Morgunblaðið - 01.07.1944, Blaðsíða 2

2
&IORGUNBLAÐIÐ
Laugarclagur 1. júlí 1944
Stórstúkuþinginu
lauk í gærkveldi
%
20 heiðursljelagar kosnir
Akureyri fösludaginn 30.
júní. •— Frá frjettaritara
vorum.
STÓRSTÚKUÞINGINU verð-
ur sIMið í dag, 30. júi^í og hef-
ir þá staðið í fimm daga. í gær
' fór fram kosning framkvæmda
nefndar og' var fráfarandi fram
kvæmdanefnd öll endurkosin,
en í henni eru: Stórtemplar
Kristinn Stefánsson, Árni Óla
blaðamaður, frú Þóranna Sí-
monardóttir, Jóh. Ögm^Odds-
son. stórritari, Jón Magnússon
yfirfiskimatsmaður, Hannes J.
Magnússon kennari, Akurevri,
Fjetur Sigurðsson erindreki,
Eiríkur Sigurðsson kennari,
Akureyri, Sigfús Sigurhjartar-
sou.alþm., Gísli Sigurgeirsson
verkstjóri, Hafnarfirði, og Frið
rik Ásmundsson Brekkan, rit-
höfundur.
I fjármálanefnd fyrir næsta
ár voru kosnir Þórður Bjarnar-
sor endurskoðandi, Jón Hafliða
son fulltrúi, Þorsteinn Þor-
steinsson kaupm., Gissur Páls-
son rafvirkjameistai’i og Helgi
Helgason skrifstofustjóri.
He íðursfjelagar.
í tilefni af 60 ára afmæli
reglunnar voru 20 karlar og
konur kjörin heiðursfjelagar
Stórstúkunnar, en það er’sú
æí&ta virðing, sem hún getur
veitt fyrir langt og fórnfúst
starf. Heiðursfjelagarnir eru
þessir: Lárus Thorarensen, Hall
grímur Jónsson og Sigurður
Jóíisson, allir á Ákureyri, .Jón
Jónsson Firði, Seyðisfirði, Sig-
dór V. Brekkan, Norðfirði, Jón
Á. Björnsson, Sauðárkróki, sr.
Sígtryggur Guðlaugsson, Núpi,
Dýrafirði, Árni Gíslason, ísa-
■ firði, sr. Jes A. Gíslason, Vest-
mannaeyjum, Guðmundur Þor
bjamarson, Stórahofi á Rang-
árvöllum, Pjetur Zophoníasson,
Helgi Helgason. sr. Sigurbjörn
Á Gíslason, Felix Guðmunds-
sön, Guðlaug Þórólfsdóttir flrú,
Helgi Sveinsson, Gróa Ander-
son frú, Jón Pálsson, fyrv.
bankagjaldkeri, Jóníita Jóna-
tansdóttir frú og Þórður Bjarna
sou, öll í Reykjavík.
Fjármál.
Þ.ngið tók mörg mál til með-
; feroar og mikill áhugi var ríkj-
andi um aukið starf, en fram-
kvæmdum háir fjárskortur, því
að- reglan mun sjaldan hafa
verið verr á vegi stödd en nú
fjárhagslega. Veldur þar um
ver jfali peninga og að reglan
Ihefir ekki nándarnærri jafn-
j háau styrk hlutfallslega eins og
;fyrir stríð. Kemur þetta enn
iharðar niður á henni, vegna
þess að hún hefir nú fleiri járn
- í eldinum og stendur í meiri
i framkvæmdum, en verið hefir
' að undanförnu. Það er ekki nóg
* þótt allir templarar starfi kaup
laust að bindindismálum allan
{ ársins hring og leggi auk þess
ffram tugi þúsunda króna ár-
jlega úr eigin vasa til þeirra
mála, en sem dæmi um fórn-
'fýsi templara fyrir áhugamál
sín má geia þess, að af hverjum
fulltrúa á þessu stórstúkuþingi
hefði verið greitt þingfararkaup
þá hefði styrkur ríkissjóðs til
reglunnar ekki hrokkið nánd-
arnærri fyrir því. Hjer er þó að
eins um viku starf hundrað-
asta hluta templara að ræða.
Hvers virði myndi þá ársstarf
allra verða, metið til peninga?
Milliþinganefnd.
