Morgunblaðið - 01.06.1947, Side 6

Sunnudagur 1. júní 1947
6
MORGUNBLASIÖ

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Dagur sjömannsins
SJÓMANNADAGURINN er í dag. Hann er ekki aðeins
hátíðlegur haldinn hjer í Reykjavík heldur út um allt
Jand. í hverjum kaupstað og smáfiskiþorpi er Sjómanna-
dagsins minnst með almennum hátíðahöldum. Það eru
ekki aðeins sjómennirnir, sem taka þátt í þeim, þau eru
hátíð alls almennings. '
★
Hvernig stendur á því að Sjómannadagurinn er orð-
inn vinsælasti stjettadagur íslendinga. Til þess liggja tvær
meginástæður. Hin fyrri sú, að landsmenn skilja þá
grundvallarþýðingu, sem starf íslenskra sjómanna hefir
fyrir þjóðarheildina. Síðari ástæðan er hin fljálslegi felær,
sem frá upphafi hefir verið yfir hátíðahöldum Sjómanna-
dagsins. Sjómenn hafa haldið hátíðisdegi sínum utan við
stjórnmáladeilur og stjettabaráttu. Engum einstökum
stjórnmálaflokki hefir liðist að setja á hann stimþil sinn.
Sjómannadagurinn hefir verið hgfíðisdagur sjómannanna,
þeir hafa sett á sinn svip ög þjóðinni hefir fundist sá
svipur geðþekkur. Þessvegna hefir hann orðið hátíðis-
dagur allrar þjóðarinnar.
★
En í dag er tilefni til þess að rifja upp það, sem gerst
hefir síðan íslendingar hjeldu þennan dag seinast hátíð-
legan.
Síðan hefir skipaeign landsmanna aukist verulega.
Fjöldi nýrra vjelskipa hefir bæst við og nýsköpunartog-
ararnir sigla nú hver af öðrum til íslenskra hafna. Þetta
er það mikilvægasta, sem gerst hefir. Víst má sjómönnum
vera ánægjuefni að heyra þau mörgu viðurkenningarorð,
sem sögð eru um þá og störf þeirra á Sjómannadaginn.
Þau eru yfirleitt sögð af einlægum og góðum hug í þeirra
garð.
★
Wíkverji áknjar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Sjómannadagurinn.
SJÓMENNIRNIR okkar halda
hátíð í dag. Heill sje þeim og
þeirra starfi. Reykjavík er sjó-
mannabær og er þeir gera sjer
dagamun þá er hátíð í bænum.
Sjómennirnir eiga sinn drjúga
þátt í viðgangi og vexti höfuð
staðarins. Reykjavík hefir orð-
ið til fyrst og fremst fyrir versl
un, siglingar og iðnað.
Gæfan gefi sjómönnunum
okkar góðan byr í áhugamálum
þejrra.
Fagurt áhugamál.
ÞAÐ ER FÖGUR HUGSJÓN
sem liggur á bak við hátíða-
höld;.n á sjómannadaginn. Það
er ekki bara að skemta sjer og
láta sjer líða vel. Sjómanna-
samtökin leggja mikið á sig til
að gera hátíðahöld dagsins sem
best úr garði og það fje, sem
kann að koma inn er lagt í sjóð,
sem byggja á fyrir heimili fyr-
ir aldraða sjómenn. Sú fjáröfl-
un hefir gengið vel og verður
þess nú væntanlega ekki langt
að bíða, að hjer rísi upp veg-
legt dvalarheimili fyrir aldr-
aða sjómenn.
Apakettir frá Afríku.
ÞAÐ HEFIR víst marga
dreymt um að hjer yrði komið
upp dýragarði og oft hefir ver-
ið á það mál minst. Nú hefir
sjómannadagsráðið ríðið á vað-
ið í þessu efni og er að koma
upp vísi að Örkinni hans Nóa
í Örfirisey.
Skal engu um það spáð
hvernig þetta fyrirtæki geng-
ur, en víst er um það, að yngstu
borgararnir eru heldur en ekki
spentir að sjá apaketti frá Af-
ríku og önnur fásjeð dýr og
þeir hafa um nóg að tala þessa
dagana.
•
Þörf ráðstöfun.
MIKIL BÓT er að þeirri ráð-
stöfun sakadómara og lögreglu
stjóra, að setja fulltrúa til þess
að taka fyrir undir eins kærur
út af brotum á umferðaregl-
unum.
