Morgunblaðið - 04.09.1946, Síða 6
6
MORGOKBCAÐIB
Miðvikudagur 4. sept. 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlandx,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Búnaðarráð
BÚNAÐARRÁÐ kom saman hjer í Reykjavík síðast-
3iðinn mánudag og situr enn á ráðstefnu. Búnaðarráð er,
sem kunnugt er, skipað 25 bændum og trúnaðarmönnum
bænda víðsvegar að af iandinu.
Verkefnin, sem búnaðarráð hefir með höndum eru
mörg og þýðingarm'ikil fyrir landbúnaðinn. Búnaðarráð
ákveður m. a. hvaða verðjöfnunargjald skuli sett á kinda-
kjötið. Það ákveður verðjöfnunarsvæðin, bæði fyrir kjöt
og mjólkurafurðir. Loks kýs ráðið fjóra menn (af fimm)
1 verðlagsnefnd landbúnaðarafurða. Formaður búnaðar-
ráðs er sjálfkjörinn formaður verðlagsnefndar. Verð-
lagsnefnd ákveður síðan verð á öllum afurðum land-
búnaðarins, sem seldar eru á innlendum markaði.
★
Þetta er í annað skifti, sem búnaðarráð kemur saman.
Þessi nýja tilhögun við ákvörðun verðlags landbúnaðar-
afurða hóf göngu sína í fyrra. Stóð þá, sem kunnugt er
mikill styrr um búnaðarráðið og allar framkvæmdir þess.
Stóð Framsóknarflokkurmn fýrir heiftarlegum árásum á
þessa nýju tilhögun og taldi, að með þeim væru bændur
sviftir öllum ráðum í verðlagsmálunum. Augljósari öf-
ugmæli var ekki hægt að hugsa sjer, því allir, sem til
þektu vissu, að með fyrirkomulaginu sem áður var, rjeðu
bændur alls engu. Eftir breytinguna voru fjórir bændur
i verðlagsnefnd, auk formannsins, sem fullyrða má að
nýtur óskifts trausts bænda, vegna ágætra hæfileika og
mannkosta.
Reyndin varð einnig sú, að þrátt fyrir fádæma ósvíf-
inn áróður Framsóknarmanna gegn búnaðarráði og verð-
iagsnefnd, má óhikað fullyrða, að dómur flestra gætinna
og sanngjarnra manna sje sá, að þessir trúnaðarmenn
bænda hafi unnið störf sín vel og samviskusamlega.
★
Störfin, sem lágu fyrir búnaðarráði og verðlagsnefnd í
fyrra voru erfið og vandasöm. En ekki verða erfiðleik-
arnir minni nú.
Reynslan hefir sýnt, að kjötneyslan innanlands hefir
orðið talsvert minni á þessu ári en s.l. ár og mun minni
en vonir stóðu til. Þetta skapar nýja og aukna örðug-
leika. Hverjar eru orsakir þess, að kjötneyslan innan-
lands hefir minkað verulega, verður ekkert fullyrt um.
Þær geta ýmsar verið, m. a. hækkandi-verðlag, óhentugt
fyrirkomulag á niðurgreiðslu kjötverðsins, og svo hefir
vafalaust haft sín áhrif hinn taumlausi áróður Tíma-
manna, sem m. a. gekk út á það, að fá kaupstaðafólk til
að spara við sig' kjötkaup „eftir fremstu getu“.
En hvað sem þessu líður, verður að stefna að því í fram-
tíðinni, að alt kindakjötið seljist á innlendum markaði.
Það er eina ráðið til þess að tryggja bændum gott verð
fyrir kjötið.
★
Önnur ráðstefna bænda kom saman að Hvanneyri í
Borgarfirði í gær. Er það fulltrúafundur „Stjettarsam-
bands bænda“.
Þetta Stjettarsamband bænda er orþið_ all-sögulegt.
