Morgunblaðið - 08.05.1945, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudag'ur 8. maí 1945|

Nauðlentu við island
Þetta eru Jiýsku flug’mennirnir fjórir, sem voru í flugvjel
(f»eirri, er nauðicnti hjer við Norðtiriand fyrir skömmu, er þeir
voru í veðurathuganaflugi.
Þýsk fkigvjel nauðlenti við
Norðurland. - Frásögn flugmanna
JÞjóðverjarnir fjórir, sem
riauðlentu í síðtistu viku fyrir
nnfð-austur strönd landsins,
voru flutlir til Reykjavíkur og
ftafa nú verið yfirheyrðir af
þeiíri deild ameríska hersins
hjer, sem fjalíar uhi striðsfanga
rn.áléfhi. Flugvjel þeirra var
Junkers 88 og komu þeir frá
bækistöðvum í Nörður-Noregi.
Áttu þeir að gera veðurathug-
anir á svæðinu milli íslands og
)Jan Mayen, en vjelarbilun varð
jtil þess að þeir urðu að nauð-
lenda. Þrír fanganna éru þýsk,-
i að ætterni, en sá fjórði er
Austurríkismaður. Aldur þei*Ta
er frá 23 til 29 ár. Var einn
flugmaður, annar loítskeyta-
laður, þriðji veðurfræðingur
ig sá fjórði skytta. Allir voru
peir undirforingjar að tign.
Enda þótt engum fanganna
iiæri fullljóst, hversu alvarlega
áiorfði fyrir Þjóðverjum í stýrj-
jöídínni, kváðust þeir þó hafa
Í ílað það, að styrjöldin væri
ópuð Þjóðverjum. Framburð-
tr þeirra var ósamhljóða um
fcað, hvernig samband þýska
hersins og norsku þjóðarinnar
jværi, Einn hjelt því fram, að
Jtaisverð vinátla væri milli hers
kn.3. og þjóðarinnar, en annar
pagði að nauðsynlegt væri að
rtafa tvöfaldan vörð um flug-
Jvjelar og bækistöðvar þeirra
ttíi að koma í.veg fyrir skémd-
jar; starfsemi Norðmanna.
j Eftirfarandi atriði eru tekin
jupp úr skýrslum þeim, sem
jLeknar voru af hinum þýsku
jflugmönnum: m
j — Meðal aldur hermanna í
Noregi núna, mun vera nálægl
tiO ár. Nokkrar fjallaherdeildir,
Jíem á sínum tíma komu frá
ýnnlandi til Norður-Noregs,
hrú þar enn, en-aðrar hafa hins
Í’egar verið fluttar frá Noregi
ii Ðanmerkur siðustu 6 mán-
ðina. Einn taldi samband
1 , #
norsku þjoðannnar og hersins
tefa gott; annar sagði, að stöðv
þr þeirra væru svo afskektar,
ýð þeir hefðli lítinn samgang
við óbreytta borgara og enn ann
ar skýrði frá því„ að verði yrði
& hafa mjcig öfluga við flug-
vjelar til að koma í veg fyrir
skemdarverk. Skemdarverka-
starfsemi frelsishreyfingarinn-
ar virðist vera í blóma í Suður-
Noregi.
Matarskamtur hermanna og
óbreyltra borgara hefir altaf
verið að minka undanfarið.
Brjef, sem hermönnum bárust
frá ættingjum i Þýskalandi,
gefa til kynna, að matvæla-
ástandið þar sje að verða mjög
alvarlegt, sögðu fangarnir enn-
fremur. Súpa, dilkakjöt og
þurkaðar baunir eru algeng-
ustu rjettir, sem þeir fá í bæki-
stöðvum sínum um þessar
mundir. *
Einn fanginn sagði að hann
hefði sannfærst um óhjákvæmi
legan ósígur ÞýskalandS, þegar
hann frjetti, að Hitler hefði
fallið í Berlín. Foringinn hafði
lofað því, að hvorki Vín nje
Berlín skyldu vera teknar, en
nú var augljóst, að ekki var
hægt að standa við það loforð.
Það var auðsjeð að Þjóðverj-
arnir stóðu í þeirri meiningu, að
Hitler hefði dáið hetjudauða.
Þá skýrði einn fanganna frá
því, að hann hefði verið í or-
ustuflugvjeladeild í Suður-
Frakklandi, en hluti hennar
var fluttur til Noregs, þegar
innrásin á meginlandið var
gerð.
Allir kváðust þeir fást við
veðurathuganir sem aðalstarf.
Þeim var ætlað að fá nákvæm-
ar upplýsingar um vindhraða
og vindstöðu, sjávargang og
skýjafar.
Byrjað var á því að fræða-
hermenn um pólitísk efni í júlí-
mániiði s. 1., sagði einn flug-
mannanna, én áður hafði verið
lögð lítil áhersla á pólitiska
þekkingu hermannanna.
Allir voru fangarnir sarii-
mála um það, að styrjöldin
gæli ekki staðið lengi enn, sak-
ir skorls á hergögnum og öðr-
um birgðum.
