Morgunblaðið - 26.11.1935, Qupperneq 4

MORGUNBLAÐIÐ
í
Þriðjudaginn 26. nóv. 1935.
Pólitískar „heimilisástæður"
i Háskólanum.
Efliv Akademicus.
Jeg ætla það ekki, að tilefnis- ans gengu í lýðræðissinnaflokknum
lausu, þó ða nokkur orð um inn- .til baráttu gegn öfgastefnunum ?
byrðis deilumál og flokkaskipt- Því að þess er ekki að dyljast, að
sumir þeirra fáu framsóknar-
manna, sem í Háskólanum eru, og
í fyrra börðust gegn kommúnist-
unum, liefir nii jafnvel þótt sinn
vegur vænlegri sem kosninga-
smalar kommúnistanna við nýaf
'staðnar kosningar. Bftir að nú
verandi ríkisstjórn hefir setið
rúmlega ár í hinum soeialistiska
sessi og jafnvel haldið hljýfi-
skyldi yfir niðurrifsbrölti komm
únistanna og pólitískum afbrot
um þeirra, — finst þeim þá að
þeir hafi ef til vill fengið póli
tíska vitrun um hvert stefni, og
að þeim beri því fremur nú að
hugsa til samfylkingar en and
fylkingar?
Hveú veit? En svo mikið er víst,
að Verklýðsblaðið, Nýja dagblaðið
og Alþýðublaðið —• í póltískri
þrenningu — er tíðrætt um sam-
fylkingu annarsvegar og íhalcl
hinsvegar í Iláskólanum. En það
mega þessi blöð vita, að með slílt-
um agitationum megna þau eng-
ingu háskólastúdenta komi fyrir
almennings sjónir. Stúdentarnir
cýu ekki stór heild innan þjóð-
fjelagsins, en hagsmunir þeirra
og áhugamál eru þó ef til vill um-
fangsmeiri en margra annara sjer-
flokka eða áhugamannahópa, sem
óhjákvæmilega á hverjum tíma
sjergreinast um málefni sín og
marka þannig sjerafstöðu í alls-
herjar f jeiagsheild þjóðarinnar.
Alt fram til þessa hefif flokka-
skipting háskólastúdentanna
grundvallast miklu fremur á við-
horfi þeirra til stjórnmálastefn
anna, eins og þær eru framsettar
,,théoretiskt“ heldur en því hvern
ig þær eru „praktiseraðar" hjþr
á landi eða annars staðar í ein-
stökum tilfellum. Af þessu leiðir
að- í pólitískum krit þeirra inn-
byrðis snýst deilan oftar um
hugsjónir en einstök málefni og
úrlausn þeirra, og pólitíkin ber
því á sjer annan blæ en stjórn-
málastríðið í landinu. Hinsvegar
má te'lja næsfum undantekningar-
laust, að stúdentar fyíki sjer ekki
í fullri einingu um þau málefni
utan Háskólans, sem varða al-
mennan hag þeirra.
Nú skiptast stúdentar í Háskól-
anum í 3 pólitíska flokka, sem
allir eru á’öndverðum meiði her
við annan. Það er flokkur lýð-
ræðissinnaðra stúdenta, flokkur
þjóðernissinnaðra stúdenta o
flokkur róttækra • stúdenta. Hef-
ir þannig flokkaskiptingin innan
Háskólans ekki fylgt flokkaskipt-
ingunni í iandinu, en hefir sína
eigin sjerstöðu. Kommúnistarnir
eru inestu ráðandi í hópi róttækra
stúdenta, og þeir, sem ráða og
nokkur áhrif hafa í fjelagi rót-
tækra eru alt kommúnistar.
„Nei, ekki kommúnistar, heldur
„sympatiserandi“ kommúnistar“,
kynni kannske einhver að mót-
mæla, þetta er að minsta kosti
viðkvæði, sem heyrist ekki sjald-
an, en jeg ætla mjer ekki þá ná-
kvæmni, að gera greinarmun
þe'ssa tvenns. Sem sagt, kommún-
istarnir og nazistarnir eru öfga-
stefnumar í Háskólanum til
vinstri og hægri. Út frá þeim
rökum er runninn lýðræðissinna-
flokkurinn, til andspyrnu og bar-
áttu gegn áhrifum þessara flokka
livors um sig.
