Morgunblaðið - 24.12.1925, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLA#I»,
OtofBtvndl: VUh. P'lnseK
Flalic 1 K*l5i
■MOtfíjorar: Jön Klartansnc
ValtjT •taf&mstcif
MKKlynln«**tjörl: B. Hafh«r«
•Jterlfiitofa AuEtiratrietl *
9f»ar: nr. <98 o* 600.
An«iy»lnr*akrlf« iío
ftelwaafmar: J. Kj. nr
V 8t nr.
B. Hafb. i
iekrlftaejaM lnnanlande kr 1.00
á mánutll.
Utanlande k.r. 2.60.
laneaeðlo 1« anrs »!v
Ásu-
ERLENDAR SÍMFREGNIR þrælar konungsins, greifans
ljensherrans. Þeir vorn ófrJtíMp
Sjópróf voru hatdin i gær.
Samkvæmt símskeyti frá vitaverðinum í Malar-
rifsvita, hefir skipið strandað á Víkur-
flúðunum við Dritvík.
Sjókortið í rjettinum.
Khöfn 22. des. FB.
Sprenging í vörugeymsluhúsi.
Símað er frá Saarbrucken, að
ltviknað hafi í vörugeymsluhúsi,
þar sem vöru geymd 500 kg. af
púðri. Hundrað manns særð-
ust. 011 hús í nágrenninu skemd-
usf mikið.
Mussoliui keisari?
Símað er frá London, að mörg
Hannes þjóðskjalavörður
Þorsteinsson,
kjörinn heiðursdoktor.
Á fundj 19. þ. m. kjöri heimspek-
isdeild Háskólans Hannes Þjóð-
: skjalavcrð þorsteinsson heiðurs-
doktor í heimspeki, dr. phil., ho-
noris causa, með J?eim formála,
sem hjer fer á eítir:
„Ættvísi og mannfræði liafa
löngum verið höfuð-uppistaðan í
söguiðkunum íslendinga. I þeim
greinum hefir þó enginn, hvorki
f.vrr nje síðar, lagt fram meira í
rannsóknum en Hannes þjóð-
skjala viirður Þorsteinsson; hafa
Laust eftir kl, 1 e. h. í gær, var,
sjórjettur settur til þess að haldaj Sú siglingaleið sem getið er um'btöð birti fregnir um það, að
sjópróf út af strandi Asu. Sjó- í dagbók skipsins var síðan mæld ssolini ætli að gera ítalíu að
ménn, voru leiguþrælar konungd-
valdsins.
Stjórnarbyltingin franska gerðW
að ýmsu leyti enda á einveldis-
stjórn álfunnar. Hún kom á nýj-
um hreyfingum, er losaði þegh-
ana úr, klóm einvaldsherrans. —
Eftir það fór að rofa til í álfunHi
— smátt og smátt komst þing-
ræðisstjórn á í löndum álfupnaT.
Það var farið að spyrja þegtfanB
til ráða. peir máttu lcjósa ffyvr
fulltrúa á löggjafarsamikoiöjf*
rjettinn skipuðu bæjarfógeti Jóh. xít í sjórjettinum, og reyndist keisaradæmi og byggja flotastöð j þ.ióðanna.
Jóhannesson, Geir Sigurðsson hún þá að vera góðan spöl frá á eyjunni Rodos. (Hún er 18 km.
skipstj. og Þorsteinn Þorsteins-, landi, eða ca. 3 sjóm. frá Drit- frá suðvesturströnd Litlu-Asíu,
son hagstofustj. í rjettinum vík og hefðu þeir getað farið íbuar tæp 40,000, flestir Grikkir).
mættu: Ingvar Olafsson framkv,- óhindrað fram hjá Svörtuloftum. Ennfremur er sagt, að hann hafi
, í huga að leggja undir sig land
Skipið hefir slagsíðu.
Skipstjóri skýrði frá því, að
stj. Duusverslunar (eigandi Ásu)
og með honum Lárus Fjeldsted
hæstarj.málaflm., ennfremur Th,
Litlu-Asíu.
