Morgunblaðið - 29.06.1940, Blaðsíða 5

■Laugardagur 29. júní 1940.
I
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Rltst j<lrar:
Jön Ejartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrg;Oarm.).
Auglýsingar: Árnl Óla.
Rltstjórn, auglýslngar ocr afgrelBsla:
Austurstrætl 8. — Slaal 1600.
Áskrif targjald: kr. 5,60 á mánuBl
innanlands, kr. 4,00 utanlands.
í lausasölu: 20 aura elntakUS,
26 aura meB Lesbók.
Hvað sagði Jón Signrðsson:
Verslunarstjettin er undir-
staða allra atvinnuvega
Skattfrelsið
Skrif þau, sem síðustu dag-
ana hafa birst í Alþýðu-
hlaðinu um skattfrelsi togaraút-
gerðarinnar eru hin furðuleg-
ustu, því að með þeim löðrung-i
Æir blaðið fyrst og fremst sinn
eigin flokk, Alþýðuflokkinn.
Hjer í blaðinu hefir oft og
mörgum sinnum verið á það
bent, áð stefnan, sem Alþingi
tók í skattamálunum væri ó-
heppiltg og varhugaverð. Sú
stefna, að fresta aðkallandi end-
urskoðun skattamálanna, en í
Jþess stað að veita einstökum
fyrirtækjum og stjettum undan-
þágu og ívilnun frá skatt- og út-
svarsgreiðslu. Hitt hefir jafn-
framt verið játað, að þessar
undanþágur og ívilnanir hafi
'verið' gerðar af knýjandi nauð-
syn, en hinsvegar verið á það
bent og lögð á rík áhersla, að
þetta mætti alls ekki hafa þær
afleiðingar, að endurskoðun
skattalöggjafarinnar í heild
væri slegið á frest,
En nú er einmitt ýmislegt,
sem bendir til þess, að þessari
endurskoðun verði slegið á frest.
Hjer á nú að starfa milliþinga-
nefnd í þessum málum, en ekki
hefir heyrst að hún sje byrjuð
að starfa ennþá.
Alþýðublaðinu a^tti hinsvegar
að vera það ljóst, ekki síður en
öðrum, að leiðrjetting á þeim
misfellum, sem nú ríkja í þess-
um málum, fæst því aðeins,
að endurskoðun á skattalög-i
gjöfinni fari fram. Hinsvegar
hefir Alþýðublaðið aldrei tekið
undir þá kröfu, að endurskoðun
skattalöggjafarinnar verði nú
hraðað sem mest. Það hefir lát-
Sð sjer nægja að hrópa um stór-
gróða útgerðarmanna, vitandi
þó það, að ekki gengur eyrir af
gróðanum, sem verið hefir hjá
útgerðinni, til útgerðarmanna
sjálfra.
Ef AJþýðublaðið vildi í alvöru
fá lagfæringu þessara mála, ætti
það að taka undir kröfuna um
gagngerða endurskoðun skatta-
málanna í heild. En um það mál
ríkir fullkomin þögn hjá AJþýðu
blaðinu. Hvers vegna?
Alþýðuflokkurnin hefir full-
trúa í ríkisstjórninni. Hann hef-
ir góða aðstöðu til að beita sjer
fyrir þessu nauðsynjamáli. Ekki
hefir heyrst, að hann hafi þar
neitt aðhafst.
Svona standa þá málin, með-
an Alþýðublaðið ber á borð
sinn stóryrðavaðal. Forðast er
að koma nálægt kjarna málsins.
Skyldi það stafa af því, að
skattalöggjöfin, eins og hún er
nú, er fyrst og fremst verk Al-
þýðuflokksins? Það er til lítils,
að vera með stóryrði um háa
skatta og há útsvör, ef menn
vilja ekkert aðhafast, til þess að
ráða bót á ástandinu.
