Morgunblaðið - 09.08.1947, Qupperneq 2

1
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. ágúst 1947 ^
Merkileg vísindaleg nýjung ■
Hægí að finna jarðhita án bor-
ana, með jarðeðíisfræðilegum
mælingum
AUSTUR á Reykjum í Ölíusi
er nýlokið að bora mestu gufu-
holu, sem nokkru sinni hefur
verið boruð hjer á landi. Líkur
eru til þess að hún gefi 6—10
tonn af gufu á klukkustund,
fullopin. En 1 tonn af gufu mun
við þessi skilvrði framleiða um
50 kílówattstundir af raforku.
Tíu tonn af gufu á klukkust.
:munu þannig geta knúð eim-
túrbínu, sem er 500 kílówött.
Gunnar Böðvarsson vjela-
verkfræðingur, sem veitir jarð-
Iborunum ríkisins forstöðu,
sagði blaðinu frá þessu í gær,
er það leitaði tíðinda hjá hon-
um af þessum málum.
Merkileg vísindaleg nýjung.
Samkvæmt upplýsingum
jiians er nú byrjað að vinna að
jarðhitarannsóknum hjer á
jiandi með aðferð, sem líklega
'.aefur hvergi í heiminum ver-
:íð notuð áður nema e. t. v. á
ftaJíu, en um það hefur þó ekk-
ert verið birt opinberlega. Er
Jnjer um mjög merkilegt vís-
indastarf að ræða sem haft get
ur geysilega þýðingu fyrir jarð
liitarannsóknir íslendinga.
Um þetta fórust Gunnari Böð
varssyni orð á þessa leið:
Jarðeðlisfræðilegar mælingar.
Við höfum nú hafið hjer
kerfisbundna leit að heitu
vatni og gufu með jarðeðlis-
íræðilegum mælingum án bor-
ana. Sú aðferð, sem við notum
:.iú byggist á því, að rafmagns-
leiðsla jarðvegsins er töluvert
Önnur á jarðhitasvæðum, en
jþar sem kalt vatn er undir. Með
kerfisbundnum mælingum höf
um við þegar náð ágætum ár-
angri og tel jeg að með mæl-
:.ngum þessum megi að mestu
j.eyti útiloka þá áhættu, sem
er af árangurslausum borunum.
Mælingarnar gefa góða hug-
;.nynd um hitastig vatnsins og
að nokkru leyti um kemiska
eiginleika vatns, sem niðri í
;,örðinni er á þeim stöðum, sem
þær eru framkvæmdar á.
Þessar mælingar hafa verið
íramkvæmdar víðsvegar um
Xand í því skyni að leita uppi
jarðhita. Sjerstaklega er verið
að athuga möguleika fyrir hita
veilu á Húsavík og Sauðár-
rróki.
Þær eru nú orðnar veiga-
nikill en erfiður þáttur í starfi
okkar, sem vinnum að jarð-
öorunum ríkisins. En þó eru
þær ennþá á byrjunarstigi. —
Þetta er í fyrsta skifti. í heim-
ínum, sem þessi aðferð er notuð
fil jarðhitarannsókna að því
undanskildu að ítalir virðast
hafa gert eitthvað svipað, en
haf i þó hvergi birt neitt um
það
J ‘g vænti mikils og vaxandi
árajgurs af þessari aðferð. Það
■verður áreiðanlege hægt að
nota hana á fleiri sviðum t. d.
við leit að málmum og öðrum
Samlal við Gunnar Böðvarsson vjela-
verkfræðing
Gunnar Böðvarsson.
náttúruauðæfum í jörðu. Enn
fremur má gera ráð fyrir að
jarðeðlisfræðilegar mælingar
verði mikið notaðar við rann-
sóknir vegna byggingafram-
kvæmda, t. d. er hægt að rann-
saka með þeim undirstöður
bygginga og vatnsvirkjana. —
Enn fremur komast að raun um
þykt sandlags eða mýrarjarð-
vegs, sem byggja á hús eða önn
ur mannvirki án þess að þurfa
að bora.
Jarðboranir á mörgum stöðum.
Hvar er unnið að jarðborun-
um í sumar?
Að Laugardælum í Árnes-
sýslu er nýlokið við að bora
síðustu holuna fyrir hitaveitu
Selfossþorps. Hún er 150 metra
djúp. En eftir er að prófa hvað
úr henni fæst. Vonir standa til
þess að hægt verði að dæla úr
henni 60—70 stiga heitu vatni
í leiðslur hitaveitunnar. —1 Á
þessum sama stað hafa verið
boraðar 5 grynnri holurr og
teljum við að vatnið úr þeim
öllum nægi fyrir hitaveituna
á Selfossi. Holurnar eru um 2
km. frá þorpinu.
