Morgunblaðið - 29.01.1933, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
NVKDmið:
Nytc íslens&t smjör
trá t ændam og
o4ar.
Lækjargötu 10 B.
(Áðnr Breióablik).
Símt 4046.
Stærsta úrvalið af
Silfti-
Rúmtepnl
mjöa falleg.
v nitusið.
Koiasalan s I.
Stmi 4514.
R ÍM'jifitHl
og vefnaðarvöru
er best að kaupa í
lie i Mu[hesler.
Latigevag 40. Sími 3894.
fyrir eðlilegum rjetti almennings
alt fram á síðasta áratug. Bn á
bonum hefir orðið gífurleg breyt-
ing til hins verra og nú á síðustu
árum, er þannig komið á þessu
sviði, að gersamlega er óviðun-
andi. Má með fullum rjetti segja,
að stundum hafi því líkara verið,
að þetta dýrmæta og takmarkalitla
vald væri í höndum ræningja, en
heiðarlegra trúnaðarmanna, því
margfaldar og óyggjandi sönnur
er hægt að færa fyrir því, að með
þessum hætti hafi margt ár verið
tekið, eigi að eins allar árstekjur
margra framleiðenda, heldur nokk
uð af eignunum með. A8 vísu má
segja að hjá margri hreppsnefnd
og bæjarstjórn hafi nauðsyn brot-
ið lög þegar þurft hefir að jafna
á almenning óhjAsneiðanlegum
gjöldum, eftir að ríkisvaldið hefir
látið greipar sópa um þau verð-
mæti, sem auðveldast var að ná.
Fullvíst er og það, að valdinu hef-
ir víðast verið beitt með meiri
gætni og rjettlæti hjá þeim stjórn
arvöldum heldur en hjá Alþingi
sjálfu. Sennilega stafar það þó
enganveginn af því, að yfirleitt
sje nm hetri menn að ræða, að
eðlisfari til, heldur hinu, að til-
finningin fvrir rjetti einstakling-
anna er miklum mun ríkari, þar
sem við er að eiga tiltölulega fá-
mennan hóp kunnugra manna, en
þegar hægt er að hafa allan lands-
lýðinn í takinu.
Meira.
Fascistum fjölgar.
í fimm ár fekk enginn að ganga
í fascistaflokkinn á Italíu, en í
nóvember 1931 var aftur byrjað á
bví að taka við nýjum meðlimum.
Á árinu sem leið sóttu 605 þús-
undir manna nm það að komast í
flokkinn, en ekki hafa þó verið
teknir fleiri en 340.000.
FPflO’ niðfOBV. — 41
kallað. Bn einkennilegt var ástand
ið þarna á eyjunum á þeim dög-
nm að því er gamlir varðmenn
segja.
Fangastjórnin var alveg sann-
færð um það, að vinir Dreyfus
hefði úti allar klær til þess að
frelsa hann. Þeir hjuggust við
þvi á hverri stundu að sjá skipa-
ffotu sigla. að eyjunum, á þeim
skipum væri vinir Dréyfus og
ætluðu þeir að ganga á land um
nót.t og nema höfuðsmanninn á
hrot.t með valdi.
Svo leið og beið, og aldrei kom
hessi skipafloti. En þá kom upp
nýr kvittur: Þýskalandskeisari
fcafði gefið nokkrnm herskipum
Vddpnn um það að fara til Djöfla-
eyjar og sækja Dreyfus. Fanga-
verðirnir á Djöflaey þóttust alls
staðar sjá hylla undir þessi her-
skip, og þeir voru einráðnir í því
ftð vinna sjer það til frægðal að
verja landgönguhrúna fyrir þýsku
sjóliðsmönnunum! Bn til þess kom
okki — herskipin komu aldrei.
Starf mitt þarna í rannsókna-
stofunni varð mjer til mikillar
blessunar, því að nú fekk jeg
aftur að umgangast mentaða
menn. Læknarnir þar voru hver
öðrnm betri, kurteisir og vingjarn-
fegir menn. Það var eins og minn
innri maður vaknaði við það að
5ovjet-Rú5sIan ö
heldur áfram utamríkisstefnu keis-
araaæmisins.
I desember síðastliðnum gerðu
Sovjetríkin samning -\dð Frakk-
land, þess eðlis, að hvorugt ríkið
skyldi við annað berjast, ef til
ófriðar kæmi. Með þessum samn-
ingi hafa Rússar stigið næstsein-
asta sporið til að koma ntanríkis-
málmn sínum í sama horf og þau
voru á tímum keisarans. Síðasta
sporið verður það að taka aftur
upp stjórnmálasamband við Banda
ríkin.
