Morgunblaðið - 19.10.1930, Side 6

/
6
MORGUNBLAÐIÐ
Egill
Blgeröin
Skallagrfmsson
Símar: 390 og 1303.
Símnefni: M J ö Ð U R.
EOILS:
SIRIUS:
r
Pilsner ,
Bajer
Maltextrakt
Gosdrykkir
Sódavatn
Saftir
Líkjörar
Biðjið nm: E6ILS-0L
og SIRIUS-GOSDRYKKI
að hvetja menn til að eignast
hana. Reykvíkingum hefir oft, og
ekki að ástæðulausu, verið hrósað
fyrir þaTi, hve fljótt þeir hafi
brugðið við og .rjet.t hjálpar-
hönd, þar sem þess þurft.i með,
•og eins, þó að launin væri ekki
önnur en meðvitundin um að
hafa breytt vel. Og talii nú slík
iofsverð hjálpfýsi höndum saman
við íslenska fróðleiksfýsn, þá er
jeg vongóður um að það muni
duga, til þess að margur góður
■drengur, bæði menn og konur,
■eignist Ennýal, sjálfum sjer til
mikils gagns, og manni, sem, ó-
maklegur á við örðugleika að
stríða, til nauðsynlegrar hjálpar.
Mundi það vera mjer mikil hjálp,
fyrst um sinn, ef menn brygðu
nú við og keyptu svo sem 300
eintök af Ennýal. Mun það reyn-
ast gæfusamlegt að greiða fyrir því
erindi, sem verið er að flytja í
ritgerðum þeim, sem um ræðir, og
því fyr, sem fleiri eru saman. En
ef einhver oftekur sig á því fjár-
hagslega, að eignast bókina, þá
mnn jeg kaupa hana af honum aft-
ui, með sama verði, þegar ástæður
mínar leyfa, aðeins að hún sje í
heilu lagi og ekki mjög óhrein. Og
því betur sem menn reynast injer
í þessum vanda, því fyr geta farið
að koma út Framlífssögurnar, sem
jeg hefi minst á í Ennýal. Verður
þar sagt frá því, skemtilega' og
þannig að treysta má, hvernig,
■eftir dauðann fer fyrir ýmiskonar
fflönnum, góðum mönnum og vond-
um, og þeim sem þar eru á milli.
Fræðimaðurinn sem gefið hefir
.Ennýal svo góðan vitnisburð, er
Mr. Dag Strömbáek, sem margir
hjer munu kannast við, og nú
starfar við hina miklu orðabók vís-
indafjelagsins sænska. En að dr.
Strömbáck er ágætur vísindamað-
ur, geta menn sannfærst nm, ef
þeir lesa t. d. ritgerð eftir liann
sem heitir: Att Helga Land. Stud-
íer i Landnáma och det áldsta
rituella Besittningstagandet.
Aths. Það sem misprentast hefir
svo illa í Ennýal, ofarlega á bls.
208, er rjett þannig: Tilrauninni
tál að skapa fullkomið mannfjelag
er haldið áfram í hinum endur-
sköpuðu líkömum, og tilrauninni
til að líkamirnir sjálfir verði full-
komnir. ^
9. október.
Helgi Pjéturss.
| Prestafíeiagsrit 9.
Tímarit fyrir kristin-
dóms og kirkjumál. Rit
stjóri: Sig. P. Sivertsen.
Tólfta ár, 1930.
! Ilið góðkunna og vinsæla ársrit
íslenskra presta er út komið ekki
alls fyrir löngu. Allir þeir, sem átt
hafa kost á að kynnast fyrri ár-
göngum þess, munu fagna, er svo
prúðan gest ber að garði, sem
Prestafjelagsritið er. Því er ekki að
leyna, að sumir bíða með talsverðri
óþreyju sumar livert eftir útkomu
þess, og' er jeg einn meðal þeirra.
Ritið hefir ætíð verið mjer til
gagns og g'Ieði, yndis og andlegrar
uppbyggingar. -—• Snemma sumars
frjetti jeg að það myndi nú í ár
verða bæði stærra og fjölbreyttara
en nokkru sinni fyr. Ritstjórinn,
prófessor Sigurður Sivertsen, sagði
mjer og sitt af hverju um það, sem
í því ætti að birtast; jók sá for-
smekkur eigi lítið á eftirvæntingu
mína. Sem sagt, jeg beið sem aðrir
fleiri með óþreyju. Og er ritið
barst mjer í hendur. varð jeg ek'ki
fvrir vonbrigðum. Jeg las það alt
frá upphafi til enda með óbland-
inni ánægju, svo smekklega er frá
því gengið í alla staði og efni þess
hugnæmt og fræðandi. Er lokið
var lestri þess, gat jeg ekki annað
| en viðurkent, að það uppfylti þær
vonir, sem eftirvænting mín hafði
Ivakið og þær kröfur sem fyrri
I kynni mín af því höfðu skapað.
Um Prestafjelagsritið er óhætt að
! segja, að það hafi frá upphafi ver-
• ið gott rit og ávalt batnandi.
