Morgunblaðið - 27.07.1930, Qupperneq 7

M 0 R G UNBLAÐIÐ
7
STUDEBAKER
EIGHTS
Are Seasoned Eights . . .
Proved in Service and Success
GC32
Studebaker, frameliðandi fullkomnustu bílanna, hefir
smíðað og selt 100.000 af hinum beinu 8 cylindra bílum.
Bílar úr þessum flokki hafa sett hæstu met innanlands og
á alþjóða kappmótum. Reynslan hefir sannað að þessir bíl-
ar eru nútímans bestu 8 cylindra bílar.
Studebaker President, Commender eða Dictator átta
verða yður skemtilegra, þægilegra og ódýrara farartæki
heldur en nokkur annar bíll með sambærilegu verði. Og
rninnist þess að 78 ára framleiðslureynsla stendlur að baki
hverjum Studebaker átta.
Umboðsmaður á íslandi.
Egill Viihjálinsson.
stundum seinna rjeðust Lappó-
menn inn í þingherbergi, þar
sem stjórnarskrárnefndin hjelt
fund. Tveir þingmenn kommún-
ista, Pekkala og Rötkö, sátu
fundinn. Lappómenn gengu til
þeirra og numdu þá burt með
valdi. Formaður nefndarinnar
mótmælti þessu framferði Lappo
manna, og sænskur nefndar-
maður, próf. Estlander, reyndi
að hjálpa kommúnistum. En
Lappomönnum tðkst þó að
draga Kommúnistana út úr þing
húsinu, og óku þeir svo með þá
til Lappo.
Þingmenn Finna eru friðhelg-
ir meðan þingið stendur yfir.
Framkoma Lappomanna er því
bersýnilegt lagabrot og ofheldis
verk — framkvæmt í anda
kommúnista. Framferði Lappo-
manna er um leið ögrun til
stjórnarinnar. Hún ætlaði ein-
mitt að koma í veg fyrir ofbeld-
isverk Lappomanna.
Formaður stjórnarskrárnefnd
ar skýrði stjórninni þegar í stað
frá þessum viðburði. Ráðherra-
fundur var kvaddur saman, og
stjórnin samþykti að láta setja
alla þingmenn kommúnista
varðhald. — Lappomenn höfðu
aftur fengið vilja sinum fram-
gegnt.
Grettisgötu 16 & 18.
Sími 1717.
Aukaþingið var sett þ. 1. þ.
hí. Það hafði heyrét, að Lappó-
®ienn ætluðu sjer að koma í veg
fyrir, að þingmenn kommúnista
sætu þingið. Þingmenn kom-
híúnista eru 23 að tölu. 15 voru
mættir við þingsetningu. 1 var
löglega forfallaður; hann sat í
fangelsi. Hinum 7 höfðu Lappó-
menn rænt og flutt þá til Rúss-
lands.
Stjórn Kallios lagði þegar í
bingbyrjun fyrir þingið tillögu
uni ráðstafanir gegn starfsemi
kommúnista.
Stjómin lagði til að ríkisfor-
seta yrði heimilað að nema úr
gildi um stundarsakir ýms þýð-
múnismanum." Flokkadrættir í
þinginu gera það að verkum, að
ekki er hægt. að mynda sterka
stjórn. Það er því nauðsynlegt
að koma í veg fyrir, að flokka-
deilur veiki aðstöðu ríkisstjórn-
arinnar. Lappómenn leggja því
til, að hlutfallskosningar verði
afnumdar. Ennfremur eigi að
eins skattgjaldendur að hafa
atkvæðisrjett.
Afnám hlutfallskosninganna
mundi ekki síst koma sjer illa
fyrir sænskumælandi menn í
Finnlandi, og gera þeim erfitt
að koma mönnum á þing.
