Morgunblaðið - 13.05.1947, Blaðsíða 8

8
Þriðjudagur 13. maí 1947
MORGUNBLAÐIÐ
JHmrgmiMftfrtfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ámi GarSar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Simi 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda.
kr. 12,00 utanlands.
^ I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Leibók.
Þá lyki þeirri baráttu
ÞAÐ ER nú senn liðin vika síðan stjórn Dagsbrúnar
sagði upp gildandi kaupsamningum við atvinnurekendun;
en ekkert hefir enn heyrst frá henni um það, hvaða kröf-
ur hún hygst gera við væntanlega samrAngagerð.
Augljóst mál er, að ef stjórn Dagsbrúnar dregur rjettar
ályktanir af allsherjaratk-væðagreiðslunni, sem fram fór
um uppsögn samninganna, hlýtur hún að beita sjer fyrir
írqmlengingu gömlu samninganna óbreyttra í höfuðat-
riðum. Því enda þótt sáralítill meirihluti hafi fengist
iyrir uppsögn samninga við allsherjatatkvæðagreiðsluna,
er hitt jafnaugljóst, að langsamlega meirihluti verka-
manna vill ekki fara út í verkfall, eins og atvinnuástandið
er nú í landinu.
★
Verkamennirnir myndu að sjálfsögðu æskja þess, að
geta fengið kjör sín bætt. Þeir finna það fullvel, að þeir
eru ekki ofsælir af því kaupi, sem þeir nú hafa. En
verkamennirnir sjá lengra. Þeim er fullljóst, að nýjar
kauphækkanir myndu á engan hátt'rjetta hlut þeirra.
Afleiðing þeirra yrði einungis ný -hækkun dýrtíðarinnar,
sem er þegar farin að sliga atvinnuvegina. Atvinnuveg-
irnir bera ekki þyngri byrði. Nýjar kaupkröfur, eins
og ástatt er nú, myndu því stöðva atvinnureksturinn og
þar með bjóða atvinnuleysinu heim.
★
En vitneskja verkamanna nær lengra í þessu máli. Þeir
vita, að hjer er ekki um að ræða kaupdeilumál í venju-
legum skilningi, heldur er verið að reyna að beita verka-
lýðssamtökunum til pólitískra átaka.
Þegar nýju tollarnir voru samþyktir á Alþingi ljetu
kommúnistar mjög dólgslega. Þeir höfðu strax í heit-
ingum. Kváðust mundu beita sjer fyrir „gagnráðstöf-
unum“ Allir vissu við hvað var átt. Kommúnistar höfðu
í sinni hendi stjórn allsherjarsamtakh verkalýðsfjelag-
anna. Einnig höfðu þeir öll ráð í ýmsum fjölmennustu
verkalýðsfjelögum, þ. á. m. í Dagsbrún. Þessa aðstöðu
hugðust kommúnistar nota til þess að knýja fram pólitísk
verkföll. Skyldi Dagsbrún ríða á vaðið í þessari herferð.
★
Þessi herferð kommúnista sannaði tvent: í fyrsta lagi
hve óraunsæir þeir eru. í öðru lagi hvílík órafjarlægð
ríkir milli þeirra og verkamanna almennt, þegar kemur
út í hina pólitísku baráttu.
í öllum venjulegum kaupgjaldsmálum standa verka-
menn jafnan saman sem einn maður, hvar í flokki sem
þeir standa. Það sýnir þroska þeirra. En í þessari bar-
áttu fengu kommúnistar ekki þriðjung Dagsbrúnarmanna
til fylgis við sig. Langsamlega meiri hluti verkamanna í
Dagsbrún hefir megnustu skömm á þessu pólitíska brölti.
Verkaménn vita vel, að þær tollahækkanir, er koma á
vörur sem ganga inn í vísitöluna hafa engin áhrif á af-
komu þeirra. Því að þá skeður annað tveggja, að vísi-
talan hækkar og þar með alt kaupgjald, eða þá hitt, að
ríkisstjórnin greiðir niður nauðsynjavöru sem svarar til
hækkun vísitölunnar
En þess utan hefir það skeð síðan tollarnir voru hækk-
aðir, að lækkuð hefir verið álagning á fjölmörgum vör-
um bæði í heildsölu og smásölu, þannig að sumar vörur
iækka í verði þrátt fyrir nýju tollana.
Afkoma verkamanna á þessu ári er algerlega háð at-
vinnurekstrinum og þá fyrst og fremst síldveiðunum.Þrátt
fyrir mikla erfiðleika með sölu á hraðfrysta fiskinum og
saltfiskinum, standa vonir til að alt geti farið sæmilega,
ef síldveiðarnar bregðast ekki þriðja árið.
En takist kommúnistum að koma fram áformi sínu,
knýja fram pólitísk verkföll og þar með stöðva allan at-
vinnurekstur í landinu, þá væri baráttunni lokið í bráð.
Þeirri baráttu, sem fyrv. stjórn tók upp, — að tryggja
öllum þjóðfjelagsþegnum atvinnu við sem best kjör.
