Morgunblaðið - 21.06.1944, Blaðsíða 12

12
Ármann í glímuför
iil Ausifjatóa
GLÍMUMENN frá Glímufje-
laginu Ármanni eru lagðir af
stað í glímuför til Austfjarða.
Er það í fyrsta skifti, sem fje-
lagið sendir flokk gltmumanna
þangað.
Glímumennirnir, sem fara,
eru alls 14, þar á meðal glímu-
itóngur og glímusnillingur Is-
lands, Guðm. Ágústsson. Jón
f* *orsteinsson, íþróttakennari,
fcefir á hendi stjórn flokksins,
en fararstjóri er Gunnlaugur J.
Briem. — Er ætlunin að hafa
gHmusýningu á hvérjum stað og
síðan bændaglímu. Auk þess
hafði flokkurinn meðferðis ail-
ar bestu íþróttakvikmyndir Ár-
manns og munu þær sýndar,
þar sem glímt verður. — Verða
einhverjar sýningar á Norður-
landi á austurleiðinni.
8. jsing S. í. 6. selt
bgærkveldi
ÁTTUNDA Fulltrúaþing Sam
bands ísl. barnakennara var
sett í gærkveldi í Austurbæjar
skólanum.
Fulltrúar eru ekki allir mætt
ir, er. þegar eru þeir milli 30 og
40 talsins.
- #
I gærkvöldi for fram forseta
kjör þriggja forseta Karl Finn
bogason var kosinn 1. forseti,
Fririk Hjartar annar og þriðji
Arnfinnur Jónsson.
Aðalritari þingsina er Her-
rnann Hjartarson, aðrir eru:
Sigríður Valgerður Ólafsson,
Andrjes Kristjánsson og Helgi
Þoriáksson frá Vestmannaeyj-
um
Helstu málin er liggja fyrir
þÍHginu eru þessi: Fræðsluskip
unin nýja. Launamál kennara,
Alþjóðasamvinna um skólamál
eftir stríð og Islensk próf.
GagnfræSaskóli
Keykyíkinga útskrif-
ar 38 gagnfræðinga
Gagnfræðaskóli Reykvúkinga
tók til starfa 1. okt. Voru þá
skráðir 161 nemandi. En- brátt
hvarf 1 nemandi úr I. bekk, 3
úr III. bekk upp í Mentaskóla,
og 4 úr IV. bekk. Voru þá eftir
151 nemandi, er undir árspróf
skyldu ganga.
Árspróf stóðu yfir frá 12. maí
til 5. júní, en skólanum sagt
upp 15. s. m.
Hæstar einkunnir hlutu:
í I. bekk Wolfgang Edelstein
8,00. I III. bekk Elín Pálma-
dóttir 8.07 og i IV. bekk Stef-
anía Gísladóttir 7.83.
I gagnfræðaprófi IV. bekkj-
ar A og B hlaut hæstu einkunn
Híldur Halldórsdóttir 8.11.
Undir gagnfræðapróf gengu
alls 43 nemendur. 38 stóðust
í prófið; 8 náðu ekki lágmarks-
einkuninni 5.00 í prófinu; 5
l bættu það þó upp með árseink-
un sinni, en 3 fjellu. 1 nem-
andi gekk frá prófi, og 1 lauk
því ei til fulls.
Prófdómendur og prófúr-
latisnir voru hinar sömu og við
Méntaskólann í Reykjavík.
Bygging þjóðmin jasafns:
il! IfiweMIiiii
3 milj. króna fjárveiting
samþykt með 42 sam-
bljóða atkvæðum
Á fundi sameinaðs Alþingis í gær var til umræðu og
afgreidd þingsályktunartillagan um að Alþingi feli ríkis-
stjórninni að leggja fyrir af tekjum ríkissjóðs 3 miljónir
króna til þyggingar fyrir þjóðminjasafn, og verði nú þegar
hafist handa um undirbuning byggíngarinnar.
Vísitalan 268 slig
Kauplagsnefnd og Hagstofan
hafa reiknað út vísitölu fram-
1 færslukostnaðar fyrir júnímán-
| uð Reyndist vísitalan vera 268
stig, eða tveim stigum lægri en
fyrir maí.
Lækkun þessi stafar af verð-
lækkun á skömtunarvörum,
sykri, kornvörum o. fl.
Innbrol í verslunina
Miðvikudagur 21. júní 1944,
íslandsmótið:
Úrslifaleikur
annað kvöld
K. R. vann Víking 2—0.
í gærkveldi fór fram næstsíð
asti leikur íslandsmótsins, og
lauk þannig að K. R. vann Vík-
ing 2—0. Var leikurinn mjög
sæmilega leikinn, en skyttur
ljelegar. Víking vantaði Brand
Brynjólfsson, sem mun hafa
meiðst í síðasta leik. K. R. skor
aði bæði mörkin í síðari hálf-
leik. Úrslitaleikur mótsins fer
fram annaðkvöld milli Fram og
Vals, og stendur nú mótið þann
ig, að ef Fram vinnur þann leik,
þá vinnur K. R. mótið, en verði
jafntefli, verða K. R. og Valur
að keppa af nýju.
