Morgunblaðið - 13.11.1946, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 13. nóv. 1946
SIGURÐUR Sigurðsson,
listmálari frá Sauðárkróki,
sonur Sigurðar sýslumanns,
er tvímælalaust einn meðal
efnilegustu málara okkar, af
yngri kynstóðinni. Hann var
í Ðanmörku á stríðsárunum,
stundaði nám þar á Lista-
akademíinu. Hann sýndi
myndir á Charlottenborg þrjú
síðustu árin er hann var þar.
Einnig hefur hann sýnt mynd
ir á haustsýningunni „Den
Frie“. Hann tók þátt í ís-
lensku sýningunni í Oslo í
sumar, og fjekk þar hrós í
blöðum fyrir myndir sínar,
sem og hann hafði áður feng
ið í dönskum blöðum. List-
dómendurnir í Noregi hjeldu
því fram, að hann hefði orðið
fyrir miklum áhrifum frá
danskri málaralist. Enda eðli-
le^t, þar eð hann hefur stund
& þar nám.
,JHann kom hingað heim í
jjrrra sumar. Áður en hann
~ror frá Danmörku, hafði hon-
um borist boð frá sýningar-
nefnd' Chariottenborgar, þar
sem honum var boðið að
senda myndir á sýningu þessa
í fyrra, að vild sinni, og yrði
harm á meðal gesta sýningar-
Jnnar. Sigurður átti þá ekki
þxer myndir er hann gerði sig
ánægðan með að sýna undir
þessum kringumstæðum og
óí.kaði eftir að hann fengi að
fresta þátttöku sinni þangað
til í. haust.
haustsýningu CharJotten
borgar á Sigurður 10 mynd-
ir, er hafa fengið heiðurspláss
í sýningarsölunum.
í umsögnum dönsku blað-
anna um Charlottenborgar-
sýninguna er getið mynda Sig
urðar. Fær hann yfirleitt lof-
samlega dóma.
í Berlingatíðindum er m.a.
komist að orði á þessa leið
um myndir hans: Aðalein-
kennið á myndum Sigurðar
Sigurðssonar er, hvernig
hann festir áhrifin frá nátt-
úrunni í plastiskt form á
þann hátt að minnir á fresko-
myndir, þar se mhann lýsir
hinu norðlenska vori í mynd-

Að norðan.

Páfinri gengur af Mi
fjallahjeruðum, allt líf er þar^
hjúpað lýriskum litum.
í B.T. segir að myndir hans
sjeu í mjúkum litum með
fjólubláum blæ.
Sorö Amtstidende segir: ís
lc-ndingurinn Sigurður Sig-
urðsson þekkir dulræn áhrif
náttúrunnar. í mörgum
myndum hans er mjög lif-
andi Jjós.
í Nationaltidende er sjer-
staklega getið mynda eftir
Sigurð af síldarstúlkum.
Síðan Sigurður kom heim
í fyrra sumar hefur hann
lengst af verið fyrir norðan,
og unnið mikið að myndum
.‘••inum. Hann er ötull og ein-
beittur við vinnu sípa. Má af
honum vænta hins besta.
Ferðum sfræfis-
vagna á Lögbergs-
ÍBÚAR við Suðurlands-
braut hafa sent bæjarráði
brjef um fjölgun strætis-
vagnaferða. Brjef þetta var
lagt fram á síðasta fundi bæj
arráðs, ásamt umsögn forstj.
Strætisvagna. Bæjarráð sá
um eins og „Vorkomu“ og| sjer ekki fært að verða við
„Vornótt“ með útlínum bæj-j ósk þessari.
arins máluðum með lifandi
htatilfinningu.
í Social-Demokraten segir
Blaðið spurðist fyrir um
ástæðuna hjá forstjóranum í
gær. Hann kvað skort á vögn
m.a, að í myndum Sigurðarjum vera aðalástæðuna, en
sje allur hinn hrífandi róman: margar aðrar ástæður væru
tiski svipur er menn hafi lærtifyrir synjun þessari.
að meta í hinum norðlægu 1 ___________________
Kyrralífsmynd.
ViSja okki sSífe
sai
New York í gærkveldi.