Það var Búnaðarsamband Suðurlands, sem gekst fyrir
stofnfundinum að Laugarvatni í byrjun september í
fyrra. Þangað kom formaður Búnaðarfjelags íslands og
hrifsaði fundinn í sínar hendur og „lögilti" hann sem
stofnfund stjettarsambands, sem búnaðarþing gekst fyrir.
I sumar fór svo fram allsherjaratkvæðagreiðsla meðal
bænda um hvort stjettarsambandið skyldi vera deild inn-
an Bfj. ísl. eða frjálst og óháð. Úrslit hafa ekki verið birt,
en fullyrt er að þar standi mjög í járnum, með og móti,
þrátt fyrir mikinn áróður og góða aðstöðu Búnaðarfje-
lagsmanna til áhrifa í atkvæðagreiðslunni.
Þessi úrslit í atkvæðagreiðslunni hafa vafalaust ráð-
ið því, að heppilegast þótti, að „löggilda11 á Hvanneyrar-
fundinum nú hina sömu fulltrúa og kjörnir voru á Laug-
arvatnsfundinn í fyrra!
^ar:
m ar ihrifa
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Um slys á fjöl-
sóttum stöðum.
JEG minnist fyrir nokkru á
varúðarráðstafanir, sem vera
þyrftu fyrir hendi á fjölsóttum
stöðum, þar sem hætta getur
leynst. Vegna þessa hefir hr.
Sigurður Greipsson við Geysi
skrifað mjer eftirfarandi brjef:
„Vikar“ skrifar í Morgunblað
ið fyrir skömmu og segir þar
frá slysi, sem varð hjer við
Geysi í sumar, er dönsk stúlka
brendi sig, þegar hún var hjer
í skemtiför. Það þurfti ekki að
fara að rifja þennan atburð upp
mín vegna, því mjer var hann
minnisstæður. Þegar slys ber
að höndum, er jafnan rætt um
sársauka þess, sem fyrir verð-
ur og tjón það, sem af hlýst og
í öðru lagi er leitað eftir orsök-
um. Ávalt má finna orsök að
hverju óhappi. Ef um mann er
að ræða, sem hægt er að sak-
fella, þá er sjaldan af dregið
og blaðamennirnir grípa þá oft
til hinna skæðu vopna og vega
þá, sem hæfa þykir. Víkar
skrifar að vissu leyti hóflega
um þennan atburð og skal jeg
játa að betur hefði mátt vera
um búið frá minni hendi og
hefði jeg feginn viljað að svo
hefði verið. Jeg hefi sem sje
enga löngun til þess að sjóða
eða steikja menn (eins og Vík-
ar nefndi það) og vona að sú
löngun finnist aldrei á landi
voru.
•
Atvik til slyssins.
MJER skilst að flestir haldi
að nefnd stúlka hafi brent sig
í hver eða læk á hverasvæðinu,
sem jeg hafi átt að láta útbúa
göngubrú yfir með nokkrum
fjölum. En svo er ekki. Stúlkan
brendi sig heima við hið nýja
hús, sem jeg hefi í smíðum.
Húsið er hitað upp með hvera-
vatni, sem síðan er leitt út í
þró sunnan við húsið. Hinar
steyptu brúnir þróarinnar bera
nokkuð hærra en þar sem geng
ið er inn í veitingahúsið. Yfir
þróna lagði jeg þverbita og síð
an hlera yfir. Jeg hafði þá trú,
að fólk, sem ætlaði inn í húsið
myndi ekki leggja leið sína yf-
ir þróna, einkum vegna þess að
upp úr henni Jagði gufu og einn
ig sá í vatnið. En sú trú brást,
því miður. Auðvitað. var þetta
bráðabirgðaútbúnaður, því yfir
þróna ætlaði jeg að byggja
ramlega eftir því sem efni og
vinna fengist í sambandi við
húsbygginguna.