Hjer lýkui' frásögn þeiri’i er
blaðið hefir fengið frá hernað-
aryfirv.öldunUm urii þetta mál.
Blaðið átti í gær tal við
Framhald á 8. síðu
Skyndiheimsókn
amerískra
• *
hlaðamanna
Voru á heimleið frá
Þýskalandi.
í GÆR komu hingað 17 am-
eriskir blaðamenn og blaðaút-
geferidur. Eru þeir meðal
fremstu og áhrifamestu manna
stjettar sinnar í Ameríku. Þeir
höfðu hjer aðeins nokkurra
klukkustunda viðdvöl.
Þeir voru þessir:
Joseph Pulitzer, útgefándi St.
LoUis Post-Dispatch, Leonard
Nicholsson, útgefandi New Or-
leans Tifnes-Picayuns, Walker
Stone, ritstjóri Scripps-Howard
Newspapers, M. E. Walter, rit-
stjóri Times-Chronicle, Nor-
man Chandler, útgefandi Los
Angeles Times, Duke Shoop,
Washington frjettaritari Kans-
as City Star, E. C. Dimitman,
ritstjóri Chicago Sun, Malcolm
Bingay, ritstjóri Detroit Free
Press, Ben Hibbs, ritstjóri Sa-
turday Evening Post, Stanley
Hígh, einn af ritstjórum Read-
ers Digest, William Chenery,
útgefandi Colliers Magazine,
William Nichols, ritstjóri This
Week Magazine, Ben McKel-
way, ritstjóri Washington Star,
John Hearst (sonUr William
Randolph Hearst), aðstoðar að-
alritstjóri Hearst blaðanna,
Gideon Seymour, ritstjóri
Minneapolis Star-Journal-Tri-
bUne, Colönel Stewart Beach,
frá upplýsingaskrifstofu her-
málaráðuneytisins, Major Frank
Mayhorn, starfsmaður upplýs-
ingaskrifstofu herstjórnarinnar
á meginlandi Evrópu.
Þetta voru blaðamenn þeir
og blaðaútgefendur, sem Eisen-
hower yfirhershöfðingi boðaði
til Evrópu til þess m. a. að þeir
gætu með eigin augum sjeð
fangabúðirnar í Þýskalandi og
kynst því, sem þar hefir gerst.
Samtímis þessum mönnum
fór nefnd þingmanna að vestan
til Evrópu í sömu erindum.
Hinir amerísku blaðamenn
skoðuðu bæinn undir leiðsögn
Ðóra Hjálmarssonar og Valdi-
mars Björnsonar. Þeir skoðuðu
m. a. Alþingishúsið og fóru
nokkuð um bæinn. Samtímis
var þeim sagt frá einu og öðru,
sem þeir spurðu um eða frá-
sagnarvert þótti um land og
þjóð.
Sá sem þetta ritar átti m. a.
tal við útgefanda vikuritsins
Colliers Mr. William Chenery.
Harin sagði m. a., að hann
þekti engan þann mann, er
hann tryði svo vel, að hann
hefði trúað því af frásögn, sem
hann sá í fangabúðum Þýska-
lands.
Þessir ferðamenn fóru frá
London í gærmorgun og bjugg-
ust við að vera í New York
shemma í morguri.
Hraðfleyg flugvjel.
Hall Hibbard, einn af starfs-
mönnum Lockheed flugvjela-
fjelagsins, sagði nýlega, að
verkfræðingar fjelagsins væru
að leggja síðustu hönd á flug-
vjel, knúna lofti, og mundi hún
ef til vill geta farið 100.000 míl
ur á klst. í 100 mílna hæð.
Heillaóskir forseta
og forsætisráðherra
til Dana
Frjettatilkynning
frá ríkisstjórninni.
FORSETI ÍSLANDS sendi
Hans Hátign Kristjáni X. Dana
komingi svohljóðandi símskeyti
5. maí í tilefni af því að Dan-
mörk endurheimti frelsi sitt:
„Frjettirnar um uppgjöfina
hafa vakið óumræðilegan fögn
uð hjá íslensku þjóðinni. Með
dýpstu aðdáun fyrir einstakri
fórnarhugprýði og þreki yðar
hátignar og dönsku þjóðarinn-
ar öll hin löngu ár þrenging-
anna bið jeg yður hálign að
taka á móti innilegustu og hlýj-
ustu árnaðaróskUm yður til
handa og dönsku þjóðinni frá ís
lensku þjóðinni nú við endur-
heimt frelsisins.
Sveinn Björnsson
forseti íslands“.
