Morgunblaðið - 12.10.1946, Blaðsíða 1

16 sáður
33. árgangur. 231, tbl. — Laugardagur 12. október 1946 ísafoldarprentsmiðja h.f.
Vísitalan
302
KAUPLAGSNEFN og Hag
stofa hafa reiknað út vísitölu
framfærslukosnaðar, fyrir
októbermánuð. Reyndist hún
hafa hækkað um 8 stig, eða
úr 294 stigum í 302 stig.
Þessi hækkun vísitölunnar
stafar af verðhækkun á
smjöri, mjólk og mjólkuraf-
urðum, slátri, kornvöru og
fatnaðarvöru.
ByKingartilraun í
Perfýga!
Londcn í gærkveldi.
í KVÖLD var gerð bylting-
artilraun í borginni Oporto í
Portúgal og kom til nokkurra
viðureigna. Allir uppþotsmenn-
irnir voru handteknir, en síðan
hefir sterkur hervörður verið
settur í Lissabon, og eru her-
menn með vjelbyssur á verði
umhverfis bústað forsætisráð-
herrans, Dr. Salazar. Talið er
að þetta sje hluti af hernum,
sem standi fyrir uppreisn þess-
ari en engir stjórnmálaflokkar
standi þar á bakvið. 'Miklar
handtökur eru sagðar hafa far-
ið fram. — Reuter.
Andfesislabandalag
úfilokar kommún-
ists
London í gærkvöldi.
Andfasistabandalagið í
Burma, en það er samband 1
allra flokka, hefur tilkynt, að.'
það muni reka kommúnista'
úr bandalaginu, vegna þess
að þeir sjeu stöðugt að
skamma bandalagið í blöðum
sínum. Talið er líklegt að
eini kommúnistinn, sem sæti
á í ríkisstjórninni, muni segja
af sjer.
Kommúnistaflokkarnir í
Burma eru tveir og hafði ann
ar áður verið rekinn úr And-
fasistabandalaginu vegna und
irróðurs gegn því. Síðan hef-
ur sá flokkur verið lýstur ó-
löglegur og leystur upp.
— Reuter.
London í gærkveldi.
DAGURINN í gær er fyrsti
dagurinn í sex vikur, sem eng-
ar óeirðir hafa orðið í borgum
Indlands. Þenna dag var allt
rólegt bæði í Calcutta og Bom-
bay, en í þessum borgum hafa
að undanförnu verið stöðugar
óeirðir og margir menn beðið
bana. Annarsstaðar á Indlandi
var einnig allt fullkomlega
kyrrt í gær. — Reuter.
Deilt um Búlgara og Grikki BiskuPdæmdur ■
þrælkunanrinnu
á friðarráðstefnunni í gær

Stöðugt er deilt um það í Belgíu, livort Leopold konungur skuli
snúa heim aftur til landsins eða ekki. A myndinni sjást kon-
ungssinnar á götu í Brussel með risastóra mynd af konunginum.
Smuts styöur tiliögu
Churchills um Banda-
ríki Evrópu
Flutti ræðu um þella í hollenska þinginu
ígær
London í gæi'kveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins *
SMUTS hershöfðingi flutti í dag fyrir sameinuðu þingi Hol-
iendinga, ræðu, sem vakið hefir ákaflegá mikia athygli. I ræð-
unni sneri hann sjer sem sje að því efni, sem Churchill braut
upp á fyrir nokkru í ræðu í Bern í Sviss, sem vakti alheims-
athygli, að einásta vonin fyrir hamingjusama og friðsæla fram-
<
tíð Evrópu væri sú áð stofnuð yrðu Bandaríki álfunnar.
Lausn vandamálsins.
í upphafi máls síns sagði
Smuts, að hann styddi heilhuga
tillögur Churchills um Banda-
í’íki Evrópu. Sagði hann að ef
þessi hugmynd kæmist í fram-
kvæmd, myndu flest vandamál
álfunnar leysast. Ef ekki væri
undinn að þessu bráður bugur,
væri mikil hætta á því að flest
eða öll smáríki álfunnar yrðu
aðeins leppríki einhvers stór-
veldisins og sjálfstæði þeirra
ekki nema á pappírnum. Banda
lagið gæti aftur tryggt sjálf-
stæði smáþjóðanna og jafn-
rjetti allra ríkja.
Bretar forvígismenn.
Smuts sagði það skoðun sína
að Bretar ættu að hafa forystu
) um þetta bandalag Benti hann
á það í þessu sambandi að með
samveldinu b”eska hefði Bret-
um tekist að mynda fullkomn-
asta ríkjabandalag í heimi. —
Yrði úr þessarri bandalagshug-
mynd, myndu hún verða ó-
hemju stuðningur fyrir banda-
lag hinna sameinuðu þjóða, þar
sem smáþjóðirnar myndu betur
’ geta beitt kröftum sínum 1 þágu
j heildarinnar í svona bandalagi.
Smuts sagði að byrja ætti með
(fjármálabandalag, ef hitt virt-
ist ekki tiltækilegt strax.
