Morgunblaðið - 09.09.1943, Blaðsíða 2

r>
MORGUNBLAÐIB
Fimtudagur 9. sept. 1943
Þingtíðindi:
Ný erfðalög -
mannsesfibsftisins
Skiffing lög
frana
TIJER SKAL getið nokk-
nrra nvrra stjórnarfrumvarpa,
serri fram eru komin á Alþingi:
Erfðalög. I íómsmálaráð-
herra flytur þetta frv., og er
áréiöanlega mál til komið, að
löggjöfin um þetta efni sje
endtú'skoðuð, svo gömul og
úrelt sem hún er orðin. í at-
hugf^semdum við frumvarpið
segir ráðherra:
. „Núgiltfandi íslensk erfða-
löggjöf er orðin œrið gömul,
því að aðalákvæði hennar eru
í tilskipun frá 25. sept. 1850.
Nokkur hjer að lútandi á-
kvæða eru í enn eldri lögum,
en önnur eru hins vegar í lög-
um frá síðari árum. Það má
því teljast eðlilegt og tíma-
hcert, að mál þessi sjeu tekin
til athugunar, svo miklar
breytingar sem orðið hafa á
ættartengslum hjer á landi og
skoðunum manna aimént á
málum þessum, frá því að að-
alákvæði löggjafar þessarar
voru sett. Því hefir þótt rjett
að endurskoða löggjöf þessa,
og felur frumvarp það, er hjer
liggur fyrir, í sjer þau megin-
ákvæði um erfðir, sem nauð-
synlegt þykir að leiða í lög
í samræmi við nútímaviðhorf
í þessurn málum, en þó eru
jafnframt látin háldast, nokk-
urn veginn óbreytt, þau eldri
ákvæði, sem vel hafa reynst
hjet' á landi. Við samningu
þessa frumvarps hefir verið
höfð hliðsjón af erlendri lög-
g.jöf í þessum efnum, og þá
helst norrænni erfðalöggjöf.
Meginbréytingin, sem frum-
varp þetta gerir á núgildandi
erfðalögum, er sú, að rjettur
manna ti! arfs fyrir skyldleika
sakii’ takmarkast við nánari
ættingja en nú er (1.—8. gr.).
Eins og ættarsamböndum er
nú háttað alment, þykir engin
íistæða til, að fjarskyldir
menn hljóti slík rjettindi, auk
þess sem reynslan hefir sýnt,
að veruleg verðmæti eftirlát-
inna eigna hafi orðið til lítill-
ar eða engrar nytsemdar við
skiftingu í örsináa hluta“.
Til þess að menn sjái, hvar
ráðherra hugsar sjer takmörk-
in til frændseiniserfða, er rjett
að birta hjer tvær greinar
Norðmenn vilja snmvinnu við
íslendingn um fisksölumálin
NORSKA STJÓRNTN í
London hefir hug á að ræða
við íslensk yfirvöld og íslenska
fiskfrarnleiðendur um sam-
frúmvarpsins (7. og 8. grein). vimm 1 fisksölumálum eftir
7. gi'.: „Ef ekki eru til niðj- rfyrföidma. Hmgað er kom-
ar, maki, foreldrar eða syst- iinn fuHtrúi frá norsku stjom-
kin, þá taka afar og ömmur inni' hr' Sunnanaa’ aðalrltarl
hins látna arf allan á þann',Nc,rsk Fiskerilag, til'viðræðna
hátt. að föðurforeldrar hins 111,1 Þessi máL Hann 1111111 og'
látna taka helming arfsins og halda h-)er fyi-mlestur um
móðurforeldrar hinn lielming-!flskveiðar °& fwksölumal
inn. og er síðan skift á milíi iNorðmanna'
þeirra að jöfnu. Ef annaðhvort ' 1Ir' Snnnanaa rœddl Vlð
föðurforeldra eða móðurfor-i1,laða,nenn á sknfstofu norska
eldra er andað, hverfur ;irfsJ l'laðafulltrúans,
hluti þess til hins“.
8. gr.: ,,Ef afar og ömmur
eru önduð, hverfur arfurinn
íil langafa og' langamnm á
sama hátt-Og segir í næstu
grein á undan, en frændsemis-
erfð nær síðan ekki lengra
u]>p en nú er sagt“.
Dómsmálastörf, lögreglu-
stjórn, gjaldheimta o. fl. í
Eeykjavík. Hjer flytur dóms-
málaráðherra einnig annaö
merkilegt frumvarp, og er að-
albreytingih fólgin í því, að
lagt er til að lögmannsembætt-
inu verði skift í tvö embætti:
borgardómaraembætti og' borg
arfógetaembætti. 1 athuga-
semdum um þetta segir:
„Verðu.r að telja, að brýn
nauðsyn sje til, að því embætti
sje skift nú þegar, þar sem
það er orðið mjög viðamikið,
og veldur þar um hinn öri
vöxtur Reykjavíkur (m. a.
vegna stækkunar lögsagnar-
umdæmisins) og hin víðtæku
viðskifti, sem þar fara fram.
