Morgunblaðið - 21.06.1944, Blaðsíða 2

o
4ÍJ
MORGUN BLAÐIÐ
Miðvikudagur 21. júní 1944.
Frelsi og menning:
Hin sögulega sýning í Mentaskólanum
Loftárásir á svifsprengju-
stöðvar Þjóðverja í dag
Árásum Þjóðverja heldur áiram
London í gærkveldi. Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
SVIFSPRENG'JUÁRÁSIR Þjóðverja á London og aðra
staði í Suður-Engiandi hjeldu áfram í nótt sem leið og í
dag, og varð af sem fyrr eignatjón og manntjón. — Flug-
vjeíar bandamanna Ifleldu uppi í nótt sem leið og í dag
árásuin á stöðvar þær, sem svifsprengjunum er skotið frá.
Fróðleg og skemtileg
1 nótt sem leið rjeðust
t’Iokkar breskra sprengjufiug-
vjela að ýmsum stöðum í Ca-
Jaisbjeraðinu. en þaðan er
•falið að svifsprengjunum sje
akotið. I dag tóku svo amer-
flugvirki, Liberatorflug-
vjelar við, og síðar l>ættust
■í hópinn Mitchell, Marauder,
,’H'avvoc, Typhoon, Thumler-
i»olt- og Lightningflugvjelar.
*Var einkum ráðist á skógar-
svæði nokkur, en þar er tal-
i > a) Þjóðverjar hafi tæki til
þess að senda flugvjelar sín-
ar á loft.
Þá hefir loftvarnaskothríð
sjfelt verið haldið uppi gegn
s.vifsprongjunum. er þær
koma inn yfir Bretland og
or ust uflugv j elar handamanna
reyna að elta þær og skjóta
þær niður. Iíefir það stund-
um tekist.
Kímverjar viðurkenna
fall Changsha,
. Chungking í gærkveldi- — í
tilkynningu kínversku her-
stjórnarinnar í kvöld er viður-
kent, að stórborgin Changsha,
hófuðborg Honanfylkis, sje nú
á valdi Japana, en þeir sögðust
hafa tekið hana fyrir nokkru.
Reutej-.
— Innrásin
Framh. af 1. síðu.
um fallbyssum. Sþrengingar
miklar hafa heyrst í Cher-
bourg í dag, og telja sumir,
að Þjóðverjar sjeu byrjaðir
að sprengja þar hafnarmann
virki. en aðrir telja spreng-
ingar þessar vera af völdum
stórskotahríðar Bandaríkja-
hersitis.
Veður enn
óhagstætt.
Veður er enn óhagstætt á
sundinu og hefir ekki verið
hægt að vinna að uppskip-
un á stundum. Hefir gengið á
með regnhryðjum og vindur
verið hvass á norðan, svo
stundum mátti telja að
stormur væri á. -— Einnig
hefir þetta að nokkru haml-
að árangri af flugferðum. —
Þjóðverjar gerðu í nótt sem
leið loftárásir bæði á skip
bandamanna og á landgöngu
svæðið. Hegjast þeir hafa sökt
nokkrum skipum og laskað
önnur.
Lýðveldisfagnaður
í Kjós
Frá frjettaritara
voriim.
LÝÐVELDIHINS var minst
í Kjósinni þ. 18. júní, og
hófst með guðsþjónustu í
Reynivallakirkju. Flutti sókn
arpresturinn síra Ilalldór
Jónsson fallega og hugriæma
ræðu. — Höngflokkur undir
stjórn Odds Andrjessonar á
Neðra-Hólmi, söng við guðs-
þjónustuna. Eftir messu söfn-
uðust kirkjugestir saman í
samkomuhúsi hreppsins að
Reynivölliwn, og var þar
sest að kaffidrvkkju í boði
hreppsnefndar.
Undir borðum voru fluttar
nokkrar ræður og lesin
kvæði. — Meðal ræðumanna
vorir síra Halldór á Reynivöll
um, Gestur Andrjesson brepp
stjóri á Hálsi, óiafur Á. Ól-
afsson, Valdastöðum. Auk
þess voru sungiu fjölmörg
Ættjarðaiijóð af öllum við-
stöddum. Og að lokum söng
blandaður kór undir stjórn
Odds Andrjessonar. og þótti
sönguiinn takast vel. Sam-
koman fór hið besta fram og
virtust allir ánægðir, oy
hugsa vonglaðir til fengis
•frelsis.
Rigningar torvelda
varnir.
London í gærkveldi: — Regn
er nú mikið í norður Burma og
hefir það torveldað mjög varn-
ir japanska seluliðsins í Myit-
kyina, þar sem flóð hafa gert
ófæran einn aðal aðflutninga-
veg þeirra til borgarinnar. í
borginni halda bardagar áfram,
en aðstaðan er að kalla óbreytt.
Reutei.
Kl. 3 e. h. í gær var hin
sögulega sýning í Mentaskólan-
um opnuð fyrir gesti. Þar var
forseti íslands staddur, ríkis-
stjórn, sendiherrar, þingmenn
o. fl.