Flutningsmenn þingsályktun-
artillögu þessarar voru formenn
allra þingflokkanna fjögra,
þeir Ólafur Thors, Eysteinn
Jónsson, Haraldur Guðlnunds-
son og Einar Olgeirsson, og
kom það í hlut Ólafs Thors að
vera aðalflutningsmaður.
Ólafur flutti stutta framsögu
Rakti hann stuttlega sögu
þjóðminjasafnsins frá stofnun
þess 1863, hverjir voru aðal-
hvatamenn stofnunarinnar,
hvar safnið hefir verið geymt
og hverjir verið umsjónarmenn
þess.
Hann lýsti því, hve húsnæði
þess hefir altaf verið ófullnægj-
andi, og ótrygt, því á geymslu-
stöðum þess hefir altaf verið
nokkur eldhætta.
Húsnæðið, sem það fjekk, er
Landsbókasafnið var bygt, átti
að vera til bráðabirgða, enda
er það mjög óhentugt. En þar
hefir það verið í 35 ár. Og enn
var ráðgert að koma því fyrir
til bráðabirgða í þjóðleikhús-
inu, í ennþá meira ófullnægj-
andi húsnæði, því við safnið
hefir bæst hver deildin eftir
aðra og m. a. Listasafn ríkis-
ins, en í því eru nú um 600
listaverk, sem dreifð eru víðs-
vegar, og almenningur fær sjeð
fátt eitt af þeim, en aldrei í
heild.
Ræðumaður komst m. a. að
orði á þessa leið:
Jeg þori að fullvrða, að það
er ekki aðeins skoðun okkar
flutningsmannanna, heldur allr
ar þjóðarinnar, að það er þjóð-
inni til vansa, að þessu dýr-
mæta, ómetanlega safni skuli
ekki vera sjeð íyrir sæmileg-
um geymslustað. Endaþótt þjóð
in sje ekki rík, þá vitum við
allir, að við höfum efni á að
byggja sæmilegt hús fyrir safn
ið.
Það er til lítils að eiga dýr-
mætt safn, meðan það að miklu
leyti er falið fyrir þjóðinni.
Auk þess er það skylda okkar
að bægja eldhættu frá þessu
ómetanlega safni. Er það mikið
lán að eigi skuli hafa hlotist
slys af vanrækslu okkar í því
efni. Má ætla að það lán stafi
m. a. af því að safnið hefir
lengi notið ágætrar umönnun-
ar dugnaðar- og ágætisroanns-
ins Matthíasar Þórðarsonar.
Að undanförnu hefir verið
skrifað meira um ísland í heims
blöðin en nokkru sinni fyrr.
Stórþjóðir hafa skrifað með
velvilja um að 120 þúsunda
þjóð skuli ráðast i að stofna
Iýðveldi, til að búa í framtíð-
inni sem frjáls og óháð'menn-
ingarþjóð. Þeim finst, að við
færumst mikið í fang, en vita
sem er, að sterk frelsisást þjóð-
arinnar er sterkasta afltaugin.
Ein meginstoð okkar er og
verður sjálfstæð þjóðmenning.
• Til varðveislu hennar verðum
við að halda lífrænu sambandi
við sögu okkar og fortíð. Til
þess er þjóðminjasafnið nauð-
synlegt, þjóðminjasafn, sem al-
menningur getur haft not af,
sem verður skóli þjóðarinnar í
fremliðinn:.
Við flutningsmenn teljum
það vel við eigandi, að fyrsta
gjöfin til þjóðarinnar eftir stofn
un lyðveldisins verði bygging
fyrir þetta ómetanlega safn, svo
aðstaða skapist til þess að al-
menningur fái í framtíðinni að
kynnast menningarfjársjóðum
safnsins. Er það von okkar, að
málið fái afgreiðslu á þessum
degi.
Er Ólafur Thors hafði lokið
máli sínu, kvaddi Páll Zophon-
íasson sjer hljóðs. Sagði hann,
að hann væri því samþykkur,
að hús yrði reist fyrir safnið.
En hann vildi ekki að ákveðið
væri fjárframlag til þess, fyrri
en að þing kæmi saman til að
afgreiða fjárlög. •
Eysteinn Jónssonr Jeg vona
að háttvirtir alþingismenn sjeu
okkur flutningsmönnum sam-
mála í því, að samþykl um
fjárframlag til að reisa þjóð-
minjasafn *eigi að vera einn
þáttur í hátíðahöldunum vegna
stofnunar lýðveldisins. og geti
fallist á, að það sje hæfileg
morgungjöf til lýðveldisins að
veita fje til þessarar byggingar.
Það á ekki við að blanda þessu
máli inn í fjárlagaumræður.
