Morgunblaðið - 12.12.1943, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sxmnudagur 12. des. 1943.
mmKmmMtBm <■ fl ið . S Bl

Bíófrumvarpið og þjóðnýtingarmenn
y Alþingi hefir nýlega sýnt
skýra afstöðu langsamlega
meiri hluta þingheims til eign-
tbæjar- og hreppsfjelögum á
rekstri kvikmyndahúsa, og tel-
ur þar með slík afskifti af eign-
um og rekstri einstaklinga ekki
hina rjettu lausn málanna.
Þó telja málgögn þjóðnýt-
ingarmanna sjálfsagt að senda
afgreiðslu málsins síðasta tón-
inn, sem ýmist lýsir sjer í
rætni í garð fyrirtækjanna eða
fjarstæðukendum aðdróttunum,
eins og venja er í pólitísku
moldviðri.
Jafnvel sjálfur Eyst'einn Jóns
son, hinn virðulegi fulltrúi ein-
staklingsframtaks bændastjett-
arinnar, lætur Tímann birta
einskonar afsökun afstöðu sinn
ar með ýmsu því orðbragði,
sem honum fer einkar vel, og
helst má skilja á honum, að
ekki hefði staðið á hans at-
kvæði með bæjarrekstri kvik-
myndahúsa, ef fyrirtæki Sjálf-
stæðisþingmannsins Garðars
Þorsteinsson hefði verið sjer-
staklega tilgreint í frumvarp-
inu, en vitanlega kæmi ekki tii
greina að hreyfa við kvik-
myndahúsum annars staðar á
landinu!
★
Umræður allar í blöðum þjóð
nýtingarmanna um bíómálið
hafa verið mjög á sama veg.
Ógeðfeldur nasablástur um
ímyndaðan stórgróða einstak-
linga, sem betur væru komin
til að standa straum af líknar-
starfsemi og menningarstarf-
semi á margvíslegan hátt.
Vissulega háleitar fyrirætl-
anir, en í raun og veru undir-
búningur þess, að skapa for-
dæmi um víðtækan opinberan
rekstur á sem flestum sviðum.
Þessir menn vita það mæta
vel, þótt þeir forðist að geta
þess í málfærslu sinni, að meg-
in kúfurinn af tekjum kvik-
myndahúsanna rennur óskift-
ur í bæjar- og ríkissjóð, og ætti
því að vera hægt um vik að
leggja þetta í sjerstaka sjóði,
til uppfyllingar hinum fögru
hugsjónum, ef þeir telja mál-
færslu sína geta staðist í fram-
kvæmdinni.
★
Þrátt fyrir það, þó fá fyrir-
tæki í þessum bæ greiði hlut-
fallslega meira af tekjum sín-
um í bæjar- og ríkissjóð en
kvikmyndahúsin, þá eru fá
fyrirtæki eins ofsótt með áróðri
þjóðnýtingarmanna, og hefir
herferð gegn þeim verið fast-
ur dagskrárliður vinstri flokk-
anna við allar bæjarstjórnar-
kosningar undanfarin ár.
★
í þessu sambandi er fróðlegt
að líta ofurlítið nær þjóðnýt-
ingarpostulunum sjálfum, og
hvernig þeir fara að, þar sem
þeir eiga sjálfir hlut að máli,
en þó einkum Alþýðuflokks-
menn.
„Iðnó“ er talið eitt mesta
r
gróðafyrirtæki allrá skemti-
staða í bænum.
En aldrei heyrist það nefnt,
að ,,þjóðnýta“ eigi þenna skemti
stað. Skyldi ágóðinn af því fyr-
irtæki renna til menningar-
mála, sjúkrahúsa eða barna-
spítala? Hvernig skyldi á því
standa, að þjóðnýtingarmenn í
Alþýðuflokknum nefna ekki
þessa tekjulind? Búa þeir ao
henni sjálfir? Er það mismun-
urinn? Er það svo, að áhuginn
fyrir þjóðnýtingu nái ekki til
þeirra fyrirtækja, sem Alþýðu-
flokksmenn hafa klófest?