Forseti hollenska þingsins
sagðist vera fullkomlega hlynt-
ur þessum tillögum Smuts, sem
hann nefndi „vitrasta mann
breska heimsveldisins.“
„HvorvarmeiS-
hvor á móti
bandamönnum?^
London í gærkvöidi.
í DAG VAR kveðinn upp
dómur í Belgrad yfir króa-
tiska erkibiskupnum Stepi-
natz, sem sakaðnr hafði verið
um „samvinnu við ofbeldis-
menn og setuli'ð“. Biskupinn
var dæmdur í 16 ára þrælk-
unarvinnu og voru aliar eign
ir hans gerðar upptækar. —
Með biskupnum voru margir
aðrir menn dæmdir, einn tiL
dauða fyrir að vekja samsæri
gegn stjórn Titos, hinir í
þrælkunarvinnu, frá 5—14
árum.
DÓMNUM .ANDMÆLT
Utvarp Páfastólsins gagn-
arsamninginn við Búlgaríu. rýndi í kvöld harðlega dóm-
Flutti Alexander flotamála- j inn yfir erkibiskupnum, sem
ráðherra Breta þar ræðu, þar það kvað hafa verið saklaus-
sem hann skoraði á menn að ann, en dreginn fyrir dóm
fara nú ekki að fjandskapast (vegria þess að hann var ekki
aftur. Sagði hann að í umræð (sammála stjórninni í öllum
um dagsins hefðu komið fram atriðum.
ósæmilegar ásakanir og dvlgj | Dean Acheson, aðstoðarut-
ur í garð lýðræðisríkjanna, og anríkisráðherra Bandaríkj-
væri það' ilt. Bað hann full-1 arma sagði á blaðamannafundi
trúa þjóðanna að reyna að^í dag; að Bandaríkjastjórn
halda jafn vel saman nú, er!hefði miklar áhyggjur vegna
verið væri að semja friðinn, dómsins yfir biskupnum. —
eins og meðan styrjöldin Sagðist hann ekki vera viss
London í gærkvöldi.
SNARPAR deilur blossuðu
upp á friðarráðstefnunni í
dag, þegar rætt var um frið-
stóð.
ÁSAKANIR UM
HLUTDRÆGNI
Þessa ræðu flutti Alexand-
er í tilefni af því, að Vishin-
sky, fulltrúi Rússa, hafði sak-
að Breta og Bandaríkjamenn
um að draga taum Grikkja
við friðarsamningana. Sjálf-
um fanst ekki Vishinsky frið
arskilmálar Búlgaríu nærri
nógu góðir og fylgdu honum
í þessu efni fulltrúar Pólverja,
Tjekka og Jugoslava. Sagði
Vishinsky „að Grikkir mættu
sækja fyrirmyndir lýðræðis-
ins til Búlgaríu“.
KVORIR MEÐ,
HVORIR Á MÓTI?
Tsaldaris, forsætisráðherra
Grikkja sagði, að engu væri
líkara, en að Grikkir
barist gegn bandamönnum í
styrjöldinni, en Búlgarar með
þeim, eftir því hvernig hlutur
Grikkja væri borinn fyrir
borð í þessari deilu. Þó hefðu
Grikkir beðið mikið tjón og
þungar búsyfjar af hendi
Búlgara, en færu ekki fram á
annað en smávægilegar landa
mærabreytingar sjer til ör-
yggis. Fulltrúi Bandaríkj-
anna sagði að engar landa-
mærabreytingar gætu tryggt
friðinn, en hinar sameinuðu
þjóðir myndu sjá um það, að
um nema trúmálaofsóknir
hefðu átt þátt í ákærunni.
gegn biskupnum og myndi
stjórnin athuga dóminn.
— Reutér.
íóku myndír af
kjarnorku-
sprengjum
London í gærkvöldi.
FRÁ Bandaríkjunum berast
þær fregnir, að handteknir
hafi verið þar þrír menn og
hafi þeir haft í fórum sínum
ljósmyndir, sem þeim hafi
hepnast að taka af kjarnorku
sprengjum. Ekki hafa mál
hefðu manna þessara enn verið
rannsökuð til hlýtar
Reuter.
ZS'
London í gærkvöldi.
NOKKRAR æsingar hafa
orðið í ítölsku borginni Gor-
izia og spruttu þær af því að
Italir í borginni söfnuðust
saman í stórhópum, til að
fagna því, að borgin skuli
áfram tilheyra Ítalíu. Korh til
árekstra milli ítala þessarra
og slavneskra manna, sem
ekki yrði ráðist á Grikki meðjvildu að borgin yrði innlimuð
ofbeldi. Slavnesku þjóðunumii Jugoslaviu. Var kveikt í að-
fanst hin fyrrverandi óvina-
þjóð, Búlgarar, ekki fá að hafa
nógu stóran her.
Seint í kvöld var fyrsta
grein samningsins, um landa-
mæri Búlgaraíu feld á ráð-
stefnunni.
alstöðvum flokks þess í borg
inni, sem hallar sjer að Jugo-
slövum og Tito. Skemdist hús
ið mikið. Lögreglan dældi
vatni úr brunaslögum á
mannfjöldann og dreyfðist
hann þá. — Reuter.