Utanríkisstefna keisararíkisins
var sú að seilast í yfirráð austur á
uið en tryggja sig gegn ófriði
vestur og suður á við. Sovjetríkin
hafa, þótt einkennilegt kunni að
virðast, varla hvikað hænufet frá
því, seip bolsivikar hafa kallað
„yfirráða og arðránspólitík hörgar
anna“. Þau hafa þvert á móti
gengið feti lengra og- leitast við
að hafa áhrif á innanríkismál
Kína.
Skæðustu keppinautar Rússa
um yfirráð í Anstur-Asíu eru enn
sem fyr Japanar. Og það er rangt
að líta á innrás Japana í Man-
sjúríu sem hreina frekju og valda
streitu. Sannleikurinn er sá, að
Japanar þarfnast Mansjúríu meira
er. nokkrir aðrir, sakir þeirra hrá-
efna, er hún framleiðir. Bn það
er ómögulegt fyrir þá að fá jap-
anska þegna til að flytja þangað,
sokum vetrarhörku landsins. Þeir
Japanir, sem þar lifa, búa allir í
borgnm og slunda verslun, hótel-
rekstur o. fl. Bn það er hráefna-
framleiðsla landsins sem þeir
þarfnast, t.il þess að geta iðnrækt
sínar horgír þg skapað lífsskilyrði
fyrir hinn ógurlega mannfjölda,
sem i Japan býr.
Keppinautar Japana í Mansjúr-
umgangast þá, og jeg styrktist þá
1 voninni um það, að einhvern
tíma fengi jeg frelsi aftur.
• Á öndverðu árinu 1932 fekk jeg
frá Þýskalandi heildarskýrslu um
alt það sem gert hafði verið til
þess að fá mig leystau úr útlegð-
inni. Þar höfðu margir lagst á
eitt svo sem þýska sendisveitin í
París sjerstök fjelög svo sem t. d.
Avignon-nefndin, samband fyrver-
andi herfanga, einstakir menn, lög-
menn og stjórnmálamenn. Jeg
þarf ekki að taka það fram, að
jeg var öllum þessum vildarvinum
mínum hjartanlega þakklátur.
TTm áramótin 1931—1932 bað
þýski sendiherrann í París prófess-
or dr. Grimm frá Essen, er þá var
fulltrúi í fransk-þýsku skaðabóta-
nefndiuni að leita upplýsinga um
alla Þjóðverja er enn væri í haldi
hjá Frökkum. Út af því kyntist
prófessor Grimm mínu máli, og
tók það að sjer. Naut hann þar
dyggilegrar aðstoðar Abrami, fyr-
verandi fnlltrúa í hermálaráðu-
neyti Frakka. Og það varð til þess
að Poincaró sjálfnr fyrirskipaði að
mál mitt skyldi tekið til rannsókn-
ar að nýju. En forseti herrjettar-
ins, Philipioin, var Korsíknmaður,
og honum fanst það óviðjafnan-
legur glæpur, sem jeg hafði drýgt,
Korsíkumaðurinn, sem hjet í höf-
uðið á Paoli þjóðhetju þeirra, að
hafa barist gegn Frakklandi.
íi’ eru ekki Kínverjar, heldur
líússar. Og milli þeirra stendur
haráttan um nárnur og auðlindir
þessa Góseulands. Og það má fyr
eða síðar búast við, að sú barátta
hrjótist út í ófriði, sem verður
engu vægari en heimsstýrjöldin
1-914—1918, þótt hann muni verða
háður á öðrum vígvelli.
Samkeppni í framleiðslu milli
Japans og Bandaríkjanna gerir
það að verkum, að Bandaríkin
munu ekki aðstoða Japan í stríði
gegn Riisslandi. Eina von Japana
verðui’ því franska heimsveldið,
en það hefir gert samning um
þiutleysi (non-agression) við Rúss-
land. En meðan Bandaríkin hafa
ekki sendiherra í Moskva, eiga
þau erfiðara með að hafa hönd í
þagga með þeim viðburðum sem
(jaglega gerast á austurvígstöðv-
junum.
Síðasta innrás Japana í Norðnr
Kína mun næstum hafa valdið í-
jhlutun af Rússlands hálfu. En
Rússland verst þes.s í lengstu Uig
jað í’áðast í ófrið, vegna peninga-
ivandræða og ónógs útbúnaðar.
Þeir hafa lát.ið sjer nægja að kæra
til Þjóðabandalagsins, enda þótt
lítil von sje um það að Þjóða-
bandalaginu takist að skirra þess-
aim vandrasðum.
Mörg blöð, einkum þýsk, fcika
‘ekki við að fullyrða. að takist
Þjóðahandalaginu ekki að jafna
deilu Japana og Kínverja (Rússa),
þá hafi það rekið síðasta naglann
í líkkistu sína og að þar með sje
fallið seinasta vígið gegn heims-
styrjöld.