Vegna alls þessa var sam-
þykt að kjósa milliþinganefnd
til þess að athuga og bera fram
á næsta þingi rökstuddar til-
lögur um það, hvernig templ-
arar geti beitt betur og hagan-
legar kröftum sínum fyrir bað
velferðarmál að hnekkja áfeng
isbölinu.
Unglingaregluþinginu, sem
staðið hefir jafn lengi, verður
líka slitið í dag. Þar á eftir
verður hástúkufundur. í kvöld
hafa stúkurnar á Akureyri boð
inni fyrir alla fulltrúa í safn-
komuhúsi bæjarins. En í fyrra-
málið verður lagt af stað í
tveggja daga skemtiferð til Mý-
vatns og Ásbyrgis. Verða þátt-
takendur í þeirri ferð nær 90
talsins.
Tíu ára áæflun
VIÐ höfum, íslendingar, stofn-
að lýðveldi, sem frjáls þjóð. —
Allur þorri þjóðarinnar er efa-
laust í hátíðaskapi. Við lítum
vongóð fram á leið.
Eftir hv-erja hátíðisdaga koma
virku dagarnir, rúmhelgir. Ef
vel á að fara, verður að láta
hendur standa fram úr ermum.
Það eplífið, sem kallar. og ætti
engan að láta í friði.
Lýðveldinu fylgja mikilshátt
ar skyldur af hálfu þegnanna,
hvers einasta manns.
Frelsið höfum við fengið, en
það er, eins og máltækið segir,
ei|i síður vandi „að gæta feng-
ins fjár en afla þess“.
Eitt meginskilyrði þess, að
frelsið eigi glatist, er að við
vérðum ávalt sjálfbjarga. Ef
við sakir ódugnaðar eða skeyt-
ingarleysis komumst á vonar-
völ, verður frelsið hrifsað úr
höndum okkar. Vill nokkur ís-
Iendingur horfa fram á nýtt sjö
alda ófrelsi og auðmýkjandi
undirlægjuhátt? Jeg býst við,
að hver Islendingur muni svara
hátt og skýrt. Nei og aftpr nei.
En hvað stendur í lögmáli
„Tíu ára áætlunar“. Það er kall
að skynsamleg sparsemi, hóf-
semi í hverjum hlut. Það er
rúmhelgin í samfestingnum og
vinnufötum, starfið, reglusem-
in, hófsemin.
Ein leiðin áreiðanlega og
ekki síst til að vera sjálfbjarga,
er að fara eftir lögum hennar.
Það er óhjákvæmilegt.
Ef við förum eftir lögmáli
hennar, getum við haldið aðra
sigurhátíð eftir næstu sjö hundr
uð ár, og enn aðra enn stærri
sigurhátíð eftir önnur sjö hundr
uð ár. Við hnígum öll að velli,
en lífið heldur áfram.
Munið því eftir ,,Tíu ára á-
ætluninni,“
26. 6. 1944.
Halldór Jónsson.
25 borgarfaúar
særðir í óeirðum á
miðvikudagskvöld
Frá danska blaðafull-
trúanum í gær, 30. júní.
ÓEIRÐIR hjeldu áfram í
Kaupmannahöfn á miðviku-
dagskvöldið, þótt í smærri stíl
væri en næstu kvöldin á und-
an. Rjett eftir klukkan 20
streymdi fjöldi borgarbúa út á
göturnar og kveiktu bál á miðj
um akbrautunum. Það voru
mótmæli þeirra gegn því, að
vera lokaðir inni á hvei’ju sum-
arkvöldi eftir klukkan 20, sem
er þó rjettilega kl. 19, því að
Þjóðverjar flýta klukkunni um
eina klukkustund á sumrin. —
Bjarma frá mörg hundruð bál-
um sló um borgina, og í miðjum
bænum hafði enskum fána ver
ið komið fyrir yfir mjög fjölfar
inni götu.
Þýsku eftirlitssveitirnar komu
á vettvang, en höfðu fengið
skipun um að halda sjer í skefj
um og komast hjá alvarlegum
ái'ekstrum við borgarbúa. —
Þeim veittist erfitt að fram-
fylgja þeirri skipun, og 25
Kaupmannahafnarbúar særðust
meira eða minna af kúlum
Þjóðverja. Enginn var drepinn
á miðvikudagskvöldið.