★
En eins og þegar hefir sagt
verið, er eignarnám bíóanna
aðeins sett fram sem byrjun
miklu víðtækari herferðar gegn
frjálsu framtaki einstaklinga í
þessum bæ. Um leið og sýni-
légur árangur fæst af upp-
byggingarstarfi einstaklings-
framtaksins, þannig að fyrir-
tækin verða vel aflögufær
skattgreiðandi, þá þykir post-
ulum þjóðnýtingarmanna tím-
inn kominn, til þess að setjast
að „krásunum“ og hirða það
sem afgangs kann að verða af
því, sem aðrir hafa bygt upp
með elju og framsýni.
Þessar eru ,,hugsjónir“
þeirra, sem betur kunna til
niðurrifs en jákvæðrar upp-
byggingar.
ic
Að þessu sinni sá Alþingi að
sjer. Framtíð okkar unga bæj-
arfjelags byggist fyrst og
fremst á því, að sem flestir vel
bjargálna einstaklingar og fyr-
irtæki sjeu þar aflögufærir
skattgreiðendur, en alt, sem
heftir eðlilega viðleitni til
frjálsra athafna, er bæjarheild-
inni til ills.
Bæjarsjóður verður aldrei
feitur af froðusnakki ófyrirleit-
inna manna, og því fleiri sem
Banntjón Banda-
ríkjamanna
Washington í gærkveldi.
Opinberlega hefir verið til-
kynnt, að manntjón herja
Bandaríkjanna sje alls 129.422,
síðan árásin á Pearl Harbour
var gerð. Af þessum fjölda hafa
28.187 fallið, 39.974 særst,
32.833 hafa týnst, en 28.428 eru
fangar. — Reuter.
- Sjálfstæði Noregs
Framh. af bls. 2.
ur getur sagt að hvað snertir
Noreg, sje ástandið einfalt og
liggi allt í augum uppi, sem
gera þarf. Það er hverjum Norð
manni framandi að notfæra sjer
áhrif annarra landa við það að
ráða fram úr innanlandsmál-
um. En hinsvegar er það víst,
að þjóð, sem barist hefir 3—4
ár fyrir sjálfstæði sínu og frelsi
mun bregðast fast við, ef ein-
hver önnur þjóð ætlaði að fara
að hafa áhrif á gerðir hennar.
Og þetta er skýringin á því, að
Norðmenn, bæði heima og heim
an, bregðast reiðir við, nú í
miðjum hildarleiknum, ef am-
erísk blöð gefa eitthvað í skyn
í þessa átt. Þess vegna verður
yfirlýsingu Berrles um það, að
Bandaríkin ætli ekki að blanda
sjer í málefni annarra þjóða,
tekið með fögnuði af Norð-
manna hálfu. Ekki vegna þess,
að neinn hafi efast um stefnu
Bandaríkjastjórnar, heldur
vegna hins, að margt sem skrif
að hefir verið í blöðin, hefir gef
ið ástæðu til ótta.
Finn Moe.
Læknablaðið, 4. tbl. 29. árg. er
nýkomið út. Þar er m. a. erindi
er Þórður Þórðarson, læknir,
flutti á fundi L. R. í okt. síðastl.,
ýmislegt úr erlendum læknarit-
um og stjettar og fjelagsmál.
þau fyrirtæki verða, sem greitt
geta ríflega en sanngjarna
skatta, því minni verða álög-
urnar á borgarana yfirleitt, og
því meira safnast í sjóði til
menningar- og mannúðarmála.
stöðum
UM MIÐNÆTTI í nótt,
var slökkviliðið kallað að
Kolaverslun Sigurðar Ólafs-
sonar, á horni Kalkafnsvegs
og Sölvhólsgötú. Þegar slökkvi
liðið kom á staðinn var eldur
í brjefakörfu undir skrif-
borði.