Rússar vinna í náinni samvinnu
við Kuomintang-stjórnina í Kína,
enda tilheyra henni einnig nokkur
kínversk sovjetríki. Óstjórnin í
Kína er, samt sem áður svo mikil,
að í nánustu framtíð lítur út fyrir,
að tveir voldugustu hershöfðingj-
arnir, Chang-Kai-Chek og Cliang-
Því fór þannig, að af öllum þeim
herföngum, er Frakkar höfðu,
varð jeg^einn eftir. Þá sneri pró-
fessor Grimm sjer til Poincaré og
talaði við hann sjálfan um málið,
en það har engan árangur.
Mjer var þó ekki gleymt að
heldur. Á ættjörð minni var unnið
dyggilega og sleitulaust að því að
fá mig lausan, og nú tók líka
fransk-þýska sambandið, sem stofn
að var til verndar mannrjettind-
um, mál mitt á sína arrna. Og
vorið 1932 var að lokum svo kom-
ið að frönsku yfirvöldin tjáðu
sig fús til þess að láta mig lausan.
Hinn 11. apríl 1932 fekk jeg
skeyti frá þýska sendiherranum í
Farís. Það var skömmu eftir 46.
afmælisdag minn. 1 þessu skeyti
var mjer tilkynt að jeg væri
frjíáls.
Fyrst varð jeg gagntekinn af
innilegri gleði. En svo greip mig
einhver óskiljanlegur hugarkvíði.
Jeg gat ekki að þessu gert, enda!
vissi jeg ekki þá, að einmitt nm
þetta leytí var móðir mín borin
til grafar.
Seinustu orð hennar voru:
„Ó, nú kemur hann Paoli sonur
minn heim 1“------* * —
Til mín var sendur varðmaður
með þau skilaboð, að jeg ætti að
koma á fundi nýlendustjórnarinn-
ar. Vissi jeg þá hvað til stóð,
vegna þess að jeg hafði fengið
Uppboð.
Opinbert. uppboð verður haldið
á skrifstofu lögmanns, mánudag;-
inn 6. febrúar næstkomandi, kl,
2 síðdegis og verður þar selfc
skuldabrjef að eftirstöðvun kr.
3,951,15, trygt með 6. veðrjetti
í húseigninni Breiðahólstaður í
Skerjafirði.
Greiðsla fari fram við hamars-
högg.
Lögmaðurinn í Reykjavík,
29. jamiar 1933.
Björn Þórðarson.
Heiðruðu
húsmæður!
nðjið kaupmann yðar eða kaup
.íelag ávalt um:
Vanillu
Citron búðingadnft
Cacao frá
Rom
H !. Efnagerð
Reykíavíkur.
IIsu-Liang, muni há úrslitaorust«
um völdin •— og þá væntanlega
steypa Kuomintang-ríkinu. En
Kína getur sem stendur ekkert
aðhafst í Mansjúríu-deilunni, nema
að framkvæma vilja Rússa.
Það er einkeúnilegt, að þessa.ri
deilu svipar mikið til upphafs
heimsstyrjaldarinnar. Tvö stór-
veldi berjast um yfirráð yfir auð-
lindum. Þriðja ríkið blandar sjer
í deiluna. vegna verndunar þjóð-
ernis þegna sinna. Allir vita,
hvernig fór árin 1912—-1914. —-
Hvernig fer árin 1933—1935?
B. G.
skeyti þýska sendiherrans. Og'
þegar jeg kom í skrifstofnna var
mjer tjáð það að jeg hefði verið
náðaður. En þótt undarlegt megi
virðast, fekk þessi fregn mjer
engrar gleði, jeg var í svo ein-
,kennilegu skapi og fanst hagur
minn vera í óvissu mikilli og var
kvíðinn því, er nú hæri að hönd-
um. —
Að vísu var jeg ákveðinn í því
að heimta frelsi undir eins, og"
fara síðan til hoUensku nýlend-
unnar Surinam, og komast þaðan
með skipi heim til ættjarðar minn-
ar. Jeg átti nóg fyrir fargjaldi »
lest með strandferðaskipi frá
Cayenne til hollensku hafnarinn-
ar Paramaribo. Var því engin á-
stæða til þess fyrir mig að dvelja
stundinni lengur ]iarna í saka-
mannanýlendunni, því fremur, sem
mjer var tilkynt það jafnframt
náðuninni, að mjer væri bönnuð
landvist í Ghiayana.
En þegar jeg ætla að fara úr
skrifstofu nýlendustjórnarinnar og
hraða, fevðum niður að höfn til
þess að ná í strandferðaskipið,
sem fer til Paramariho, er mjer
skýrt frá því að svona einfalt sje
það nú ekki að losna hjeðan. Mjer
er fyrst og fremst skýrt frá því
að hollenska nýlendustjórnin
krefjist hárrar tryggingar a£
hverjum frönskum frelsingja, er
þangað kemur til þess að vera