Þess er og að gæta, að flest
hinna stærri mála utan af
landi eru rekin fyrir dómi í
Reykjavík, og eru því flest
einkamál hjer á landi dæmd
þar. Það er því fyllilega tíma-
bært og miðar að auknu ör-
yggi um meðferð dómsvalds,
að dómsmálin í Reykjavík s.jeu
aðgreind frá öðrum málum,
eftir þrí sem unt er, enda mun
bæði Ilæstirjettur og Mál-
fl utningsmannafjelag Islands
vera meðmælt hreytingum í
Jæssa átt“.
Verða samkv. frumvarpinu
embættin í Rvík þessi: Borgqr
dómaraembætti, borgarfógeta-
embætti, sakadómaraembætti
og tollstjóraembætti. „Ríkis-
stjóri veitir þessi embætti, og
Framhald á bls. 8
hr. S. A.
Friid í gærdag og )>ar margt
á góma í þeim viðræðum.
j Sunnanaa vinniur nú í því
i ráðuneyti norsku stjórnarinn-
I ar, sem hefir með höndum
i birgða- og viðreisharmál í
Noregi eftir styrjöldina. ITann
er * fjelagsmálafræðingur að
mentun og hefir starfað mikið
fyrir norskar fiskiveiðar og
fisksölumál og í samtökum
norskra fiskimanna, sem
hanu er aðalritari fyrir, eru
25—30 þús. meðlimir.
Sameiginlegir hags-
munir Islands og
Noregs.
I samtali sínu við blaða-
menn ræddi hr. Sunnanaa um
sameiginleg hagsmunamál Is-
lendinga og Norðmanna í fisk-
sölumálunum. Óheppilegt væri
að tekin yrði upp gamla nið-
urrifs samkepnin í fisksölu-
málunum, sem rjeði fyrir
styrjöldina. Það væri hægt
með samkomulagi að vinna að
hagsmunum heggja í þessum
málum og svö, að báðir mættu
vel við una. Hann áleit, að
vinna bæri að því að fá hag-
kvæma verslunarsanminga við
þau lönd, sem kaupa fisk af
okkur og haim benti á, að eft-
ir styrjöldina myndi verða al-
mennari alþjóðasamvinna á
öllum sviðum en áður átti sjer
stað.
Nýr og frystur fisk-
ur er framtíðar-
fyrirkomulagið.
Ilr. Sunnanaa sagðist telja,
að framtíðarmarkaður yrði
aðallega fyrir nýjan fisk og
frystan. Einkum ættu frystu
fiskflökin framtíð fyrir sjer á
marköðum Evrópu. Það væri
ekki nokkur vafi á, að fisk úr
Norðurhöfum væri hægt að
flytja þannig í framtíðinni til

T
T
T
T
T
♦:♦
f
T
f
f
f
t
♦♦♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦*♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦*♦ ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
P. & H. Raisuðutæki
Einkaumboðsmenn fyrir:
Harnischfeger Corpuration,
Milwaukee
6.Þ0RSTHNSS0N H JOHNSON"
Senda hiœgtsð iiili-
trúa til viðræðna
Samlal við hr. Sunnanaa, aðalrit-
ara Norsk Fiskerilag
neytenda í Evrópu. Saltfiskur
og hertur fiskur myndi smám
saman hverfa úr sögunni. Iljer
væri um sameiginlegt hags-
munamál Norðmanna og Is-
lendinga að ræða.
Síldin.
Noregur, Island og Stóra-
Iíretland eru öll síldarútflytj-
endur, sagði hr. Sunnana;n og
hjer er um mikið hagsmuna-
mál fyrir okkur alla að ræða.
Síldariðnaðurinn á mikla
framtíð fyrir sjer, ekki síst,
þar sem nú er farið að nota
síldarolíu til smjörlíkisfram-
leiðslu og fyrir síldarmjöl er
markaður í mörgum löndum,
og verður einkum eftir stríð.
Þá er saltsíldin allmikill liður
í útflutningi Norðmanna og
Islendinga.
Islendingar hafa besta að-
stöðu hvað snertir vinslu olíu
og mjöls úr síldinni, vegna
þess, að við strendur Islands
veiðist besta síldin. En ]>að
væri mjög hagkvæmt fyrir
alla aðila, ef hægt væri að
komast að samkomulagi við
neytendalöndin um að kaupa
ákveðið magn af síld, og að
framleiðslulöndin hefðu sam-
vinnu um dreifinguna.