Formaður þjóðhátíðarnefnd-
ar, Alexander Jóhannesson,
prófessor, ávarpaði gestina og
bauð þá velkomna.
Ólafur Lárusson prófessor
flutti síðan ræðu. Gerði hann
í fám orðum grein fyrir sýn-
ingunni, og hverri deild fyrir
sig.
Hann lýsti m. a. erfiðleikun-
um á því, að koma upp slíkri
sýningu á skömmum tíma, og
væri ekki fyllilega gengið frá
sumum deildum hennar. En
hann vonaðist eftir, að sýn-
ingin gæti þó komið að tilætl-
uðu gagni, að opna augu al-
mennings fyrir ýmsum merk-
ustu staðreyndunum í sögu
þjóðarinnar. Síðan bað hann
geslina að ganga um sýningar-
herbergin, og byvja þar, sem
lýsi er upphafi íslandsbygðar.
Sýningargestir sannfærðust
brátl um það, að endaþólt und-
irbúningstíminn hefði verið
stutlur, þá er sýningin stórfróð-
leg og mörgu mjög smekklega
komið fyrir.
í þefta sinn er ekki hægt að
gefa fullnægjandi lýsingu á
sýningunni. En hún mælir best
með sjer sjálf. Ættu menn ekki
að setja sig úr færi að fara
þangað og sækja þangað ýmsan
fróðleik.
Annað herbergi sýningarinn-
ar er helgað þjóðveldistíman-
um. Þar eru myndir eftir Jón
Þorleifsson, er sýna Einar Þver-
æing og Þorgeir Ljósvetninga-
goða á Alþingi o. m. fl., ljós-
myndir af sögustöðum, nokkr-
ir forngripir, og skrautritaðar
tilvitnanir úr merkum sögu-
heimildum.
í næsta herbergi er sýning
sem helguð er landafundum og
langferðum, bæði fyrr og síðar.
Þar er m. a. þáttur Vestur-ís-
lendinga.
Sýning í næsta herbergi fjall
ar um miðaldir, og er sú deild
nefnd „Viðnám“. Þar er m. a.
Áshildarmýrarsamþykt, Grund
arbardagi, Jóni Gerrekssyni
drekt, bardagi við Mannskaða-
hól, mynd eflir Jón Engilberts
„Eigi skal gráta Björn bónda“.
Þar eru sýnd ýms merk hand-
rit, Kórkápa Jóns Arasonar o.
m. fl.
Þá kemur „Niðurlægingar-
tímabilið“, einokunartímabilið.
Þar er m. a. Tyrkjaránsmynd
eftir Þorvald Skúlason. Galdra-
brenna, eftir Jón Engilberts.
Eldgos, eftir Þorvald. Þar er
yfirlitsuppdráttur eldstöðva frá
landnámstíð, yfirlit yfir fólks-
fjölda og mannfelli. Alþingi á
18. öld, teikning Sæmundar
Hólm.
t Næsta sýningardeild heitir
Dagrenning, þar er minst ýmsra
mætra endurreisnarmanna,
elstu myndir úr Reykjavík, frá
Jörundi hundadagakonungi,
mynd af Norðurreið Skagfirð-
inga, eftir Snorra Arinbjarnar
o. m. fl.
Sýningin í hátíðasalnum er
helguð Jóni Sigurðssyni. Þar er
margt merkilegt frá æfi hans
og starfi, og stór mynd (ófull-
gerð) eftir Gunnlaug Blöndal
af þjóðfundinum 1851.
Áttunda herbergið er helg-
að sjálfstæðisbaráttunni frá
1874. Þar eru myndir merkra
manna og alburða alt fram á
þenna dag.
En í 9. herberginu eru mjög.
lærdómsríkar töflur og línurit
er skýra ýmsar framfarir þjóð-
arinnar á síðari öldum.
Þjóðhátíðarnefnd hafði for-
göngu að sýningu þessari og
hafa tveir nefndarmanna unn-
ið að henni sjerstaklega, þeir
Einar Olgeirsson og Guðlaugur
Rósinkranz, en þeir fengu sjer
til aðstoðar prófessor Ólaf Lár-
usson og Dr. Einar Ólaf Sveins-
son, bókavörð.
------A--------
Sendiherra vísað úr
landi
Washington, 16. júní.
UTANRÍKISRÁÐUNEYTI
Bandaríkjanna tilkynnir: Sendi
herra Finnlands og þremur
ráðunautum hans voru í kvöld
afhent vegabrjef sín og þeir
beðnir að hverfa úr landi burt
við fyrsta tækfæri, þar sem að
þeir rækju starfsemi er gegn-
stæð væri hag Bandaríkjanna.
Med þessu er þó ekki slitið
stjórnmálasambandi milli
Bandaríkjanna og Finnlands.
Sendiherrann er Hjalmar J.
Procope, en raðunautarnir T. O.
Vahervuori, Urho Toivola og
Rist Solanko.
Lýðveldishálíðin á Akureyri
Frá útisamkomu á Ráðhússtorgi á Akureyri 17. júní. Þorsteinn M. Jónsson að mæla fyrir minni lýðveldisins.
*) (Ljósm. Guðm. R. Trjámannsson).