Morgunblaðið - 27.04.1944, Blaðsíða 5

V
Fimtudagur 27. apríl 1944.
MORCUNBLAÐIÐ
SÆLUVIKA SKAGFIRÐINGA
MJÖG er nú á lofti háldið,
í blöðum og útvarpi, ýmsu úr
skemtanalífi bæja og borgar
þessa lands, og er skemmst að
minnast hinnar harðvítugu
deilu, er reis út ,af áramóta-
dansleik hinna akademisku
borgara í Reykjavík. Jeg tel
það eðlilegan hlut og sjálfsagð-
an, að skemtanalíf þjóðarinnar
sje rætt — svo fyrirferðarmik-
ið rúm skipar það í hug hins
yngra fólks, og er í raun og
veru mjög veigamikill uppi-
stöðuþáttur 1 menningarlífi
þjóðarinnar! Og ef til vill sýn-
ir fátt betur en það, hvar og
hvernig fólkið skemtir sjer,
hinn menningarlega þroska
þess. Því ver, er það of
sjaldan sje skýrt frá skemtana-
lífi og þjóðlífsháttum dreifbýl-
isins.
Flestar frásagnir á þessu
sviði eru frá hinni þjettsettu
borg og bæjum landsins, og
sannast að segja, eru sumar
þær lýsingar ekkert augna- nje
eytnagaman. ,
k
SÆLUVIKA Skagfirðinga
mun vera þjóðkunn orðin, að
verðleikum, enda er fyrirtækið
lofað af öllum, sem til þekkja
og áreiðanlega er Sæluvikan
Skagfirðingum ómissandi og ó-
metanlegt menni'ngarfyrir-
brigði. — Skagfirðingar eru
frjálshuga, bjartsýnir gleði-
menn og það svo af ber. Jeg
efast um að mörg hjeruð þessa
lands sýni slíkt svipmót skemt-
analífs og mannfunda sem
Skagfirðingar. — Vitanlega er
Sæluvika Skagfirðinga ekki
fortíðarlaus skapnaður. Fyrir
áratugum síðan var það háttur
hinna áhugasamari hjeraðsbúa
um' almenn hjeraðsmál, að þeir
sóttu sýslufundi hjeraðsins til
að fylgjast sem best með gerð-
um sýslunefndar og málflutn-
ingi öllum, sem snerti hag og
menningu hjeraðsins á hverj-
um tíma. Oft var aðsóltn að
sýslufundum Skagfirðinga svo
mikil, að fundarsalur rúmaði
ekki nærri alla, er - fundinn
vildu sitja. Síðan hefir smám
saman, með árum og tíma, of-
ist utan um þessa árlega, lög-
bundnu fulltrúasamkomu hjer-
aðsins (sýslufundinn) heill vef
ur skemtanalífs og mannfunda,
sem nú hefir skapað fastbund-
ið, ákveðið, ái'legt, fjölþætt og
margbrotið skemtanakerfi fyr-
ir allt hjeraðið, enda líka orð-
ið fjölsótt af utanhjeraðsmönn-
um, bæði að austan og vestan.
★
VEÐURBLÍÐA og snjóleysi
færðu mjer það happ að hendi
að bíll gat á 2Vz tíma rent
mjer til Sauðárkróks, svo mjer
gafst kostur á að njóta gleði
°g göfgi þessarar síðastliðinnar
Sæluviku Skagfirðinga, dagana
frá 20.—27. mars s.l., og skal
jeg nú í stuttu máli gera grein
þess helsta, er augu mín og
skynjan gripu þessa þarvistar-
daga mína. Eitt fyrsta tiltæki
mitt þar nyrðra var að jeg
stakk mjer inn í sýslufundar-
sal þeirra Skagfirðinga, og
hlýddi á sókn og vörn í mál-
um þeim er á dagskrá voru. —
Fulltrúar hreppanna (sýslu-
nefndarmennirnir) eru flest
menn á besta aldri, miðaldra
Eftir Þorbjörn Björnsson, Geitaskarði
menn, djarfir til orðs og drengi
legir á yíirbragð. Það er Ijett-
ur gleðiblær yfir þessum full-
trúahóp, þó mun það svo, að
ekki taka önnur sýslufjelög
fastari tökum fjelags- og menn
ingarmál sín en Skagfirðingar.
