Morgunblaðið - 19.10.1930, Síða 9

ðumiudag 19. okt. 1930.
9
Utanríbisverslnn
•g byltingastarfsemi
Ijappoinenn í Finnlandi tólui í
sumar riokkra finska kommúnista
fasta og fluttu þá til liússlands.
— Kommúnistarnir strengdu þess
heit, að koma ekki aftur til Finn-
lands fyr en rússneskur bolsevika-
her rjeðst inn í landið og legði
það undir sig. Nú eru nokkrir þess-
ara kommúnista komnir aftur til
Finnlands. Þeim þótti svo óvist-
legt í rússneska ,,sælulandinu“, að
þeir kusu heldur að snúa heim.
Menn skyldu þó ckki ætla að
kommúnistum þyki óvistlegt í
Rússlandi. Stalin er einmitt nú að
reyna að framkvæma stefnu kom-
múnista út í ystu æsar. Hann vinn-
ur af kappi að því að afnema ein-
staklingframtakið og þjóðnýta
iðnað og landbúnað í Rússlandi.
— En þjóðnýfingin hefir le'itt til
þess, að atvinuulífi Rússa hnignar
stöðugt, framleiðslan minkar og
vöruskorturinn verður dag frá
degi tilfinnanlegri. Stjórnin hefir
orðið að liigleiða skömtun á öllum
nauðsynjavörum, og dýrtíðin eykst
stöðugt. Yfirgnæfandi meiri hluti
þjóðarinnar fær langt frá nóg af
matvælum eða öðrum nauðs-ynja-
vörum og á við ótrúleg eymdar-
kjör að búa.
Enskur þingmaður vír flokki
verkamanna, einn hinna róttæk-
ustu verkamanna í enska þingiuu,
kom nýlega heim frá Rússlandi.
Honum ofbauð neyðarástandið i
ráðstjórnarríkinu nissneska og
hann segist álíta, að allir, er vinna
að því að koma þjóðfjelagsskipun
bolsevikka á í Englandi, eigi í
rjettu lagi heima á vitfirringaliæli.
Rússneska stjóriíin kvartar stöð-
ugt undan því, að bændur í Rúss-
landi vilji ekki afhenda korn-
lieimtumönnum stjórnarinnar korn
sitt. — Einokunarverslun ríkisins
hefir því fengið iangtum minna af
korni en áæltað var. En samt flyt-
ui' rússneska stjórnin út nvikið af
kornvörum og selur þær fyrir
lægra verð en aðrar þjóðir geta
selt kornvörur fyrir. Fjöldi skipa
stefna nú til Svartahafsins, til þess
að sækja rússneskar kornvörur. —
Kornsala rússneslcu stjórnarinnar
hefir valdið miklu verðfalli á koru-
vörukauphöllunum. — Akuryrkju-
þ-jóðirnar gerast órólegar og
heimta ráðstafanir gegn kornsölu
Bússa. Einkum skaðar þessi korn-
sala Rússa akuryrkjuþjóðirnar í
Austur-Evrópu, nágrannaþjóðir
Russa. Þessar þjóðir lifa að miklu
leyti á kornyrkju, og það er þeim
því lífsskilyrði að geta flutt út
kornvörur fyrir sæmilegt verð.
í Rússlandi er inikill skortur á
kolum. En samt flytur rússneska
stjórnin út kol, t. d. til Englands,
og það fyrir svo lágt verð, að
námumannaforinginn, Cook, hefir
heimtað, að tollar verði lagðir á
erlend kol, til þess að vernda kola-
framleiðsluna í Englandi.
Rússneska stjórnin selur sápu í
Englandi fyrir langt um lægra
V(>rð. en Englendingar geta fram-
leitt sápu _ fyrir .Og ráðstjórnin
flytur út timbur, hör, hamp, sykur,
svínsflesk (bacon), Ijereft o.
II- fyrir svo lágt verð, að samkepni
A ið rússnesku vörurnar er ómögu-
leg. _
Eaup verkamanna í jafnaðar-
menskuríkinu rússneska er langt
um lægra en í Vestur-Evrópu. Mil-
jónir manna .svylta í Rússlandi
vegna vöriuskort.> og dýrtíðar. En
rússneska stjórniu liirðir ekki um
það. Hún flytur, út alt það sem
liún getur selt og selur fyrir svo
að segja hvað lágt verð sem er.
Menn eru yfirleitt ekki í neiu-
um vafa um það, að rússneska
stjórnin gerir þetta í þeim tilgangi
að skaða atvinuulíf annara þjóða
og auka atvinnuleysið. Því vax-
andi kreppa og atvi'umtleysi eykur
óánægjuna meðal verkamanna og
evkur byltingahug þeirra. — Hin
mikla rússneska sala á ódýrum
vórum á heimsmarkaðnum er því
fyrst og fremst einn þáttur í bar-
áttu hennar fvrir heimsbylting-
uiiní.
