Morgunblaðið - 04.01.1945, Blaðsíða 5

Fimtudag’ar 4. jarniar 1945.
•'-35$í*&í* V ,"lLv
MORGUNBLAÐIÐ
Viðskiptaráðið og rafvirkjarnir“
Athugasemd frá Viðskiptaráði
Mariene í Frakklandi
ÚT AF grein með þessari yf-
irskrift í Morgunblaðinu 30
desember síðastliðinn, eftir
Guðmund Þorsteinsson raf-
virkja, vill Viðskiftaráðið taka
fram eftirfarandi:
lnnkaupasamband rifvirkja
h.f. er nýtt verslunarfyrirtæki,
stofnað í janúar 1944. Það er
hlutafjelag og verslunarfyrir-
tæki eins og samskonar eldri
fyrirtæki er annast innflutning
á sömu vörum og þeim, er það
hyggst að flytja inn. Sjerstaða
þess virðist aðallega felast í
því, að hlulhafar þess sjeu
fleiri en annara hliðstæðra
eldri fyrirtækja, og einnig því,
að fleiri rafvirkjar sjeu hlut-
hafar í því en samskonar versl-
unarfyrirtækjum, sem eldri
eru.
Þetta hlutafjelag, Innkaupa-
samband Rafvirkja h.f.. hefir
óskað eftir, og talið sig hafa
rjell til, að fá til umráða all-
mikinn hluta af innflutnings-
kvóta landsins í rafmagnsvör-
um, einkum raflagnaefni, sem
er hliðstætt því, að trjesmiðir
stofnuðu nýtt hlutafjelag og
krefðust því til handa að fá að
flytja inn megnið af þeim timb
urskamti, sem landinu er ætl-
aður á hverjum tíma, eða t. d.
að járn- og vjelsmiðir stofnuðú
verslunarfyrirlæki og krefðust
hins sama því til handa varð-
andi allt efni sem þeir þyrflu
til að vinna úr.
Á tímum eins og þeim sem
nú eru, þegar viðskifti við önn-
ur lönd eru raunverulega alls
ekki frjáls, þýðir þetta í fram-
kvæmd, að hið opinbera taki
með valdi þann rjett, sem eldri
fyrirtæki hafa öðlast á lengri
tíma, 'meðan slík viðskifti voru
frjálsari en nú. er og afhendi
hann öðrum sem ekki virðast
hafa kosið að öðlast svipuð
fjettindi meðan þess var kost-
ur án þeirrar íhlutunar hins op
* inbera er að framan getur.
Viðskiftaráðið mun ekki
leggja neinn dóm á slíkar að-
gerðir, sem þessar, en því þykir
rjett að upplýsa, að það hefir
ekki heimild til að gera slíkt,
samkvæmt sínum starfsreglum.
Því þykir og rjett að benda á
í þessu sambandi, að það eru
fleiri aðilar í landinu en iðn-
aðarmennirnir sjálfir, sem hafa
hagsmuna að gæta í sambandi
við verslun rheð efnivörur til
iðnaðar, t. d. nolendurnir, þeir
sem bæði þurfa að kaupa efni-
vöruna og vinnu iðnaðarmann-
anna. ,
Það er rjett hjá greinarhöf-
undi, að það hefir reynst ýms-
um erfiðleikum bundið að fá íil
lanösins hinar nauðsynlegustu
rafmagnsvörur eftir að viðskift
in með þessar vörur færðust
að öllu leyti til Ameríku. Hitt
mun síður rjett, ef talið er, að
lítið hafi verið gert til að yfir-
stíga þá erfiðleika. Má í því
sambandi benda á, að hinir
eldri innflytjendur hafa stofn-
að með sjer innkaupasamlag —
hliðstætt öðrum innkaupasam-
lögum er nú starfa hjer —til
að bæta aðslöðuna í þessu efni.
Viðskiftaráðið, samninganefnd
in og sendiráð íslands í Wash-
ington hafa einnig látið í tje
alla þá aðstoð sem þessar stofn
anir gela í tje látið til að bæta
úr þeim erfiðleikum er þurft
hefir að stríða við í þessum
efnum.
