Morgunblaðið - 08.07.1944, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAí/lÐ
Laugardaginn 8. júlí 1944
LARRY DERFORD
1ÁJ. Jjjomeríet ^JJJauaL
lam:
í leit að
lífshamingju
— 38. dagur —
að dvelja um stund í Indlandi
og spurði hann, hvað jeg ætti
að skoða. Við töluðum lengi
saman, og að lokum sagðist
hann vera að fara til Benares
þá um kvöldið og spurði, hvort
jeg vildi koma með sjer. Jeg
þáði það með þökkum“.
★
„Þegar við loks komum til
Benares, kom ungur maður, á
aldur við mig, til þess að taka
á móti fjelaga mínum, og
Swaminn sagði honum að finna
herbergi handa mjer. Nafn
hans var Mahendra og hann
var kennari við háskólann. Það
var mjög viðfeldinn og gáfað-
ur náungi, og virtist kunna eins
vel við mig, eins og jeg kunni
við hann“.
„Allir voru góðir við mig.
Þegar þeir komust að því, að
jeg var ekki kominn þangað
til þess að fara á tígrisdýra-
veiðar eða braska, heldur að-
eins til þess að læra, vildu þeir
alt fyrir mig gera. Þeir voru
mjög ánægðir, þegar jeg sagð-
ist vilja læra Hindosta ni, mál
Hindúa, og útveguðu mjer
kennara. Þeir lánuðu mjer bæk
ur. Þeir þreyttust aldrei á að
svara spurningum mínum. Ert i
þú nokkuð kunnugur Hindúa-
trúnni?“
„Mjög lítið“, sagði jeg.
„Jeg hygg, að þú myndir hafa
gaman af að kynna þjer hana.
Er nokkuð til ógurlegra en sú
hyggja, að alheimurinn hafi
ekkert upphaf og engan endi,
heldur fari stöðugt frá vexti
til jafnvægis, frá jafnvægi til
hrörnunar, frá hrörnun til
upplausnar og frá upplausn til
vaxtar — og þannig áfram, um
alla„eilífð?“
„Og hver ætla Hindúar, að
sje tilgangur þessara endalausu
endurtekninga?“
„Jeg hygg, að þeir mundu
svara, að þannig væri eðli þess
Algjöra. Þeir trúa því, að til-
gangur sköpunarinnar sje að
vera sem nokkurs konar áfangi,
þar sem sálin hljóti refsingu
eða laun fyrir gjörðir sínar í
fyrri tilverum“.
„Trú þeirra gerir þá fyrir
fram ráð fyrir sálnaflakki?“
„Það er trú tveggja þriðju
mannkynsins“.
„Sú staðreynd, að margir
trúi einhverju, er engin trygg-
ing fyrir þ'O'í, að það sje satt“.
„Nei, en það gerir það þess
vert að taka það til íhugunar.
Kristin trú hefir tileinkað sjer
svo mikið af Neo-Platonisma,
að hún hefði auðveldlega get-
að tileinkað sjer þetta líka, og
í rauninni var einu sinni til
kristinn trúarf Dkkur, sem
trúði á sálnaflakk — en svo var
því lýst yfir, að slíkt væri villu
trú“.
„Ér rjett hjá mjer, að þetta
þýði, að sálin fari úr einum :
likama í annan, á endalausri :
reynslugöngu, sem dygð eða i
löstur fyrri gjörða ræður?“ ;
„Já, það held jeg. i
i „En sjáðu til, jeg er ekki að- 1
eins sál mín, heldur og líkami 1
minn, og hver getur skorið úr í
því, hve mjög jeg — mitt ein-
staklingseðli — takmarkast af
slysum, sem koma fyrir líkama
minn? Hefði Byron verið By-
ron án trjefótar síns eða Dosto-
yevski Dostoyevski án floga-
veiki sinnar?“
„Indverjar tala aldrei um
neitt, sem við köllum slys. Þeir
mundu aðeins svara því, að það
væru gjörðir þínar í fyrri til-
verum, sem hefðu ráðið því, að
sál þín tók sjer bústað í óheil-
brigðum líkama“. Larry starði
fram fyrir sig, niðursokkinn í
hugsanir sínar. Síðan hjelt
hann áfram og brosti lítið eitt:
„Hefir þjer ekki dottið í hug,
að sálnaflakkið er í senn skýr-
ing og rjettlæting á því illa í
heiminum?“
„En hvers vegna skapaði guð
ekki heiminn í upphafi lausan
við þjáningar og eymd, þegar
einstaklingurinn var hvorki
gæddur dygðum nje löstum,
sem rjeðu gjörðum hans?“
„Hindúarnir myndu svara
því, að það hefði aldrei verið
neitt upphaf. Sál einstaklings-
ins, sem til hefir verið í sam-
bandi við alheiminn, hefir ver-
ið til um alla eilífð og á eðli
j sitt að þakka einhverri fyrri
tilveru“.
