Morgunblaðið - 26.04.1947, Blaðsíða 9

Laugardagur 26. apríl 1947
ivtOWUUNBLAÐIÐ
9
LÍFSBARÁTTAN var hörð í
Svarfacardalnum, þegar að jeg
var að alast þar upp. Það var
oft hart í ári, ísar við land
fram á vor, fátækt á mörgum
heimilum og lítillar miskunn-
ar að leita hjá sveitinni. Þá
tóku ýmsir sig upp og flýðu til
Ameríku. En flestir hjeldu þó
baráttunní áfram heima við bú
skap, og sjósókn, sleitulausa
vinnu og oft hreinan þrældóm.
Jeg sleit mínum barnsskóm
snemma.
Þetta sagði Jóhann J. Ey-
firðingur, sem í æsku sinni við
Eyjafjörð stundaði í senn hrað-
skyttuvefnað, hákarlaveiðar og
sjósókn á sexæringum, er jeg
sat og rabbaði við hann fyrir
nokkrum kvöldum. Síðar flutt
ist hann vestur að Djúpi og
gerðist formáður í Bolungar-
vík, og síðan útgerðarmaður
og umsvifamikill kaupmaður á
ísafirði.
I dag verður þessi þróttmikli
Rabbað við Jóhann Eyfirðing sjötugan
og sierstæði atorkumaður sjö-
tugur.
Á hákarlaveiðuni.
— Já, það er margs að minn
ast frá liðnum dögum, segir Jó-
hann. En það er svo sem ekk-
ert merkilegt nie frásagnar-
vert.
— Hvenær byrjaðir þú fyrst
að stunda hákarlaveiðarnar?
—^Jeg var 17 ára þegar ieg
fór í fyrstu leguna. Við -sótt-
um á mið austur af Langanesi
og vestur fyrir Snæfellsnes. Há
karlaskipin voru þá flest þil-
skip 20 til 30 smálestir að
stærð. Lengsti túrinn, sem jeg
man eftir að jeg væri með í
stóð einn og hálfan mánuc. Við
vorum að veiðum við Langa-
nes en lentum í óveðri og urð-
um að hieypa suSUr fyrir land.
Fórum svo hringinn vestur og
Jóhann Eyfirðingur
norður fyrir og komum heilu
og höldnu heim til Eyjafjarð-
ar. —
„Biður þú ekkert fyrir
þjer* Jóhann“.
— Versti hákarlatúr, sem jeg
lenti í var vorið 1897. Við lögð
um út frá Oddeyri 24. apríl á
seglskipinu Kristján, sem var
um 30 smálestir að stærð. —
Skipstjóri var Sigurður Hall-
dórsson, bóndi á Grund í Svarf
’aðardal. Fyrst var reynt við
þann gráa djúpt út af Eyja-
firði og Siglufirði. En við urð-
um lítið varir. Svo var siglt
vestur á Strandagrunn. Þar
lentum við strax í vitlausum
hákarli. Vorum þá búnir að
vera upp undir Vz mánuð í túrn
um. En þarna fyltum við skip-
ið á skömmum tíma. Fleiri
Friðrik IX. og Ingrid drottning taka á móti hýllingu Kaupmannahafnarbúa frá svölunt Kristjánsborgarhallar s. 1. þriðjudag.
Á neðri myndinni sjest hluti af hinum nrikla manngrúa sem safnaðist saman til að hylla hin ungu konungshjón.
skiþ voru þarna en þau lögðu
öll á stað heim á undan okk-
ur nema eitt, það var Stormur
frá Fagraskógi, stórt og mynd-
arlegt seglskip. Það lá fyrir
stjóra rjett hjá okkur. Við vor-
um júveg komnir að þvi að
leggja af stað heim.
En síðustu nóttina skall á
ofsastormur, stórhríð og ó-
Sjórs. Við lágum fyrir stjóra og
gátum eiginlega ekkert aðhafst.
Skipið lá undir áföllum. í einu
stórbrotinu slitnaði Stormur
upp, „hann hallaðist si svona“,
segir Jóhann og beygir sig í
stólnum, ,,svo hvarf hann og
kom ekki í Ijós aftur“. Þetta
fallega skip fórst þarna fyrir
augunum á okkur með tólf
menn innanborðs. Það var sorg
leg sjón. Annars höfðum við
nóg að gera að hugsa um okk-
ur sjálfa. Skipstjórinn ljet mig
fara að bræða hákarlalifur til
þess að nota hana í bárufleyga
utan á skipið. Jeg var að sýsla
við þetta niðri í lúgarnum þeg-
ar einn stórsjórinn reið -yfir.
Skipið slitnaði upp, þilið milli
lestarnnar og lúgarsins sprakk
og lifrarpotturinn og eldavjel-
in, sem hann stóð á þeytttust
fram í hosíló. Hákarlalifrin í
lestinni bullaði inn í lúgarinn.
Jafnhliða sprungu lifrarkass-
arnir á þilfarjnu og um 50 tunn
ur af lifur skoluðust út. Þegar
þetta gerðist kallaði einn há-
setanna, sem voru með mjer
niðri í lúgarnum til mín: „Guð
almáttugur, biður þú ekkert
fyrir þjer, Jóhann11. Hann hjelt
að við værum að farast. En
jeg gleymdi víst fyrirbænun-
um. Mjer er næst að halda að
jeg hafi sagt eitthvað ljótt.
En sSipið hafði nú Ijest og
okkur tókst að koma yPP nokkr
um seglum. Við náðum til Eyja
fjarðar eftir tveggja daga slark
sama siglingu.
Vestur að Djúpi.
Þessi atbufður hafði mikil
áhrif á fyrirætlanir mínar. Eft
ir hann var jeg aðeins tvær
vertíðir á hákarlaveiðum. Sig-
urður Halldórsson rjeði mig
formann á sexæring. En nú
stóð hugur minn til frekari
mentunar í sjómensku. Mig
langaði á Sjómannaskólann og
betri og fullkomnari skip. Mjer
ofbauð öryggisleysið á litlu há
karlaskipunum, sem oft var
sótt á út á regin haf.
Árið 1903 flutti jeg frá Eyja-
firði og lagði á stað í Sjó-
mannaskólann. En á leiðinni
kom jeg við á ísafirði og hitti
þar Árna Jónsson, sem þá hafði
þar mikla útgerð og verslun.
Hann taldi mig á að staðnæm-
ast vestra. Svo byrjaði jeg for-
mensku í Bolungarvík. Það var
árið 1904. Jeg var í Bolungar-
vík til ársins 1916, stundaði
þar sjó og hafði verslun og
bakarí.
Hætti að heita Jónsson
í Bolungarvík.
— Þar fjekstu Eyfirðings-
nafnið?
— Já, í Bolungarvík voru
víst flestir kallaðir einhverju
auknefni í þá daga. Þegar við
Þorsteinn bróðir minn komum
þangað, var fremur tregt um
Framh. a bis. 12