Greinarhöfundur eyðir all-
miklu rúmi til áfellis skiftingu
á raflagnarörum er komu lil
landsins nú fyrir skömmu. —
Saga þess máls er í sem stytslu
máli þessi: Snemma á síðast-
liðnu ári taldi eitt firma hjer i
bæ sig hafa nokkra möguleika
lil að fá keypt allt að 140 000
fet af raflagnarörur i Banda-
ríkjunum. Viðskiftaráðið vildi
að tilraunin yroi gerð og veitti
leyfið þegar í stað, en setti það
að skilyrði, að það hefði íhlut- ^
un um skiftingu vörunnar, ef
tilraunin tækist, en málið sióð
þannig, að þótt varan væri til
þá var með öllu vafasaml aö út
flutningsleyfi fengist. Með að-
stoð Viðskiftaráðs tókst þó u.m
síðir að fá útflutningsleyfi fvr-
ir rörunum án þess að bau
kæmu til frádráttar á þeim |
skammti er um það leyti var
verið að ákveða íslandi vestra. j
Er rör þessi komu til lands-
ins stóð svo á, að nær því eng-
ar birgðir af raflagnarörum j
voru til í landinu, en skömmu
aður hafði allmikið magn af
sömu vöru farið í sjóinn með
e. s. Goðafossi, þólti ráðinu því
rjettara að segja fyrir um skift
ingu vörunnar en að láta eitt
verslunarfyrirtæki annast hana
eftir eigin geðþótta. Að sjálf-
sögðu' skifli ráöið vörunni með
hliðsjón a.f þeim reglum er
gilda um skiftingu innflutnings
leyfa. Ef ráðinu hefði hins-
vegar komið til hugar að hlut- i
aðeigendur óskuðu fremur að
ein verslun annaðist skiftin og
að allir þeir, er málið snerti
yrðu ánægðir með hennar gerð
ir. þá myndi ekki hafa staðið
á því að draga sig í hlje. |
Greinarhöfundur lætur það
skína í gegn, að Viðskiftaráðið
hindri eðlilegan innflutning
nauðsynjavara, eins og t. d. raf
magnsröra, með því að neita ein
stökum verslunarfyrirtækjum
um innflutningsleyfi. Svipaðs
misskilnings gætir ótrúlega oft
hjá innflytjendum og ýmsum
öðrúm. Um langt skeið hafa all
flestar nauðsynjavörur, sjer-
staklega málmar og vörur úr,
þeim, verið háðar ákveðnum
útflutningstakmörkunum í
Bandaríkjunum. Viðskiftaráðið
hefir því aö sjálfsögðu orðið að
haga leyfisveitingum fyrir þess
um vörum í samræmi við út-
flutningskvótann á hverjum
tíma.Þegar buið er að gefa út
innflutningsleyfi fyrir upphæð
sem nemur öllum útflutnings-
kvótanum á ákveðnu tímabili,
er tilgangslaust að gefa út
fleiri leyfi fyr en næsta kvóta-
tímabil hefst.
Það hefir frá upphafi verið
sjerstökum erfiðleikum bundið
að fá rafmagnsrör frá Amer-
íku, og ætli innflytjendum að
vera ljóst, að slíkir erfiðleikar
standa í beinu sambandi við nú
verandi heimsstyrjöld. Það er
því mikill misskilningur að saka
Viðskiftaráð um skort hjer í
landinu á þeim og fleirum nauð
synjavörum er svipað stendur
á með.
Um aðstöðu nefnds hlutafje-
lags til að fá gjaldeyris- og inn
flutningsleyfi er þetta að segja:
Ýmsir eigendur þess fá gjald-
eyris- og innflutningsleyfi fyr-
ir rafmagnsvörum, og er þeim
ao sjálfsögðu heimilt að fela
sínu eigin hlutafjelagi að sam-
eina pantanir og flytja inn vör-
ur samkvæmt þeim leyfum. —
Sem einstakt verslunarfyrir
tæki mun fjelagið einnig fá
gjaldeyris- og innflutnings-
leyfi í samræmi við gildandi
reglur um leyfisveitingar til
nýrra fyrirtækja. Hinsvegar má
! óefað gera ráð fyrir því, að ekki
verði auðið að uppfylla óskir
fjelagsins í þessum efnum,
fremur en svo margra annara,
bæði nýrri og eldri fyrirtækja.
31. desember 1944.
Viðskiftaráðið.
Mikið rii um NorSur-
Ms-ssldina
ÚT ER komið mikið rit um
Norðurlands-síldina eftir Árna
Friðriksson fiskifræðing. Er rit
ið gefið út á vegum Atvinnu-
deildar háskólans.
Rit þetta er tæplega 300 bls.
að stærð, en auk þess er út-
dráttur úr efninu á enska tungu
áftan við. Rúmlega 50 skýringa
myndir og 70 töflur eru í bók-
inni.
Ritið er prentað á Siglufirði.
Þakkarávarp
ÞEGAR jeg veiktist fyrir
tæpum tveim árum og varð að
yíirgefa heimili milt. varð það
að sjálfsögðu fyrirvinnulaust.
Brugðu þá vio vinnufjelagar
mínir og veittu mjer um lang-
an tíma fjárhagslega aðstoð og
sýndu í því mikinn bróðurkær-
leika. Það er ekki hægt að nefna
nöfn allra þeirra, sem hlut eiga
að máli, þeir eru svo margir,
en jeg vil sjerstaklega nefna
verkstjóra minn, Martein Gísla
son og konu hans, sem ávalt
hafa revnst mjer sem systkini,
nú síðast með því að færa mjer
að Vífilsslöðum stóra fjárhæð-
Ennfremur vil jeg nefna Jón
Eyjólfsson. Flókagötu, sem
einnig hefir styrkt mig fjárhags
lega, þó hann væri í öðrum
vinnuflokki. Ennfremur frú Ás
laugu Þórðardóttur og mann
hennar, Pjetur Bjarnason, sem
á margan hátt hafa styrkt konu
mína og börnin.
