Morgunblaðið - 24.09.1947, Síða 2

2
MORGVISBLAÐIÐ
Miðvikudagur 24. sept. 1947j
Samgöitgumálin jafnan erfið
fyrir Skaftfdlinga
Jón Kjartansson segir
frjettir úr sýslunni
JON KJARTANSSON, sýslu-
maður Skaftfellinga hefur ver-
ið hjer í bænum undanfarna
daga. Kom hann flugleiðis
austan úr Öræfum, en landveg
er ekki hægt að komast austur
yfir Skeiðarársand í sumar
frekar en í fyrrasumar. — Það
gerir Súla. Hún hefir breytt
um farveg sem kunnugt er. Að-
ur rann hún að kalla má beint
í vestur frá vestursporði Skeið-
arárjökuls og vestur í Núps-
vötn. En Núpsvötr. voru oftast
reið fyrir því, vegna þess hve
þau breiða úr sjer á sandinum.
En undanfarin tvö sumur hefir
Súla runnið austur með Skeið-
■arárjökli og brotið sjer farveg
austur á sandinum, svo djúpan
og þröngan, að hún er óreið allt
sumarið eftir að leysingar byrja
úr jöklinum.
Um síðustu mánaðamót fór
Jón í þingaferð í Austur-Skafta
fellssýslu. En til þess að komast
til baka vestur í Vík varð
hann að leggja leið sína loft-
leiðis hingað. Allar póstgöngur
á milli Vestur- og Austursýsl-
unnar fara nú fram loftleiðis
um Reykjavík, ýmist til Horna
fjarðar eða Fagurhólsmýrar í
Öræfum.
Arnar færa sig til.
Samgöngumálin eru altaf erf
ið fyrir okkur Skaftfellinga,
segir Jón, er jeg átti tal við
hann, eins og best sjest á því
að sýslan skuli nu í tvö sumur
hafa verið klofin í tvennt, svo
ekki verður komist um hana
nema í lofti. Jafnvel smáárnar
sem verið er að brúa, gera
manni óleik. Leirá á Mýrdals-
sandi hefir t. d. í allt sumar
verið í nýjum farvegi, svo brú-
in sem henni er ætluð hefir
staðið á þuru.
A nokkur á vestanverðum
Breiðamerkursandi hefir líka
svikist um að vera á sínum
stað upp á síðkastið. Svo brúin
yfir hana hefir að engu gagni
komið. Brúa átti Heinabergs-
vötn, sem eru allmikið vatns-
fall. Efnið í brúna var flutt á
staðinn í vor. En þá stakk áin
af og rennur nú i Kolgrímu.
Þetta sýnir hvenúg breyting-
arnar geta torveldað samgöngu
bætur.
Til Hórnafjarðar.
Annars tel jeg að vinna ætti
að samgöngubótum. í austursýsl
unni á þann veg, að byrja að
austanverðu, brúa Jökulsá í
Lóni. Mælt hefir verið fyrir
brú á þeirri á. ílún er hinn
versti farartálmi -oft. En kæmi
brú á hana yrði auðvelt fyrir
fólk í sveitunum austan Horna
fjarðar, bæði í Lóni og eins í
sunnanverðri ■ Suður-Múlasýslu
að nota flugsamgöngurnar við
Hornáfjörð.
Eru Skaftfellingar ekki farn-
ir að fara á jeppum yfir jökul-
árnar?
Jú, til er það. Jeg komst í
það nokkrum sinnum að fara
yfir stórár á jeppa þar sem van-
ir vatnamenn þræddu vöð og
leituðu þau uppi eins og fyrr á
hestunum.
Múlakvísl.
Hvernig er með brúna á Múla
kvísl. — Er hún ekki altlaf í
hættu?
Farvegurinn undir brúnni
hefir fylst svo mjög, að þegar
dráttur er í ánni, þá rennur
upp á brúna. Svo hún getur
vissulega farið sína leið, þegar
minst vonum varir. En síðustu
vikurnar hefir heldur rifið úr
farveginum aftur svo áin hef-
ir nú rýmri framrás en hún
hafði.