NEFNÐ Bandaríkjanna á
þíngi hinna sameinuðu þjóða
hefir ákveðið að beita sjer á
mót því, að stjórnmálasam-
bandi verði slitið við Spán,
cg viðskiftabann sett á landið
af meðlimum hinna samein-
uðu þjóða. Þetta frjettist frá
áveiðanlegum heimiidum hjer
í borg í kvöld.
Þessi ákvörðun var sam-
þykkt í dag á fundi nefndar-
innar, og er hún árangur
Jangra umræðna um tillögur
Pólverja og Hvítrússa, sem
verða lagðar fyrir allsherjar-
þingið.
Skoðun Bandaríkjamanna
er sögð vera sú, að forðast
beri alt það, sem getur leitt
til borgarastyrjaldar á Spáni,
en Bandaríkjastjórn fordæm-
ir eftir sem áður stjórn Fran-
eos og stefnu hennar, var enn
fremur sagt í fregn þessari, en
telur að ef friður sje rofinn á
Spáni, kunni það að draga
dilk á eftir sjer. — Reuter.
Viija semja um
ii-
New YORK í gærkveldi.
ÍTALSKA stjórnin hefir
sent utanríkisráðherrum stór
veldanna orðsendingu þar
sem hún segist giska á að frest
unin á að taka Triestemálin
fyrir, sje sprottinn af því að
utanríkisráðherrarnir vonist
enn til þess að ítalir og Jugo-
slavar geti samið sín á milli
um Trieste. ítalska stjórnin
Jítur svo á að þetta sje mögu-
legt, en stjórnmálafrjettar-
ritari vor í New York álítur
aftur á móti að utanríkisráðr.
herrarnir sjeu slíku yfirleitt
mótfajlnir, þar sem öryggið á
alþjóðasvæðinu umhverfis
Trieste verði .þá hverfandi lít-
ið. — Reuter,
BJÖRN Guðfinnsson doktor
flutti erindi fyrir almenning 1
gær í hátíðasal háskólans, um
samræming framburðar og um
stafsetningu, og var aðsókn svo
mikil, að margir urðu frá að
hverfa. Menn hafa búist við
merkilegu erindi, enda mun eng
inn hafa orðið fyrir vonbrigð-
um um það.
Björn rakti fyrst 1 stórum
dráttum niðurstöður af hinum
stórmerku framburðarrannsókn
um sínum undanfarin ár. Munu
niðúrstöður hans hafa þótt bæði
fróðlegar og að mörgu leyti ó-
væntar, jafnvel fyrir þá sem
áhuga hafa á þessum málum
og reynt hafa að gera sjer grein
fyrir þessu efni af almennri
athýgli og hyggjuviti sínu.
Björn gerði stutta og mjög
glögga grein fyrir höfuðatrið-
um í niðurstöðum sínum um
mun í framburði, sumpart þann
sem flestum er ljós, og svo um
atriðí sem fáir einir kunna skil
á. Benti hann mjög glögt á það,
hver afbrigði í framburði væri
víkjandi og hver sigrandi, hvern
framburð auðvelt mundi að
kenna uppvaxandi kynslóðum,
ef slíkt þætti ráð, og hvern erf-
itt að kenna. Höfuðályktun J
hans í þessum hluta erindisins t
var sú, að nauðsyn mundi að ,
samræma framburðinn. Bæri
þó ekki að hrapa að þessu, held J
ur ráðast í slíkar leiðrjettingar |
og umbætur með hinni mestu
forsjá og í áföngum, þannig, að
taka mætti fyrst fyrir þau ein
atriði sem mest er um vert, en
bíða átekta um önnur.Ekki lagði
hann mjög úrskurð á það, í ein-
stökum atriðum, hvað ilt bæri
að telja og hvað gott, nema
hvað hann taldi flámælið
mundu eiga formælendur fá. Er
ekki að orðlengja það, að all-
ur málflutningur hans um
þetta efni bar vitni hinni mestu
hófsemi og því öryggi, er hæfir
hinum fremsta vísindamanni.
Vita má það, að margir —
þar með og skynsamir menn —
eru og verða á móti „lögboðn-
um“ framburði. Fara mun hjer
sem víðar, að höfuðborgin sjálf
ráði framtíðarmálinu. Það mál
,mun þykja best og „fínast“ sem
þar verður talað, hvernig sem
það verður. Þar er enn eitt
mikið ábyrgðarefni fyrir
Reykjavík.
