þér spyrjið um hvort allur afli
trollara sé geiður upptækur þegar
þeir eru að veiðum i landhelgi.
Nei — ekki bjór og whisky.
i. H.
Auglýsingi;. um að menn gætu
fengið að læra mjaltir og bródéring-
ar í Briemsfjósi stóð í »Vísi«. Mjalt-
irnar veit eg ekki hver kennir, en
bródéringarnar kennir séra Eiríkur
(25 aur. um tímann).
Fröken Sigríður.
Er það »fínt« af karlmanni að
snúa sér við í »Bíó* til að horfa á
mann ?
Ekki ef hann sest öfugur á
bekkinn.
Hversvegna væntum vér
komu mannkyns-
fræðarans?
Fyrirlestur eftir Annie Besant.
Frh. 4
Hver þjóðstofn lifir á sínu meg-
inlandi, elur af sér hverja öndvegis-
þjóðina á fætur annari unz hann
tekur að úrættast og landið sígur
aftur í sjó.
Ef þér hafið kynst skoðunum hins
mikla náttúrufræðings meðal þjóð-
verja, prófessor Ernst Háckels, þá
vitið þér, að hann hyggur, að hinir
upphafiegu átthagar mannkynsins hafi
verið nefnt »Lemúría* og liggi nú
á botni Kyrrahafsins. Þá er Lem-
úría sökk í sjó, kom upp annað víð-
áttumikið meginland »Atlandis«. Þar
rann upp nýr þjóðstofn, fjórði þjóð-
stofninn, er lagði undir sig því nær
öll lönd, sem þá voru bygð. Att-
hagar fimta þjóðstofnsins, ariska
þjóðstofnsins, er hið víðáttumikla
meginland er vér nefnum Austur-
Suður- og Norðurálfu, eða með öðr-
um orðum, »hinn forni heimur*
því Vesturheim ber að skoða sem ný-
lendu »hins forna heims«. Kyrra-
hafið liggur nú yfir »Lemuríu« og
Atlantshafið þar sem Atlantsríkin
stóðu í blóma, endur fyrir iöngu.
Það er minst á öll þessi megin-
lönd í fornritum Indverja. Og í hin-
um svo nefndu Púranabókum er
sagt, að meginlöndin eigi að verða
sjö. Þær skýra oss frá því, að mann-
kynið hafi nú þegar lifað á fimm
meginlöndum, og að enn þá muni
skjóta upp tveimur. Annað þeirra
verði heimkynni sjötta þjóðstofnsins,
en hitt, sem kemur upp löngu siðar,
verði átthagar hins sjöunda.
Og vér sjáum nú, að það eru all-
miklar líkur til, að nýtt meginland
sé að rísa úr sjó. Eg vil taka það
fram, að fregnin um þetta nýja
meginland er ekki komin frá oss,
guðspekingum, heldur frá jarðfræð-
ingunum. Þér, sem hafið kynt yð-
ur myndarit jarðfræðinga, hafið vafa-
laust tekið eftir myndum af nýjum
eyjum, sem risið hafa úr sæ hin síð-
ustu árin. Þær rísa smámsaman
upp frá hinum svo nefnda »Eldhring«
íKyrrahafinu. »Eldhringurinn« er all-
stórt svæði, þar sem verður mjög
vart við eldsumbrot, sem hafa lyft
eyjum þessum upp yfir hafflöti.nn.
Þær eru vitanlega ekki annað en
gróðurlausar klettaeyjar, sem liggja
langt út í hafi og bíða eftir kom-
anda gróðri. Nýjar eyjar koma upp
öðru hvoru og jarðfræðingarnir skýra
oss frá því, að mestur hluti Kyrra-
hafsbotnsins muni stíga og verða að
þurlendi.