Þá er nýlokið holu að Reykj-
um í Ölfusi, sem áður var á
minst. Hún er boruð fyrir Garð
yrkjuskóla ríkisins og er 27 m
djúp og 8 tommu víð.
Mesti jarðhiti, sem mældur
hefir verið á Islandi.
í Reykjakoti í Ölfusi höfum
við verið að bora holu í til-
raunaskyni til þess að rann-
saka jarðhita og undirbúa frek
ari boranir með fullkomnari
tækjum. Hún er nú orðin 150
m. djúp, en hitinn neðst í henni
er orðinn 180 stig á Celsíus. Er
það mesti jarðhiti, sem mæld-
ur hefir verið í borholu á ís-
landi. Má búast við mjög öfl-
ugu gosi úr henni þegár komið
er niður á gUfuna. Holan er nú
fúll af vatnl. Þá hefir verið
unnið að borunum í Krísuvík
fyrir Hafnarfjarðarkaupstað.
Er lokið við eina holu þar 38
m. djúpa. Kom upp úr henni
afar fallegt gós alt að 15 m.
hátt. Það er mjög efnileg hola. |
Er byrjað á annari holu þarna.
Mun ætlunin að hagnýta jarð-
hitann þar til gróðurhúsarækt-
ar.
í Ólafsfirði hefir einnig ver-
ið borað eftir vatni í sumar.
Tilgangurinn með þeim borun-
um er að auka vatnsmagn hita
veitu þeirrar, sem kaupstaður-
inn hefir bygt. Vatnið þar er
ekki nema 44 stiga heitt.
Árangurinn af þeim borunum
er ekki kominn í ljós, enda ný-
byrjað á þeim.
Borað eftir neysluvatni.
En auk jarðborana eftir
heitu vatni er nú unnið að
borunum eftir köldu neyslu-
vatni fyrir forsetabúið á Bessa
stöðum. Hafa verið boraðar þar
tvær holur. — Neysluvatn
hefir verið þar heldur af skorn
um skamti.
Slíkar boranir eftir neyslu-
vatni hafa verið framkvæmdar
víðsvegar um land.
Hvað hafið þið borað margar
holur í alt?
100 borholur.
Síðan að Rafmagnseftirlitið
fjekk yfirstjórn jarðborana ár-
ið 1945 hafa verið boraðar um
100 holur. Samai^agt dýpi
þeirra er yfir 4000 metra. Af
þeim eru um þriðjungur jarð-
hitaholur og munu þær sam-
tals gefa um 100 sekundu-
lítra af heitu vatni og um 30
tonn af gufu á klst. Um þriðj-
ungur holanna er boraður eftir
ir neysluvatni og kælivatni
fyrir frystihús og eru flestar
þeirra á Reykjanesskaganum.
Loks hafa um 25 holur verið
boraðar vegna jarðvegsrann-
sókna í sambandi við virkjanir
og flugvallagerð.
Hve marga jarðbora hafið
þið í notkun?
Þeir eru 8, allir knúðir með
bensín hreyflum, fjórir dem-
atnsborar, 2 höggborar, þeir
höggva sig niður í jörðina, einn
haglabor og ein stór bor, sem
bæði má nota sem höggbor og
snúningsbor.
• !
Ffamtíð jarðhita-
rannsóknanna.
Hvað viljið þjer segja um
framtíð jarðhitarannsóknanna
hjer?
Jeg tel að ríka nauðsyn beri
til þess að halda þeim áfram
og auka þær. Jarðhitinn verð-
úr notaðúr hjer í vaxandi mæli
til hitunar; gróðurhúsaræktun-
ar, orkuframleiðslu og jafnvel
til kemisks iðnaðar. Er það t
Framh. á bls. 8
Minningarorð um
Guðlaugu Einars-
dótlur
HtJN var skrifstofustúlka og
ungar skrifstofustúlkur eiga
vanalega ekki langa sögu nje
viðburðaríka, ef þær eru kall-
aðar burtu á þvi stigi æfinnar.
Fagrar myndir frá æSkuárun-
um eru þó geymdar og dáðar
af vinum og vandamönnum og
verða uppspretta yls og birtu
þegar þær eru skoðaðar. En
allar framtíðaráætlanir eyði-
leggjast á svipstundu, loftkast-
alarnir lfrynja og vonirnar
fjara út.
Það fór ekki mikið fyrir Guð
laugu sálugu á leiksviði lífsins,
en vandamennirnir minnast
hennar sem elskulegs barns,
leik'systkinin sem ljúfasta og á-
gætasta fjelaga, kennarar sem
gáfaðs, kostgæfins og siðprúðs
nemanda og vinnuveitendur
sem afburða starfsmanns, sem
stóð svo vel í stöðu sinni að
aðdáun vakti.
