Morgunblaðið - 14.12.1947, Blaðsíða 3

! Sunnudagur 14. des. 1947
MORGUNBLAÐIÐ
Merkir íslend-
ingar
Bókfeiisúfgáfan pf út.
Dr. Þorkell Jóhannesson hjó
undir prentun.
NÝLEGA er komin út á veg-
tim Bpkfellsútgáfunnar, bókin
Merkir Islendingar.
Eru í henni ævisögur og minn-
ingargreinar um 23 þjóðkunna
Islendinga, sem allir eru látnir,1
ritaðar af mörgum öndvegis
rnentamönnum og rithöfundum
þjóðarinnar.
Hafa þær allar birst áður f
Andvara.
Dr. Þorkell Jóhannesson próf.
hefur búið bókina undir prent-
un. I bókinni eru greinar um
þessa menn: s
Jón Sigurðsson, eftir Eirík
Briem prófessor, Jón Guðmunds-
son ritstjóra, efti'r sr. Þorvald
Bjarnason, Björn Gunnlaugsson
yíirkennara, eftir P. + B.; Jón
Hjaltalín landlæknir, eftir Hall-
dór Kr. Friðriksson, Halldór
Jónsson prófast, eftir sr. Einar
Jónsson, Sigurð Gunnarsson pró-
fast, eftir sr. Jón Jónsson á Stafa
ielli, Tómas Sæmundsson, eftir
Steingrím Thorsteinsson, Sigurð
Guðmundsson málara, eftir Pál
Briem, Jón Sigurðsson á Gaut-
löndum, eftir Jón Jpnsson í Múla,
Jón Arnason bókavörð, eftir
Pálma Pálsson yfirkennara, Pjet
ur Pjetursson’bisk'up, eftir Grím
Thomsen, Guðbrand Vigfússon,
eftir dr. Jón Þorkelsson, Hilmar
Finsen landshöfðingja, eftir Hall
grím Sveinsson biskup, Vilhjálm
Finsen hæstarjettardómara, eftir
Boga Th. Melsted, Þórarinn Böð-
varsson prófast, eftir Þórhall
Bjarnason biskup, Grím Thom-
sen, eftir dr. Jón Þorkelsson,
Berg Thorberg, eftir dr. Björn M.
Olsen, Benedikt Sveinsson sýslu
mann, eftir dr. Hanneá Þorsteins-
gon, Jón Pjetursson háyfirdóm-
ara, eftir Halldór Kr. Friðriks-
son, Halldór Kr. Friðriksson, eft-
ir dr. Jón Þorkelsson, Jón Þor-
kelsson rektor, eftir Jón Ólafs-
son ritstjóra, Markús Fr. Bjarna-
son skólastjóra, eftir Jón J. Að-
ils prófessor og Arnljót Ölafsson
eftir Björn M. Ósen.
Nær allar þessar ritgerðir eru
frábærlega vel ritaðar. Þær eru
saga forystumanna þjóðarinnar
á fjölinörgum sviðum, stjórn-
mála, bókmenta, kirkjumála,
skólamála, o. s. frv. Og tímarnir,
sem þeir lifðu, voru tímar merki-
legra hræringa í íslensku þjóð-
lífi. Saga þessara horfnu forystu
manna er því jafnframt saga ís-
lensku þjóðarinnar á einu þýð-
ingarmesta tímabili ævi hennar.
Hún skapar nýja þekkingu og
skilning á baráttu 19. aldarinnar
fyrir umbótum á öllum sviðum
þjóðlífsins. Þess vegna er þessi
bók góð bók, sem ér þjóðinni
menningarauki að hafa eignast.
En það verður því miður ekki
sagt um allar þær bækur, sem út
koma um þessar mundir.
S. Bj.
58,088 síeriings-
la árslann
London í gærkvöldi.
M/ELT hefur verið með því í
ne ri deild breska þingsins, að
El: :abeth prinsessa og Mount-
batten fái samtals 50.000 ster-
lingspunda árslaun. Elizabeth
kcmur þó til með að hafa pen-
ingavöldin, því svo er til ætlast,
aú liún fái 40.000 af upphæðinni,
en maður hennar ein lítil 10.000
pi nd.
Prinsessan og Mountbatten
e:u væntanleg til .London frá
Skotlandi á sunnudag, en á
mánudag tekur lávarðurinn við
nýju embætti, sem honum hefur
verið veitt í flotamálaráðuneyt-
|nu breska. — Reuter.