Oddviti sýslunefndar, Sig-
urður Sigurðsson, sýslumaður,
er Skagfirðingur að ætt og á-
kaflega vinsæll í hjeraði, er
djarfhuga framfaramaður og
hrókur hvers kyns fagnaoar. •—t
Slíkir kostir henta vel Skagfirð
ingum. Það er kominn 24. mars
— hið fagi'a hjerað er baðið í
sól. Kyrlátur sunanblær strýk-
ur um vangana. Fjörðurinn er
blikandi bjartur og' bárulaus. —•
Prúðbúið fólk.brosandi og bjart
í sinni, fyllir aðalgötur Sauð-
árkróks. Það er iðandi mann-
haf glaðrar æsku. Svipdjarfir,
veðurbitnir bændur, ásamt hús
freyjum sínum, skipa sitt rúm
í þessari fylkingu. Það er ver-
ið að ganga til leikja. „Ljen-
harður fógeti“ er á boðstólum
í öðru leikhúsi staðarins, en
Reykvískur smáleikur í hinu.
Jeg fylgist með til Bifrastar
(það er aðalleikhús staðarins,
stórt og rúmgott). Þar á að
sýna Ljenharð. Mjer fanst leik
tjöld og búningar leikenda og
meðferð flestra aðalhlutverka
leiksins með þeirri prýði, að
samanburð þyldi við Reykja-
víkursýningu á þessu leikriti
Kvarans. Margt fleira var á
skemtiskrá þessa dags, svo sem
bíó og revya, sem sýndi ýmis-
legt skoplegt úr lífi hjeraðs-
búa, einkum þó Sauðkræk-
ing'a. Þó var þetta græskulaust
gaman, en leikið ágætlega af
þeim Eyþóri Stefánssyni, Val-
garði Blöndal, Guðjóni bakara
o. fl. Að lokinni sýningu sjón-
leikja, sem er síðla kvölds, eru
leikhús rudd, sæti upp tekin og
dans stiginn þar til morgnar
— annars er dans ekki Ieyfður
nema til kl. 2 — en nú er gefin
undanþága, hjer er fult frelsi
á boðstólum. Nú er kominn
laugardagur — síðasti dagur
Sæluviku Skagfirðinga.
★
ENN drífur fólkið að hvaða
næva. Jeg bregð mjer inn í
fylkingu bænda á götunni, og
spyr hvort svo sje sem mjer
sýnist, að hjer sjeu komnir
þeir hinir sömu, er svo glatt
ljeku sjer og djarflega síðast-
liðna nótt? „Jú, svo er það“,
var svarað. „Með dagrenningu
ljetum við bílana renna okkur
heim. Við gáfum búpeningi
okkar og mjólkuðum kýr, sváf
um ofurlítinn dúr — og hjer
erum við aftur mættir. Ætli
maður fari að sleppa sprengi-
kvöldinu — ekki nú alveg“. ■—
Þetta sögou þeir. Það eru ekki
værukærir karlar, .. eða
mergsognir að tarna. Þeir hafa
ekki lært ennþá, að telja vinnu
stundir sínar á kommúnista-
klukkana. Nú var hver klukku
stund dags og nætur ákveðin
til gleðskapar og gagnsemdar
— til sálubótar.. ,
Málfundir, sjónleikir, karla-
kórsöngur, kvennasöngur með
guitörum, bíó og revya og dans.
Auglýsingar um þessar dá-
semdir blöstu við augura
manns. Um hádegi byrjar
karlakór framhjeraðsins sam-
söng sinn í Sauðárkrókskirkju.
Þessi kór nefnist Heimir. —
Kii'kjan er þjettskipuð. Jeg er
þeirra á meðal, sem hlusta og
horfa. Söngvararnir hespa
fram söngskrána. — Voldugir
hljómar og stiltir ómars lags
og texta fylla kirkjuna.