Þessum öllum og öðrum
þeim, sem hafa veitt mjer styrk
og huggun í veikindum mínum,
þakka jeg af innsta huga mín-
um og bið þann. sem öllu ræð-
ur að veita þeim huggun og
styrk, þegar þeir þurfa með,
eins og þau hafa veitt mjer.
Oska þeim öllum gleðilegra
jóla. '
Vifilsstöðum 18. des. '44.
Halláór Þórhallsson.
ÞEGAR MARLENE DIETRICH leikkona fór hjeðan í haust»
hjelt hún fyrst til Englands en þaðan fií Frakklanás. Ljek hún
og flokkur hennar fyrir hermennina, hvar sem þau komti
Myndin hjer að ofan er tekin eínhversstaðar í Frakklanái og
sýnir Marlene og hermann nokkurn, sem leikur á móti hernsi-
Anderson til Parísar
PARÍS: Fyrir nokkru kom Sir
John Anderson fjármálaráð-
Breta og frú hans til heimsókn
ar hingað í borgina. Þau stóðu
við nokkra daga.
Ávarp Cíwrchills
Hf dönsku heíma-
vígslöðvanna
ETNE og áður hr.fir verið
getið í frjettiim. sendi Ghurc-
hill ávarp til dönsku heima-
vígstöðvanna mma um ára-
mótin. Ávarpið er þannig:,
— Nú í ársliyrjun get jeg
ekki lofað ykkur að stvrjahL
ariokin sjeu í náimt, en hitt
get jeg sagt, að hið nasist-
i.ska villidýr hafa verið kró-
uð iimi og tortíming ]>ess er
álrjákvannileg. Þau sár, sem
handamenn hafa veitt ]>ví.
draga það ti) dauða. Þegar
við llretai' töluiu um banda-
menn ('igum við ekki einung-
is við herafla. hinna samein-
uðu þjóða, heldnr og þá, seni|
herjast á IieimavígstöðvununV
um alla Evrópu og leika á
hættusfunt hlntverk í hinui al
gera stríði gegri sa.meiginleg-'
um fjandmanni. Við ykkur á
dönsku heimavígstöövumnn,
iundir stjórn Frelsisráðsins.
segi jeg: :— Við vitum hvaðj
þið hafíð orðið að þofa fvrir
að vísa á hug smjaðurvrðum
iNasista og rísa gegn kúgun
þeirra. Við vitum um uokkur:|
af afreksverkum ykkar við1!
I eðileggrngu ]výskra hergagna
(<ig hervjela. sem i’yrir fimm,
árum vai' koniið með inn í
varna.rlaust land vkka.r. \',ð
unctntmst stöðuglyndi ykkar
og dugnaö. Viðnám ykkar er
þýðingarmikið fyrir málsta.ð
allra handamauna og fyrir,
Danmörku efti rstríð. Nú,
þegar óvinurinn nálgast fallL
ið og beitir sjer til liins ýtr-
asta, verðmu við allir að.
standa vel saman. Við verðj
um að herða tökhi t.il þess að
flýta fyrir sigrinum. Með hug
rekki og köldu hlóði skulum
við sameiginlega vinna þann
sigur, sem mun færa dönsku
þjóðinni aftur hið , æfagamla
frelsi hennar.
ÓáapEepr ppd-
ingar ÞjóSverja i
London í gærkveldi.
Frjettaritarar hafa skýrt frá“-
því hváð eftir annað eftir að*
innrásin var gerð á megin-*
lándi, hvernig Þjóðverjar liaf.'v
pyntað andstæðinga sína á
hinn viðui’styggilegasta hátt.
En nú hefit' í fyrsta sinni ven
ið gefin út opinber skýrsla.
um pyntingaraðferðir Þjóð-
verjai' í N’iður-löiidum. Var
skýrslan liirt í aðalstöðvuux
21. hersins í dag og skýrt frái-
pyntingum, sem fram haf;v
farið á tveimur stöðum.
Hönnunargögn eru margs-
konar. Pyntingartækin mr
ennþá t.il og ennfremur vitnir
setn énn ern a lífi. 1 hinni op-
inheru skýrshi segir, að pynt-
ingaaðferðir Þjóðverja gef*
sí.st eftir pyntingaað ferðunm
þeim, sem spánski rannsóknar:
rjetturinn notaði á síiiumt
tíma. Þessai' pyntingaaðferð-
ir sjeu langt frá því, senx.
menn geti gert sjer í hugar-*
lund; að’ eigi sjer stað lvj:i-
svokölluðum mentuðum mönnj
um á 20. öfdmni.
Fjársöfmit
til íþróHaleikvattgs
NÝLEflA var efnt til fjár-
söfnunar í Færeyjum til á-
góða fyrir íþróttaleikvang
Þórshafnar. S’tóð söfnunin yf-
ir í hálfan mánuð og var á
þeím tíma safnað 08.000 kr.
Við það áð fá íþróttaleik-
vang - í Þórshöfn aukast í-
þróttaskilyrði Færeyinga að
stórum mun, en þeir liafa átt
við erfið æfingarskilyrði að
búa. (Samkv. uppl. frá Sámal
Davidsen).