Fiskveiðar í Noregi
undanfarin stríðsár.
Um fiskveiðar Norðmanna
undanfarin stríðsár ræddi hr.
Sunnanaa nokkuð. Hann sagði,
að ekki hefði dregið eins úr
fiskveiðum Norðmanna eins
og margur gæti haldið, vegna
hernámsins, en sú, væri á-
stæða til þess, að Þjóðverjar
þyrftu á norska fiskinum að
halda og gerðu því það, sem
þeir gætu, til að halda fisk-
veiðunum í horfinu. .
Norðmenn voru mesta fisk-
veiðiþjóð í Evrópu fyrir stríð.
Þeir öfluðu alls um 1.1 miljón
smálesta árlega, eða 25% af
samanlögðum fiskafla Evrópu
þjóðanna. Norðmenn hafa frá
þjóðanna, að Rússlandi undan-
skildu. Norðmenn hafa frá
hernáminu afiað sem hjer
segir:
1940 um 1 miljón smál. 1941
um 80% af venjulegum árs-
afla fýrir stríð og 1942 um
70% af venjrlogum ársafla
fyrir stríð. Á þessu ári hefir
fiskveiðunum hinsvegar hrak-
að stórum, og á aðalvertíðinni,
janúar—mars, sem meiri hluti
aflans veiðist venjulega á,
veiddu Norðmenn ekki nema
4—500 ]>ús. smálestir.
Mest hefir síldveiðunum
hrakað.
Flotinn gengur úr sjer.
Mesta vandainál norskra
fiskimanna taldi hr. SunnanaaT
vera, hve norski fiskveiðiflot-
inn heföi gengið úr sjer síðan
ófriðurinn hófst. Mörg skíp
hafa fai’ist, sum hafa slop])ið
úr landi og Þjóðverjar hafa
tekið í sína þágu öll b.estu og
stærstu skipin.
Nörðmenn hafa notað síu
gömlu veiðarfæri vel og það
er nýtingu þeirra mikið að
jiakka, að norskir fiskimenn
hafa getað haldið uppi fisk-
veiðum, en nú fara þau mjög
að ganga úr sjer.
Þjóðverjar taka fiskinn.
Þjóðverjar hafa, sagði hr.
Sunnanaa, reynt að koma því
svo fyrir, að Norðmenn öfluðu
sem allra mest. Þeir hafa jafn-
vel veitt norskum fiskiskipum
undanþágur til þess að þau
gætu sótt fiskimið. Olíuvand-
ræði hafa ekki að ráði háð
norskum fiskveiðum, en olían
er nýtt betur en áður og meira
fiskmagn keniur nú á land fyr
ir hver 100 kg. af olíu en fyr-
ir stríð. Þjóðverjar hafa held-
ur ekki leyft no.rskum nasist-
um að skifta sjer af fram-
kvæmd fiskiveiðarina, eins og
þeir hafa gripið inn í sumar
aðrar framleiðslugreinar. En
Þjóðverjar hafa \vá reglu, að
heimta ákveðið magn af fisk-
framleiðslu hverrar veiði-
stöðvar. Þeir segja t. d.: Or
þessari veiðistöð gengur 55 %'
aflans til okkar, o. s. frv., og
þeim fyrirmælum verða Norð-
menn að hlýða, því þó Þjóð-
verjar kalli þetta „samninga“,
er um hreint valdboð að ræða.
ÞjóSverjar vilja helst fá
nýjan fisk. Þeim kemur ekki
saltfiskur eða hertur fiskur að
sama gagni. Þess vegna hafa
þeir komið upp hraðfrysti-
stöðvum á nokkrum stöðum á
norsku ströndinni. Alls hafa
þeir 5 slíkar frýstistöðvar.
Fiskurinn er ýmist fluttnr sjó-
eða landleiðis til Þýskalands.
Aðalfæ’ða Norðmanna er
fiskur eins og stendur. En það
er oft erfitt að fá fisk, og
stafar það af flutningaörðug-
leikum.
Ekki er enn fullákveðið, live
nær hr. Sunnanaa heldur fyr-
irlestur sinn, en sennilegt að
það verði í næstu viku. Hann
mun næstu daga ræða við for-
ystumenn í fiskframleiðslumál
um og kynna sjer fiskveiðamál
okkar.
ÁRÁSIR A NORÐUR-
F'RAKKLAND.
BRESKAR og amerískar
flugvjelar halda áfram sókn
sinni á hendur Þjóðverjum í
hernmdu löndunum, og rjeðust
á marga flugvelli í Norður-
Frakklandi. Voru varnir Þjóð-
verja harðar og miklar loft-
orustur háðar. 9 þýskar flug-
vjelar voru skotnar niður. —•