Stjórn Kallio fekk trausts-
yfirlýsingu í*þinginu daginn eft-
ingarmikil stjórnarskrárákvæði ir þingsetningu. Hún beiddist
UI« borgaraleg rjettindi — á-1 samt lausnar og rökstuddi lausn
kvæði um samkomufrelsi, rit- hrbeiðnina með því, að æskilegt
^relsi o. fl. Ennfremur lagði
sfjórnin tfl, að kosningalögunum
yrði breytt þannig, að ekki sje
hægt að kjósa kommúnista á
bing.
. klörgum vinstrimönnum þyk-
tillögur stjórnarinnar fara of
angt. Þeim þykir of mikið vald
a£t í hendur ríkisforseta. Þeir
^ttast, að það geti orðið byrjun fastan
einræði í Finnlandi.
Lappómenn eru óánægðir með
illögur stjórnarinnar. Finst
Peim þær fara of skamt. Lappó- ______ _________7
segja: ,,Það þarf sterka urðu sjálfstæðir. Upphaflega
væri, að samsteypustjórn yrði
mynduð.
Forsetinn fól svo Svinhufvud
stjórnarmyndun.
Svinhufvud er nú 69 ára að
aldri. Hann var einn djarfasti
forvígismaður Finna í sjálf-
stæðisbaráttu þeirra við Rússa.
Að lokum tóku Rússar hann
og sendu hann til Sí-
beríu. Eftir fall keisaarans 1
Rússlandi var Svinhufvud lát-
inn laus. Hann varð fyrsti ríkis-
stjóri Finnlands, þegar Finnar
flokksins, en er nú utan flokka.
Ef til vill nýtur hann meira
trausts í Finnlandi og utan
Finnlands, en nokkur annar
Finni. Menn af öllum stjórn-
málaflokkum viðurkenna, að
varla hefði verið hægt að leggja
itjórnartaumana í betri hendur
eins og nú er ástatt í Finnlandi.
Svinhufvud myndaði sam-
steypustjórn með þátttöku allra
flokka í þinginu, að sósíalistum
og kommúnistum undanteknum.
Hann bauð Lappómönnum þrjú
sæti í stjórninni, en þeir þáðu
ekki boðið. Þeir vildu ekki taka
þátt í stjórninni, nema allir þing
menn kommúnista yrðu teknir
fastir, en stjórnin mun hafa
synjað þeirri kröfu.
Stjórnin ræður yfir miklum
meiri hluta í' þinginu. En nýtur
hún trausts Lappómanna? Ef
ef til vill er ekki minna undir
því komið. Opinberlega var til-
kynt, að Lappómenn hefðu heit-
ið stjórninni fylgi, en þeir flýttu
sjer að tilkynna, að þetta væri
ekki rjett. Þeir ætluðu sjer að
bíða átekta og sjá hvort stjórnin
framkvæmdi óskir þeirra.
Stjórnin hefir lýst því yfir,
að hún ætli sjer fyrst og fremst
að bæla kommúnista niður og
koma í veg fyrir að ofbeldisverk
Lappómanna haldi áfram.
Yfirlýsing stjórnarinnar var
12000 Lappomenn komu þ.
7. þ. m. til Helsingfors, til þess
að gæta þess, að kröfum þeirra
yrði fullnægt. Þeir gengu kröfu-
göngu um götur bæjarins og
söfnuðust að lokum saman á
öldungaráðstorginu. Ríkisforseti
og ríkisstjórnin var þarna við-
stödd. Kröfugangan fór fram í
bestu reglu. Flögg voru dregin
á stöng um allan bæinn. Lappo-
mönnum hafði jafnvel tekist að
neyða kommúnista til þess að
flagga með finska fánanum á
samkomuhúsi kommúnista. —
Þetta var í. fyrsta sinn að finski
fáninn blakti þar. Kommúnistar
eru vanir að flagga með rúss-
neska fánanum.