Eini maðurinn, sem drepinh
var á miðvikudaginn, var einn
af skósveinum Þjóðverja, Ib
Svanberg, 27 ára- að aldri. Hann
kóm á reiðhjóli eftir Gammel
Kongevej. Annar hjólreiðamað
ur náði honum og sk&ut á hann
af marghleypu, um leið og
hann fór fram úr honum. Svan-
berg var dauður, áður en kom-
ist var með hann í sjúkrahús,
en þangað álti þýskur sjúkra-
bíll að flytja hann.
í vösum Svanbergs fundust
skjöl og skírteini, sem Gesta-
po hafði gefið út, og sannaði
skírteinið, að hann hafði verið
í þjónustu Gestapoo.
Aðrir þjónar Gestapo fram-
kvæmdu út í ystu æsar skipan-
ir herra sinna. eftir að Kaup-
mannahafnarbúar höfðu í
fyrsta skifti kveikt bál á gölun-
um í mótmælaskyni. Um nótt-
ina, þegar skotthríðin á götun-
um var um það bil að hljóðna,
kveiktu þeir í hinni stóru sýn-
ingarhöll á Bellahöj, og brann
hún til grunna.
Eyjólfur Jónsson,
konsúll á Seyðis-
firði, látinn
EYJÓLFUR JÓNSSON, kon-
súll á Seyðisfirði, ljest í fyrri-
nótt, 74 ára að aldri.
Eyjólfur er fæddur að Parti
í Sandvík í Norðfirði 1869. For-
eldrar hahs voru Gróa Eyjólfs-
dóttir og Jón Þorvaldsson. —
Hann lærði klæðskeraiðn í
Noregi og ljósmyndagerð í
Danmörku og var ljósmyndari
á Seyðisfirði. Forstjóri Útibús
íslandsbanka þar 1904—29. —
Hann hefii; og gegnt ýmsum
trúnaðarstöðum á Seyðisfirði,
m. a. bæjarfulltrúi frá 1901—
1937. Sænskur vice-konsúll
hefir hann verið síðan 1921. —
Hann var kvæntur Sigríði
Jensdóttur, sem lifir mann
sinn-.
Bæjarráð viil ekki kaupa
eiynir Strætisvagnafjelaysins
í VETUR sótti Strætisvagna-
fjelagið um að fá sjerleyfi til
rekslurs síns næslu 10 árin, en
samkv. sjerleyfislögunum má
ekki veita slík leyfi lengui' í
einu enn til 3 ára.
Nokkru seinna stakk fjelagið
upp á því, að bærinn keypti
eignir fjelagsins, vagna, hús o.
fl. í því skyni að bærinn ræki
slræitsvagna flutninga. Voru
síðan tilnefndir tveir verk-
fræðingar, Valgeir Björnsson,
hafnarstjóri og Erling Ellingsen
til að meta eignir fjelagsins. —
Hafa þeir lokið matgerð sinni
og var hún lögð fyrir bæjarráð
í gær.
Matsverðið nam um íVi milj.
króna. Bæjarráð vildi ekki sam
þykkja að kaupa eignirnar
þessu verði. En hinsvegar hafði
fjelagið fyrir sitt leyti fallist á
að matgerð þessi yrði notuð
sem grundvöllur undir samn-
inga um sölu á eignunum.
Bæjarráð vildi ekki heldur
fallast á áð fjelagið fengi 10
ára sjerleyfi, enda þarf laga-
breyting til þess. En hinsvegar
skýrði fjelagsstjórnin svo frá í
vetur, að fjelagið gæti ekki hald
ið rekstrinum áfram, ef sjer-
leyfistíminn væri ekki ákveð-
irín lengri en lög heimila.
Minningarsjóður
Davíðs Sch, Thor-
steinssonar
FYRIR NOKKRUM árum
stofnaði Þorsteinn Scheving
Thorsteinsson lyfsali sjóð til
mii^ningar um föður sinn,
Davíð Scheving Thorsteinsson
hjeraðslælyú, með 6000 króna
stofnfje, og gaf auk þess stú-
dentagarðinum minningargjöf.
•Síðan hefir stofnandi sjóðsins
lagt í hann fje á hverju ári,
samtals 16.000 krónur, fram að
síðustu áramótum.