Það er nú mesta áhugamál
okkar Vestur-Skaftfellinga, að
fá aðra brú á Múlakvísl, á sand
inum fyrir austan Höfðabrekku
svo hægt verði að fara beina
leið að kalla austur Mýrdals-
sand, í stað þess að nú liggur
vegurinn norður yfir Höfða-
brekkuheiði, en hún er mesta
snjóakista og vegurinn þar því
oft ófær, þótt greiðfært sje eft-
ir sandinum.
Þó brúin á Múlakvísl hangi
áfram kann að verða enn þá
erfiðara að komast þessa leið
en verið hefir, því áin hefir
brotið svo mikið úr sandbakka
norðan Selfjalls, þar sem veg-
urinn liggur, að viðbúið er, að
hún skelli þá og þegar alveg
upp að fjallinu. En þá getur
svo farið, að bíla leiðin lokist
þarna alveg.
Vegamálastjóri hefir lofað
að þegar í haust nokkra um-
bót á syðri leiðinni, láta jarð-
ýtu ryðja braut yflr Múlakvísl-
araura og beint austur sandinn,
svo hægt yi'ði að kcmast á stór-
um bílum austur vfir ána, þeg
ar fer að minka í henni i haust.
Vantar skurðgröfui.
Er ekki mikill ræktunar-
áhugi í bændum sýslunnar?
Jú. Það kemur greinilega í
Ijós. Menn vilja hraða sjer sem
mest að losna við útengjahey-
skapinn. En okkur vantar til-
finnanlega stórvirk tæki til
ræktunarframkvæmda, svo sem-
skurðgröfur. Við þyrftum að fá
sína skurðgröfuna í hvora sýsl-
una. Hefir Pálmi Einarsson haft
góð orð um það.
í Mýrdalnum eru mikil
mýralönd, sem liggja vel við
framræslu og ræktun, og eins
á austanverðri Síðunni, með
fram Fossfjalli. Eins liggur það
vel við að ræsa frem mýrlendi
í Nesjunufn í Hornafirði. Þar
ættu bændur að leggja aðal-
stund á kúabú og smjörfram-
leiðslu. Því þar em afrjettar-
lönd mjög af skornum skamti.
Og sama má segja um Mýrdal-
inn. Þar ætti að Jeggja meiri
áherslu á kúabúin en verið hef-
ir vegna þess hve sauðlönd eru
þröng. Aftur á mcti eru bestu
beitilönd á Síðunni. En ef þar
yrði komið á stórfeldri ræktun
ætti þess ekki að vera Jangt að
bíða, að bændur gætu hætt við
I útengja heyskapinn.
Koma varnargirðingar of
seint?
Skaftfellingar eru enn laus-
ir við fjárpestirnar?
Jú. Það vonar maður. En nú
er fje orðið sjúkt í Rangárvalla
sýslu. Svo nú megum við bú-
ast við hinu versta ef ekki er
að gert í tíma.
Ráðgert var aci setjá upp
varnargirðingu 1 sumar frá
noi’ð-austanverðum Mýrdals-
jökli og norður í Langasjó. En
af einhverjum mistökum komst
ekki nema þriðjungur girðing-
arinnar upp á þessu sumri.
En ef fjárpestirnar kæmu í
Skaftártunguna eða á Síðuna,
þá blasir þar ekki við annað
en hin mestu vandræði, því þar
vei’ða aldrei sett upp kúabú
1 staðinn fyrir sauðfjárbúin.
Efnið í girðinguna, sem gera
átti í sumar norðan við Skaft-
ártunguna mun að mestu kom-
ið á staðinn. En teflt er á tæpt
vað að girðingin skuli ekki hafa
verið sett upp á þessu sumri.
Eins átti að girða austan Jök-
ulsár á Sólheimasandi til sjáv-
ar. Er það örstutt leið til þess
að gera. En ekkert hefir orðið
úr þessu heldur.