Það yrði oflangt mál að rekja
efni ritsins alt nákvæmlega, því að
ekki er af neinum smámunum að
taka, en ekki get jeg samt gengið
fram hjá að geta þess sem eitthvhð
er athyglisvert, svo almenningtir
geti sjeð, hvað um er að ræða, ef
ske kynni að einhverjir væri þeir,
er afla vildi sjer frekari fróðleiks
og ánægju, sem af því mætti fá að
eignast ritið.
Þeim, sem áður þekkja til þess
þarf ekki að benda á það.
TJm þau tvö málin, sem nú eru
efst á döf innan kirkjunnar um all-
an heim, annarsvegar afstöðu kirkj
nnnar til þjóðf jelagsvandamála nú-
tímans og hinsvegar samvinnu og
sameining einstakra kirkjudeilda,
rita þeir sína greinina hvor, Krist
inn Stefánsson eand. theol. og síra
Helgi Konráðsson; nefnist grein
Kristins Kirkjan og þjóðfjelags-
málin og er sögulegt yfirlit um af-
skifti kirkjunnar af þjóðfjelags-
málum frá fyrstu kristni og fram
til vorra daga og sýnir „að kirkjan
hefir ekki verið andvaralaus um
vandamál þjóðfjelaganna“ þótt svo
sje alment álitið af andstæðingum
hennar, einkum þeim, sem ætlast
til að kirkjan styðji ákveðinn
stjórnmálaflokk og eigi sjer engan
tilverurjett ella. Um þetta mál hef
ir fátt eða ekkert verið ritað á ís-
lensku áður, nema þá á þeim grund
velli, sem er fjarri kristindómi og
kirkju. En gaman væri að fá sem
framhald af þessu sögulega yfirliti
skýra greinargerð á kristilegum og
kirkjulegum grundvelli fyrir því,
hvers vegna, hvernig og að hve,
miklu leyti kirkjunni beri að vinna
a vettvangi þjóðfjelagsvandamál-
anna. Vonandi verður þess ekki
langt að bíða, að einhver lærður
guðfræðingur taki sig til og leysi
þetta verk af hendi, því að á þessu
sviði eru hugmyndir manna, bæði
presta og leikmanna, mjög á reiki
eða þá svo öfgakendar, að ekkert
jákvætt, kirkjulegt starf getur þró
ast í skjóli þeirra. Grein síra Helga
um eining kirkjunnar er og þess
verð að hún sje lesin með athygli.
Fátt eða ekkert hefir svo einkent
kirkjusögu síðasta áratugs sem ein
ingarviðleitnin, bæði út á við og
inn á við.
Um íslensku kirkjuna, framtíð
hennar og fyrirhugað starf, fjalla
tvö erindi, annað flutt á aðalfundi
Prestafjelags Islands í ár um fram-
tíð þjóðkirkjunnar, eftir Ásmund
dósent Guðmundsson, og hitt
synoduserindi síra Friðriks Hall-
grímssonar, sem nefnist Þjóðin og
kirkjan. Erindi síra Ásmundar
verður að teljast mjög tímabært
einmitt nú, þegar uppi hefir verið
sú hreyfing hjá kirkjustjórninni
(kirkjumálaráðherra) að fækka
prestum allmjög frá því sem nú er
orðið, en framtíð þjóðkirkjunnar
telur hann fyrst og fremst byggj-
ast á því, að prestaköll verði ekki
stærri eða erfiðari en svo, að prest
ar og söfnuðir geti haft náin per-
sónuleg kynni livorir af öðrum og
í öðru lagi, að prestar geti gefið
sig við störfum sínum heilir og
óskiftir, en nú er svo háttað launa-
kjörum og starfsskilyrðum presta,
að þeim er nauðugur einn kostur
að ganga upp í búsorg og basli
vilji þeir ekki flosna upp sakir fá-
tæktar. — Líks efnis en þó á öðru
sviði er erindi síra Friðriks, það
fjallar aðallega um innri vanda-
mál kirkjunnar, áhugaleysi kirkj-
unnar manna og skoðanamun; hvet
ur hann til sátta og gagnkvæms
skilnings og samvinnu um það, að
gróðursetja anda Jesú Krists í sál
hinnar íslensku þjóðar.