Norðra-bækurnar
ÁVALT GLÆSILEGASTA JÓLAGJÖFIN
Úrval íslenskra bóka:
Fa
I <»
eftir dr. Brodda Jóhannesson. Sagan
um hlutdeild hestsins í íslensku þjóð-
lífi er lýsing á menningarviðhorfum,
sem i þúsund ár hafa verið ein upp-
runalegustu sjerkenni íslensks þjóð-
ernis. Þessi mikla bók er engri annari
bók lík. Hún er undursamlegt ævin-
týri heillar þjóðar á hestbaki. Prýdd
fjölda teikninga eftir Halldór Pjeturs-
son.
Bessastaðir,
eftir Vilhjálm Þ. Gíslason, er merki7
legt, skemníti- og fræðirit um hið
langfræga höfuðból og núverandi
þjóðhöfðingjasetur. Bókin er mynd-
skreytt og liandbundin i alskinn og
talin ein fegursta bók, er gefin hefir
verið út á Islandi.
Dagur er Jiðinn,
ævisaga Guðlaugs frá .Rauðbarðaholti
eftir Indriða Indriðason. Saga óbreytts
alþýðumanns og um leið snar þáttur
úr þjóðarsögunni siðustu 70 árin. Hjer
er lýst lifskjörum og aðbúnaði kynslóð
ar, sem nú er óðum að falla í valinn.
Hver Íslendingur, sem er vaxinn úr
grasi, kannast við söguhetjuna, nafnið
kann að vera annað en maðurinn er
hinn sami.
Qræfaglettur,
eftir Ólaf Jónsson. Þessi skáldsaga hef-
ir þegar vakið mikla athygli, enda sjer-
stæð og þjóðleg saga, sem opnar les-
andanum leið inn í huliðsheim ís-
lenskra þjóðsagna, hinnar miklu víð-
át lu öræfanna.
Á Dælamýrum,
eftir Helga Valtýsson, er nýstárleg og
sjerkennileg bók hjer á landi að std og
efnismeðferð.
Gömul blöð,
eftir Elínhorgu Lárusdóttur. Snjallar
og hnitmiðaðar sögur ran tímabær
efni-
FjölJin blá,
ljóðabók eftir 0M Jónsson. Ljóð Ólafs
Jónssonar eru óður til íslenskra fjalla
og öræfa.
Fegurð dagsins,
kvæði eftir Kjartan J. Gíslason frá
Mosfelli. Það er hlýtt og bjart yfir
þessari bók, sem veldur því, að lesand-
inn leggur hana ánægður frá sjer. Is-
lendingum hefir jafnan þótt ljóðabók
góð gjöf og svo mun enn. -

STEIHGEIÐUR
Ný skáldsaga eftir Elinborgu Lár
usdóttur. Saga þessi segir frá hús
freyjunni í Norðurhlíð. Það
gleymir enginn þessari einbeittu,
raunsæu konu, sem þrátt fyrir
fátækt og einstæðingsskaþ megn-
ar að gera hina ótrúlegustu
drauma að veruleika.
SteingerSur er sterk kona, ró-
leg og köld «ð ytra útliti, en
heit og fórnjús í hjarta.
4
Muniðt ao Norðra-bækurnar eru
kærkomnasla jólagjöíin
Menn gefa Norðra-bækurnar í jólagjöf og tryggja þannig vinum sfn-
um þjóðiegustu, skemmtilegustu og gagnvönduðustu hækurnar.
Úrval þýddra bóka:
Ríki mannanna,
eftir Sven Edvin Salje, í þýðingu Kon-
ráðs Vilhjálmssonar. Raunskyggn og
heilbrigð ástarsaga. Að nokkru leyti
framhald af sögunni Ketill i Engihlíð,
sem hlotið hefir- miklar vinsældir-
Rússneska hljómkviðan,
eftir Guy Adams. Rómantísk og heill-
andi skáldsaga um ástir og örlög lista-
manna. Verðlaunabók í bókmennta-
samkeppni Sameinuðu þjóðamia.
Konan í söðlinum,
eftir Harriet Lundblad. Konráð Vil-
hjálmsson þýddi. Lífsreynd ung stúlka
litur til baka yfir farinn veg og skrif-
ar ævisögu sma blátt áfram og hisp-
urslaust.