XJíluerjL óírifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Sigurjón mótar
Heklukross.
FYRIR NOKKRUM DÖGUM
var farið um það háðslegum
orðum í einu bæjarblaðinu. að
Sigurjón Pjetursson forstjóri á
Alafossi væri með liðssöfnuð-
austur við Heklu til að móta
kross eða krossa úr glóandi
hrauninu. Sigurjón ljet háðs-
glósurnar ekkert á sig fá held-
ur hjelt áfram tilraunum sín-
um og nú hefir honum tekist
að gera kross úr Hekluhrauni
og er kominn með hann hingað
til bæjarins.
Sigurjón sagði mjer þetta
sjálfur í gær. Krossinn er ekki
stór, en hann segist hafa haft
mikið fyrir því að móta hann.
Ljet hann smíða ‘sjer sjerstök
tæki til þess arna. Ennfremur
segir Sigurjón. að sjer hafi tek-
ist að setja Heklueld á hita-
brúsa.
Skal nú ekki frekar skýrt frá
þessum tilraunum Sigurjóns að
sinni, því hann hefir í hyggju
að svna blaðamönnum krossinn,
sem hann steypti úr Heklueldi.
•
Er Nauthólsvíkin
glötuð?
REYKVÍKINGAR ERU nú
bæði þolinmóðir og nægjusam-
ir. Fyrir stríð sóttu hundruð
bæjarbúa sólskin og vellíðan
suður 1 Skerjafjörð á sumrin.;
Morgunblaðið birti daglega
hvatningarorðin: .,Notið sjóinn
og sólskinið" og mun það hafa
verið að undirlagi forseta ISI,
sem aldrei þreytist á að brýna
fyrir fólki líkamsrækt.
En svo kom bansett stríðið
og Skerjafjörðurinn varð bann
svæði. Síðan hafa höfuðstaðar
búar beðið rólegir eftir því að
þeir fái baðstaðinn sinn aftur.
En getur það verið, að þessi
von verði að engu og Nauthóls-
víkin sje glötuð þeim. sem vilja
nota sjóinn og sólskinið?
•
Vantar sjóbaðstað.
REYKVÍKINGA HEFIR altaf
vantjð góðan sjóbaðstað. Ör-
firisey dugði ekki nema stutt-
an tíma og Skerjafjörðurinn
fór, eins og lýst er hjer að
framan. Nú þyrfti að hefjast
handa um, að finna nýjan stað,
eða skila Nauthólsvíkinni aftur
til þeirra, sem vilja stunda sjó-
böð, ef nokkur tök eru á slíku.
En sje ekki hægt að fá Naut-
hólsvíkina þyrfti að finna ein-
hvern annan stað.
Um leið ættu menn, sem
hafa vit á, að athuga nánar hug
mynj* Gísla Halldórssonar verk
fræðings um, að hita upp sjó
við strendur Reykjavíkur með
vatnl,frá hitaveitunni. Það var
skemtileg hugdetta á sínum
tíma, sem vaktÞmikla athygli.
•
Dýr óþægindi.
'MIKIL ÓÞÆGINDI eru að
því fyrir þá, sem fara um
Kefyvíkurflugvöll, að þurfa að
fá landssímasamband við
Reykjavík til að panta sjer bíl,
eða.ef hringja barf til ’bæjarins
af öðrum orsökum. Að vísu er
beint landssímasamband við
Reykjavík, en símavarslan er í
póstherberginu, sem ekki er
altaf opið, eða aðgengilegt.
Verða menn ac tala í síma þar
fyrir fjölda áheyrendum stund
um, sem eðlilegt er, þar sem
þetta er opinber afgreiðsla.
Og þetta er dýr óþægindi, því
það kostar hvorki meira nje
minna en þrjár krónur að síma
eftir bíl. Sennilegt að hjer sje
dýrasta símanotkun í heimi. Þó
myndu menn ekki láta það hafa
áhrif á sig, ef þægileg og fljót
afgreiðsla sjálfvirks síma kæmi
í staðinn. Jeg hefi hugboð um,
að það sje lítil eða engin fyrir-
höfn» að koma þessu í kring.
Krían er komin.
KRÍAN VAR STUNDVÍS
eins og vant er og forverðirnir
komu í gær, 12. maí, eins og
undanfarin ár. Á morgun má
s,vo búast við öllum kríufans-
inum.
Það var heldur en ekki læti í
gærmorgun. Það voru starfs-
menn í skrifstofu Rafveitunnar
við Tjarnargötu, sem fyrst
hringdu til Morgunblaðsins til
að segja frá því, að þeir hefðu
sjeð fjórar kríur fljúga yfir
Tjörnina „á miklum krafti“
eins og einn þeirra orðaði það,
en síðan linti ekki símahring-
ingum til blaðsins frá fólki,
sem hafði sjeð kríuna.
Þá er sá spenningur búinn.
•
Hvað menn hafa
yfir höfði sjer.
