Morgunblaðið - 07.01.1940, Blaðsíða 3

Sunnudagur 7. janúar 1940. ,
M 0 R G U N, B L A. Ð I Ð
Poul Reumert.
Kvikmynd með
Poul Reumert
kemut i Gl. Bió
IKVÖLD verður sýnd í Gl.
Bíó ný dönsk kvikmynd,
„Den gamle Præst“. Aðalhlut-
verkið í þessari mynd leikur
Poul Reumert.
Þó danskar kvikmyndir hafi átt hjer
takmörkuðum vinsældum að fagna, má
telja víst að kvikmyndahúsgestir fagni
því, að þessi kvikmynd verður sýnd
hjer, þó ekki sje fyrir annað en að
Poul Reumert leikur aðalhlutverkið í
myndinni.
Efni kvikmyndarinnar er alvarlegs
eðlis og jafnvel sorglegt á köflum, en
það hefir, eins og öll góð leikrit, sinn
boðskap að flytja áhorfendunum.
Kvikmyndin gerist öll á greifasetri
á Jótlandi og segir frá greifanum (Poul
Reumert) og fjölskyld'u hans. Viðskift-
um þeirra við nábúana og gamla prest-
inn. — Það er óþarfi að taka það
fram, að leikur Poul Reumerts í hlut-
verki greifans er meistaralegur.Er mað-
ur hefir sjeð þessa mynd, verður eftir
í huganum ógleymanleg mynd af merki-
legri persónu, en þannig fer Reumert
með sín hlutverk öll, að maður, eftir
að hafa sjeð hann leika, eignast nýjan
kunningja, sem maSur gleymir ekki í
bráð. Prýðilega er farið með önnur,
hlutverk í myndinni og þá einkum hlut-
verk prestsins og greifafrúarinnar.
Þetta er fyrsta kvikmyndin, sem Poul
Reumert leikur í nú um langt árabil.
Eyrir fjölda mörgum árum ljek hann
talsvert í kvikmyndum og t. d. mikið
með Ástu Nielsen leikkona. Síðan var
hann í mörg ár ófáanlegur til þess
að taka að sjer hlutverk í kvikmyndum
þó hvað eftir annað væri lagt fast að
honum, þangað til hann ljet tilleiðast
nð leika í þessari kvikmynd.
Mennirnir sem nú
•• ’ ■ • 5f • o.v
eiga alt undir náð
mentamálaráðs
EINS OG skýrt hefir verið frá í þingfrjettum,
var sú breyting gerð á síðasta Alþingi, að
teknar voru burtu úr fjárlögunum allar per-
sónulegar fjárveitingar til skálda, rithöfunda, vísinda-
manna og listamanna, en í þess stað veitt ein heildarupp-
hæð, 80 þús. krónur, og mentamálaráði falið að úthluta
þessu fje til skálda og listamanna.
Almenning mun án efa fýsa, að vita hvaða menn það eru, sem
téknir hafa verið rit af fjárlögunum og sero nú, eiga það undir náð
mentamálaráðs, nvað þeir fá, eða hvort yfir liöfuð fá styrk.
mililllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllNlllllllliiliHlllllllllllllllllllllllllNllllllllllllllllllllllllllllllluillllllllllilllliL
| Nýju embaettis- |
I mennirnir I
Stör kolkrebbl
Frá frjettaritara vorum
í Grindavík.
Núna um nýárið rak á fjöru
ísólfsskála á Reykjanesi —
milli Grindavíkur og Krísuvíkur
— gríðarstóran kolkrabba.
Hann var samkvæmt lieimildum
iGuðmundar bónda á ísólfsskála
160 cm. á lengd og 50 cm. að um-
máli, þar sent hann var gildastur.
Kolkrabbimi vóg 10—15 kg.
Konunglega leikhúsði í Kaup-
mannahöfn hafði í gær frum-
sýningu á leikriti Strindbergs
„Et Drömmespil“ og leikur
Anna Borg aðalhlutverkið. FÚ.
Á .síðustu fjárlögum (1939) voru
á 15. gr. nöfn eftirtaldra manna,
með þeim upphæðum, er nú skal
greint frá:
Eggert Stefánsson söngvari 1200
kr.; Jón Leifs tónskáld 2500; dr.