Thosrup framkv.stj. vátrygging-' skipið hefði haft lítilsháttar slag-
arfj. h.f. Trolle og Rothe, en þar síðu til bakborðs, þegar þeir fóru
var skipið vátrygt.
Skýrsla skipstjórans.
Fyrstur var kallaður fyrir sjó-
rjettinn, Bergþór Teitsson, skip-
stjóri.
Hann lagði fyrir rjettinn stað-
festan útdrátt úr dagbók skips-
ins.
Úr dagbókinni.
Skipið lagði af stað frá ltvík
kj. 8,30 á sunnudagskvöld. Kl.
3,10 aðfaranótt mánudags sást
Malarrifsvitinn. Yar þá breytt um
stefnu og stýrt NY til Yog
þarmig haldið áfram ca. 10 mín.
Sýndi „loggið“ þá 52 . Var
svo aftur breytt um stefnu og
stýrt í V í ca. 10 mín. Sást þá
ekki vitinn, því svarta bylur var
á stað; svipaður halli hafði einn-
ig verið, þegar áttavitar skipsins
Khöfn 22. des. FB.
Stresemann og Tjitjerin.
Símað er frá Berlín, að Tjit-
jerin sje þar staddur og hafi
voru rjettir, sem var fyrripart stresemaim boðið honum til morg-
sunnudags s.l Þykir skipstjóra; unVOTð;)r) til þess að ræða
um
seimilegt að haffinn hafi auk-1 þýðingarmikil pólitísk smál, eink-
ist eitthvað vegna stormsins, og anlega þau> er hafa íjárhagslega
^þýðingu fyrir Rússland og Þýska-
] land. Tjitjerin sagði í úiðtali við
blaðamenn, að hann áliti úrskurð-
hann kveður Ásu altaf hafa haft
nokkra slagsíðu.
inn í Mosulmálinu hættulegan og
Engm varð bjargaS.
Eftir að skipið kendi grunns Locarnosamninginn lítils virði.
fossaði sjórimi inn og fylti skipið
á örstuttum tíma. Skipstjóri gat -------
engu lanslegu bjargað, öðru en
skipsbókum. Einhverir skips-
'manna gátu hjargað lítilsháttar
af fatnaði, annars varð engu
bjargað.
Frá ísafirði.
Hannes Þors'teinsson.
þa-r birst í mörjrum ritum frá
hans hendi, ba'ði smáum og stór-
um; má t. d. benda á hina miklu
viðanka hans og athugasemdir
við Sýslumannaævir Boga Bene-
- diktssonar. Höfuðverk hans í
þessum greinuin, — „Ævisögur
lærðra inanna islenskra", er þó
enn óprentað; er það mikið rit-
verk, geysilega fróðlegt og ná-
kvæmt, enda stutt fyrst og fremst
við skjöl og hinar fylstu frum-
heimildir. Frá hendi hans liggja
og merk rit önnuT, er varða bók-
mentir þjóðarinnar beinlínis, sögu
landsins og staða- og örriefnalýs-
ing. Vms merk fræðirit hefir
hann og búið undir prentun og
gefið út, t. d. íslenska annála síð-
ari alda. Loks má og framar <>ðr-
um þakka honum þær liorfur, er
eru á heillavænlegum úrslitum
um kröfur íslendinga til skjala
og handrita úr söfnum Dana; at-
orka hans og nákvæm þekking á
sögu skjala og handrita ljeði þar
þann styrk, sem reið bagganmn-
inn.“
Var kjörið bundið við Þorláks-
messu og fóru kennarar deildar-
innar í,gæráfund þjóðskjalavarð-
ar og tilkyntu honum það. Hafði
deildarforseti, prófessor Sigurður
Nordal, orð fyrir þeim, og mint-
ist þess m. a., að þess væri getið,
að hinn heilagi Þorlákur hefði
: uumið ættvísi og mannfræði af
ísafirði 23. des. FB.
Ágætur afli í Miðdjúpinu. Síld
veiðist enn í Skötufiþði.Snjór með
Skyrsla skipverja. j minsta móti um þetta leyti1 árs.