Slökkviliðinu tókst fljót-
lega að slökkva endinn, en
nookkrar skemdir munu hafa
orðið.
í fyrrakvöld var slökkvi-
liðið kallað inn á Lau-garveg
44. Þar hafði kviknað í hálm-
rusli í kjallaraundirgangi.,
Búið var að slökkva eldinn er
slökkviliðið kom á staðinn.

Flugvjelar, sem notaðar eru á
flugvjelaskipum, eru þannig út-
búnar, að hægt er að leggja
vængi þeirra saman, eins og
sjest hjer á myndinni, en fiug-
vjelin sem hún sýnir er amerisk
tundurskeytaflugvjel.
Hvítra manna land heitir ný
skáldsaga eftir Gunnar M. Magn-
úee, og hefir hún borist blaðinu.
Bókin, sem er gefin út af forlagi
Jens Guðbjörnssonar, er hin
snotrasta að frágangi, en efnið
virðist að nokkru vera all-
skeleggar þjóðfjelagsádeilur. —
Gunnar M. Magnúss hefir sent
frá sjer margar bækur,
Inyibjörg Þor-
láksson 65 ára
Frú Ingibjörg Cl. Þorláksson
á 65 ára afmæli á morgun.
Hún er ein af mætustu kon-
um þjóðarinnar, ekkja Jóns
Þorlákssonar forsætisráðherra
og borgarstjóra, en maður henn
ar var auk þessa ,sem kunnugt
er, formaður Sjálfstæðisflokks-
ins í mörg ár.
Meðan Jón heitinn var lands-
verkfræðingur, var frú Ingi-
björg oft á ferðalögum með
manni sínum um landið, og'
fvlgdist þá og æ síðan mjög
með í öllum hinum merkilegu
og margþættu störfum hans.
Ennþá betur kom þetta í ljós,
er hún veitti forstöðu heimili
forsætisráðherra og borgar-
stjóra. Sjálfstæðismenn, er
komu á heimili þeirra hjóna,
lærðu fljótt að meta frú Ingi-
björgu, fyrir h‘fðingslund henn
ar, fyrir glöggskygni hennar á,
menn og málefni, og fyrir nær-
gætni hennar á öllum sviðum.
Lengi hefir frú Ingibjörg unn
ið mikið starf í kvenfjelaginu
Hringnum hjer í bænum, með
sömu alúð og annað, er hún tek
ur sjer fyrir hendur.
Jeg mætti henni á götunni í
gær. Og þá datt mjer í hug, að
ekki verður það á henni sjeð,
sem kirkjubækur heripa um ald
urinn, hvernig sem á því stend-
ur. En sumar konur eru þann-
ig gerðar, að líf góðra endur-
minninga vermir þeirra innri
glóð, svo árin marka seint sín
spor á svip þeirra og fram-
göngu. . V. St.
Kviknar í á fveim
jOÍXXXiOOPOPOPOOOOOOOOOOOOPOOOOOOPOOOOOOPOOOOOOPOPOOOPOOOOOOOOOOOOOOPPOOOOOÓOO^OOO)
X - 9
Eftir Robert Storm
S<x><>0<><><><><><><><><><><><><><><>0<><><><><><><>-'
oooooooooooooooooooooooooooX
tyALEXAMDER,7H£ <SRBAT,''BE(5lN£
DE&PERATE TRY FOR FREEDOM.
^ ALEX ! YOU CAN'T
ÞREAK ÓÚT OF TW9
Alexander byrjar flóttann. Einn fanganna segir
við Alexander, að honum muní aldreit akast að
stx-júka og að hann muni verða drepinn.
— Það átti hvort sem var að hengja míg, segir
Alexander.
— Hvernig ætlar þú að komast yfir fangelsis-
veginn, segir fanginn.
■. Það er betra, að jeg segi þjer það ekki. Þeir
myndu neyða þig til að segja frá því seinna. •—
Góða ferð —- þökk fyi'ir.
'&nr* * *■