Einar Ól. Sveinsson, til ritstarfa
1800; Bogi Ólafsson, til framhalds
rannsókna í ensku 1000; dr. Ei-
ríkur Albertsson prestur, til rit-
stárfa 500; Kristján Albertson,
til ritstarfa 1000; Jóhannes úr
Kötlum skáld 2000; dr. Guðmund-
ur Finnbogason, til ritstarfa 1000;
prófessor Árni Pálsson, til ritstarfa
1200; dr. Þorkell Jóhannesson, til
ritstarfa 1500; Leifur Ásgeirsson,
til vísindastarfa 1000; síra Jón
Thorarensen, til ritstarfa 500;
Tómas Guðmundsson skáld 1000;
Jón Magnússon skáld 1000; Hall-
dór.IIelgason skáld 400; Gasli Ól-
afsson frá Eiríksstöðum 400; Þor-
steinn Þ. Þorsteinsson rithöf. 1200;
Valdimar Jóhannsson kennari, til
að semja skólasögu Islands 750;
Guðfinna Þorsteinsdóttir (Erla)
500; Elinborg Lárusdóttir, til rit-
starfa 800; dr. Jón Stefánsson 600;
Þorkell Þorkelsson, til vísinda-
starfsemi 1000; Helgi Guðmunds-
son kennari frá Austmannadal, til
þjóðsagnasöfnunar 750; Jóhann
Sveinsson, til vísnasöfnunar 500;
Þorsteinn Bjarnason frá Háholti,
til örnefnasöfnunar 300; Jóhann
Hjaltason, til söfnunar þjóðlegra
fræða 400; Margeir Jónsson, til
örnefnasöfnunar 500; Kristinn
Pjetursson málari 1000; Bjarni
Guðjónsson myndskeri 1000; Gunn
laugur Blöndal málari 1200; Egg-
ert Guðmundsson málari 1000;
Einar Markan söngvari 1000; Sig-
urður Skagfield söngvari 1200;
Guðmundur Kristjánsson mynd-
skeri 300; Steinn Dofri (Ættir
íslendinga) 1200; próf. Guðbrand-
ur Jónsson, til að semja miðalda
menningarsögu 1800 kr.
Allir þessip menn voru á 15. gr.
fjárlaganna 1939. En Alþingi tók
einnig burtu alla rithöfunda og
listamenn af 18. gr. fjárlaganna,
án þess að hækka heildarupphæð-
ina, en þeir fengu einnig dýrtíð-
aruppbót eftir sömu reglum sem á
laun embættismanna. Á þessari
grein voru nöfn eftirtaldra ffianna
á fjárlögum 1939 og upphæðirnar
þessar:
Ásgrímur Jónsson málari 3000
kr..; Ásmundur Sveinsson mynd-
höggvari 3000; Davíð Stefánsson
skáld 2400; Guðmundur Davíðsson
Hraunum 500; Guðmundur Frið-
jónsson skáld 1800; Guðmundur G.
Hagalín rithöf. 2400; Guðmundur
Kamban rithöf. 1800; Halldór
Kiljan Laxness rithöf. 5000;
Lidriði Þorkelsson Fjalli 500;
Jakob Thorarensen skáld 1800;
Jón Stefánsson málari 3000; Jón
Þorsteinsson Arnarvatni 500;
Kristín Sigfúsdóttir skáldkona
1000; Kristleifur Þorsteinsson á
Kroppi 500; Kristmann Guðmunds-
son rithöf. 1800; Magniis Ásgeirs-
son skáld 2500 ■ Magnús. Stefáns-
son skáld 1000; Ólafur Friðriks-
son 1800; Ríkarður Jónsson mynd
höggvari 3000; Sigurjón Friðjóns-
son skáld 1000; Theodór Friðriks-
son 1500; Unnur Bjarklind skáld-
kona 1000; Þórarinn Jónsson tón-
skáld 1800; Þoi'bergur Þórðarson
rithöf. 2500 kr.
Ávarp
íinska útvarpsins
til rússnesku
Parinnar
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
p inska útvarpið sendi í gær
*• út ávarp til rússnesku
þjóðarinnar.
í ávarpinu er skorað á rúss
nesku þjóðina að rísa gegn
því ofbeldi, sem rússneska
stjórnin sje að fremja með
því að ráðast á Finna.
Þá var lýst í útvarpinu hve
rússneskir fangar væru undr-
andi er þeir kæmu og sæju
hvernig umhorfs væri í Finn-
landi og þeir gætu ekki ski,l-
ið hve Finnar væru þeim
góðir. Rússnesku hermenn-
imir væru illa klæddir og
svangir.
Það getur ekki verið, sagði
finska útvarpið, að rússneska
þjóðin sje einhuga með því
að ráðist sje á Finna.
Þetta er ekki kommúnismi.
Mæður og dætur! Rísið
gegn ofbeldinu. Feður og
synir, látið ekki hafa ykkur
til að fremja þann glæp, sem
ráðstjórnin er nú að gera.
Útvarpað var á öldulengd-
um rússneska útvarpsins og
stilt svo til, að rússneskir
hlustendur gætu ekki komist
hjá að heyra að minsta kosti
eitthvað af útvarpinu.