Eigi að fegra og bæta fram-
íðar-framburð íslenskrar tungu
:með skólum og kenslu, þá er
ekki nema eitt gagngert ráð til
þess. Það er almennur talskóli í
sjálfri Reykjavik, skylduskóli
fyrir hvert barn, þriggja tii.
fimm eða sex ára. Slíkur skólí
gæti ekki aðeins ráðið örlög-
um tungunnar um fegurð og
hreinleik — og það er eini skól-
inn sem gæti það að nokkru
marki — hann mundi lika
spara Reykjavík og börnum
hennar ógrynni erfiðis og barm
kvæla, þegar lengra kemur á
námsbrautinni. Það er efasamt
að nokkur þjóð eða nokkur
höfuðborg hafi fyr haft svo ríka
ástæðu til að stofna slikant
skóla. Hann er hvergi til, það
jeg veit, en þarf ekki að vera
óþaríari fyrir því. Og þetta er
eina ráðið sem nokkurt gagn cr
að.
Björn Guðfinnsson dró ekki
dul á þá skoðun sína, að sam-
ræming í framburði væri hinn
eini öruggi grundvöllur undir
gagngerri stafsetningarkenslu.
Langur mundi þó verða ómaga-
hálsinn á slíkri stafsetningu,
hvað sem öðru líður.
Eftir Kað kastaði Björn stóru
bombunni 1 erindi sínu: Hann
lýsti yfir því afdráttarlaust, að
hin heittelskaða, lögboðna staf-
setning væri of þung. Hann
sagði meira en það. Hann sagði
að hún væri óvinsæl, almenn-
ingsálitið væri á móti benni.
Fleira sagði hann enn, sem ver-
ið hefur guðlast í þessu landi,
þar til í gær.
Það var að minsta kosti einn
maður þarna í salnum, sem
gráta mátti þurrum tárum við
slíkan atburð. Hjer er þó mikill
hlutur að orðinn, er svo lærður
maður og gagnreyndur, og svo
skapsterkur maður og heilhuga
sem Björn Guðfinnsson, lætur
sjer nú slík orð um munn fara.
Því að kunnugt er öllum lands-
lýð hver átrúnaður hefur verið
á Birni Guðfinnssyni í stafsetn-
ingarmálum. Þetta hlýtUr að
boða mikil tíðindi. Því að átrún
aðinum á Björn Guðfinnsson,
málfræði hans og málsgrein-
ing, má líkja við sjertrúarflokk,
þann sem ekkert sjer nje veit,
nema sína einu sáluhjálp fyrir
trúna á heilaga stafkróka, heil-
agar sagnmyndir, heilága
kommu, heilagt andleysi.
Það hlýtur að verða afskap-
legt hneyksli í herbúðum kín-
versku stafsetningarinnar og
uppnám í Zetu-liðinu. Það verð
ur hörmuleg kveinan í kommu-
söfnuði útvaldra við ,,fráfall‘‘
Hannss.
Vopnahljesdaginn 1946.
líelgi Hjörvar.
------------- - ' i
?&T4m
m
í MKUr
seidur !s! ámeríku
E.S. BRÚARFOSSS fer
Irieðan til New York, um
næstu mánaðamót. Skipið
fiytur vestur sennilega full-
fermi af hraðfrystum fiski frá
Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna, og verða það um 1000
sipálestiPj ....
Skipið fór í gærmorgun frá
Höfn áleiðis til Reykjavíkur.
|En þegar hingað kemur fer
það út um land:
ífiS’ felÍéi1l!6ÍfC3i'
DANSKI fi ðl usnillingurinu
Wandy Tv/orak heldur aðra
hljómleika sína í Gamla Bíó £
kvöld kl. 7,15.
Fyrstu hljómleikar hans
voru í fyrrakvöld. Þótti á-
heyrendum mjÖg mikið tiij
•fiðluJeiks Tworeks koma o,gj
fögnuðu þeiri, Íistámanninum;
óspart.
Á hljómleikunum í kvölcj
lt’ikúr Tworek nvia efnisskrá.