Hjer er um alveg óvenjuiega
athöfn að ræða, sem skapar
ekkert fordæmi.
Ólafur Thors: Jeg tek undir
meo síðasta ræðumanni, að
samþykt þessarar tillögu skap-
ar ekkert fordæmi. Því hjer er
um fullkomna undantekning að
ræða. Væntanlega verður þetta
mál ekkert misklíðarefni.
Síðan var tillagan borin upp
og samþykt til 2. umræðu, ®g
fundur settur að nýju, og þá
var lillagan endanlega samþykt
með nafnakalli, með 42 samhlj.
atkvæðum, en Páll Zophonías-
son greiddi ekki atkv. 9 þing-
menn voru fjarverandi.
I fyrrinótt var brotist inn í
kjallarageymslu í Hafnarstræti
I 8: Ekki er vitað að neinu hafi
verið stolið. Ennfremur var brot
| ist inn í verslunina Ócúlus,
I Austurstræti 7.
Þjófurinn
hafði brotið glugga á bakhlið
hússins, en upp með gluggan-
um hafði verið staflað hönskum
og snyrtivörum, og var nokkru
af því stolið.
Illviðri á Ífalíu
London í gærkveldi.
Illviðri eru enn mikil á Italíu
vígstöðvunum, að því er frjetta
ritari vor, David Brown segir
frá. Áttundi herinn sækir fram
frá Perurgia, í áttina til Arezzo
og Florens. Barist hefir verið
mjög harkalega um þorpið
Citta della Piave.
Hefir mótspyrna Þjóðverja
verið hörð á þessum slóðum, en
ekki er hún eins mikil á Adria-
hafsströndinni. Verjast þar vjel
byssuflokkar Þjóðverja af
hörku á undanhaldinu.
— Reuter.
Gjaldeyris- og fjár-
málaráðslefna
í U. S. A.
RÁÐSTEFNA um gjaldeyris-
og fjármál verður haldin í
Bandaríkjunum í næsta mán-
uði. Bandaríkjastjórn hefir boð
ið íslandi að taka þátt í ráð-
stefnunni. Hefir ríkisstjórnin.
tekið boðinu og ákveðið að
senda þriggja manna nefnd
sem þannig er skipuð:
Magnús Sigurðsson, banka-
stjóri Landsbanka íslands, for-
maður nefndarinnar. Ásgeir Ás
geirsson, bankastjóri Útvegs-
banka íslands, Svanbjörn Frí-
mannsson, formaður Viðskipta
ráðs. (Frá Utanríkismálaráðu-
neytinu).
London í gærkveldi. — Hin
nýja stjórn Bonominis á Ilalíu
er nú tekin til starfa, og hefir
aðsetur sitt til bráðabirgða í
Salerno. — Hafa Bretar, Banda
ríkjamenn og Rússar viðurkent
bráðabirgðastjórn þessa. —
Eeuter.
Bandaríkjaþing send
ir Alþingi kveðju
og árnaðaróskir
■ — ■ i
í UPPHAFI fundar Sameinaðs Alþingis kl. 1% í gær skýrði
forseti Sþ„ Gísli Sveinsson, frá því, að Alþingi hefði borist frá
utanríkismálaráðuneytinu svohljóðandi ályktun, er báðar deildir
Bandaríkjaþings hefðu samþykt einum rómi:
„Með því að íslenska þjóðin hefir ineð frjálsu þjóðaralkvæði
dagana 20. til 23. maí 1944 samþykt með yfirgnæfandi at-
kvæðamun stjórnarskrárfrumvarp, sem Alþingi hafði afgreitt
og ráð gerir fyrir stofnun lýðveldisstjórnarforms, og með því
að lýðveldið ísland verður formlega stofnað 17. júní, ályktar
öldungaráðið, að fengnu samþ.vkki fulltrúadcildar, að Banda-
ríkjaþing flýtji hjer með Alþingi Islendinga, elsta þjóðþingi
veraldar, hamingjuóskir í tilefni af stofnun lýðveldisins íslands
og bjóði velkomið lýðveldið ísland, yngsta lýðveldið i flokki
frjálsra þjóða“. ,
Forseti Sþ. kvað Alþingi vera mikil særhd og gleðiefnl, að fá
þessa kveðju frá hinu virðulega þingi Bandaríkjamanna. Alþingi
og öll þjóðin mintist þess með þakklæti, ,að Bandaríkin hefðu
verið fyrst allra ríkja til þess að lýsa yfir stuðningi sírium við
lýðveldisstofnun íslendinga. Þau hefðu einnig orðið. fyrst til
þess að tilnefna sjerstakan ambassador við lýðveldishátíða-
höldin. Kvaðst forseti mundu fyrir hönd Alþingis senda Banda-
ríkjaþingi þakkarkveðju og risu þingmenn, aðrir en kommún-
istar, úr sætum sínum því til samþykkis.