AÐUR en gengið var til
dagskrár á ársfundi
Verslunarráðs íslands í g-ær,
ávarpaði formaður Verslun-
arráðsins, Hallgrímur Bene-
diktsson stórkaupmaður,
fundinn og fórust orð eitt-
hvað á þessa leið:
Fyrir rúmu ári, eða hinn 16.
apríl 1939 stóð jeg hjer á þess-
um sama stað. Þá var orðin tals-
verð breyting, sem nokkur ó-
vissa ríkti um, hverjar yrðu af-
leiðingar fyrir verslunarstjett-
ina. Samvinna var hafin milli
þriggja stærstu þingflokkanna,
um stjórn landsins. Það var hið
alvarlega ástand í heiminum,
sem knúði fram þessa sam-
vinnu. 4
Ágreiningur var ríkjandi inn->
an Sjálfstæðisflokksins um
stjórnarsamvinnuna, en verslun-
arstjettin hefir yfirleitt fylgt
þeim flokki, vegna yfirlýstrar
stefnu hans í verslunarmálun-
um. Ágreiningurinn innan Sjálf-
stæðisflokksins var um það,
hvort stjórnarsamvinna skyldi
hafin, án þess að gerður yrði
fullkominn málefnasamningur.
Voru hlutföllin að heita má jöfn
innan flokksins, með og móti
samvinnunni á þessum grund-
velli. En að lokum varð það þó
ofan á, að Sjálfstæðisflokkurinn
gekk til samstarfsins, enda þótt
ekki væri samið um málin áður.
Og meðal þeii’ra mála, sem ekki
var samið um, voru einmitt
verslunarmálin. Þau urðu útund-
^an.
I Þetta vakti strax í upphafi
tortryggni okkar kaupsýslu-i
manna, einkum vegna þess, að
þessi mál voru áfram höfð und-
ir stjórn þess manns, sem erfið-
astur hafði verið viðureignar og
landsmanna
Útdráttur úr ávarpi fluttu á ársfundi
Verslunarráðsins í gær
minstan skilnnig þafði sýnt málV
um verslunarstjettarinnar.
★
Þannig stóðu málin þegar ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins
komu hingað á fund, hinn 16.
apríl 1939. Við munum hvað
ráðherrarnir sögðu þá við okk->
ur. Og við munum hvað við
sögðum við þá. Við fórum ekki
dult með okkar skoðun og ráð-
herrarnir voru líka ákveðnir og
berorðir. Er jeg kvaddi ráð-
herrana ljet jeg þá eindregnu
ósk í ljós, að þeir dveldu ekki
lengur í „hvíta húsinu“ en í
hæsta lagi 2—3 mánuði, ef ekki
væri fengin viðunandi lausn á
verslunarmálunum. Svörin mun-
um við, en ekki meira um það
nú. Hitt vitum við, að verslun-
ararmálin eru óleyst ennþá.
Jeg er þeirrar skoðunar, að
ef unnið hefði verið kappsam-
lega að lausn þessara mála'
strax eftir að stj órnarsamvinn-
an hófst, þá hefði alt farið vel.1
En þetta var ekki gert og fyrstu
mánuðirnir liðu svo, að ekkert
var aðhafst.
Svo kom 1. september og upp
úr því braust stríðið út. Þá var
alt erfiðara um vik, enda ó-
spart haldið fram, að nú mætti
ekki vera að karpa um slík mál,
því að önnur stærri kölluðu að.
Eins stendur þetta í dag, og
mjer finst jeg standa nú ná-
kvæmlega í sömu sporum og
16. apríl 1939. Allar vonir hafa
fallið um sj^lft sig. Þetta hefþr
orðið okkur sár vonbrigði.
★
Vonbrigðin eru enn sárari
vegna þess, að málinu var í vet-
ur beint inn á nýjan farveg, án
þess þó að það bæri árangur.
Landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins var haldinn snemma á ár-
inu. Við lögðum áherslu á, að
verslunarmálin væri tekin til
meðferðar þar. Við vildum fá
úr því skorið, hvort fulltrúar
Landsfundarins litu svo á, að
óskir okkar og kröfur væru ó-
sanngjarnar.