Þegar að því kemur að bænd-
ur í Arnes- og Eangárvalla-
sýslum þurfa að skera niður
fje sitt, þá yrði það þeim til
mikils ljettis að geta fengið
nýjan stofn í Skaftafellssýsl-
unni í staðinn fyrir að þurfa
að sækja fje um langan veg,
ef þá nokkurs staðar yrði til
ósýktur stofn.
Að Kirkjubæjarklaustri.
Eru nokkrar verklegar fram
kvæmdir sjerlegar, sem Skaft-
fellingar hafa haft með hönd-
um í sumar.
Skemtilegt fyrirtæki er það
eða jarðabót, sem bræðurnir að
Kirkjubæjarklaustri hafa byrj-
að á. Að dæla vatni úr Skaftá
upp á Stjórnarsand. Er það
áform þeirra að fá þjettað sand-
inn með jökulleðjunni, sem sí-
ast úr árvatninu, svo sandurinn
verði betri til rækíunar. Nota
þeir rafmagnsdælu sem dælir
250 sekúndulítrum upp á sand-
inn og nota svo jarðýtu til þess
að dreifa vatninu sem víðast út
yfir hinar miklu flatneskjur á
sandinum. Talið er að sandur-
inn sje einir 16 ferkílómetrar að
flatarmáli. Svo það yrði lag-
legur blettur, ef takast mætti
að sá í hann og gera hann að
graslendi. Rafmagnið í d.ælu-
stöðina fá þeir frá rafstöðinni
við Klaustur.
Þeir bræður hafa líka gert
þá skemtilegu búningsbót á
höfðingjasetri sínu, að þeir
hafa gróðursett um 16 þúsund
trjáplöntur í hina fögru brekku
fyrir ofan bæinn. Eru það birki
plöntur. Eiga þeir líka 10 þús.
piöntur í gróðurreitum sem
(Framhald á bls. 12)
Unnið ú Garða-Flóru Reykjávíkur
Um 300 tegundir ákvarðaðar
ÞESS VAR getið hjer í blaðinu fyrir nokkru, að tveir grasa-
fræðingar hafa tekið sjer fyrir hendur að semja yfirlit yfir allar
þær plöntur, trjerunna og skrautplöntur, sem ræktaðar eru í
görðum Reykvíkinga til prýðis. Eru það þeir Ingólfur Davíðsson
og Ingimar Óskarsson, sem hafa tekið þetta að sjer og vinna að
því um þessar mundir að ganga í garðana og athuga hvað þar
vex og dafnar.
„Hekla" hetir flutt
1427 farþega milll
landa
SlÐAN Loftleiðir h.f. fengu
skymaster flugvjelina Heklu
og hófu utanlandsflug 17. júm
á þessu ári, og fram til 17. sepc.
þ. á., hefir fjelagið flutt á milh
landa 1427 farþega. Frá íslandi
hafa verið fluttir 738 farþegay
en til Islands 689 farþegar.
Flogið hefir verið til Danmerk
ur, Noregs, Svíþjóðarí Bret
lands og Frakklands.
Loftleiðir h.f. munu halda á-
fram reglubundnum flugferð-
um fyrir farþega póst og fav-
angur til Kaupmannahafnar. 1
ráði er að fjelagið.hefji flugferð
ir til Prestvik eða London, þeg-
ar leyfi hefir fengist fyrir við-
komu á þessum stöðum. Ferðir
munu verða á 10 daga fresti
næstu 2 mánuði og er fyrsta
ferðin frá Reykjavík til Hafnax
2. október. Síðan 13. og 23 okt.
Og 2. 14. og 25. nóvember, ?n
jafnan snúið heim frá Höfn
næsta dag.
Komi það í ljós að þörf verði
fyrir fleiri ferðir en áætlaðar
hafa verið, mun fjelagið sendi
„LIeklu“ í aukaferðir.