Nú hefir Scheving Thorsteins
son lyfsali enn sent sjóðnum
peningagjöf, að þessu sinni
16.500 krónur, í tilefni þess, að
í dag eru liðin 25 ár síðan hann
tók við rekstri Reykjavíkur
Apóteks. Hefir hann þá lagt í
sjóðinn samtals 32.500 krónur,
auk framlags til herbergis í
stúdentagarðinum gamla.
Af vöxtum sjóðsins skal
greiða húsaleigu fyrir stúdent
þann, sem býr í herbergi því
í stúdentagarðinum, er ber nafn
Davíðs Scheving Thorsteinsson,
en vist í því herbergi skal veita
stúdenti í læknadeild. Þá skal,
ef vaxtatekjur sjóðsins hrökkva
greiða einnig húsaleigu fyrir
stúdent í heimspekideild — ís-
lenskum fræðum.
Skotið upp í háloftin.
LONDON: — Bandaríkja-
menn hafa smíðað nýja 120
mm loftvarnabyssu, sem dreg-
ur Í0.000 fet í loft upp. Þetta
hefir verið tilkynt af flugmála
ráðuneyti Bandaríkjanna. Þær
byssur, sem áður voru til,
drógu alt upp í 42.000 feta hæð,
en það voru bresku 4.5 þuml.
loftvarnabyssurnar. Ekki er
nákvæmlega vitað, hve hátt
þýsku 88 mm loftvarnabyssurn
ar draga.
Borgarstjórar reknir.
LONDON: — De Gaulle hef-
ir látið reka borgarstjórana í
Algiers og Oran, og sett aðra
menn í þeirra stað. Er nú mikið
um embættasviftingar og alls-
konar óreiðu í Norður-Afríku-
löndum Frakka.
Jónsmessmót
ú Stokkseyrs
STOKKSE YRIN G AR heima
og heiman gengust fyrir Jóns-
messumóti að Stokkseyri síð-
astliðinn sunnudag. Fjölmenni
mikið sótti mótið. Auk heima-
manna voru þarna margir
Stokkseyringar frá Reykjavík,
Vestmannaeyjum, Hafnarfirði
og Suðurnesjum.
Mótið hófst með guðsþjón-
ustu í Stokkseyrarkirkju, kl.
11 f. h. og prjedikaði sóknar-
presturinn, sjera Árelíus Níels-
son. Að því loknu hópuðust
menn á mótsstaðinn, sem var
við Knararósvita austan Stokks
eyrar, en auk þess sem þar fór
fram, fór nokkur hluti mótsins
fram í samkomuhúsunum í
þorpinu. Ræður fluttu á mótinu
þessir menr\: Sturlaugur Jóns-
son, stórkaupm., Hróbjartur
Bjarnason, stórkaupm., Ásgeir
Eiríksson, oddviti Stokkseyr-
inga, Kjartan Ólafsson, bæjar-
fulltrúi í Hafnarfirði, Helgi
Sæmundsson, blaðam., Þórður
Jónsson, skrifstofumaður, Ingi-
mundur Jónsson, kaupm., Guð-
mundur Jónsson, skósmiður og
Grímur Bjarnason, pípulagn-
ingameistari. Auk þessa flutti
Sigurður Ingimundarson frum-
orkt kvæði og hinn vinsæli
stjórnandi þjóðkórsins, Páll
Isólfsson, stjórnaði fjöldasöng.
Tveir ungir og áhugasamir
Stokkseyringar í Reykjavík,
þeir Agnar Hreinsson, form.
Skipstjóra- og stýrimannafjel.
„Grótta“ og Hróbjartur Bjarna
son, stórkaupm., höfðu for-
göngu um kvíkmyndun móts-
ins. Kvikmyndina tók Jón Sen.
Mótið fór á allan hátt fram
af hinni mestu prýði og má það
til fyrirmyndar teljast, að ekki
sást vín á nokkrum manni
GULLI SMYGLAÐ.
Stokkhólmi: — Lögreglan
hefir komist að því, að sex kíl-
óum af gulli hafi verið smygl-
að á land í Málmey. Af þessu
var 5 kg. að líkindum smyglað
frá Danmörku. Þrír menn hafa
verið handteknir, Dani, sem
talinn er vera meðlimur ólög-
legs fjelagsskapar, danskur
Gyðingur og pólskur flótta-
maður.