Þegar herra Johansen kom
hjer í sumar, var veður hið
besta og fjöldi fólks var hjer
við Geysi. Sá jeg um gosið að
vanda og bar sápuna í hverinn
og var við Geysi þar til gosinu
lauk. Gosið var fagurt og fólk-
ið ánægt og sjálfur var jeg
glaður yfir því að fólkið naut
þeirrar tignar, sem Geysir get-
ur veitt. Hr. Johansen og fjöl-
skylda hans var gagntekin af
þessari dásamlegu sjón og fór
vel að þau fengu að njóta þess.
Þegar jeg kom heim frá gosinu,
hafði skugga borið yfir, dóttir
Johansen hafði brent sig
Um leið og Johansen ók
úr hlaði bað hann mig, með
þeirri hógværð og prúðmensku,
sem jeg gleymi aldrei, um að
ganga betur frá þrónni. Orð
hans og hæverska er mjer hug-
stæðari en þytur blaðamann-
anna.
Menn varaðir við.
ÞÓ vil jeg ræða við Víkar.
Það vona jeg að margir gestir,
sem komið hafa hingað til
Geysis, geti vitnað um að jeg
vara ávalt fólk við hættum,
sem hjer eru vegna hveranna,
og sem betur fer eru þau slysin
fá sem gestir hafa orðið fyrir
hjer, en að skapa það öryggi
að enginn fari sjer að voða er
mjög torvelt. Það er álíka og
krefjast af lögreglu Reykjavík-
ur að ekkert umferðaslys yrði
í borginni, eða þá hitt að um-
sjónarmaðurinn á Þingvöllum
'sæi svo örugglega fyrir, að eng-
inn færi sjer að voða við gjárn-
ar, eða flönuðu út á Þingvalla-
vatn án nokkurrar fyrirhyggju.
Hitt er rjett að öryggi má auka
með ýmsu móti og að því ber
að keppá en jafnhliða þessu
þarf hugsun hvers manns að
vera vakandi og hlýða aðvör-
unum um gefnar reglur. Hverj-
um er um að kenna, þegar fólk
brennir sig í hverum, þar sem
vanræksla gestgjafans verður
því ekki að fótakefli? Þetta
getur komið fyrir og hefir átt
sjer stað.
Fræðsla fyrir fólkið.
UM þessa hluti þarf að fræða
fólkið og þó einkum erlenda
ferðalanga, sem aldrei hafa ef
til vill sjeð hver eða hverasvæðx
fyr en hjer á landi. Það þarf að
gefa út bæklinga um náttúru
landsins og þá helstu staði, sem
markverðir þykja. Jafnhliða
varúðarreglum, þar sem þess
þarf með. Dagblöðin minnast
yfirleitt aldrei á varúðarreglur
fyrir ferðamenn, er þeir til
dæmis koma á hverasvæði,
ferðast um hraun og klúngur
eða ganga á jökla. Hvenær ér
sagt við ferðafólkið, farið var-
lega við Gullfoss, auðveldlega
gæti orðið þar slys ef tæpt væri
gengið. Það væri vel þess vert
að koma á framfæri ýmsum
slíkum aðvörunum í dagblöðin
stöku sinnum, á sumrin þegar
fólkið ferðast mest um landið,
og leitar jafnvel til óbygðanna.
Gæti þá farið að þá yrðu slysin
færri. Þjer blaðamenn, þarna
er líka ykkar vettvangur. Þess
skal getið, að nú þegar hafa
verið ákveðnar varúðarráð-
stafanir hjer eystra, í samráði
við fulltrúa Slysavarnafjelags
íslands11.