þá var tekin skýrsla af 1. stýri- fsfirsku togararnir fóru til salt.
og vindur af NA. Var enn breytt manni, Halldóri Gíslasyni. Hann f.sksveiða síðastliðinn laugardag.
nm stefnu og stýrt NV í ca. lO var ekki á vakt þegar skipið Ágætt vegur n- AUir bátar á
mín.; var enn svarta bylur yfir strandaði, hafði vakt frá Rvík
landi, en stjörnubjart í hálofti. og þangað til kl. 10 á sunnudags-1
Enn var breytt um stefnu og kvöld.
stýrt í NNV í ca. 10 mín. Sást
Þá var tekin skýrsla af tveirn
Harðstjórnin í Rússlandi-
þá Malarrifsvitinn í ASA í á að
' giska 3—4 mílna fjarlægð. Er hásetum sem voru á vakt, þeim
þá kl. 3,50 og „loggið“ sýnir 59; Hannesi Pálssyni og Símoni Sí-
enn er breytt um stefnu og nú monnssyni. Staðfestu þeir frásögn Álit mr Keynes, enska hagfræð-
stýrt í N og þannig haldið áfram . dagbókarinnar.
þangað t.il skipið kendi grunns, j Loks var tekin skýrsla af 1.
og var þá kl. 4,10 mín. Var nú vjelstjora, Þorkeli Sigurðssyni,
sett full ferð aftur á bak, en skrúf var haim spurður um gang vjel-
an hrotnar. Neyðarskeyti voru ar 0. fl. Sjálfur var vjelstj. ekki
send út og bátar gerðir klárir a vakt þegar strandaði, en hann
Eftir litla stund er sjór kominn var vakandi. Vjelin hafði verið
( , Jafnaðarmenn telja þá leið sig-
í vjelarrúm, káetu og kola- sett a fullíl ferð kL 8,50 a sunnu- ursælasta! að rikið taki sem flest
geymslu; skipið legst nú á stjórn- dagskvold og haldið fulln ferð fyrirtœki j sínar bendnr Eftir
borðsbóg, og sjór kominn inn á aUau tímann. Fór hún þá ca. 112 -
mitt stýrishús; er þá farið í bát-
ana og legið undir framenda
skipsins um hríð. Svo slitnar
fangalínan. Hefir þá ekki sjest
land síðan kl. 3,50. Róa skips-
menn nú upp að landi. Kl. 11,30
sjá þeir norskt flutningaskip, er
tekur annan bátinn. Sjest þá til
hins bátsins að þýskur togari
t.ekur hann. Kl. 12,30 fara skip-
brotsmenn íir togaranum yfir í
norska skipið, sem flytur þá t.il
Hafnarfjarðar.
móður sinni. Væri hann því sjálf-
kjörinn verndardýrlingur ættfræði
og ættfræðinga. Heiðursdoktor-
inn mælti vel valin þakkarorð,
mintist áhuga síns á háskólamál-
inu frá fornu fari og óskaði há-
skólanum góðs farnaðar.
snúninga á mínútu.
Aðrir gáfu ekki skýrslu í sjó-
rjettinum.
Með þessuni liætti fengu þeg»-
arnir ýms rjettindi, sem gerði þA
fi jálsari til ýmsra athafna. 08
hið frjálsa athafnalíf skripá<fi
framfarir.
í öllum löndmn álfunnar, Ó®
undanskildu Rússlandi, og sSð-
ast á ítalíu, liafa þjóðimar ^ bygt
löggjöf sína á þingræðisgrnn9-
velli þeim, er lagður var af
inu í Frakklandi 1789.
Þeir, sem best þekkja til á-
standsins í Rússlandi, láta sVþ
um mælt, að stjórnarfarið fíj*
þannig, að það líkist mest ei*-
veldisstjórn miðaldanna. Jafnvél
þótt Rússland sje lýðveldi aS
nafninu til, sje þar einveldi <íg
harðstjórn ríkjapdi ’ í einu ojp
öllu. Athafnafrelsi einstaklingsipís
sje þar heft í fjötra liins ram»-
asta aftnrhalds, er nokkurntínln
hefir ríkt í veröldinni.