Khöfn i okt. 1930.
P.
Bfrek jafnaðarmanna
(Hstiaifu.
Það er sorglegt. en á hinn bóg-
inn lærdómsríkt, að næstum því
heil heimsálfa hefir verið svift
fjárforræði. Það er Ástralía, breska
sambandsfíkið, þar sem eru 6 mil-
jónir íbúu
Að undanföruu hefir ástralska
'Sterlingspundið farið hríðfallandi
og er nú t. d. krónu lægra en í
fyrra. í byrjun júlí tilkynti for-
sætisraðherra ástralská ríkjasam-
bandsins, Seullin, að á fjárlögun-
um 1930—31 mundi verða 14 milj.
Sterlingspunda tekjuhalli.
Jlverjar eru nú orsakirnar til
þcssa ra r fj ármálaóreiðu ?
Fyrst og fremst stafar hún af
því að stjórnin hefir verið of
bruðhmarsöm. Og langt um efni
fram. Framleiðsla ríkisins hefir
ekki getað borið uppi útgjöldin.
Þess ber itú að gæta, að í 6 af 7
sambandsríkjum Ástralíu hafa ver-
ið jafnaðarmannastjómir á und-
anförnum árurn og við kosningar
í október ? fyrra náðu jafnaðar-
menn eimiig meirihluta i sam-
banclsþinginu og mynduðu stjórn
með Scullin sem forsætisráðherra.
Síðan hefir fjáreyðsla einstakra
manua og sttinbarnísríkisins verið
fram úr liófi og sjerstaklega liin
einstöku ríki verið injög óspör á
það að takft ián. En svo kom aft-
ui'kippurinn alt í einu.
A ðal útfl utínngsvörur Ástralíu
eru ull, hvéiti; smjör, liúðir og
málmar. Þnð varð svo mikið verð-
fall á þes-sum vörum seinni hluta
ársin.s 1929, að þá nam verslunar-
hallinn 2f» milj. punda. Þá var
gripið til þe.ss að hækka tolla og
stýfa pundið. Eu það kom ekki að
gagni. Og yfir vofði ríkisgjald-
þrot. Bretland liefir lánað Ástralíu
500 mil'jóuir punda og lagt 250
miljónir punda í áströlsk iðnaðar-
fyrirtæki. Bankarnir í London, með
Englandsbanka fremstan, sendu þá
áströlsku stjórninni úrslitalrosti og
voru mjög harðorðir. Þá sá verka-
n.annastjórnm tst ralska að alvara
viii' ;i ferðum og glúpnaði.
Englandsbanki sendi því næst
Sir Otto Niemeyer ásamt tveimur
aðstoðarmöimum til Ástralíu til
þess að ramisaka ástandið og ræða
við stjórnimi. Árangurinn af þess-
ari seiidiför var sá, að stjórnirnar
í ÁstralíulÖwdHm úrðu að ganga
inn á sainumga, sem í raun og
“TRUMPF.TER' ASSORTED
eiga ekki sinn líka.
Biðjið um kökur og kex frá þessu
firma og þjer fáið það besta.
Heildsölubirgðir.
H.01AF5S0N ScBERNHÖFT
Fisklfjelagið.
að láta yfirstjórn fjelagsmál-
anna vera í þeirra höndum.
Á hirin bóginn er það mjöfif
einkennilegt, að fjelög útgerð-
acmanna, svo sem fjelög botn-
vörpuskipaeigenda, línuveiðara-
eigenda, sölusamlög o. þ. h. eru
alveg utan við samtök Fiskifje-
lagsins, og koma hvergi nálægt
starfsemi þess.
' Nú um nyárið byrja 2 menn
að starfa fyrir Fiskifjelagið, er
báðir hafa mikið starfssvið fram
jundan. Er annar þeirra Árni
iFriðriksson magister, er' tekur
að sjer fiskirannsóknir. En hinn
er Þorsteinn Loftsson vjelstjóri,
er á að hafa á hendi leiðbein-
ingar í vjelfræði.
Eins og nú er háttað starfsemi
Fiskifjelagsins, er ekki hægt að
ráða starfsmenn að fjelaginu
með föstum samningi til margra
ára, því alt er komið undir á-
kvörðunum og f járhagsniður-
röðun Fiskiþingsins. Er sýnilegt,
að hæpið verður, hve vel tekst
að fá nýta og góða starfskra#ta
að fjelaginu, meðan svo er.
Margt af þeim málum, sem
beint koma fiskiveiðunum við og
útgerðinni, svo sem fiskimatið
o. f 1., er í beinu sambandi við
stjórnarráðið, en kemur Fiski-
i'jelaginu ekkert við. Á þann
hátt er óeðlileg tvískifting mál-
anna, ér gerir óþarfan losara-
brag ávstjórn þess.