★
HLJÓÐLÁTAR öldur hrifn-
ingar svífa í loftinu. Hjer má
ekki klappa, því nú er setið í
kirkju. Mörgum lögum söng-
skrárinnar var skilað með
þeirri prýði, að vel hefði sómt
sjer í stórsölum höfuðborgar-
innar. Hirði jeg ekki um að
nefna einstök lög. Þó skal þess
getið, að þarna voru sungin tvö
lög eftir söngstjórann Jón
Björnsson, bæði hin prýðileg-
ustu. Heildarsvipur söngsins
var góður. Raddmenn margir
ágætir. Þarna sungu þrír bræð-
ur frá sama heimili, synir Gísla
bónda í Eyhildarholti, alt
klukkuskærir, blæbjartir ten-
órar. Þetta er 32 manna kór,
allt bændur og bændasynir,
flest menn, sem hafa miklum
og erfiðum heimastörfum að
gegna. Söngstjóri kórsins, Jón
Björnsson, sjálfeignarbóndi á
Hafsteinsstöðum, hefir talsvert
umfangsmikinn búrekstur, er
hörkuduglegur athafnamaður
við bústörf sín og á sjálfsagt
oft illa heimangengt og svo
mun um flesta þá kórfjelaga,
en það sýnir að áhugi J. B. og
þeirra fjelaga er ekki af van-
efnum spunninn, að þrátt fyrir
allt búmannsannríki og dreif-
ingu þess’S stóra flokks, um
framhjeraðið, er söngítjórn
Jóns. samstilling söngs og söng
manna prýðileg, söngurinn
djarfur, öruggur og hljómfag-
ur. —
& w'pw
SÖNG þeirra Heimis-manna
er lokið, en að litlum tíma iðn-
um hefst söngur þeirra Ás-
birninga. Það er fjölmennur
kór Sauðkrækinga. Þetta er
úrvalslið þeirra Króksara, -
enda mundu tugþúsundir þjett
býlisins telja sig fullsæmda af
að eiga í fremstu röð söng-
sveita sinna tenóra svo bjarta
og hljómfagra, sem tenór Svav
ars Þorvaldssonar og bassa
slíka sem Sigurður Jónssonar.
Jeg ljet mig ekki vanta á söng
þeirra Ásbirginga og sit í mið-
fylkingu hlustenda og nýt vel
sjónar og heyrnar. Hljómar
söngs og samstillingar hertaka
mig. Þeir sýngja ,,í viking“,
eftir Jón Laxdal með ágætum.
Jeg svíf upp og fram um óra-
leiðir. Mjer finst jeg „sigla út
í svarrandi rokið“, sjá „fjand-
manna herskip hroðin“ - og
heyra griðbænir andherjanna.
Þessa var megnug tjáning
söngmanna á lagi og texta. Nú
ómar frá þeim Ásbirningum
hið dásamlega lag Skagafjörð-
ur. Heit alda hrifningar og
gleði fer um áheyrendurna —
hina hrifnæmu, söngelsku Skag
firðinga. Líklega á engin sýsla
þessa lands svo dásamlegt hjer
aðskvæði eða hjeraðssöng, sem
„Skagafjörður11 er. Enda skópu
það lag og ljóð, lags og brags-
snillingar. Engirrn getur $ung-
ið „Skagafjörð11 fyrir Skagfirð-
inga eins og Skagfirðingar. —
Söngstjóri þeirra Ásbirninga
er Ragnar Jónsson, sjógarpur
mikill og maður skyldi halda
að hann hefði öðrum hnöppum
að hneppa en að halda saman
og þrautþjáll'a stóran kór. En
R. J. er einbeittur dugnaðar-
maður, hljómnæmur og söng-
elskur. Undirleik hjá báðum
kórum annaðist frú Sigríður
Auðuns, mjög listelsk kona. —
Líður nú á hið síðasta kveld
Sæluvikunnar. ,
★
JEG sit málfundi nokjcra
stund og hlýði á málflutning
áhugamanna. Þarna eru ýms
merk mál á dagskrá, svo sem
sjálfstæðismálið, elliheimilis-
mál hjeraðsins, sjávarútvegs-
og landbúnaðarmál. Efti.r að
hafa hlýtt um hríð á mál
manna þarna, axla jeg mín
skinn og stauta til Bifrastar.
Þar vissi jeg nú drukknar guða
veigar gleðinnar. Eftir nokkr-
ar stimpingar komst jeg upp í
danssal hússins, sem var ærið
setinn eða öllu heldur þjett
troðinn. Þarna dönsuðu dans-
glaðir og djarfhuga menn með
ljettklæddar fagrar meyjar í
fangi. Svellandi danshljómar
fylla salinn. Ekki treysti jeg
mjer út í dansiðuna, kunni ekki
skil á danslisl steppdansanna
— fanst þetta engin danslist.
vera. Jeg þokaðist aftur niður
á við — niður í kjallara húss-
ins. Þar var fjölsetinn salur
við kaffi og öldrykkju og ann-
að munngæti. Þarna var hin
eldri sveit í ,,essinu“ sínu. —
Söngur, hlátrar og gleðispjall
fylti salinn. — Skagfirðingar
kunna að skemta sjer, kunna
að vera samán og gleðjast. Vín
var þarna nokkuð um hönd
haft og margir undir áhrifum
þess, en alt fór þarna fram
með þeirri prýði að jeg dáðist
að og undraðist að í slíku. fjöl-
menni skyldi í engu út af bera
með samkomulag. Engin ill-
indi, ekkert ruddalegt tal nje
gubbur um gólf, borð eða
bekki. Engir liggjandi ósjálf-
bjarga menn. Ekkert lögreglu-
eftirlit var þarna. Aldrei sá
jeg konu undir áhrifum víns.