8tjórn, til þess að útrýma „kom- i var hafnn foringi ungfinska birt þ. 6. þ. m. Fáeinum klukku
Síðastliðnar vikur hafa komm
únistar haft hægt um sig, en
allra síðustu dagana hafa þeir
látið meira á sjer bera. Nýlega
kveiktu þeir í geymsluhúsum á
2 stöðum í smábænum Rovani-
emi. 6 hús brunnu, en lögreglan
hefir fengið sannanir fyrir því,
að kommúnistar ætluðu að
brenna allan bæinn. Ennfremur
ætluðu þeir að sprengja stóra
jámbrautarbrú i loft upp. En
áform þeirra voru uppgötvuð í
tækan tíma.
Daglega berast skeyti um
vakandi ólgu og ofbeldisverk í
Finnlandi. Menn bíða þess með
eftirvæntingu, hvað muni gerast
á næstu dögum. Þingið er nú að
ræða tillögurnar um ráðstafanir
gegn kommúnistum. V erður
þingið við kröfum Lappo-
manna? Gera þeir byltingu, ef
þeir fá ekki kröfum sínum fram
gegnt? Og hvað gera kommún-
istar og Rússar, ef svo fer? Enn
þá verður þessum spurningum
ekki svarað.
Khöfn, 8. júlí 1930.
P.
GuðbiBrg borleifsdúttlr
í Mnlakoti.
I dag er Guðbjörg í Múlakoti
sextug. Nafn hennar þekkja all-
ir íslendingar. Trjágarðurinn i
Múlakoti er einstakur í silani
röð og hefir vakið aðdáun allra
gesta, er hann hafa sjeð, bæði
innlendra og erlendra.
Hjónin í Múlakoti, Túbal og
Guðbjörg, hafa búið þar alla
sína búskapartíð, hátt á f jórða
tug ára. Guðbjörg er þar boirin
og bamfædd.
Á síðustu árum hefir vefið'
mikill ferðamannastraumur aust
ur í Fljótshlíð. Hlíðin hefir mik
jð aðdráttarafl og bey margt til
þess. Fyrst og fremst frábær
náttúrufegurB.
Brattar, grösugar hlíðar með
hamrabeltum yfir og silfurtær-
um fossum og fjallalækjum, en
Eyjafjallajökull rís upp eins og
risamálverk handan við svarta
Þverársandana og horfist í augu
við Hlíðina.
Sagnhelgi sveitarinnar frá
dögum Njálu er mikil, er hetj-
ur riðu þar um hjeruð.
Hiíðin var æskuleikvangur.ís-
lenskustu skáldanna er við höf-
um átt, Bjarna Thorarensen og
Þorsteins Erlingssonar, og hafa
þeir báðir sungið henni lof í
ljóðum sínum, er aldrei mun
fyrnast.
Alt þetta sem upp er talið
hefir dregið hugi margra í „Hlíð
ina heim“, en eitt er ótalið enn,
sem hefir gert sitt til að auka
gestastrauminn og það er trjá-
garðurinn í Múlakoti. Erlendir
ferðalangar er sjeð hafa Múla-
kotsgarðinn hafa látið svo um
mælt, að hann væri eitt af því
allra fegursta og merkilegasta,
er þeir hafi sjeð.
Það eru rúmlega 30 ár síðan
Guðbjörg hóf trjárækt sína. •—
Hún fekk fyrstu reyniviðar-
plönturnar úr Nauthúsagili, sem
er skamt austan Markarfljóts.
Óslitin umhyggja og rækt Guð-
bjargar við trjen og blómin sín
í meira en þrjá áratugi, hefir
borið þann árangur, er hver fær
sjeð, sem að Múlakoti kemur.
Hversu alt öðruvísi mundi
ekki vera umhorfs kring um
marga sveitabæina okkar en er,
ef margar húsmæður hefðu far-
ið að dæmi Guðbjargar í Múla-
koti og hefðu talið sjer það „ynd