„Og hefir trúin á sálnaflakk-
ið góð áhrif á þá, sem trúa því?
Því að þegar á alt er litið er
það það, sem hefir mest að
segja“.
„Já, þgð held jeg“.
„Og truir þú á það, Larry?“
„Það er mjög erfitt að svara
þessari spurningu. Jeg hygg,
að ógjörningur sje fyrir Vest-
urlandabúa að trúa því eins
hiklaust og Austurlandabúar
gera. Það er þeim runnið í
merg og bein. Við getum aldrei
litið á það öðru vísi en sem
ætlan. Jeg geri hvorugt að trúa
því, eða trúa því ekki“.
Hann þagði andartak, hvíldi
andlitið í höndum sjer ogTorfði
niður á borðið. Svo rjetti hann
úr sjer.
Jeg ætla að.segja þjer frá
mjög undarlegu atviku, sem
kom einu sinni fyrir mig. Kvöld
eitt sat jeg í litla herberginu
mínu í sambýliskofanum og var
að hugsa, eins og hinir ind-
versku vinir mínir höfðu kent
mjer. Jeg hafði kveikt á kerti
og einbeindi athygli minni að
loga þess, og eftir dálitla stund
sá jeg greinilega, í gegnum log-
ann, langa röð mannsmynda,
sem stóðu hver aftan við
aðra“.
„Fremst stóð eldri kona. Hún
hafði kniplingahúfu með grá-
um, litlum hringjum, sem
hjengu niður fyrir eyru henn-
ar. Hún var í aðskornum, grá-
um bol og silkipilsi með legg-
ingum, en það var búningur,
sem jeg hygg að konur hafi
notað á 17. öldinni. Hún stóð
og sneri andlitinu að mjer, og
yfir henni hvíldi einhver ynd-
isþokki. Handleggir hennar
hjengu niður með hliðunum og
lófarnir sneru að mjer. Svip-
urinn á hrukkóttu andliti henn
ar var vingjarnlegur, mildur
og blíður“.
„Rjett fyrir aftan hana stóð
stór, þrekinn Gyðingur og
sneri hliðinni að mjer, svo að
jeg sá á vangasvip hans. Hann
var klæddur gulri úlpu og
hafði gula kollhúfu ofan á
þykku, dökku hárinu. Hann leit
út fyrir að vera lærður mað-
ur og í svip hans var harður,
en um leið því nær ástríðu-
þrunginn strangleiki“.
„Bak við hann stóð ungur
maður, sem jeg sá eins greini-
lega og ekkert hefði verið á
milli okkar. Hann sneri and-
litinu að mjer. Hann hafði
þetta glaðlega, ruddalega yfir-
br„gð, sem einkendi Englend-
inga á 16. öld. Hann stóð þarna
öruggur og svipúr hans var
djarfur, ófyrirleitinn og gáska-
fullur. Hann var klæddur mjög
skrautlegum, rauðum búningi,
sem líktist einna mest hirð-
búning, með breiða flauelis-
skó á fótunum og flata flauelis-
húfu á höfðinu“.
„Bak við þessi þrjú var enda
laus röð manna — eins og bið-
, röð fyrir utan kvikmyndahús
— en jeg sá þá svo óljóst, að
jeg gat ekki greint útlit þeirra.
Jeg skynjaði aðeins óljósar
myndir þeirra og hreyfingu þá,
sem fór í gegnum þá, eins og
kornstrá, sem bærast fyrir
andvara sumarsins. Eftir dá-
litla stund — jeg veit ekki,
hvort það var ein mínúta, fimm,
mínútur eða tíu — runnu mynd
irnar hægt saman við nátt-
myrkrið, og ekkert var að sjá'
annað en stöðugt ljósið á kert-
inu“.
Takið þessa bók með
í sumarfríið.
BÓNAÐIR OG
SMURÐIR BÍLAR
H.f. STILLIR- Lausraves:
168. — Sími 5347.
BEST AÐ AUGLtSA 1
MORGUNBLAÐINU.
Valemon konungur hvítabjörn
Æfintýri eftir P. Chr. Asbjörnsen.
2.
Þetta fannst konungi ekki mega svo lengur ganga, hann
sendi nú elstu dóttur sína út og tók björninn hana og þaut
af stað með hana á bakinu. Þegar þau höfðu farið langan
veg, sagði björninn við hana:
„Hefirðti setið í mýkra sæti og sjeð betur?“
„Já, mýkra var sætið á móðurknjám og betur sá jeg
heima í höll föður míns“.