Jónatan Hallvarðsson
sakamáladómai’i.
Agnar ivoloed-Hansen
lögreglustjóri.
Fjðrhagsáætlun
Reykjavíkur
Frumvarpið lagt fram
í þassari viku
"C* rumvarp til f járhagsáætl-
unar fyrir Reykjavík, vei'ð-
ur lagt fyrir bæjarstjórnarfund
á fimtudaginn kemur. Er það
seinna en vant er vegna þess,
að Bæjarráð sá sjer ekki fært
að ganga frá frumvarpinu fyrri
en afgreiðslu ýmsra þingmála
var lokið, er hefir áhrif á fjár-
hag bæjarins.
Mál þessi eru m. a. breytingar
þær, sem þingið gerði á fram-
færslulögunum, og hlutdeild
bæjarins í tekjuskattinum, en
feipdráttur var í þinginu um
það mál, og óvíst um úrslit þess
fyr en rjett fyrir þingslit. En
niðurstaðan vai*ð að 12% við-
bót tekjuskattsins hjeðan rynni
til bæjarins.
Breytingarnar á framfærslu-
lögunum, er gerðar voru sam-
kvæmt áliti milliþinganefndar í
því máli, voru meðal annars
þær, að bæjarsjóður fær meiri
tryggingu en hann hafði áður
fyrir því, að fá endurgreitt það,
sem hann greiðir fyrir önnur
sveitarfjelög. Þá er aukinn ráð-
stöfunarrjettur framfærslu-
stjórnar yfir styrkþegum til þess
að þeir vinni.
HINIR nýj'u embættismenn
hjer í Reykjavík voru sett-
ir í embættin í gær, Jónatan
Hallvarðsson sakadómari og
Agnar Kofoed-Hansen lögreglu-
stjóri.
Um starfsvjð þessara embætt-
ismanna segir svo í lögunum:
Sakadómari fer með opinber
mál .og barnsfaðernismál, rann^
sókií þeirra fyrir dómi og utan
dóms og dómsuppsögn, upp-
kvaðning meðlagsúrskurða,
íramkvæmd refsidóma, stjórn
rannsóknarlögreglu og umsjón
hegningarhússins.
Lögreglustjóri fer með Iög-
reglustjórn (nema rannsóknar-
lögreglunnar), strandmál, út-
Jendingaeftirlit, he.ilbrigðismál
og útgáfu vegabrjefa.
★
Á síðasta þingi var einnig
gerð sú breyting á lögum um
lögreglumenn frá 19. júní 1933,
að nú er það lagt eingöngu á
vald ráðherra að ákveða hvort
varalögregla skuli vera starf-
andi í einhverju bæjarfjelagi og
hversu fjölmenn þessi lögregla
skuli vera.
Greiðir ríkið allan kostn-
að varalögreglunnar, þó ekki
hærri upphæð en nemur 1/3
kostnaði afhinu reglulega lög-
regluliði. Áður gat ráðherra
komið upp varalögreglu „að
fengnum tillögum bæjarstjórn-
ar“ og greiddi ríkið þá alt að
helmingi. þess kostnaðar, sem
af aukningunni leiddi, en þó
ekki yfir % kostnaðar af hinu
reglulega lögregluliði.
Sú breyting var einnig gerð
nú, að þar sem ríkið kemur upp
varalögreglu, er lögreglulið þess
bæjarfjelags, fast lið og vara-
lið, skylt að gegna lögreglu-
störfum hvar á landinu sem er,,
ef sjerstaklega stendur á og
dómsmálaráðherra mælir svo
fyrir. Hann ákveður þá, hver
skuli stjórna liðinu.
Þetta fyrirkomulag á lög-
reglunni er vafalaust heppilegt
hjer hjá okkur og með því hægt
að komast af með færra lið en
ella.
Gera má ráð fyrir, að vara-
lögreglusveit verði komið upp
hjer í Reykjavík. Af því leiðir,
að flytja má það lið og alt lög-
reglulið bæjarins hvert á land
sem er. Það gei^, vitanlega kom-
ið fyrir atburðir út um land,
sem" lögregla staðarins getur
ekki við ráðið, en þá er heppi-
legt að hafa til taks þjálfað
lið, sem hægt er að senda á stað-
inn, til þess að skakka leikinn.
Sundhöllin. Að undanförnu hafa
verið einkatímar fyrir konur í
Sundhöllinni kl. 5—6 á mánudög-
um og miðvikudögum. Nú er þetta
breytt þannig, að karlmenn hafa
líka leyfi til að koma í Sundhöll-
ina á þessum tímum.
Hufvudstadtsbladet í Helsing-
fors flytur ávarp Norrænafje-
lagsins viðvíkjandi Finnlands-
söfnuninni á Islandi. FÚ.