Guðbjörn Jénsson
leikur með Nancy
GUÐBJÖRN Jónsson, knatt-
spyrnumaður úr Knattspyrnu-
fjelagi Reykjavíkur, sem nú
dvelur í Frakklandi, er byrjað-
ur að leika knattspyrnu með
fjelaginu Nancy.
Svo sem kunnugt er hefur Al-
bert Guðmundsson leikið neð
þessu fjelagi, og vakið gífurlega
eftirtekt knattspyrnuunnenda í
Frakklandi. Guðbjörn leitcur
með þessu fjelagi sem áhuga-
maður. Hann hefur þegar leik-
ið einn leik svo vitað sje, en þá
keppti Nancy við fjelag í hafn-
arborginni Le Havre, ásamt Al-
berti, en hvernig sá leikur hef-
ur farið og um frammistöðu
þeirra er blaðinu ekki kunnugt.
Maiarskammtar í
þýskalandi
minkaður
Hanover í gær.
MATARSKAMMTUR á her-
námssvæði Breta í Þýskalandi
hefur enn verið minnkaður og
er hann nú 1440 hitaeiningar á
dag. Sagt er að það sje af óvið-
ráðanlegum orsölcum, en reynt
mun verða hið allra bráðasta
að hækka hann aftur upp í 1550
hitaeiningar. — Reuter.
Ingólfur skýrði blaðinu svo
frá á dögunum, að þeir hefðu
skrásett um 300 tegundir alls,
af trjám, runnum og skraut-
plöntum. Er það mikið, þegar
tekið er tillit til þess, að allar
innlendar plöntur, sem hingað
til hafa fundist hjer á landi,
eru innan við 500. En mestur
hluti af þessum 300 tegundum
eru af útlendum uppruna.
Þeir fjelagar mæla hæð trjáa,
svo fengið verði vitneskja um
vöxt þeirra og spyrjast fyrir
um aldur þeirra, sem eru hæst.
Hæsta trje sem þeir hafa
mælt er reyniviður við hús frú
Sigrúnar Bjarnason við Tjarn-
argötu. Er hann 9 metrar. En
birki hafa þeir mælt hæst í
„Bæjarfógeta“-garðinum við
Aðalitrætþ enda er hann með
elstu görðum í bænum. Er það
7,8, metrar á hæð. Hæst mun
birki verða hjer á landi 10
metrar. Alm hafa þeir mælt,
sem er 8% meter á hæð, og
silfurreyni svipaðan.
Trjátegundir vaxa hjer í görð
um fleiri en flesta grunar, þeg
ar allar eru taldar svo sem víði
tegundirnar. Og 4 reyniviðar-
tegundir eru hjer. Gullregn
hafa þeir mælt sem er 5 metr-
ar á hæð.
Þeir fjelagar hafa hvarvetna
sem þeir hafa komið í garða,
mætt alúð og lipurð frá garða-
eigendum, enda hafa margir
notað tækifæri til að fræðast
af þeim, um eitt og annað við-
víkjandi gróðri í görðunum.
M. a. vegna þess hve tíðix?
hefir verið stirð og óhagstæð í
sumar, tekst þeim ekki að
ljúka athugunum sínum fyrri
en að sumri.
Flugvjelar tl! aS
flytja ffóttafólk
Dehli í gær.
LÍFIÐ í Indlandi er nú orðið
rólegra en áður. I Dehli eru
öllum skærum lokið, en and-
rúmsloftið er samt allþungt.
Nýlega hafa stjórnir Indlamk
og Pakistan samið um að taka
í sameiningu á leigu 26 stórar
farþegaflugvjelar og verða þær
notaðar til að flytja múhameðs
trúarmenn frá Indlandi og
Hindúa og Sikha frá Pakistan.
Fyrslu skaðabóla-
greiðsEur Japana
Tokio í gær.
FYRSTIJ skaðabótagreiðslur
Japana eru nú að byrja. Fara
þær þannig fram. að Japanir
láta frá sjer ýmiskonar iðnað-
arvjelar. Hafa nokkrir skips-
farmar verið sendir til Kína,
Filippseyja og Hollands.
•—Reuter.