Þetta eiga stúdentar, sem koma
í Háskólann, fyrst og fremst að
hugleiða. Lýðræðissinnar vita að
kommúnistar hafa • þyrlað ryki í
augu margra þeirra, sem grand-
lausir voru um stjóm þeirra og
yfirgang í róttæka fjelaginu.
Það er engum dulið, að sjálf-
stæðismenn eru í miklum meiri-
hluta innan lýðræðisflokksins, en
jafnðaarmenn og framsóknarmenn
fylgdu þeim jafnframt í andstöðu
gegn áhrifum kommúnista og naz-
anveginn að skapa tortryggni
þeirra, sem í bandalagi við sjálf-
stæðismenn í Háskólanum starfa
og munu starfa gegn kommúnist-
um annars vegar og nazistum
hins vegar.
Það er einhver „stúdent“, sem
laumar inn í annál Nýja dag-
blaðsins smágrein um „íhaldið í
Háskólanum“ og „heimilisástæður“
þess, eins og' hann orðar það. Þessi
grein, þó að ekki sje löng, er við-
bjóðslega auðvirðileg. Hún er eins
villandi og hún er fölsk, auk
þess sem hún ber með sjer gegn-
sýrða rjettarmeðvitund hjá höf
undinum.
Stúdent sá, sem skrifar þennan
pistil, telur „að nú eigi aðeins
tveir íhaldsmenn sæti í stúdehta-
ráðinu“. Má ætla, að hann eigi
þar við þá tvo af fulltrúum lýð-
ræðissinna í ráðinu, sem taldir
eru sjálfstæðismenn. En úr því
að komið er út í þessa sálma,
hvað eiga þá framsóknarmenn
og jafnaðarmenn marga af þess-
um fimm fulltrúum, sem fjelag
róttækra- stúdenta á í ráðinu? —
Nýja dagblaðið og Alþýðublaðið
hampa þessum fimm-menningum
svo, að ^ ætla má að þau þykist
eiga einhvern rjett í þeim! Nei,
oað er enginn af þeim. framsókn-
armaður og enginn jafnaðarmað-
ur! Það verður að minna á hinn
kaldranalega sannleika, að margur
góður stúdent hefir látið ginna
sig eins og þurs til þess að kjósa
eintóma kommúnista — kannske
að einn sje þó ekki nema „sjonpa-
tise'randi“ — inn í stúdentaráðið.
En það er ekki að efa, að
margir þessir stúdentar eiga eft-
ir að finna til þess í vetur, hverj-
um þeir raunverulega hafa lagt
ráðin í hendur, en þá er tími kom-
inn til þess að skoða um hug
Og svo lýkur nefndri grein með arinnar, því að vafalaust mundu
slíltum orðum: „Óhætt er að full- menn fallast á, ef á það reyndi
yrða að fylgi íhaldsmanna meðal að ekki eru í jiessum flokki síðri
emhættismanna þjóðarinnar muni hæfileikamenn en hvar annars
fara stórum hrörnandi í framtíð- staðar. Það væri æskilegt, að
inni“. Hvort ræður hjer meiru hægt væri að virða þetta til betri
þroskaleysi þess, sem svona ritar, vegar fyrir stúdent, sem þanriig
eða bein smitun þess ranglætis ritar á námsárum sínum, og það
og hlutdrægni, sem ríkt hefir í er vonandi að þeir, sem það reyna
embættaveitingu núverandi ríkis- hafi að einhverju rjett fyrir sjer
stjórnar? j Jeg mun að svo mæltu láta út-
Því að þegar á það er litið að rætt um þetta mál að sinni, en
Jieir, sem hjer eru kallaðir íhalds- þykist ekki hafa getað setið þegj-
menn, eru út af fyrir sig stærsti andi hjá, eftir þær margvíslegu
hópurinn, ef skipt væri niður inn- ranghermur og staðleysur, sem
an Háskólans í alla þá pólitísku fram hafa komið í blöðum og ann-
flokka, sem nú eru í landinu, hvað ars staðar í sambandi við nýaf-
rjettlætir þá að fullyrða, að fylgi staðnar stúdentaráðskosningar
þeirra muni fara stórum hrörn- Háskólanum, og snerta náið þau
andi meðal embættismanna þjóð- atriði, sem hjer er drepið á.