— Þetta var brjef hr. Sig-
urðar Greipssonar, og mjer er
ánægja að birta það. Öryggis-
ráðstafanir hafa verið auknar,
og til þess að þær væru aukn-
ar, skrifaði jeg. Um þetta skrif
ar hann líka og ef hvorutveggja
skrifin verða til að vekja menn
á þessu sviði, er jeg ánægður.
iMiiiiiiin ii n iii | im, nfiiimi, iiiiiunii iii iiiiiiinn uum mn
iiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiiiiiiMiiiiniiiiiiiiii»«MiiiiiiiiiiMtin
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
I
•IIIIMMMIIIMIIIMMMIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIMIIIIIIIIIirilMMIIMIIMMIIIMIIIIIIIIII
ORÐIÐ „grátbroslegt“, mun
fyrst hafa verið notað hjer í
bíóauglýsingum, sennilega sem
þýðing úr danska orðinu „tragi-
komiskt“. Einn er maður 1 hihu
íslenska þjóðfjelagi í dag, sem
best verður lýst með orðinu
,,tragi-komiskur“. Það er mað-
urinn, sem gerður var að rit-
stjóra Þjóðviljans í vetur, af
þvi að Einar Olgeirsson og Sig-
fús Sigurhjartarson þóttu ekki'
nægilega gallharðir kommún-
istar.
Að vísu munu yfirráðamenn
flokksins ekki beint hafá getað
bent á, að þessir tveir boðberar j
kommúnismans væru ekki trú-
ir hinni kommúnistisku stefnu.
En annað þótti viðsjárvert í
fari þeirra Það þótti ekki ör-
ugt að þeir hjeldu kvöldandagt
sína með því að hneigja sig
auðmýkt í austurátt.
★
Þetta hlýtur Kristinn And-
rjesson að gera. Auðmjúkari
þjón en hann, geta valdhafarj
hins austræna einræðisríkis
ekki fundið, þó leitað væri með
logandi ljósi í hverjum kima
hjer á landi.
Broslegur rifstjóri.
Það má Kristinn eiga að hann
fer ekkert dult með þetta. Að-
alstarf hans við Þjóðviljann er,
að skrifa um utanríkismál. Þau
skrif hans eru ákaflega tilbreyt
ingarlítil. Efni þeira er þetta:
Við íslendingar eigum að til-
biðja núverandi stjórn Rúss-
lands og koma hjer á sama
stjórnarfari eins og þar er nú.
Því þar ríkir frelsi og lýðræði.
Og þar eru allir ánægðir. Þetta
er hinn nýi heimur, sem við
kommúnistar ætlum að sjá um,
að nái sem víðast. Þeir sem eru
þessum áformum okkar and-
vígir, þeir eru „fasistasvín".
Svona tala þeir í Rússlandi. Og
svona erum við skyldugir að
tala líka.
Þannig hugsar og skrifar
Kristinn Andrjesson og öll hans
hersing, er hefir svarið það við
hár sitt og skegg, að snúa öll-
um sannleika við, þegar rætt
er um núverandi stjórnarfar
Rússlands. Hann og allir hjálp-
arkjaftar hans með tölu, telja
hið harðsvíraða einræði í Rúss-
landi, vera lýðræði, hina mestu
kúgun alþýðunnar kalla þeir
paradísarástand fyrir fjöldann
og alt frarn eftir þeim götum.
★
En þegar ferlendir menn, sem
kunnugir eru hinni rússnesku
kúgun, skýra opinberlega frá
þeim málum, heimtar Þjóðvilj-
inn að þeim sje vísað úr landi.
Allur áróður Þjóðviljamanna
byggist mjög á því, að Rúss-
landi er haldið eins lokuðu eins
og framast er unt.
Undanfarna daga hefir Krist
inn ritstjóri aukið nýjum þætti
í áróður sinn. Nú segir hann,
að íslendingar sjeu skyldugir
til að hallast að hinu austræna
einræði, vegna þess að tekist
hafa samningar um nokkur við-
skifti milli íslendinga og Rússa.
Þar þóttist Kris'tinn hafa náð
tangarhaldi á löndum sínum.
Þeir eiga eftir hans dómi að fá
svo mikla matarást á einræði
og kúgun, að þeir mega ekki
láta uppi álit sitt á hinu asíat-
iska stjórnarfyrirkomulagi, af
því Asíumennirnir hafa keypt
af okkúr síld, og selt okkur
timbur.
Framli. á bls. 8.