Átakanlegasta dæmið upp Á
rússneska afturhaldið er það, aí
ríkið gefur út dagblöðin. Og þaí
eitt má í þeim koma, er stjórQ-
inni er geðfelt. Það sýnir ljósasi,
live a1t er ófrjálst og ólíkt þvf,
er á sjer stað í lýðfrjálsum lönd-
um.
Kommúnistarnir rússnesku tel,fh'
þá leið besta til þess að bjargá
öreigunum, að ríkið taki aiöv
framleiðslu ‘ og a.furðasölu í sínffi'
hendur, og það hefir það gert.
Hinn merki enski hagfræðingiq-,
Keynes, er kynst hefir ástandinú
í Rússlandi, lýsir því þanníg, að
það virðist í engan máta verii
eftirbreytnisvert. Hann segir, aí
bamdurnir eigi við engin glæsS-
kjör að húa og ekki verkamannfi-
stjettin heldur.
Hann segir að hændurnir verði
óbeinlínis með • sköttum, er á þfi
eru lagðir, að greiða götu ráð-
stjóriiarinnar rússnesku, því hút>
spari ekki fje til þess að útbreiðfei
kenningum þeirra á ríkið að hafa kenningar bolsevika um vífri

Vesturland.
ingsins.
Eins og gengur og gerist sýn-
ist sitt hverjnm, hvernig best
ir.egi takast að hrinda mikilvæg-
um málefnum í framkvæmd.
alla verslun
námarekstur,
með höndum,
skipaútgerð og
Skipið er á Víkurflúðum
við Dritvík.
í fyrradag hafði Duus fengið
símskeyti frá vitaverðinum í Mal- bæla alt nndir sig með harðvít.
arrifsvita, og var þar sagt .að gri byltingu.
sldpið væri á svokólluðum Víkur-| f Rússlandi á ríkið öll dag.
landbúnað. Einstaklingurinn á í
öllu að vera þjónn ríkisins. Og
þeir sem ganga enn lengra, sem
sje kommúnistar, vilja helst ekk-
ert prentfrelsi hafa.
flúðum sunnan við Dritvík. Er
blöðin, og það eitt má í þeim
veröld.
En bændurnir mega ekki möglfi.
Því ráðstjórnin hefir tögl otr
hagldir í öllu fjármagni landsitss.
Eitt vinstrimannablaö í Dan-
mörku, Sorö Amtstidende, flutti
Þeir vilja 22. okt. þ. á. útdrátt úr skýrslh
þeirri, er hagfr. Keynes ljet ensk-
um blöðum í tje um ástandið 'i
Rússlandi, eftir að hann hafði
dvalið þar í því augnamiði al
mestu sokkl^ í sjó, og ikoma,' er stjórninni er geðfelt. 'kynna sjer hið raunverulega fjár-
ekki tiltök að bjarga neinu.
Um hana má ekkert misjafnt hagsástand landsins og afkorau
segja. Og þeir einir njóta transts verkamanna yfirleitt. Myndin, er
jhennar og virðingar, er loka aug-^Keynes gefnr af ástandinu, lýshr
Eftir á að hyggja. iunum fyrir gerðum hennar í smáu blaðið með eftirfarandi grein:
ReykviJcingurinn: Hvað gömul 0g stóru. Slíkt stjórnarskipulag
er þessi kýr ? j sem { Rússlandi lvkist hvað mest
Bóndinn: Tvævetur! * j einveldisstjÓrn miðaldanna, þar
Regkvikingurinn: Hvernig getið sem þegnarnir bundust trúnaðar-
þjer sjeð það ? eiðum um að vera til. taks, hve-
Bóndinn: Á hornunum! nær sem einveldiskonunginum
Rhjkvíkingurinn (eftir dálitla bauð svo við að horfa, að nota
umhugsun) : Nú, já, það er satt; fylgi þeirra í herþjónnstu.
hún er með tveimur hornum. | Þegnarnir voru þá ánauðugir
„Aðferðir bolshevikanna' *.
„f símskeytum frá miðstöðvui*
óeirðanna, rekast menn hvað eftir
annað á fregnir um það, að það
sjeu bolsevikar, sem blása fíð
cldinum, til þess að skapa óeirðír,
svo að auðveldara verði að mþ
fylgismönnum við kenningar bojw^