Aðferð Svía til að hand-
sama ökuníðinga.
í glæpatólasafni Stokkhólms.
Eftir Erling Pálsson, yfirlögregtuþjón.
Sænskir lögreglu- töflu, sem sýnir löglegan akstur
menn. a 500 metra færi og svo stig-
Sænskir lögreglumenn eru hækkandi upp í 160 km. á kl.-
mjög kurteisir og taktfastir í stund.
allri framkomu. Svíar hafa reynt margar að
Þeir bera korða í belti en terðir til að hafa hendur í hári
ekki kylfur og hefir þeim ökuníðinga á þjóðvegum úti og
reynst sá útbúnaður best. Má er Þetta það eina, sem hefir
margt af þeim læra og þá ekki reynst óbrigðult.
síst hvað viS kemur alira fram Glæpatólasafnið
komu í daglegri umgengm. i ^ i-i-L'i
Sænska ríkislögreglan er , 1 °. UOÍmi.
jafnúng þeirri norsku, og leys- ,ur en -|eg tór frá Stokk-
ir nákvæmlega sama hlutverk ° mi mjei ít'æPa_
af hendi tolasaímð þar, sem siður er,
‘ þegar lögreglumenn eru í
Okumoingar. kynnisför hver hjá öðrum.
Eitt athyglisvert atriði, sem Safnið er stórt og hefir að
jeg kyntist hjá sænsku ríkis- geyma marga minjagripi úr
lögreglunni var á hvem hátt sögu sænskra glæpamála.
lögreglan færir gild sönnunar- Þrent var þarj sem mjer
gögn er menn aka á ólöglegum þótti athyglisverðast.
hraða á þjóðvegunum. Skal
jeg í nokkru skýra þetta atriði Líkkistan.
hjer, þar sem mjer finst það Það fyrsta var fornfáleg lík-
eigi nokkuð erindi til okkar. kista úr óhefluðum borðum. —
Aðferð sú, sem notuð er til Saga hennar var á þessa leið:
sess að koma lögum á ökuníð- Eldri hjón bjuggu saman í
inga er eftirfarandi: úthverfi Stokkhólmsborgar.
Þrír lögreglumenn liggja við Maðurinn tilkynti kunningja
í smátjöldum við þjóðbrautina. sínum dag nokkurn að konan
Bilið milli tjaldanna er um 500 væri veik og nokkru seinna
metrar. kom hann aftur til kunningja
Tjöldin eru máluð samlit síns og sagði honum að nú væri
jörðinni, svo þau sjáist ekki konan sín dáin. Bað hann kunn-
nema vandlega sje að gætt. ingja sinn því að koma heim
Milli tjaldanna liggur sími með sjer og hjálpa til að kistu-
og hefir hver lögregluþjónn leggja. Varð vinurinn við þeirri
símaáhald. beiðni.
Þegar nú bifreið kemur eft- Þegar heim kom lá líkið uppi
ir veginum, sem ekur á svo á eldhúsborði í líkklæðum og
miklum hraða að útlit er fyrir sá gesturinn að andlitið var
að hraðinn sje meiri en löglegt alt smurt í hvítum andlits-
er, gerir útvörður hinum að- farða.
vart í síma að vera til taks. Eftir að þeir höfðu kistu-
Um leið og bíllinn ekur á lagt konuna, festi maðurinn lok
móts við fyrsta tjaldið, gefur ið yfir, þrátt fyrir, að gestur-
ista. En hvað veldur að stefnu- sinn! Nú, það má vel vera, að
breytingar er vart meðla sumra Nýja dagblaðinu og Alþýðublað-
Jieirra, sem í fyrra í einingu með inu þyki fengurinn samt sem áð-
sjálfstæðismönnum innan Háskól- ur ekki svo viðbjóðslegur.
tjaldbúi merki um það. Á sama
augnabliki eru skeiðklukkurn-
ar settar í gang og stöðvaðar
um leið og bifreiðin fer fram
hjá þriðja tjaldinu.
