Morgunblaðið - 11.02.1947, Blaðsíða 6

6
MORGUKtj; A £5 I Ð
Þriðjudagur 11. febr. 1947

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
'UíLnerji óLrij-ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjaid kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Fiamtíð Mentaskólans
ÞEIM mönnum fjölgar óðum, sem geta ekki felt sig við
þá hugmynd að hið fornfræga mentasetur, Mentaskólinn
í Reykjavík verði lagt niður. Einkum eru það gamlir
nemendur Mentaskólans, sem hafa tekið trygð við stofn-
unina. Þetta kom berlega í ljós á aldarafmæli skólans á
síðastliðnu sumri. Eldri og yngri nemendur og aðrir vel-
unnarar skólans risu gegn þeirri ráðagerð, sem þá var á
döfinni, að leggja gamla skólann niður og byggja nýtt
skólahús í úthverfi borgarinnar.
Skömmu eftir að Mentaskólinn mintist hátíðlega ald-
arafmælis síns, birtist hjer í blaðinu ágæt grein eftir tvo
af núverandi kennurum skólans. Þeir töldu þá stefnu í
skólamálum ranga, að hafa skólana mjög stóra. Reynslan
hafi hvarvetna sýnt, að skþlarnir voru betri, ef þeir voru
ekki mjög stórir. Kenslan nyti sín betur í slíkum skólum
og öll stjórn skólans yrði betri. Tillaga mentaskólakenn-
aranna var því sú, að nota gamla skólann áfram, endur-
bæta hann, en byggja nýjan mentaskóla í Austurbænum,
ekki þó neinn risaskóla, heldur hæfilega stóran skója.
★
Ýmsar fleiri tillögur hafa komið fram varðandi fram-
tíðarskipan þessara mála. Síðan nú nýlega kom fram á
Alþingi þingsályktunartillaga um Mentaskólann í Reykja-
vík. Þar segir svo:
„Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórnina að beita sjer
fyrir því að Mentaskólinn í Reykjavík hafi aðsetur þar,
sem hann nú er, og að veitt verði nægilegt fje í fjárlögum
til þess að endurbæta hið gamla skólahús, þannig að það
íullnægi nútíma kröfum til skólahúsa, og til þess að
byggja nýtt leikfimishús og rektorsbústað við skólann.
J afnframt skorar Alþingi á ríkisstjórnina að tryggja skól-
anum nægilegt landrými milli skólalóðar og Þingholts-
strætis“. .
Þessi tiþaga kom til umræðu á Alþingi í gær. Við það
tækifæri ljet Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra svo
um mælt, að ekki gæti verið neinn vafi á ajð Mentaskólinn
væri best settur á þeim stað, þar sem hann nú er. Á sín-
um gamla stað væri skólinn svo vel settur, að meginþorri
nemenda kæmist fótgangandi í skólann. Ef skólinn yrði
hinsvegar reistúr í úthverfi borgarinnar, myndi af því
leiða mikill aksturskostnaður nemenda, sem óhjákvæmi-
lega lenti að einhverju leyti á ríki eða bæjarfjelagi.
Ráðherrann kvaðst játa, að það yrði kostnaðarsamt að
kaupa upp lóðirnar í nánd við Mentaskólann. En sá kostn-
aður myndi með tíð og tíma fást endurgoldinn í þeim
sparnaði, sem við það ynnist að hafa skólann miðsvæðis,
í stað þess að setja hann í úthverfi borgarinnar. Ráðherr-
ann drap á hugmynd sem nú væri uppi um það, að reisa
nýtt skólahús á þeim stað, sem gamla húsið er nú, en
ílytja það inn á lóð steinolíufjelagsins.
*
Með þingsályktunartillögu þeirri, sem fram er komínn
á Alþingi, ætti að fást einhver endir bundinn á þetta mál.
Sjálf stjórnarvöldin hafa ekkert látið til sín heyra, nema
hvað hinn nýi utanríkisráðherra mælti eindregið með því,
að skólinn yrði kyrr á sínum gamla stað.
Sjálf þingsályktunartillagan lætur það með öllu af-
skiptalaust, hvernig þessu verði komið fyrir í framtíð-
inni. Hún leggur megináherslu á hitt, eins og segir í
greinargerðinni, „að mentaskóli verði áfram á þeim stað,
sem verið hefir skólasetur í hundrað ár, og að hinu aldna
skólgþúsi við Lækjargötu verði ekki tortímt eða það flutt
til, heldur varðveitt og sýndur sem fylstur sómi“.
Ef að því verður horfið, sem vonandi verður, að keyptar
■' erði lóðirnar í grend við Mentaskólann með það fyrir
augum, að búa skólanum framtíð á sínum gamla stað,
verða færustu sjerfræðingar í byggingarlist að légffjá þar
a ráðin. Sýnist þá ekkert því til fyrirstöðu, að skólarnir
verði tveir á staðnum, annar t. d. fyrir stærðfræðideild
og hin fyrir máladeild, og hvor hefði sína yfirstjórn.