Menn hafa spurt, hvort vér mætt-
um ekki búast við, að hafið muni
/
flæða inn yfir löndin og drekkja því
nær öllum íbúum jarðarinnar. Sumir
halda að það séu allmiklar líkur til
þess, að meginlöndum jarðarinnar sé
hætta búin, ef hafsbotninn stigi á
mjög stuttum tíma. En frá sjónar-
miði guðspekinga er hér engin stór-
kostleg hætta á ferðum. Þetta hefir
áður átt sér stað, og hafsbotninn
mun stlga á mjög löngu tímabilL
Og jafnvel þótt vér getum búist við
að flóðöldur renni yfir löndin á
stöku stað, þá yrði allri jörðinni
engin hætta búin.
Og nú, þegar þetta framtíðarland,
sem verður að myndast árþúsund
eftir árþúsund, — tekur að rísa úr
sjó, þykjumst vér sjá hin fyrstu
merki nýrra framfara meðal mann-
kynsins.
Nýr þjóðstofn á að þroskast og
dafna á meðal vor og taka sér ból-
festu á þessu framtíðar- eða fyrir-
heitna landi, er það verður byggi-
legt.
En þegar vér sjáum taerki þess,
að nýtt meginland sé að myndast,
verður oss eðlilega að spyrja: Hvað
verður af ariska þjóðstofninum ? —
Hann hefir að eins fimm greinar;
sjötta greinin verður að vaxa áður
en nýr þjóðstofn kemur til sögunn-
ar. Samkvæmt skoðun guðspekinga
á sjötti þjóðstofninn að fæðast út af
sjötta kynþætti hins fimta. Og lit-
um nú yfir heiminn og athugum,
hvort vér sjáum nokkur merki þess,
að ný grein sé að vaxa á hinum ar-
iska þjóðstofni, hvort nýr kynþáttur
sé að fæðast, sem sé ólikur þeim,
sem hann fæðist út af. Og svarið
kemur til vor frá Vesturheimi. Þjóð-
kynjafræðisstofnuninni í Vesturheimi
hafa borist margar skýrslur frá ýms-
um mikilsmetnum þjóðkynjafræðing-
um vestanhafs, er hafa bæði sýnt
og sannað, að smámsaman fjölgar
þeim mönnum í Bandaríkjunum, sem
hafa alveg ný þjóðerniseinkenni og
líkjast engum þjóðflokki sem nú er
uppi. Og vér mundum segja, að
hér sé að ræða um upphaf hins
nýja kynþáttar, sem er eins ólíkur
germönsku þjóðunum, eins og þær
eru ólikar keltum. Þau leyna sér
ekki, einkenni kynþáttanna og eru
allajafna svo glögg, að ekki er utn
að villast. Vér þekkjum t. d. undir
eins þá, sem eru af hreinu, róm-
versku bergi brotnir frá hinum, sem
eru af germönskum ættum. Og
ættareinkennin eru ekki að eins fólg-
in í hörunds- og háralit, heldur og
einnig í sálarhæfileikum, tilfinninga-
lífi og hugsanahætti. Og vér kom-
umst að raun um að nýr kynþáttur
vex nú upp með frændum vorum
fyrir vestan haf. Og þessi kynþátt-
ur er svo frábrugðinn öllum öðrum,
bæði í sjón og reynd, að hann hlýt-
ur að vekja athygli manna. Vér,
sem eigurn kost á að sjá og athuga
fortíð mannkynsins, og getum því
að nokkru leyti séð fram í tímann
með því að bera nútímann saman
við liðnar aldir — vér segjum hik-
laust að hér sé frjóangi, sem á fyrir
sér að verða fögur grein á fimbul-
viði mannkynsins. Vér erum sann-
færð um, að þessi kynþáttur muni
aukast og margfaldast eftir því sem
aldir liða, að einhverntíma komi út
af honum ættbálkur, sem nær að
verða öndvegis-þjóðstofn hnattarins,
að sinu leyti eins og ariski þjóð-
stofninn nú á vorum dögum, Frh.
----- !■ -ggÍgi I I " ----------