Þetta er að kunna að gera sjer
glaðan dag.
★
UM miðnætti sleit jeg mig
úr þessúm glaða fjelagsskap og
arkaði til Templarahússins. —
Þar voru stignir hinir gömlu
dansar undir stjórn Guðmund-
ar Björnssonar og þótti mönn-
um honum það vel takast,
enda dansaði, þarna hinn eldri
hófasamari lýður um nautn
alla. Þar sem jeg nú stóð þarna
á dyraþrepi þessa húss og
horfði inn í hinn gamla danssal
fanst mjer sem jeg sæi í flökt-
andi glæður gamalla minnínga.
Þarna hafði jeg endur fyrir
löngu svifið um sal danshreif-
ur og djarfur, með fagrar kon-
ur í fangi. Nú var mjer eitt-
hvað brugðið, enda bráðum 6ö
ára, en það mikið mundi jeg
pó og vissi ennþá, að ekki þýð-
ir að ganga til gleoileikja við
konur, nema fótviss og flug-
djarfur.
Eins og að líkum lætur skap-
ar Sæluvikan mikla húsþröng
hjá húsmæðrum Sauðárkróks,
þvi ekki rúmar gistihús staðar-
ins nema lítinn hluta allrar
þeirrar fólksmergðar, sem gíeði
þessa sækir. En húsmæður
Sauðárkróks eru gestrisnar og
má víst telja að einn þáttur
gleði þeirra, sæluviku hverja,
sje að hýsa margmenni og veita
með rausn.
Hafið Skagfirðingar þökk
fyrir gleði þá og hreyfingu,
gestrisni- og hlýleik allan, sem
jeg naut hjá ykkur — það
sama veit jeg að fjöldi af gest-
um ykkar vildi sagt hafa.
Geitaskarði, 5. apr. 1944.
Þorbjörn Björnsson.
Verðar knatfspyrnu-
ieikur rnllli Démara-
fjelagsEns 09
íandsliðs!
IvNATTSPYRNl: 1 )()M A RA-
i’JELAG Reykjavíkuv hjelt
ftðalfund sinn s.l. þriðjudag.
Sex nýir dóniarar gengu í
fjelagið. þeir Óli B. Jónssoni
og Þóvður Pjetursson, báðir
frá K. R., Prímatua llelgason,
Albert Guðmundsson og ITróIf
ur Bénediksson, frá Val- og'
Einar Pálsson frá Víkiitg.
Þessir nýju dómarar eru
þeir fyrstu, sem lokið hafa
prófi samkvæmt hinum nýju
lögum knattspyrnuþingsins er
samþykt voru á s.l. ári.
I Knattspy rnudóm araf jel.
Reykjavíkur eru nú alls 20
meðlimir, eru 18 þeirra starf-
ahdi, en tveir er vinna við>
fjelagið. 4 nemendur frá dóm-
aranámskeiðinu 1943 hafa ekki
lokið prófi að öllu leyti.
A fundinum var um það
rætt að Knattspymudómara-
fjelag Reykjavíkur efndi til
knattspyrnuleiks, í fjáröflun-
arskyni fyrir fjelagið. Ivoiu
fram sú uppástunga að skipa.
lið Knattspyrnudóinarafjel.
þannig: Óli B. Jónsson, Þórð-
ur Pjetursson. Prímann líelga.
son, Albert Guðmundsson,
Tlrólfur Benediktsson, Einar
Pálsson, Þorsteinn Einarsson,
Þráinn Sigurðsson, Gliðmund-
ur Sigursson, Jóhannes Berg-
steinsson og Sighvatur Jóns-
son.
Annars vegár hefir verið
hugsað að lið frá knattspyrnu
lagi Reykjavíkur keppi.
Einn fundarmanna vildi
gefa undanþágu mn að'áhorf-
endnr rnegi kalla „Pt af með
dómarana“. þegar útsjeð væri
að leikar myndu fara þannig,
að Dómarafjel. myndi sigra
með 10—15 á inóti 0.
Stjórn Knattspyrnudómara-
fjelagsins skipa: Gunnar Aks-.
elsson, formaður og meðst jóni
endur Guðmundur Sigurðsson,
Þráinn Sigurðsson, Ólafur
Jónsson og Sigurjón Jónsson.