Óvænt ánægja.
SKÍÐAFÓLK bæjarins varð
fyrri óvæntri ánægju um helg-
ina. Á laugardag hlóð niður
þessum líka litlu kynstrum af
snjó, og á sunnudág var eitt
fegursta veður, sem hjer getur
komið að vetrarlagi. Það var
ekki að furða, þótt menn leit-
uðu út í snjóinn og sólskinið. -
Þetta var alveg óvænt á-
nægja, enda sást það m. a. á
því, að sumir vöknuðu ekki til
meðvitundar um góðviðrið fyr
en komið var framyfir hádegi
og bílaröðin var óslitin úr bæn
um fram eftir öllum degi.
Misjafnt var það hvað menn
gerðu sjer að góðu að fara
langt. Sumir fóru ekki lengra
en í Ártúnsbrekkuna, en aðrir
fóru í Lækjarbotna og þeir
framsæknustu alla leið austur
í Henglafjöll, Esju og Bláfjöll.
En hvert, sem skíðafólkið hefir
leitað. hefir það fengið gott
veður, þótt færi hafi hinsveg-
ar ekki verið sem best og víða
stórhættulegt.
Nýi snjórinn var mjög laus
og ekki meiri en það, að víða
lentu skíðin á grjóti. Meiddust
margir smávegis af þessum
ástæðum.
Sænsk
íslandskvikmynd?
STÚDENT í Kaupmannahöfn
skrifar mjer línu og getur um
íslandskvikmynd, sem Svíi
nokkur sje að hugsa um að
taka á næstunni. Mun handrit
þegai* vera til að kvikmynd-
inni og jafnvel búið að ráða
aðalleikkonuna í myndina.
Höfundur væntanlegrar Is-
landsmyndar er sagður vera
Jules Sylvain, en leikkonan
Greta Gynt, sem er af sænsk-
amerískum ættum og hefir þeg
ar vakið á sjer athygli fyrir
leik í kvikmyndum, bæði í Sví
þjóð cg í Englandi, þar sem hún
hefir verið að leika undanfar-
ið. —
Það fylgir og_ frjettinni að
það eigi að taka kvikmyndina
að mestu í Englandi og að leik
stjóri verði sami maðurinn,
sem stjórnaði töku „Síðasta
hulan“, sem Tjarnarbíó hefir
sýnt undanfarið.
•
Áhyggjur
stúdentsins.
EN stúdentinn í Höfn er á-
hyggjuíullur, sem ef til vill er
ekki nema eðlilegt. Hann spyr
hvort nokkur hjer heima, eða
að heiman, hafi verið hafður
með í ráðum um þessa kvik-
mynd. Og hvort það fari nú
ekki eins og með amerísku
kvikmyndina „Iceland“, sem
alt varð vitlaust út af vegna
þess hve hún var bygð á mikl-
um misskilningi.
Því miður get jeg ekki svar-
að stúdentnum neinu um þetta.
Það hefir ekki heyrst hjer um
þessa væntanlegu kvikmynda-
töku fyr en með brjefi hans,
en samkvæmt blaðaúrklippum,
sem hann sendir og þar sem
getið er um kvikmyndina, seg
ir, að efni hennar gerist að ein
hverju leyti á Islandi. Það er
því ekki um Islandskvikmynd
að ræða. heldur sögu, sem ger-
ist hjer á landi. Og hræddur er
jeg um, að ef þeir, sem að kvik
myndinni standa, hafa ekki í
hyggju að ráðfæra sig við ís-
lendinga, þá sje ekki hægt að
fá þá til þess. Og við höfum
ekkert með þetta að segja.
En hitt er rjett, að það gæti
orðið slæmt, ef þessi mynd yrði
jafn vitlaus, og gerði eins lítið
úr okkur og ,,Iceland“.
En nú er að sjá hvað úr þessu
kann að verða.
Furðuljósið yfir
Tindastóli.
KRISTINN P. BRIEM á Sauð
árkróki hefir skrifað mjer og
sagt frá því, að ,,furðuljós“
hafi sjest þar um slóðir sama
daginn, sem það sást frá
Reykjavík og nágrenni og mest
umtalið varð um. Það var
stúlka, sem sá ljósið frá Sauð
árkróki um 7 leytið þetta
kvöld, en tími var ekki athug-
aður nánar. Ljósið kom úr
suðri eða suðvestri með tals-
verðum hraða. Bar það við loft
vestan við þorpið. Þegar kom
yfir fjallið Tindastól, skiftist
ljósið í tvent og hvarf sjón-
um. Það líktist ljósi frá rak-
ettu, en var mikið hærra á
lofti, en svo að um venjúlega
rakettu væri að ræða.
Þannig sagðist þeim frá á
Sauðárkróki og væri fróðlegt
að vita hvort aðrir Norðlend-
ingar hafa sjeð ljósið um þetta
sama leyti.
•
Töfraheimar
ÞAÐ ER HAFT eftir Eggert
Stefánssyni, söngvara, er hann
kom á málverkasýningu Kjar-
vals um helgina:
„^etta er landið mitt —
landið," sem jeg orti Oðinn til“.