Við vitum hvaða ályktun
Landsfundurinn gerði í málinu.
Hann stóð. óskiftur með okk-
ur og samþykti eindregna á-
skorun til ráðherra og þing-
manna flokksins, að fá málið
leyst tafarlaust. Með þessu var
málið í rauninni komið úr okk-
ar höndum og í hendur stjórn-
málamannanna.
Næst skeður svo það, að flutt
er frumvarp í efri deild. Með
frumvarpi þessu var ekki full-
nægt öllum óskum verslunar-
stjettarinnar, en við vorum samt
fylgjandi því. Við vildum gera
alt, sem í okkar valdi stæði, til
þess að fá friðsama lausn. Frum
varpið var brú milli deiluaðil-
anna. Þar var boðin útrjett
..............
Maðurinn, sem semur hernaðaráætianir Þjóðverja
hönd, til þess að fá rutt úr vegi
þessu viðkvæma deilumáli.
Við vitum hvaða lausn málið
fekk á Alþingi. Frumvarpið
kom aldrei úr nefnd, en í sta5
þess var í þinglokin samþykt
annað frumvarp, sem aldrei var
borið undir okkur og sem við
getum enganveginn sætt okkur
við.
Jeg hefi aldrei getað skilið
þessa afgreiðslu málsins. Jeg-
get sætt mig við undirokun, ef
hreint er gengið til verks. Jeg
hefði þess vegna getað sætt mig
við, að frumvarp Sjálfstæðis-
flokksins hefði hreinlega verið
felt í þinginu. Það var mann-
legt. En jeg get engan veginn.
sætt mig við þá meðferð, sem
þingið hafði á málinu.
★
Það hefir verið á þessu ári,
sem endranær, oft minst á Jón.
Sigurðsson, hinn mikla og víð-
sýna foringja íslensku þ.ióðar-
innar. Við höfum nýlega vígt
háskólabyggingu, en Háskólinn
var eitt af hans málum.
En hvaða álit hafði Jón Sig-
urðsson á kaupmönnum, þeim
mönnum, sem svo eru settir nú S
þjóðfjelaginu, að þeirra nafn er
notað sem skammaryrði í stjórn
málabaráttunni ? Svo aumt er
ástandið, að jafnvel flokkur,
sem heflir frjájlsa verslun á.
stefnuskrá sinni, fer í hvísling-*
ar, þegar talað er um kaup-»
menn. En hvað sagði Jón Sig-
| urðsson um þessa menn ? Fyrir
| nærri öld (1842) ritaði hann i
Ný fjelagsrit á þessa leið:
„önnur stjett er sú, á íslandi,
sem mikils athuga er verð, og
það er kaupmannastjettin Og
borgarastjettin, ef svo mætti
kalla þá fáu borgara og hand-
iðnamenn, sem í kaupstöðum
búa. Það er ein hin mesta ógæfa
íslands, að stjett þessari hefir
ekki leyfst að dafna þar fyr en
ef heita má síðan 1787, því þeg-
ar verslunarokið lá þyngst á oss
var ekki og gat ekki verið nema
einn kaupmaður við hverja
höfn, en eftir þeirri stefnu, sem
verslunin komst þá í, var ekki
annars von en að hún yrði að
mestu útlend og þess vegna ó-
•holl landinu, og aðalmegin henn
ar í Danmörku. Þessu þarf nú
að kippa í liðinn meir en kom-
ið er: fsland þarf og á sjálft að
vera miSpunktur sinnar eigin
verslunar; íslenskir kaupmenn
ætti sem flestir að hafa aðset-
Annar frá hægri á myndiuni (í ljósum frakka) er von Keitel hershöfðingi, yfirmaður þýska
herforingjaráðsins, maðurinn sem semur hernaðaráætlanir Þjóðverja.
FRAMH. Á SJÖTTXJ SÍÐIJ.