Morgunblaðið - 22.01.1937, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. janúar 1937.
IÐNfiÐUR
SIGLINQPIR
Þegar birtir.
Lýðræðislöndin, Frakkland,
Bretland og Bandaríkin, stigu
fyrsta sporið í áttina til frjálsari
milliríkjaviðskifta, er þau lýstu
yfir því í haust, að þau myndu
taka upp samvinnu í gjaldeyris-
málum. Þessi samvinna gerði
Frökkum kleift að leysa úr
viðjnm viðskiftalífið í Frakk-
landi, svo að Frakkar gætu aftur
komið fram á heimsmarkaðinum
sem kaupandi og kaupmaður.
Þeir, sem sjeð höfðu blómlegt við
skiftalíf falla í rústir um leið og
tollastefnan og jafnvirðiskaupa-
stefnan festu rætur í skjóli krepp
unnar, gerðu sjer vonir um að
þessir atburðir myndu leiða til
nýs tímabils blómlegra heimsvið-
skifta.
Þessar vonir eru að rætast. 1
Evrópu og Bandaríkjunum vinna
sterk öfl að því að lækka tolla-
múrana og útrýma höftunum.
•
Morgunblaðið hefir vakið at-
hygli á þessum tíðindum, þar sem
engir hafa meiri ástæðu til að
fagna því, ef höftin verða afnum-
in í viðskiftalöndum okkar, en ein
mitt við Islendingar. Vjer höfum
, jafnan haldið þeirri skoðun á
lofti, sem frjálslyndir menn um
allan heim styðja, að í heilbrigðu
viðskiftalífi sjeu viðskiftahöft
skaðleg og dragi úr velmegun
fólksins.
Vjer höfum þó jafnframt haldið
því fram, að viðskiftahöftin, sem
sett voru hjer á landi eftir að
jafnvirðiskaupastefnan komst í
algleyming, hafi verið nauðsyn-
leg, en aðeins sem bráðabirgða-
ráðstöfun, á meðan viðskiftalífið
um allan heim var sjúkt. Sjúk-
dómurinn stafaði frá kreppunni.
*
Þessi skoðun Morgunblaðsins
hefir þó ekki getað aftrað því frá
að fletta miskunnarlaust ofan af
ranglæti því og hlutdrægni, sem
ráðið hefir í framkvæmd haft-
anna hjer á landi undir stjórn
Framsóknarmanna og sósíalista.
Þessar ádeilur hafa verið rökfast-
ar og skýrar, enda hefir ekki ver-
íð móti þeim mælt.
*
Það eru fagnaðartíðíndi hverj-
um þeim, sem þekkingu hefir á
íslenskri utanríkisverslun, að sú
stefna er að ryðja sjer braut, sem
gerir liöftin óþörf. Hinir, sem
■ekki treysta sjer til að halda á
máli sínu í frjálsri samkepni, en
hreiðrað hafa um sig í skjóli
nanglátrar og hlutdrægrar fram-
kvæmdar á innflutningshöftunum
«g eru nú orðnir hræddir um að
missa illa fenginn hlut, horfa
skelfdir fram á dagrenning
frjálsra lieimsviðskifta. Enginn
vorkennir þessum mönnum. Þeir
munu hljóta hlutskifti ósómans,
sem dafnar í myrkrinu, en þolir
ekki sólarbirtuna.
---------------—
Stærstu viðskiftaþjóðir ísiendinga
eru Bretar og Þjóðverjar.
Djóðverjar hækkuðu
1936 úr 10°lo í 18°lo
Verslunar|5fmi5urinii eflir
löndum (1934*1935 og 1936)
Innflutt:
10 milj. króna hagstæöur vsrslunarjöfn-
ur við Pðrtúgal og Bandarfkin.
B, retar eru ennþá stærsta viðskiftaþjóð
okkar íslendinga. £n á síðastliðinu ári
. fleygði viðskiftum okkar við aðra
stórþjóð, Þjóðverja, fram í þeim mæli, að nú
munar ekki nema 6 þúsund kr. á þeim og Bret-
um. Viðskifti hvorrar þessarar þjóðar fyrir sig
námu 18% af utanríkisverslun íslendinga síðast-
liðið ár (við England 16.381 milj. króna; við
Þjóðverja 16.375 milj. króna).
Næst Bretum og Þjóðverjum eigum við ís-
lendingar mest verslunarviðskifti við Dani (tæp
11%), Svía (tæp 10%), Norðmenn (8%), Portú-
gala (7%), Bandaríkin (6.5%), Itali (6%), og
Spánverja (3.6%).
Eftirtektarverðast við þessar tölur er viðskifti okkar við
Þjóðverja. Síðastliðin ár (1934, og 1935), námu við-
skifti okkar við Þjóðverja ekki nema rúml. 10% af utan-
ríkisverslun okkar. Þá voru viðskifti okkar við Breta og
Dani mun hserri en viðskifti okkar við Þjóðverja. — A
síðastliðinu ári komust Þjóðverjar langt fram úr Dönum
og ekki munar nema örlitlu broti á Bretum og Þjóð-
verjum.
Viðskifti okkar við Þjóðverja eru bygð á reglunni um jafn-
virðiskaup. Á síðastliðinu ári fluttum við þó inn frá Þýskalandi
fyrir 2,24 milj. kr. meir en við fluttum út þangað (sjá töfl.)Staf
ar þetta af inneign, sem við áttum í Þýskalandi um áramót
1935—1936 (rúml. milj. kr.) og ennfremur höfum við keypt
vörur frá Þýskalandi, sem ekki hafa fallið undir clearing við-
skifti.