Og þannig munu fleiri hugsa,
sem þessa dagana leyfa sjer þá
ánægju að skoða verk meist-
arans í Listarftannaskálanum
og skygnast með honum inn í
Töfraheim íslenskrar náttúru.
Hver og einn hefur ort sinn óð
til íslands, á sína vísu. Oður
Kjarvals í litum og línum
snertir hjartastrengi allra, sem
una dásemdum lands síns.
Og þegar sýningargestir
fara heim og lita-symfónía
Kjarvals tekur hugan allan
vaknar sú spurning, hvenær
kemur Kjarvalssafnið?
MEÐAL ANNARA ORÐA
Hann hafði lesið „Hjálp í viðlöpm"
Þriðjudaginn þ. 14. jan s.l.
var skýrt frá því í blöðum bæj
arins, að slökkviliðið hefði ver
ið kallað inn í Sogamýri þá um
helgina, en eldurinn verið
slöktur er slökkviliðið kom á
vettvang. Stúlka hefði skað-
brenst við íkviknun þá er þarna
varð.
Frásögn þessi var ónákvæm*
að því leyti, að ekkert var frá
því sagt, hvernig eldurinn var
slöktur nje hver kom því til
leiðar að þarna varð ekki
meira slys og tjón.
Sagan er í stuttu máli þessi.
I húsinu Sogabletti 5 búa
tvær fjölskyldur. Eigandi húss
ins, Jósep Eggertsson, býr með
konu sinni og börnum á neðri
hæð hússins, en annað fólk
uppi á loftinu. Þenna sunnu-
dag var húseigandinn ekki
heima. En kona hans og sonur
þeirra, Eggert, voru í íbúð
þeirra. En Elín Þorvaldsdóttir,
lítið barn sem hún á, og þrjár
ungar dætur hjónanna á neðri
hæðinni, voru uppi á loftinu.
Elín var í eldhúsi. Hún hafði
sett gólfbón á rafhellu til hit-
unpr, Tók hún bóndósina af
vielirini, með því að vefja rýju
utan um hana. En vegna þess
hve heit hún var, skvettist
nokkuð af bóninu á vjelina, og
kviknaði í því. Við þá eldsupp
komu misti Elíin dósina og hina
logandi rýju á gólfið, svo eldur
inn breiddist út, en svartur
reykur gaus upp í eldhúsinu.
Þetta gerðist alt í svo skjótri’
svipan, að Elín hugsaði um það
eitt, að forða sjer og barninu
út úr íbúðinni. Kviknað hafði
í fötum hennar af eldinum, sem
gaus upp á gólfinu. Litlu stúlk
urnar þrjár, sem voru þarna á
loftinu með henni, þutu allar
niður stigann og út úr húsinu
og voru komnar niður á und-
an henni.
Elín þýtur niður stigann með
barnið á handleggnum. En
hrasar í neðstu stigaþrepurv
um. Húsmóðirin á neðri hæð-
inni kemur fram í ganginn í
þessu og grípur barnið um leið
og Elín dettur. En Eggert, 15
ára piltur, er þar á næstu grös
um;' kemur fram i ganginn,
þegar Elín er í þann veginn að
rísa á fætur og þjóta út. í sama
vetfangi og drengurinn sjer
hvað, er þarna á seyði, veit
hann líka hvernig eigi að bregð
ast við.
Hann þrífur gólfdregil sem
er í ganginum, og vefur honum
utan um stúlkuna, þar sem hún
líggur á gólfinu og varnar því
um leið að hún komist á fæt-
ur fyrr en hann með gólftepp-
inu hefir slökt eldinn í fötum
hennar.
Síðan fer hann upp á loftið,
inn í eldhúsið. Þar er þá kaf-
þykkur reykur og eldur log-
andi um gólfið er var farinn
að læsa sig í eldhúshurðina
neðanverða. Hann kæfir eld-
inn þarna á skammri stund,
með því að ganga rösklega að
verki.
Mestu máli skifti það, hve
Eggert var fljótur að átta sig
á hvernig hann gæti orðið Elínu
að liði, er hann mætti henni
í ganginum og hún var að því
komin að þjóta út. Hefði hún
sloppið út undir bert loft, þá
er víst að eldurinn í fötum
hennar hefði brátt magnast að
miklum mun, og hún komist í
lífshættu af brunasárum, því
svo mikið brendist hún, enda
þótt eldurinn í fötum hennar
yrði slöktur þarna í ganginum,
að hún var flutt á Landsspítal-
ann, og er þar enn rúmföst.
Þegar jeg spurði Eggert Jó-
sepsson að því, hvernig hann
hefði vitað hvaða slökkviaðferð
hann ætti að nota, þá sagði
hann. pð hann hefði lesið bók-
ina „Hiáln í viðlögum“. Þar
hefði hann lært, hvernig ætti
pð biarva fnlV.i, er hefði fengið
eld í klæði sín.
Ffamh. á bls. 8.