Feðgarnir á Breiðabóli I—III.
Stórviði, Bærinn og byggðin, Græna-
dalskóngurinn. Þessi merki, norski
sagnabálkur, í þrem bindum, lýsir
hörðum átökum hins nýja og gamla
tíma.
Á Svörtuskerjum,
eftir Emilie Carieil. Á Svörtuskerjum,
þar sem öldurnar rísa og hniga, skip
stranda og skipshafnir berjast við
dauðann, gerist mikil saga og marg-
brotin. Saga ásta og manndóms.
Græna trjeð,
eftir Kelvin Lindeman. Þýð. Brynj-
ólfur Sveinsson menntaskólakennari.
Áður fyrr áttu Norðurlandamenn ný-
lendur í Austurlöndum. Þar leituðu
margir hraustir drengir frama. Sumir
týndu lífinu í skæðum drepsóttum,
óþrotlausri baráttu við fjandsamlega
frumbyggja eða harðfenga keppi-
nauta. Aðrir komu heim með fje og
frægð- Þetta er sagan um ferðir þeirra.
Vínsælustu barna- og nngl-
ingabækur landsins hafa jafn
an verið frá Norðra,
o" í ár hefir kornið út verulega
í jölbreytt og glæsilegt úrval ís-
Jenskra og þýddra lxika, sem verSa
kærkominn lestur fyrir íslenska
æsku.
Uarnagull I.
1 Rökkrinu, sögur fyrir yngri böm-
in. Rngnar Jóhannesson magister
tók saman. Bráðskemmtilegar sög-
ur, fullar af gáska og hugkvæmni.
Dýrasögur.
Jóhannes Friðlaugsson kennari
valdi sögurnar. Fjölbreytt safn, víðs
vegar af landiiiu. öll óspillt börn
hafa yndi af dýrum, og foreldrar
geta tæplega fengið börhum sínum
hugnæmara og hollara lestrarefni
en þessar sögur um vini barnanna.
ÞaS er gaman aS lifa,
eftir Evu Hjélmarsdóttur frá
Stakkahlíð. Nafnið lýsir bókinni
vel. Höfundi er óvenjulega sýnt
um að draga fram hina bjartari
falið lifsins. 1 þessum sögum birtist
fegurðarþrá mannlegs hjarta i
tærri og upprunnlegri mynd.
Benna-bækurnar
hafa slegið met í vinsældum hjá
drengjunum.
Beverley Gray-bæknrnar 1
eru eftirlætisbækur allra ungra
stúlkna.
Óskabækurnar
eru orðnar þrjár. Þær heita:
Hilda á Háli,
Börnin á Svörtutjörnum. og
Kata bjarnarbani.
Allar eru óskaba'kurnar heillandi
og spennandi, enda njóta þær sí-
vaxandi hylli shilkna og drengja.
<í-
-<?>
-4>
1SLANDSFÖR INGU
cftir ESTRID OTT
Þetta er í fyrsta sinn, er erlendur höfundur skrifar unglinga
hók frá Islandi. Er bæði fróðlegt og skemmtilegt fyrir íslenska
æsku að kýnnast landi sínu, eins og það kemur erlendum
gesti fvrir sjónir. — Aðalsögupersónan er norsk stúlka, sem
varð að flýjá heimaland sitt á stríðsárunum og komst til
íslands. Hjer eignast hún góðar vinkonur, Ruht og Rúnu,
sem lenda í margvíslegum ævintýrum, en hvar sem þær koma
vekja þær lífsgleði og fjör. En þær kunna lika að taka til hönd-
um og e:ga ráð undir hverju rifi- Um sama leyti og þessi saga
kemur út á ísjiensku, mun hún einnig birtast á hinum Norð •
urlandamálunum.
<4-
-T>
-<t>
Enn er kostur á að eignast suntar af þeim liókiim Norðra, sem
mestar vinsældir bafa hlotið undanforin ár, t. <1. \ hreintlýra-
slóðum, Söguþæltir landpóstanna I—II., Á ferð, Jeg vitja þín,
æska, Horfnir góðhestar, Ódáðahraun I.—III. Hjer eru gagn-
merkar og rammíslenskar bækitr, sem ekki fryn
ast, þótt tíniar líði. Gætið þess að tryggja vður
þær í tíma, því að upplagið er senn á þrotum.