'■Eklci má gleyma því, sem rit-
stjórhm sjálfur, prófessor Sigurð-
ur P. Sivertsen leggur á borð fyrir
Itsendur Prestafjelagsins. Fyrst er
synoduserindi hans síðan í vor
um bjartsýni ’á sigur hins góða,
einstaklega fallegt og örfandi;
sýnir hann þar fram á hvernig
mikla trúin er máttug til góðra
verka. En alveg sjerstök ástæða er
til að benda mönnum á aðra grein
hans, þótt ekki sje löng, en því
efnisríkari: ,Að hverju beindist æfi-
starf Jesú? Hver var lífshugsjón
hans.‘ Tilefni hennar er bók síra
Gunars í Saurbæ „Æfisaga Jesú
frá Nasaret". Hefi jeg getið þeirr-
ar bókar áður í Lesbók Morgun-
blaðsins og gerist ekki þörf að
endurtaka það sem þar er sagt um
niðurstöður höf., en þess skal getið
hjer, að prófessor Sivertsen segir í
þessari grein sinný sem hjer ræðir
um, að meðferð hans á viðfangs-
efni sínu sje fjarri allri vísinda-
rri' nsku, hann beiti aðferð skálds-
ins, senr lætur hugmyndaflug sitt
stjórna niðurstöðum sinum en láti
sjer hitt í ljettu rúmi liggja „hvern
ig þær staðreyndir eru sem sögu-
legar heimildir skýra frá“. Og til
þess að rökstyðja þann dóm sinn,
setur prófessorinn fram í fáum
dráttum, það sem rannsóknir' hans
á guðspjallaheimildum vorum hafa
kent honum að sannast sje og
rjettast um þetta mál. — Sumir
myndu kannske hafa kosið heldur
að gengið væri beint til vígs að
síra Gunnari og niðurstöður hans
rifnar niður lið fyrir lið. Sú aðferð
hefði að vísu getað verið góð, en
hún er neikvæð. Hin jákvæða að-
ferð sem hjer er beitt, er fagur
vottur um prúðmensku og sann-
leiksást prófessors Sivertsens, að
honum er um það eitt ant, að
sannleikurinn fái að njóta sín, en
síður hitt, að sjá andstæðing sinn í
skoðunum liggja rökþrota í valn-
um. — En eftir á að hyggja, hvað
gerir kirkjan ? Hversu lengi þolir
hún þjónum sínum skýlausa krist-
indómsafneitun ? Efasemdir ber að
líta með itmburðarlyndi og mildi,
en afneitun aldrei.
Biskupinn, dr. theol. .Tón Helga-
son, ritar langa og fróðlega grein
til yfirlits um sögu rómversk-ka-
þólskrar kirkju síðastliðna öld og
fram til vorra daga. Mun hann
með ritgerð þessari hafa lokið að
rita sögu kristniiínar frá upphafi
vega til vorra tírna.
Ennfremur birtist minningarorð
eftir biskup um þá Stóra-Núps-
feðga, Valdimar vígslubiskup og
soh hans síra Olaf Briem, er báðir
voru til moldar bornir sama dag
síðastliðinn vetur. Um síra Eirík
Briem prófessor eru og minning-
arorð eftir frænda hans síra Þor-
stein Briem.
Tvær merkilegar greinir eru um
starfsemi sem unnin er í þágu og
nafni kirkjunnar, þó ekki sje í
þrengstum skilning í verkahring
presta.. Síra Sigurður Einarsson
ritar um kristindómsfræðslu í skól-
um, snjalla grein og með nýja-
bragði nokkru. Finnur hann nú-
verandi fyrirkomulagi um kristin-
dómskenslu það íil foráttu, að þar
sje aðallega um fróðleiksnám að
ræða en ekki uppeldi, trúlegt og
siðferðilegt, og bendir á hvernig
hann hugsar sjer að bætt yrði úr
því. Hin greinin er um kirkjulegt
starf meðal sjótuanna eftir -Jó-
Hannes Sigurðsson, forstöðumann
Sjómannastofunnar í Rvík. Er þar
rakin saga sjómannastarfsins í
stórum dráttum í ýmsum löndum
og segir því næst. frá því sem hjer
á landi hefir verið gert í þá átt.
Það var konungur vor Kristján
hinn tíundi er gerðist fyrsti hvata-
maður þess að sett var á stofn
sjómannastofa hjer í Reykjavík.
Þótti honum, er hann var hjer á
ferð árið 1921, furðulegt að engin
slík stofnun skyldi finnast í sigl-
inga- og fiskiveiðabæ sem Reykja-
vík. En takmarkið telur höf þetta:
Veglegt sjómannaheimili í Reykja-
vík og sjómannastofa í hverri ver-
stöð á landinu.
Notið ávalt
gefur fagran
dimman gljáa
Lækningastofa min
í Hafnarstræti 8, verður opnuð
aftur á mánudag
Viðtalstími 11—12 og 5—6 e. m.
Sími 1786.
Friðrik Björns^on,
læknir.
Slátur
úr fullorðnu, ódýrt og gott.
Seinasta tækifærið.
Slátrað verður á mánudag og
þriðjudag.
Upplýsingar á
Afgr. Álafoss.
ính tnMft.
Burstasett frá 4,25—33.50.
Naglasett frá 2.25—19.50.
Saumasett frá 3.50—10.50.
Skrifsett frá 2.75—8.50.
Blekbyttur frá 2.75—24.00.
Sjálfblekungar 14 karat kr.
10.00—18.00.
Kventöskur frá kr. 5.00—14.50
Ilmvatnssprautur frá 1.50—12.50
Nálapúðar frá 1.00—12.50.
Skrautskrín frá 2.00—1950.
Seðlaveski — Púðurkvastar —
Tedúkkur og ótal margt fleira
nýkomið.
I. Im 1 Mnssn
Bankastræti 11.
E66ERT CLAESSEN
hæstarjettarmálaflutníngwnaður.
Skrifstofa: Hafnarstræti 5.
3imi 871. Viðtalatími 10—12 t |L