Morgunblaðið - 14.06.1944, Blaðsíða 2

2
MORÖUN BLAÐID
Miðvikudagu'r 14. júní 1944.
Aðalhátíðahöld lýðveldisstofnunarinnar 17. júní
Yirðuleg
athöfn á
Löghergi
DA.GÍ3KRÁ hátíðahaldanna
hjer í Reykjavík og á Þing-
völlam 17. og 18. júní hefir
áður verið birt hjer í blað-
inu, en hjer fer á eftir ná-
kvæmari lýsing á því, sem
fram fer hjer í Reykjavík
og á Lögbergi á Þingvöllum'
þ 1. júní:
Við Austurvöll
Uppdráttur af þingsvæðinu að Lögbergi 17. júní. Stóra örin sýnir hvar ggngið er inn á svæð
ið. Til vinstri eru pallar fyrir erlenda fulltrúa og aðra gesti. Fyrir miðju eru sæti þing-
manna. Fyrir miðju er ræðustóll, þar sem ávörp verða flutt. Neðst til hægri á uppdrætt-
inum verður sæti forseta íslands og forseta sameinaðs þings. Efst til hægri er sýndur
staður sá, er fáni lýðveldisins verður.
Athöfnin við Austurvöll hefst
stundvíslega kl. 9 árd. þ. 17.
júní og fer fram á vegum Al-
þingis. Ræðumaður þar verð-
ur forseti sameinaðs Alþingis.
Eftirtöldum embættismönn-
urn, auk allra þingmanna, verð
ur boðið að vera viðstaddir at-
höfnina:
Ríkissljóra. Ríkisstjórn. For-
seta Hæstarjettar. Biskupinum
yfir íslandi. Öllum erlendum
sendihei’rum. Lögreglustjóra há
tíðarinnar, og þeim meðlimum
þjóðkátíðarnefndarinnar, sem
ekki eru alþingismenn.
Til beggja hliða styttu Jóns
Sigurðssonar verður komið fyr
ir fjölda fána.
Sex lögregluþjónar — þrír
hvoru megin við anddyri Al-
þiugishússins — mynda þar
hetðursvörð og heilsa, er al-
þingismenn og gestir ganga út
úr húsinu. — Lögreglan skal
banna alla umferð ökutækja
urr þær götur allgr, er liggja
að Austurvelli;
_ Ennfremur skal lögreglan
ba.ina alla umferð um Kirkju-
stræti til jafnlengdar við suð-
urhlið Austurvallar. Svo og alla
umferð almennings um gang-
stíga vallarins. Bann þetta skal
ná til allra nema þingmanna,
boðsgesta, blaðamanna, ljós-
mvndara og annara þeirra, sem
&lurfa í sambandi við athöfn-
ina. Bannið fellur niður jafn-
skjótt og athöfninni er lokið.
Er allir hafa tekið sjer stöðu
sarakvæmt framansögðu, þá
tekur forseti sameinaðs Al-
þiugis til máls og form. Stúd-
e> íafjelags Reykjavíkur rjett-
ir honum blómsveiginn, sem
tforsetinn síðan leggur á fótstall
stytíunnar.
Að ræðunni lokinni leikur
lúðrasveit þjóðsönginn og lýk-
u‘‘ r.ieð því þessari alhöfn.
Uögbergsathöfnin.
Eftir athöfnina við styttu
Jóns Sigurðssonar á Austur-
velli, fara ríkisstjóri og þing-
xnenn, sendiherrar og aðrir, er
boðnir eru sjerstaklega að vera
viðstaddir minningarathöfn við
styttu Jóns Sigurðssonar, til
Þingvalla kl. 9.30.
Að loknum morgunverði kl.
1 stundvíslega ganga þingmenn
frá Valhöll upp brekkuna, nið-
ur stigann í Hestagjá og eftir
AUnannagjá að Lögbergi. Þeg-
ar komið er upp í Hestagjá,
verður liði fylkt og gangi
frerr.stir ríkisstjóri, ríkisstjórn
og biskup, síðan þingmanna-
fyíking' með forseta sameinaðs
þings í broddi.
Upþdráttur af fyrirkomu-
lagi á lýðveldishátíðinni á
Þingvöllum: Dökku strikin
sýna vegina á Þingvöllum.