Forsætis- og utanríkisráð-
herra sendi sama dag þetta
skeyti til hins nýskipaða ulan-
rikisráðherra Dana, Christmas
Mölters: •
..Með fögnuði get jeg fullviss-
að yður, herra utanríkisráð-
herra, um að öll íslenska þjóðiri
hefir þráð þá stund, sem nú er
upp runnin, er danska þjóðin
með hinn ástsæla, hugprúða
konung sinn í broddi fylkingar.
er aftur frjáls orðin. Tíminn.
græðir sárin, en sagan geymír
um allar aldir afrek einstakra
ágætismanna og þjóðarinnar í
heild. í dag blaktir hver einasti
íslenskur fáni við hún í inni-
legum samfögnuði og til heið-
urs dönsku þjóðinni, sem í aug-
um vor íslendinga hefir aldrei
verið glæstari en einmitt nú,
vegna hetjudáða þréngingarár-
anna.
Ólafur Thors
utanríkisráðherra íslands1'.
Börnin og bíóin
Herra ritstj!
JEG skrifaði smágrein í
.Vísi 9. apríl um mikla ásókn
barna í æsandi kvikmyndir og
taldi ráðamenn kvikriiyndahús
anria þá einu aðilja sem gætu
afstýrt því. Margir una illa
þessum eðlisgalla barna og
deila óspart á heiinilin, skólana
og barnaverndarnefnd. En jeg
sný mjer nú bara beint til kvik
myndahúsanna sjálfra og bið
þau að athuga málið. Fyrst
ekki er hægt að fá betri mynd-
ir, væri best af öllu að selja
börnum als ekki miða á hina
varasömu tegund þeirra. —
Órjúgur skildingur mun það
vera sem bíóin fá frá börnum,
en drýgri myndi sú stóra fórn
að neita þeim um inngang.
Skólarnir hafa kvað eftir ann
að kvartað um bíóferðir barna
að vetrinum og víst er það öm-
urleg sjón að börn skuli hlaupa
tangar leiðir með bókatöskurn-
ar sína til* að híma við útstill-
ingatöflur bíóanna. Ef þar er
nógu mikill ,hasar“ horfa þau
ekki í að kaupa miða fyrir aur
aria sem marririia þeirra gaf
þeim fyrir mjólk með brauðinu
í skólann. Ef s,vo þessi óvita-
skapur nær fram að ganga, mun
það draga athyglina frá náms-
greirium næsta dags. Það er
heldur ekki gott að stórir hóp-
ar unglinga skuli fara af Hljóm
skálatúninu og Arnarhól í glaða
sólskýni á sumrin inn.í myrk-
ursvælu bíóanna. Og alveg er
þeim sama hvort þar er verslað
með andleg verðmæti eða skað
leg áhrif — jarðvegurinn er alt
af nógu gljúpur fyrir þau.
Ekki dettur mjer í hug, að
halda því fram að bíóin sjeu
eina hættan, sem Verður á vegi
æskunnar. Nei. Hún hefir meira
en nóg tækifæri til að æða úr
öskunni í eldinn. — En nú skul
um við athuga eitt, við rrtegum
ómögulega stara steinblindum
augum á tækifærinu og áfella
þau — en stinga undir stól öll-
um þeim náðargjöfum sem til
eru í okkar eigin eðli. Jeg óska
að Guð hjálpi unglingum til að
byrja strax að nota hæfileika
sína til að velja og hafna. —•
Margir munu nú telja það gam-
aldags að tala um trú og sið-
gæði innan um alt þetta ágæta
frelsi hraðans í dag.
„Kvénnasíðan" í Vísi svaraf
grein minni þar á þá leið að
„ekki komist börnin peninga-
laus í bíó, þá fái þau hjá for-
eldrum sínum og hvíli því að-
alábyrgðin á þeim“. Já, víst er
það satt. Foreldrarnir eru fyrsti
skjólgarður rjettra áforma
barna sinna svo langt sem
hann nær. Sumstaðar gengur
þetta ágætlega, en afstaða heim
ilanna til þeirra mála er ákaf-
lega misjöfn. Sum þeirra erU
svo bágstödd að þaðan er ekki
mikils að vænta og skal jeg nú
sýna ykkur aðeins eitt dæmi
sem jeg veit um.
Fátæk hjón í ljelegri íbúð
með sex börn, sem smá-tíndust
út á götuna og í barnaskóla eft-
ir aldri. Konan var mjög
heilsutæp, með smá börn heima
og vérkefni svo mörg sem henni
var ómögulegt að klára, þótt
hún ynni framá nætur. Maður-
inn drakk og valdi sjer auðvit-
að fjelagá á sama menningar-
stigi.Nú vildu þessir vesalingar
sírta heimilinu góðvild sína á
þann hátt að gefa eldri krökk-
unum^aura, ef eitthvað var éft-
ir í vasanum. En það er jeg
viss um að þessi bágstadda móð
ir gleymir aldrei þeim orðum,
er einn þeirra sagði við elsta
drenginn: „Þú mátt eiga þetta.
Þið getið farið á bíó eða fengið
ykkur eitthvað að drekka, ef
þið eruð þyrstir. Þið getið kom
ist inn í einhverja sjoppu, þótt.
búið sje að loka búðum“. Strák
arnir ljetu ekki segja sjer það
tvisvár og hlupu út. Svona ei’
Framhald á 8. 6iðu<