„Jæja, þá ertu ekki sú rjetta“, sagði björninn. Og svo
rak hann hana heim aftur.
Næsta föstudag kom hann aftur og allt fór á sömu leið.
Hermennirnir reyndu að berjast við hann, en hann sló þá
niður eins og visin strá og konungur varð að biðja hann
að hætta og sendi nú út næstelstu dótturina og hana þaut
björninn með í burtu. Þegar þau höfðu farið góðan spöl,
sagði björninn:
„Hefir þú setið mýkra og sjeð betur?“
„Já“, svaraði konungsdóttir. „Heima í höll föður míns
sá jeg skýrar og mýkra var sætið á móðurknjám“.
„Jæja, þá ert þú ekki sú rjetta“, sagði bjarndýrið. Og
svo rak það hana heim aftur.
Þriðja föstudaginn kom björninn enn, og var nú harð-
ari í höggunum, en áður, en konungi fannst hann ómögu-
lega geta látið hvítserk rota fyrir sjer allan herinn og svo
sendi hann yngstu dótturina út til hans í Guðs nafni. —
Björninn tók hana þegar á bak sjer og þaut af stað.
Þegar þau höfðu farið langa leið og voru stödd í skógi
einum miklum, spurði björninn yngstu kóngsdótturina
sömu spurninganna og hann hafði lagt fyrir systur henn-
ar, hvort hún hefði nokkurn tíma setið í mýkra sæti eða
sjeð skýrar.
„Nei, aldrei“, sagði hún.
„Gott er það, þá ert þú sú rjetta“, sagði björninn.
Svo komu þau að höll, sem var svo fögur og mikil, að
höll konungsins, föður fylgdarmeyjar barnsins, var eins
og vesæll kofi í samanburði við hana. Þar átti hún nú að
búa og fá allt, sem hugur hennar girntist, þurfti ekki að
gera nokkurn hlut nema aðeins að gæta þess, að eldurinn
dæi aldrei. Björninn var á brott um daga, en kom heim
ið kveldi og var mennskur maður um nætur. Þetta gekk
allt vel í þrjú ár og á hverju ári eignaðist konungsdóttir
óarn, og björninn fór með þau öll burtu jafnskjótt og þau
-nru fppdd. Af bessu varð konungsdóttir mjög sorgmædd
uoman: — Svo vona jeg, að
eg sjái yður ekki framar hjer.
— Núýætlar herra dómarinn
að segja af sjer?
~k
I leikhúsi.
— Hvernig stendur á því, að
þú klappar svona ákaft fyrir
þegsari bölvaðri vitleysu?
— Jeg geri það til þess að
halda mjer vakandi.
★
— Jeg hefi gert nýja upp-
götvun, sem jeg hlýt að stór-
græða á.
— Hvað er það?
— Það er nýr bókstafur í
skrifstofuvjelar. Þegar sá, sem
skrifar, veit ekki, hvernig á að
skrifa eitthvert orð, þá notar
hann þennan staf og hann get-
ur komið í staðinn fyrir i eða
y, g eða h, eða hvaða staf sem
er.
★
Það er ótrúlegt, en satt er
það samt,
að í Hartwell í Ohio í Banda-
ríkjunum var eitt sinn feld
stór eik. Þegar bolurinn var
sagaður í sundur, fanst innan
í honum eldgömul skeifa,
að maður einn í Los Angeles
heitir þessu fræga nafni: Lleie-
usszuieusszessses Willihimini-
ziisteizzii Hurrizzissteizzii. Oll
nöfnin eru borin fram í einu
sem eitt nafn,
að á 18. öld var það si„ður
hefðarkvenna í Englandi að
skreyta hatta sína með skips-
líkönum. Voru skipin með rá
og reiða og undir fullum segl-
um,
að Novellus Torquatus gat
leikið þá list að drekka 13 lítra
af víni í einum teig. Tiberius
keisari heyrði getið um þetta,
en trúði því ekki. Ljek þá Tor-
quatus. list sína að honum sjá-
andi, svo að hann varð að trúa,
að býfluga þurfa að fljúga 60
þús. km. til þess að safna einu
pundi af hunangi.
★
A grímudansleik.
— Þarna er maður, sem hefir
elt mig alt kvöldið. Hvað á jeg
að gera til þess að losna við
hann?
— Taka af þjer grímuna.
★
— Hefirðu veitt nokkuð?
— Nei, en jeg hefi tamið fisk
ana, svo að þeir jeta altaf af
öngliaum.