Nú verða þeir bifreiðastjór-
ar, sem brjóta af sjer með því
að aka of hratt, leggja bifreið-
um sínum þar sem það er bann
að, eða brjóta umferðareglurn
ar á einhvern annan hátt dregn
ir fyrir dómarann undir eins
og látnir sæta ábyrgð.- Enn-
fremur má búast við, að sektir
fyrir umferðarbrot verði hækk
aðar til muna og það er einnig
nauðsynleg ráðstöfun.
•
Falskar ávísanir.
BANKAMAÐUR einn hier í
bænum hefir sagt mjer að það
sje að færast í vöxt, að menn
gefi út peningaávísanir á inn-
stæður í bönkum, sem svo eng-
ar sjéu þegar til kemur. Bank-
arnir eigi í miklum erfiðleikum
að stríða út af þessum svikum
og standi í stöðugum eltinga-
leik við menn, sem hafi gefið
út ónýtar ávísanir.
Vitanlega getur það hent, að
menn gefi út óvart ávísun, sem
ekki er innstæða til fyrir, en
það ætti að vera hrein undan-
tekning.
Ep hjer er vafalaust um að
ræða gamlan draug, sem vak-
inn hefir verið upp á ný. Draug
sem gekk hjer ljósum logum í
viðskiftalífinu á kreppuárun-
um fyrir stríð, þegar jafnvel
ríkisstofnanir gáfu út ávísanir,
sem ekkert var til fyrir og
bankastjórarnir veltu vöngum
yfir, og hvort þeir ættu að
greiða þenna daginn eða hinn.
•
„Ekki við Heklu“.
í DÖNSKU BLAÐI birtist
fyrir nokkrum dögum eftirfar-
andi auglýsing:
„Við seljum ekki sumarbú-
staði og sumarbústaðalönd við
Heklu, en hinsvegar höfum við
til sölu sumarhús við Árósa-
ströndina og þar í kring. Ó-
keypis- verðlistar".
Það er ekki ónýtt að vita
það!
Einangrun
geðveikrahæla.
FYRIR NOKKRUM dögum
var kvartað yfir því í blaði, að
geðveikrahælið á Kleppi væri
illa einangrað og sjúklingar,
sem lausir ganga og rólegir-eru,
gætu farið eftirlitslausir um
nágrenni sjúkrahússins, en þar
er sem kunnugt er risin upp
fjölmenn bygð hin síðari árin.
Rök mannsins, sem kvartaði
voru mjög auðskilin. Hann
taldi það ekki forsvaranlegt,
að geðbilaðir menn, hversu ró-
legir, sem þeir kynnu að vera,
gætu farið frjálsir ferða sinna
í íbúðarhverfum, þar sem mik-
ið er af börnum og kvenfólki,
sem oft er eitt heima og varn-
arlaust. Er óþarfi að reifa það
mál sjerstaklega.
Virðist það ekki nema sann-
gjarnt, og sjálfságt, að íbúafnir
í Kleppsholti fari fram á, að
um hverfis Kleppslóðina verði
bygður hár og traustur garður
og að sjúklingum sje haldið
innan þeirra takmarka.
*• - - —— - - - -- - --- - ~ - - - ■ >
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Aróður Gyðinga í Bandaríkjunum
En hitt er þó meira um vert, að þeir sjái áhugamálum
sínum þoka áleiðis, aðstöðu sína í lífsbaráttunni batna.
Það er kjarni málsins. Og aðstaða íslenskra ‘sjómanna
hefir batnað mikið á síðustu árum. Skip þeirra hafa stækk-
að og aðbúðin á þeim orðið stórum betri. Um þetta geta
allir sannfærst, sem koma undir þiljur á hinum nýju
vjelskipum og ekki síst togurum, sem þjóðin hefir verið
að eignast undanfarið.
★
Þessi bætta aðbúð og aukna öryggi íslenskra sjómanna
er sannarlega mikið fagnaðarefni. Hún er eitt af mörgum
táknum*þess að þjóðinni hefir reynst mögulegt að fram-
kvæma umbótavilja sinn. Framfarahugsjónin hefir ekki
verið reyrð í fjötra getuleysis og fjárskorts eins og svo
oft áður. íslendingar hafa getað eignast ný. og stærri skip,
þeir eru að eignast þau og munu halda áfram að eignast
þau.
íS.L'S.Sa.MEi.áW
★
Tilgangur Sjómannadagsins er ekki aðeins að vera fagn-
aðardagur þeirra, sem á sjóinn sækja. Þann dag minnist
þjóðin þeírra, sem failið hafa í baráttunni við Ægi. Þann
dag streymir samúð allra landsmanna til þeirra, sem biðu
þeirra, er aldrei komu aftur. Tala þeirra er misjafnlega
há,- en hún er alltaf of ha. Þessvegna eru öflugar slysa-
varnir og aukinn öryggisútbúnaður eitt stærsta hags-
munamál sjómanna.