Foreldrar, systkini og aðrir
vandamenn og vinir sakna
hennar sárt og eru henni þakk
látir fyrir samfylgdina, sem
varð styttri en skyldi, en það
er huggun að allar minningarn
ar eru fagrar — bjartar minn-
ingar um góða stúlku — sem
varði öllum kröftum sírmm til
að liðsinna öðrum og fór síð-
ustu ferðina í þeim tilgangi —
ferðina, sem endaði svo skyndi-
lega og hryggilega í Hvann-
dalabjörgum.
Guðlaug sáluga var fædd á
Akureyri þann 2. febrúar 1915,
foreldrar hennar voru þau
hjónin Einar Gunnarsson fyrr
verandi kaupmaður og konsúll
og Maren, dóttir Vigfúsar Sig-
fússonar, hóteleiganda á Akur-
eyri.
Þessi unga stúlka var meðal
þeirra, sem fórust í flugslys-
inu mikla við Hjeðinsfjörð þ.
29. maí 1947. G.
Óeirðir í nágrenni
Amritsar
Amritsar í gærkvöldi.
ÓEIRÐIR virðast enn vera
að brjótast út í Bengal.
Eitthundrað Sikhar og Hind
úar ljetu lífið í óeirðum sem
urðu í þorpinu Jalalabad í
grend við Amritsar. I þorpinu
Gþasipur voru 14 múhameds
erúarmenn drepnir og í sjálfri
Amritsar hinni heilögu borg
borg Sikhananna voru sjö
manns myrtir með hnífsstung
um.
Kvað gerði miljóna*
mæringurinn við 1
40 miljónir
New York í gærkvöldi.
UNDIRNEFND bandariska
þingsins, sem á að rannsaka
hvernig notaðir hafi verið 40
milljón dollarar, sem milljóna-
mæringurinn Hughes, flug-
vjelaframleiðandi fjekk lánað
ar í styrjöldinni, kallaði fyrir
sig fulltrúa Hughes, John Mey
pr. Átti hann að mæta fyrir
nefnd sem var skipuo undir
forustu Homer Fergusson öld
ungadeildarþingmanns.
John Meyer hefur ekki kom
ið fram. Er nú leitað að honum
og hefur hann ekki fundist.
Fergusson spurði Hughes, hvar
Meyer væri, en Huglies svar-
aði, að hann gæti ómögulega
vitað hvar allir starfsmepn sín
ir væru.
Hughes var gefinn eins dags
frestur til þess að mæta með
einkaskjöl, sem hann hefur í
hótelinu þar sem hann býr nú.
— Reuter.
London í gærkvöldi.
I BRESKUM hagskýrslum,
sem út komu í dag, er skýrt
svo frá, að kolaframleiðslan í
júnímánuði hafi numið 3 millj.
og 800 þús. smálestum á viku
til jafnaðar. Er vikuframleiðsl
an í þessum mánuði 57 þús.
smálestum meiri en í maí, en
nær þó ekki því marki, sem
stjórnin hefur s.ett kolafram-
leiðslunni, 4 millj. smál. á viku
I skýrslunni er þess ennfrem
ur getið, að innflutningurinn í
júní hafi numið 153 millj.
sterlingspundrun, en útflutning
urinn 93 milljónum. — Reuter
Stórlán lil Hollend-
inga
Washington í gærkvöldi.
ALÞJÓÐABANKINN hefur
ákveðið að veita Hollendingum
195 milljón dollara lán. Af
hálfu bankans var lögð áhersla
á það, að lánið væri eingöngu.
veitt í því skyni að reisa við
atvinnuvegina í Flollandi og
auka framleiðslu þjóðarinnar,
þar sem slíkt myndi stuðla að
viðreisn Evrópuríkjanna yfir-*
leitt. — Tekið er fram, að engu
af láninu verði varið til herg
Hollendinga. — Reuter.
Farþegar með flugvjel AOA
8. ágúst: Frá Stockhólmi Paul
Daníelsson. Frá Oslo: Gísli
Sveinsson. Til New York: Guð-
rún Johnson, Douglas Waster.
Farþegar með flugvjel AOA
8. ágúst: Frá New York: Mar-
grjet Heiðdal, Carlotta Einarc
son, Til Kaupmannahafnar:
Rósa Hjörvar, Gunnar Jacob-
sen, Elísabet Jónsdóttir, Jón-
ína Blummenstein, Kristín.
Kress, Jytte Michelsen og bam
Lilly, Thomsen F. Andersen,
Erna Kvaran og barn, Ingi-
björg Björnsson. Til Stock-
hólm: Vilhelm Zilliacos, Olaí
Forsen. __i