ÞAÐ ER ÁBYGGILEGT. að
margir Reykvíkingar vita ekki-
! hvað þeir hafa yfir höfði sjer
dag*va. Þetta sá jeg í gær, er
jeg var staddur í hárri bygg-
ingu og leit á þak á næsta húsi.
i Þar var margt skringilegt að
sjá. Þar var undirskál, nokkr-
' ar tómar brennivínsflöskur,
( vírflækja. spítnabrak og ham-
ingjan má vita hvað meira. Og
| þannig er það víst víðar í bæn-
um.
^ Nei, menn vita hreint ekki
altaf hvað þeir hafa yfir höfði
sjer.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
Þekktur blaðateiknari.
TEIKNARAR heimsblaðanna
eru ósjaldan jafn áhrifamtklir
og jafnvel færustu stjórnmála-
ritarar þeirra og frjettamenn.
Breski teiknarinn David Low
er þannig þektur um heim all-
an, enda reynslan oft sú, að
sala blaða þeirra eykst. sem
birta teikningar hans.
í Bandaríkjunum er teikn-
ari blaðsins St. Louis Post-Dis-
patch, Daniel Robert Fritzpat-
rick, einna þektastur. Myndir
hans hafa birst í blöðum alt
frá Palestínu til Nýja Sjálands,
og eru til sýnis í söfnum í Rúss
landi og Kína.
Kunnugir segja, að megin-
ástæðan fyrir vinsældum Fitz-
patricks sje sú, að hann móðgi
næstum altaf einhvern með
teikningum sínum. Þær móðga
atvinnustjórnmálamenn, stríðs-
gróðamenn, fasista, okrara,
andstæðinga verklýðshreyfing-
arinnar, uppgjörðar sjálfstæðis
hetjur og gortara.
„Rottusundið“.
1931 byrjaði Fitzpatrick að ^
teikna myndaseríu, sem hann
kallaði „Rottusundið“. í mynd
um þessum rjeðist hann harka- 1
lega..-á atvinnustjórnmálamenn
St. J3ouis og eiginhagsmuna-
stefnu þeirra.
Þegar ógnanir stjórnmála-
mannanna og fylgifiska þeirra
höfðu engin áhrif á Fitzpatrick,
reyndu þeir að múta honum.
Honum var boðið í fádæma
miklar veislur, í leikhús og
fína klúbba.
En.Fitz, eins og hann er kall-
aður, varð ekki keyptur. Hann
valdi sjálfur fólkið, sem hann
umgekkst og staðinn, þar sem
hann gat neytt uppáhaldsfæSu-
tegunda sinna og vína.
Fitzpatrick hóf starfsferil
sinn sem teiknari við Chicago
Daily News. Lítið bar á honum
í fyrstu, en þegar stjórnmála-
teiknari blaðsins veiktist, tók
Fitzpatrick við af honum. Sex
mánuðum seinna, þá 21 árs að
aldrei, var hann orðinn svo
þektur, að St. Louis Post-Dis-
patch bauð honum fasta stöðu.
Einni af fyrstu teikningum
hans.. sem vakti alþjóðarat-
hygli. var beint gegn hinum
Ijelegu farkostum járnbrauta-
fjelajtanna. Myndin sýndi lík-
kistu á hjólum.
M>”gar þektar myndir fylgdu
á eftir.
Reiddist banninu.
Fitz hefir ánægju af að íerð-
ast. Hann hefir farið um Am-
eríku þvera og endilanga og
þrívegis til Evrópu, en þar fær
hann ýmsar myndahugmyndir,
auk þess sem hann leggur á-
herslu á að flytja heim með sjer
nokkra kassa af *úrvalsáfengi.
Sumir halda því fram, að hann
helli öllu í sig, sem hann nær
til. Sjálfur mótmælir hann
þessu, en þegar Bandaríkja-
þing samþykti bannlögin, varð
hann svo reiður, að hann teikn-
aci ejna af frægustu myndum
sínum — mynd af Frelsisstytt-
unni þar sem hún steypir sjer
í hafið.
Fitzpatrick hefir als teiknað
12.000 myndir fyrir blöðin.
Eins og vænta má, eru tekjur
hans góðar, enda segja vinir
hans, að hann sje algerlega á-
nægður með tilveruna. Það er
aðeins eitt, segja þeir, sem get-
ur gert hann verulega reiðan.
Það er, þegar hann þykist kom-
ast að þeirri niðurstöðu, að ein-
hver nýr teiknari sje byrjaður
að apa aðfercir hans. — En þá
verður hann líka bandóður.
„Örgryfe" vann
Holmenkollen boð-
blaupið
HOLMENKOLLEN-boðhlaup
ið fór fram s.l. sunnutlag.
Iþróttafjelagið „örgryte“ i
Gautaborg bar sigur úr býtum
eins og síðastliðið ár. Sænsk
fjelög voru einnig í öðru og
þriðja sæti. „Götaborg Kamme
raterne“ og ,Matheuspojkarne‘
en norska fjelagið B. U. L. í
Oslo varð fjórða.
Einu íslensku iþróttafjelagi
IR, var boðið til þessarar
keppni en af óviðráðanlegum
ástæðum gat fjelagið ekki þeg-
ið það ágæta boð. — G. A.