\ ★
Framundan eru nú framkvæmdir í einu miklu áhuga-
máli sjómannastjettarinnar, bygging dvalarheimilis fyrir
aldraða sjómenn. Það mál verðskuldar fyllsta stuðning
alþjóðar. Til þess verður varið ágóðanum af hátíðahöldtim
Sjómannadagsins. Því fje er vel varið.
Effir Gordon Waferfield.
UT ANRÍKISRÁÐUNE YTI
Bandaríkjanna er nú í allmikl-
um vanda statt vegna áróðurs,
sem samtök Gyðinga í Banda-
ríkjunum hafa haft í frammi í
því skyni að fá menn til að
leggja fram fje til þess að efla
ólöglegan innflutning- Gyðinga
til Palestínu. Bresku stjórninni
finst það að vonum hart, að í
vinsamlegu ríki sje borgurum
látið haldast slíkt uppi, og seg-
ir stjórnin, að hjer sje verið að
vinna að því að efla óeirðir í
Palestínu og þar með að stofna
lífum breskra hermanna í
hættu. Bretar hafa því sent
bandaríska utanríkisráðuneyt-
inu mótmæli, þar sem þess er
krafist, að komið verði í veg
fyrir slíkan áróður á opinber-
um yettvangi.
Tvær orðsendingar.
Það var Inverchapel lávarð-
ur, sendiherra Bretlands í Was
hington, sem afhenti utanrík-
isráðuneytinu mótmæli bresku
stjórnarinnar, nú fyrir nokkr-
uín dögum, en fyrir um það
bil níu mánuðum síðan hafði
breska stjórnin sent utanrík-
isráðuneytinu orðsendingu varð
andi þetta mál. Hin nýju mót-
mæli eru líka harðorðari en
fyrri orðsendingin, sem aldrei
var svarað af hálfu utanríkis-
ráðuneytisins. í mótmælaskjal
inu er nú sjerstaklega vikið að
auglýsingum, sem birst hafa í
bariarískum blöðum nýlega,
undirskrifuðum af Ben Hecht.
Eru þær taldar til þess fallnar
að æsa fólk í Palestínu til þess
að myrða breska hermenn þar
í landi.
Utanríkisráðu-
neytið áhyggjufullt.
Utanríkisráðuneyti" Banda-
ríkjanna er orðið áhyggjufullt
vegna hins sívaxandi æsinga-
tóns í áróðursauglýsingum þess
um. Til dæmis voru menn í
einni þeirra hvattir til þess að
leggia fram fje til þess að gera
flóttamönnum af Gyðingaætt-
um og leiðtogum Zíonista fært
að komast til Palestínu með
þeim hætti að láta fallast til
jarðar í fallhlífum úr flugvjel-
um. Utanríkisráðuneytið hefur
í hyegju að bregðast skjótt við
mótmælum bresku stjórnarinn
ar. —
Svar utanríkisráðuneytisins
mun sennilega verða í samræmi
við ályktun þá, sem samþykt
var á aukaþingi Sameinuðu
þjóðanna nú fyrir skemstu, þar
sem skorað var á menn að
beita ekki ofbeldi. Svarjð murt
sennilega gefa -til kynna mikla
andúð Bandaríkj:astjórnar á til
raunum til þess að æsa til upp-
þota.
Imyndaður stuðn-
ingur.
Fram að þessu hefur The
American League for Free
Palestine og önnur samtök
Gycinga í Bandaríkjunum skák
að í því skjólinu, að þeir hefðu
þegjandi stuðning bandarískra
stjórnarvalda við áróður sinn
gegn Bretum, úr því Truman
forseti hefði farið fram á það,
að 100 þúsuúd GySingum frá
Evrópu yrði þegar leyft að
flytjast til Palestínu og taka
sjer bólfestu þar.
(KEMSLEY).
Vonast effir nýrri
ríkisstjórn í llng-
verjalandi í dag
Budapest í gær.
RÍKISSTJÓRN Ungverja-
lands ákvað á skyndifundi í
morgun að biðjast lausnar.
Forsætisráðherrann, Ference
Nagy, hafði sent lausnarbeiðni
sína frá Sviss í gærkveldi, og
tilraunir til nýrrar stjórnar-
myndunar sem stóðu yfir í alla
nótt, reyndust árangurslausar.
Stjórnin tilkynti 'þegar forseta
ríkisins ákvörðun síná, og mun
hann tilneína nýjan forsætisráð
herra, að loknum viðrséðum við
stjórnmálanefnd þingsins. —