Eftir því sem Kr. Bergsson
segir í grein sinni í Ægi, ætti
það ekki að baka ríkissjóðnum
neinna útgjalda, þótt fjelagið
yrði lagt niður og breytt um
tilhögunina á stjórn útgepðar-
málanna, þannig, að starf það,
sem fjelagið hefir haft me&
höndum yrði lagt í hendur rík-
isstofnunar, er jafnframt tæki
að sjer umsjón og afgreiðslu
^msra þeirra.ijiskivei&aniála, er
‘át^innúmáíÍLÉ'Sðurieyfið hefir nú
með höndum.
Yfifstjórn stofnunar þessarar
yrði útgerðarmálastjóri, og við
hans hlið starfaði fiskiráð eða
útgerðarráð. Fjelög þau, sem
fremst standa í útgerðinni, sva
jsem fjelög togaraeigenda, línu-
i veiðara, sölusamlög sjávaraf-
•urða o. fl. kysu fulKxúa í ráð
vcru gera bresku bankana að fjár-
haldsmönmim þeirra. Samb.stjórn-
in og hinar einstöku stjórnir hafa : Er FiskifjeIagið orðið úrelf þetta>
heitrð því, að haga fjármálastefim stoinun? Er rjett að leggja fje-j Sennilega getur forseti Fiski-
snnn eingöngu eftir vilja bresku jagið niður _ Qg gera forseta <f jelagsins komið því tll ieiðar,
bankanna. Ríkisútgjöld á að lækka fjelagsins að fiskimálastjóra, en’að mál þetta verði rækilega
stórkostlega. Og semnlega verðnr 'rtofna fiskiráð j gtaðinn fyrir nú.Kndlrb(Hð og lagt síðan fyrir
tollalöggjöfm endurskoðuð. Astr- verandi flskiþlng? [Alþingi.
alíum.enn liafa orðið að heita því j nýútkomnum „Ægi“ ritar! , , ^
að lifa ekki nm efni fram. Kristján Bergsson um framtíð-'
Þannig luifa bresku bankarmr ai*fyrirkomulag fiskimálanna. j Yflf ntlBlHShðf.
orðið að blanda sjer inn í innan-j Hann vill( að f jeiagið sje lagtj ______
ríkisinál Ástsalíu og taka að sjer 'niður; og stofmlð sje j þess sfað! Stœrsta flugvjel hehnsms býr
alt eftirlit um fjármál sambands- fislcimáiaslcrifsfofa og fiskimála j sig undir að fljúga vestur um
ríkisins og eiustakra ríkja.
(Eftir ..Kristeligt Fkeblad“)
stjórn, sem að sínu leyti yrðij haf.
með svipuðum hætti eins og; ------
ivitamálaskrifstofa, vegamála-* London (UP) FB. 18. okt.
skrifstofa o. fl. Berlín: Tilkynt hefir verið.
Spjótkast.
Þ.essir menn liafa skarað fram
úr í spjótkasti í sumar: Matti Jár-
vinoii (Finni) 7*2.93 m., Penttilá
(Finni) 63.38, AYeimann (Þjóð-
verji) 66.97. Olav Sunde (Norð-
maður) 666.86, Nummi (Finni)
66.84, Bela Szepes (Ungverji)
66.40. Suksi (Finni) 66.40, Liettu
(Finni). 66.19, Reinikka (Finni)
65.92, B.auer (Finni) 65.81.
Nú er Fiskif.jelagið í raun og
veru fjelag einstakra manna, og
er æðsta stjórn þess fisltiþingið.
Á fiskiþingi eru fulltrúai*, sem
kosnir eru í deildum f.jelags-
ins úti um land. Ef tíu menn
stofna fjelagsdeild og greiða
samtals 5 kr. í fjelagssjóð, geta
þeir kosið fulltrúa á fjórðungs-
þing. Og fjórðungsþingin kjósa
síðan fiskiþingsfulltrúa. En ann-
a^s er mjög dauft yfir starfsemi
fjelagsdeildanna margra. eftir
því sem forseti Fiskifjelagsins
S' y'i, og því lítil ástæða til þess
að Dornier Do. X, stærsta flug-
vjel í heimi, sem lent getur á
s.jó, sje nú undirbúin til Atlants
hafsflugs. Er gert ráð fyrir, að
flugvjelin fari til Lissabon og
þaðan yfir Atlantshaf. Líklega
leggur flugvjelin af stað þ. 3,
nóvember, ef veður verður hag-
tætt. Flugv.jelin hefir 12 mót-
ora, er 150 fet á lengd og 150
fet milli vængbrodda. Á reynslu
fluginu flutti flugvjelin alls 170
manns, farþega og skipshöfn,
og var þyngd sú, sem flugvjel-
in bar alls, 52 tonn.