Neðst til vinstri á uppdrætt-
inum er barmur Almanna-
gjár. Lögberg er merkt með
tölunni 1. Nr. 2: íþróttapall-
ur, 3: lögreglustöð, (við veg-
inn að Almannagjá), 5: veg-
iur inn á Leiru, 7: póstur og
sími, 9: Þingvallabærinn, 10:
Valhöll, 12: tjaldstæði, 13:
löreglustöð, 14: hjálparstöð
Rauðakrossins, 15: veitingar.
Þegar þingmannafylkingin fer
af stað verður blásið í lúður á
barmi Almannagjár, fyrir ofan
þingpall, sem merki þess, að
þingmenn sjeu væntanlegir á
Lögberg. Um leið og fylkingin
gengur inn á þingpall, leikur i
lúðrasveit „Öxar við ána“.
Á mínútunni kl. 1.30 flytur
forsætisráðherra ávarp í fimm
mínútur, guðsþjónuslan tekur
20 mínútur og nákvæmlega kl.
1.55, setur forseti sameinaðs
þings fund. Þegar forseti gefur
merki lil þess, rísa þingmenn
úr sælum, er gildistöku sljórn-
arskrárinnar er lýst, en þá er
fáni dreginn að hún og standa
þingmenn, á meðan klukkna-
hringing og minútuþögn varir
og þjóðsöngurinn er sunginn.
Eflir þingslit er sungið „Island
ögrum skorið“.
Kveðjur erlendra fulltrúa.
Athöfnin fer fram á þann
hátt, að tilkynt verður, að til-
hlutun utanríkisráðherra, í
hvert sinn, hver tekur til máls.
Þegar fyrsti fulltrúinn gengur
í ræðupall, verður fáni þjóð-
ar hans dreginn að hún og er
hann hefir lokið máli sínu,
verður þjóðsöngur þjóðar hans
leikinn. Forseti Islands mun
þakka sendiherrunum og er
hann hefir lokið því og gengið
Fjölmenn undirbúningsnefnd
frá Þjóðræknisfjelaginu og öðr
um íslenskum fjelögum í Winni
peg stendur að veglegum hátíða
höldum þar, og er sjera Valdi-
mar J. Eylands, varaforseti
Þjóðræknisfjelagsins, formaður
hennar.
Hefjast hátíðahöldin með út-
varpi yfir stöðvar kanadiska
ríkisútvarpsins að kvöldi þ. 16.
júní. Er ráð fyrir gert, að -for-
sætisráðherra Kanada flytji þar
stutt ávarp, en af Íslendirígum
munu taka þátt í því útvarpi
þeir Walter J. Lindal hjeraðs-
dómari, er flytur ræðu og Grett
ir L. Jóhannsson, ræðismaður
íslands, sem lesa mun kveðju-
skeyti frá ríkisstjórn Islands. —
Meginþáttur útvarpsins verður
söguleg frásögn í leikformi,
einnig verður íslenski þjóð-
söngurinn leikinn og sunginn.
Þ. 17. júní verða síðan há-
tíðahöld í Winnipeg, með ræð-
,um, söng og upplestri frum-
ortra kvæða. Ákveðið hafði ver
ið, þegar dr. Llichard fór að
heiman, að sjera Philip M.
Pjetursson og Jón J. Bíldfell
skyldu tala, en einhverjir fleiri
til sætis, er leikinn íslenski
þjóðsöngurinn.
Fánahylling
fer því næst fram á þann hátt
að „Fjallkonan“ (stúlka í
skautbúningi eða upphlut)
gengur fram fyrir stóru fána-
stöngina og á eftir henni koma
tólf stúdentar með hvíta stúd-
enlshúfu og stúdentsborða um
brjóst. Mynda þeir heiðurs-
fylking, á meðan „Fjallkonan“
flytur stutt ávarp.
íþróttum, ræðuhöldum og
söng hefir áður verið lýst í dag-
skránni, sem birt var á dÖg-
unum.
munu þar einnig taka til máls.
Samdægurs mun mikil hátíð
haldin að Hnausum í íslend-
ingabygðinni í Nýja íslandi, og
verður Guttormur J. Guttorms
son skáld meðal ræðumanna
þar. Þá verða einnig hátíðahöld
um sama leyti og Mountain í
íslensku bygðinni í Norður-
Dakota, og að líkindum í ís-
lensku bygðunum í Saskatc-
hewan 1 Kanada.
Lýðveldisstofnunarinnar verð
ur einnig minst á sjerstakan
hátt í sambandi við ársþing
Lúterska kirkjufjelagsins í Ar-
gylebygðinni íslensku í Mani-
toba.