Sjest nú með mælingum á
hve miklum hraða bifreiðin
hefir ekið þenna spöl og hefir
hver lögreglumaður hjá sjer
inn hefði orð á því, að við-
kunnanlegra væri að hafa ætt-
ingja viðstadda þá athöfn. —
Fór svo jarðarförin fram á
venjulegan hátt.
Tveim árum seinna kom upp
orðrómur um að kerling myndi
ekki liggja kyr, heldur gengi
ljósum logum.
Earst þessi kvittur til lög-
reglunnar. Var þá kistan graf-
in upp og kom þá í ljós, að í
henni var sandpoki og nokkrir
steinar.
Fór þá lögreglan heim til
mannsins til að gera húsrann-
sókn, og fann þar konuna vel-
lifandi.
Hún hafði verið líftrygð hátt
og gerðu þau hjú þetta til að
svíkja út líftryggingarfjeð.
Hafði karlinn svikið út úr
lækni dánarvottorð, sem hafði
áður stundað kerlinguna í
krankleika nokkru áður.
Úr kröfugöngu
kommúnista.
í safninu sá jeg rautt skilti
á ca. tveggja metra hárri
stöng.
Öðrumegin á skilið var mál-
uð bók með gyltum röndum og
á spjald bókarinnar var ritað
með stórum stöfum „Biblían".
Undir bókinni, var að því er
virtist, máluð viðarkol, sem
skíðloguðu og vöfðu eldtung-
urnar sig um bókina.
Undir var þitað „Brennið
ritninguna“, en fyrir ofan stóð
letrað „Burt með kristindóm-
inn“.
Hafði lögreglan gert spjald
þetta upptækt úr kröfugöngu
kommúnista í Stokkhólm'i.
*
Peningafalsarinn,
sem fór með leynd-
armál sitt í gröfina
í þeirri deild safnsins, sem
falsmyntir voru geymdar voru
m. a. nokkrir sterlingspunds-
seðlar, sem teknir höfðu verið
við húsrannsókn hjá heims-
íunnum sænskum peningafals-
ara, Roglander að nafni.
Hafði hann fundið upp svo
fullkomna aðferð til að íalsa
pundsseðla, að frægustu sjer-
fræðingar gátu ekki þekt þá
frá ófölsuðum seðlum.
Þegar lögreglan kom til að
landtaka Roglander, var hann
aúinn að semja við sænskt
firma um að selja því þessa
uppfindingu. En finnað ætlaði
að nota hana á annan hátt til
heiðarlegs atvinnurekstrar,
enda var því ekki kunnugt um
peningafölsun Roglanders.
Við rannsókn málsins reyndi
ögreglan að fá Roglander
til að skýra frá í hverju upp-
finding hans væri fólgin, en
hann svaraði jafnan að ekk-
ert lægi á að skýra frá því.
Eftir þriggja ára veru í fang
elsi andaðist Roglander, og fór
lann með leyndarmál sín í
gröfina. Var hann ,harmdauði‘
öllum sakamálasjerfræðingum
á þessu sviði sakamálafræðinn-
ar.
Tveir sænskir lög-
reglumenn.
Þeir lögreglumenn, sem jeg
kyntist best í Stokkhólmi voru
yfirlögregluþjónarnir, Gustaf
Gustafsson og Nordin. — Sá
fyrnefndi hefir«?tjórn á allri
sakamálalögreglunni og hefir
gegnt því starfi með mikilli
röggsemi, og hefir hann hlotið
almenna viðurkenningu fyrir
starf sitt.
Hann er eins og margir Svíar
Framh. á 6. síðu.