Miðað við 1935, höfum við aukið útflutning okkar til Þýska-
lands á s.l. ári um 2.4 mil. (ca. 50%) og innflutning frá Þýska-
landi um 3.1 milj. (eða önnur 50%).
Samtímis hefir innflutningur
okkar frá Bretlandi lækkað
um 2.7 milj. (innflutningur)
en útfluningurinn hefir auk-
sst um 350 þús. Viðskifta-
jöfnuður okkar við Breta
var árið 1935, óhagstæður
um ca. 6 milj. kr., en var
1936 óhagstæður um 3 milj.
króna.
VIÐSKIFTIN
VIÐ DANI.
Ennþá síðastliðið ár (1936)
var viðskiftajöfnuður okkar
við Dani óhagstæður um rúml.
3 miljónir króna. ViðskiftahaÞi
þessi hefir þó minkað til muna
á síðastliðnu ári (um 2.5 milj.)
sem stafar af því að við höfum
fært saman kaup okkar í Dan-
mörku, en Danir hafa keypt
af okkur svipað og árið 1935.
Eftirtektarvert er að þessi
þrjú lönd, Þýskaland, Bret-
land og Danmörk hafa öll
hagstæðan verslunarjöfnuð
við ísland, eða m. ö. o. ís-
lendingar hafa óhagstæðan
verslunarjöfnuð við þau
lönd, sem þeir hafa mest
skifti vio.
Samtals var verslunarjöfnuð-
ur okkar við þessar þjóðir ó-
hagstæður um 8.3 milj. króna.
Á meðan búskap okkar er
þannig háttað, að afkoma okk-
ar er háð því, að við höfum
hagstæðan verslunarjöfnuð til
þess að fylla upp í skörðin á
greiðslujöfnuðinum (erlend-
ar skuldir o. fl.) og á meðan
verslunarstefnan í heiminum
heldur áfram að fylgja jafn-
virðiskaupum, hljóta allir að
sjá, hve alvarlegt það er, að
ekki skuli hafa tekist að fá
verslunarsamninga, fyrst og
fremst við Breta og Dani, sem
tryggi það, að viðskiftajöfnuð-
ur okkar við þessar þjóðir verði
a. m. k. ekki óhagstæður. —
Miklu meiri ástæða er þó til að
undirstrika þetta þegar þess er
jafnframt gætt að Bretar og
Danir eru stærstu lánadrotnar
okkar og taka af okkur í er-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Lönd. 1934 1935 1936
Danmörk 10.588.701 8.773.273 6.369.805
Færeyjar ... .. 887
Noregur 5.314.562 4.216.891 2.853.502
Svíþjóð 2.608.598 3.021.930 4.393.702
Finnland 211.676 193.768 63.024
Austurríki 67.654 362
Belgía 848.438 479.494 292.781
Bretland 14.345.635 12.379.915 9.675.573
Danzig 278.916 47.082 72.952
Frakkland 52.812 189.135
Grikkland 38.786 6.640
Holland 1.002.566 519.737 803.804
Irland 6.566
Ítalía 1.205.916 2.112.041 2.241.923
Pólland 522.563 587.671 603.268
Portúgal 167.955 124.783 304.711
Sovjetríkin 347.578
Spánn 1.566.285 2.526.064 1.706.410
Sviss 48.691 26.451 30.458
Tjekkóslóvakía 249.969 129.276 44.844
Þýskaland 5.674.936 6.306.664 9.311.544
Bandaríkin 1.027.585 652.503 535.612
Brazilía 205.089 281.449 334.465
Kanada 46.324 30.973 68.194
Japan 110.978 75.578 15.764
Önnur lönd 70.218 75.706 626.148
Ósundurliðað . . . . 1.079.226
Samtals kr. 46.584.421 42.600.050 41.631.300
O t f 1 u 11 :
Lönd. 1934 1935 1936
Danmörk 3.117.182 3.264.010 3.271.220
Færeyjar 672.989 981.960 7.640
Noregur 3.422.540 3.303.900 4.564.390
Svíþjóð 2.935.442 4.160.120 4.076.910
Finnland 325 100
10.100
Belgía 53.789 81.540 689.010
Bretland 5.833.337 6.370.790 6.705.751
Danzig 359.562 4.740
Frakkland 59.050 186.900 884.730
Grikkland 46.596 20.160 60.700
Holland .. 139.795 135.530 1.564.700
Irland 9.920 8.520
Ítalía 4.829.533 2.360.970 2.786.350
Pólland 481.105 260.260 538.990
Portúgal 8.015.891 7.079.940 6.038.300
Spánn 7.229.712 5893.820 1.361.930
Sviss 143 49.610 23.670
Tjekkóslóvakía 1.850 5.000 42.400
Þýskaland 4.158.614 4.647.720 7.063.800
Bandaríkin 2.293.009 3.772.190 5.138.850
Brazilía 416.920, 483.280
Kanada 110 2.000
Önnur lönd 67.080 855.240
Ósundurliðað . . . . 1.560 807.710 2.030.310
Samtals kr. 43.650.024 43.880.900 48.238.900
Uppáhalds-
drykkur
Breta.
v