Guðmundur Grímsson dóm-
ari mun útvarpa ræðu um lýð-
veldisstofnunina yfir útvarps-
stöðvar í N.Dakota. íslendingar
í-New York gangast fyrir há-
tíðahöldum þar í borg; stúd-
entafjelagið íslenska í Kaliforn
íu, stendur að hátíðahöldum
á þeim slóðum. Vafalaust verð
ur lýðveldisstofnunarinnar
einnig minst með samkomu
annarsstaðar meðal íslendinga
á Kyrrahafsströndinni og víðar
á meginlandinu,
largvísleg hátíðahöld Vestur-
Islendinga vegna
lýðveldisstofnunarinnar
EFTIR þeim upplýsingum, sem próf. dr. Richard Beck hefir
látið í tje, mun lýðveldisstofnunarinnar verða minst á ýmsan
hátt meðal íslendinga vestan hafs og að tilhlulun þeirra.
Bæði vikubölðin íslensku í Winnipeg „Lögberg“ og „Heims-
kringla“ gefa út sjerstaka hátíðarútgáfu í tilefni af lýðveldis-
slofnunni, en rilstjóri hins fyrnefnda er Einar P. Jónsson skáld,
en Stefán Einarsson hins síðarnefnda.
— Innrásin
Pramb. af 1. síðu.
land, en þýðingarmest er talið,
að það eru bandamenn, sem
hafa frumkvæðið í sínum hönd-
um. Rommel verður að berj-
ast þar, sem bandamenn á-
kveða. Hafa Þjóðverjar neyðst
til að tefla fram varaliði og
eyða því í hlaup fram og aft-
ur, vegna þess, að þeir geta
aldrei vitað, hvar bandamenn
láta til skarar skríða næst.
Loftárásir og loft-
hernaður.
Bandamenn telja, að Þjóð-
verjar hafi nú um 500 orustu-
flugvjelar til yfirráða á flug-
völlum nálægt Normandie og
um 500 sprengjuflugvjelar frá
Normandie til Þýskalands. En
þeim virðist ekki neitt áhuga-
mál að tefla fram flugliði sínu,
sjerstaklega ekki eftir ófarirn-
ar, sem fluglið þeirra fór í gær.
Flugvjelar bandamanna halda
hinsvegar uppi stöðugum loft-
árásum dag og nótt og valda
Þjóðverjum margri skráveif-
unni. Typhoon orustuflugvjel-
ar rjeðust í dag á hraðbáta
Þjóðverja í Ermarsundi með
miklum árangri. Var þrem
hraðbátum sökt, þrír laskaðir
mikið og að minsta kosti einn
í viðbót varð fyrir skotum.
Veður hefir nokkuð dregið úr
lofthernaði í dag. Sprengju-
flugvjelar bandamanna hafa
ráðist á flugvelli og samgöngu-
æðar Þjóðverja í Frakklandi og
ennfremur hafa þær ráðist á
þýskar borgir. Þjóðverjar virð
ast ekki leggja mikið upp úr að
gera við brýrnar á Signu, sem
eyðilagar hafa verið, en hafa
lagt bátabrýr á fljótið.
Dittmar býst við fleiri
innrásum.
Hinn kunni fyrirlesari þýska
útvarpsins um hernaðarmál-
efni, Dittmar hershöfðingi, tal-
aði í dag um innrásina. Hann
sagði,-að bandamenn sendu ó-
tölulegan grúa af mönnum til
Frakklands og það þýddi ekki
að loka augunum fyrir þeim
hættum, sem framundan væru.
Hann taldi, að Montgomery
hefði ekki enn teflt fram nema
um helming þess liðs, sem hann
hefir yfir að ráða, og því megi
búast við, að bandamenn reyni
að setja herlið á land á öðrum
stöðum á Evrópuströndum í
stórum stíl.
Reynl að sækja-
frá Kohima lil
Imphal
London í gærkveldi.
BRESKAR hersveitir sækja
nú frá Kohima í áttina til Imp-
hal í Burma, en aðrar sækja
til móts við þær frá Imphal. —•
Japanar draga nú að sjer lið á
þessum slóðum, og fara orust-
ur harðnandi. — Beita hvor-
tveggja þarna skriðdrekum. —•
í Myitkyina hafa Kínverjar og
Bandaríkjamenn enn náð tveim
Virkjum í úthverfum borgar-
innar. Var mótspyrna Japana
mjög hörð, og varð að beita
eldslöngum til þess að yfirbuga
mótspyrnu Japananna.
— Reuter.